ISO 3166-1

ISO 3166-1 – część standardu ISO 3166, zawiera 3 wersje kodów nazw państw oraz terytoriów. Po raz pierwszy był opublikowany w 1974 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) jako ISO 3166. W piątej edycji ISO 3166 zostało rozszerzone do trzech części, z których pierwsza była kontynuacją poprzednich edycji. Określa on trzy różne zestawy kodów^[1]:

• ISO 3166-1 alfa-2 – dwuliterowe kody państw
• ISO 3166-1 alfa-3 – trzyliterowe kody państw
• ISO 3166-1 numeryczny – trzycyfrowe kody państw.

Pierwsza edycja ISO 3166 została opublikowana w 1974 i zawierała jedynie kody literowe. Druga edycja, opublikowana w 1981, zawierała dodatkowo kody numeryczne. Edycje trzecia (1988) i czwarta (1993) utrzymywały ten podział. Od 1997, czyli od rozwinięcia standardu do trzech części, kody państw i terytoriów są publikowane jako ISO 3166-1^[2].

Jako powszechnie stosowana norma międzynarodowa, ISO 3166-1 jest wdrażany w innych standardach i używany przez wiele organizacji międzynarodowych^[3] w celu ułatwienia wymiany towarów i informacji^[4]. Nie jest jednak jedynym standardem kodowania krajów. Istnieją również inne zestawy kodów państw używane przez różne organizacje międzynarodowe, które są całkowicie bądź częściowo niezgodne z ISO 3166-1^[5], choć zdarzają się też takie, które ściśle odpowiadają kodom ISO 3166-1.

W przypadku zmiany nazwy państwa jest mu przydzielany nowy kod literowy. W przypadku zmian granic zmianie ulega kod numeryczny. Zdarza się również, że nowe państwo otrzymuje kod, który kiedyś był używany przez państwo już nieistniejące albo takie, które zmieniło swoją nazwę co z kolei spowodowało zmianę jego kodów ISO 3166-1. Przykładem jest kod CS przydzielony w latach 1974–1993 Czechosłowacji, zaś w latach 2003–2006 Serbii i Czarnogórze.

Kryteria przydzielania kodów

Aktualnie 249 państw i terytoriów ma przydzielone oficjalne kody ISO 3166-1. Zgodnie z zasadami Agencji zarządzającej ISO 3166 (ISO 3166/MA), jedynym sposobem przydzielenia państwu kodu standardu ISO 3166-1 jest rejestracja tego państwa lub terytorium w jednym z następujących miejsc^[6]:

• Biuletyn Nazwy państw ONZ,
• Kody państw i regionów do użytku statystycznego (Country and Region Codes for Statistical Use według nomenklatury ISO i Countries or areas, codes and abbreviations według nomenklatury ONZ^[7]) Departamentu Statystyki ONZ.

Aby zostać wymienionym w biuletynie Nazwy państw, państwo musi spełniać co najmniej jeden z następujących warunków:

• musi być członkiem ONZ,
• musi być członkiem jednej z jej wyspecjalizowanych agencji,
• musi być stroną w Statucie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.

Lista nazw w Country and Region Codes for Statistical Use Departamentu Statystyki ONZ bazuje na biuletynie Nazwy państw i innych źródłach ONZ.

Jeżeli państwo lub terytorium zostanie wymienione w jednym z tych dwóch źródeł, zostanie automatycznie dodane do standardu ISO 3166-1.

ISO 3166/MA może rezerwować kody dla innych elementów, które na podstawie powyższych kryteriów nie kwalifikują się do włączenia do standardu. Przykładem jest Unia Europejska, której pomimo tego, że nie jest państwem i nie jest formalnie objęta ISO 3166-1, z przyczyn praktycznych Agencja zarządzająca ISO 3166 zarezerwowała dwuliterowy kod EU w celu identyfikacji Unii Europejskiej w ramach kodów ISO 3166-1^[8].

Nazwy i kody

Nazwy państw i terytoriów wymienione w standardzie ISO 3166-1 pochodzą z dwóch wymienionych powyżej źródeł ONZ. Niektóre nazwy państw, używane przez ONZ, a zatem przez ISO, są przedmiotem sporu:

• Republika Macedonii z powodu konfliktu grecko-macedońskiego jest wymieniona jako „Macedonia, była Republika Jugosłowiańska” (tymczasowe odniesienie stosowane przez ONZ)^{[potrzebna aktualizacja?]}.
• Terytorium wyspy Tajwan jest wymienione jako „Tajwan, prowincja Chin” ze względu na status polityczny w ramach ONZ. ONZ nie uznaje wyspy Tajwan jako Republiki Chińskiej, natomiast uznaje ją za część Chińskiej Republiki Ludowej^[8]. W 2007 r. Republika Chińska wniosła pozew przed cywilnym sądem szwajcarskim przeciwko Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO), twierdząc, że stosowanie przez ISO nazwy używanej przez ONZ zamiast nazwy „Republika Chińska (Tajwan)” narusza prawa Tajwanu do określania własnej nazwy^[9]. 9 września 2010 r. Federalny Sąd Najwyższy Szwajcarii, stosunkiem głosów trzy do dwóch oddalił pozew jako sprawę polityczną, nie podlegającą szwajcarskiej jurysdykcji cywilnej^[10][11].

Kody są wybierane w sposób „odzwierciedlający istotny, unikatowy składnik nazwy kraju, w celu umożliwienia wizualnego skojarzenia nazwy i kodu danego państwa”^[8]. Z tego powodu elementy pospolite nazw państw, takie jak „Republika”, „Królestwo”, „Unia”, „Federacja” czy „demokratyczny/a” nie są zazwyczaj wykorzystywane do określania elementów kodu. W konsekwencji, na przykład Wielkiej Brytanii jest oficjalnie przypisany kod alfa-2: GB, a nie UK, na podstawie oficjalnej nazwy „Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej” (choć kod UK na wniosek Wielkiej Brytanii jest zarezerwowany). Niektóre kody zostały wybrane na podstawie rodzimych nazw krajów. Na przykład Niemcom jest przypisany kod alfa-2: DE, nawiązujący do niemieckiej nazwy „Deutschland”.

Informacje zawarte w standardzie ISO 3166-1

Standard ISO 3166-1 jest opublikowany w dwóch wersjach językowych: angielskiej i francuskiej. Od drugiej edycji ISO 3166-1 (2006) dla każdego państwa i terytorium podane są następujące informacje:

1. NAZWA PAŃSTWA/TERYTORIUM (skrócona, zapisana kapitalikami)
2. Nazwa państwa/terytorium (skrócona, zapisana małymi literami)
3. Pełna nazwa państwa/terytorium
4. kod alfa-2
5. kod alfa-3
6. kod numeryczny
7. uwagi
8. niepodległość (tzn. oznaczenie czy dany podmiot traktowany jest jako państwo suwerenne)
9. informacje dodatkowe: Język urzędowy kod(y) alfa-2
10. informacje dodatkowe: Język urzędowy kod(y) alfa-3
11. informacje dodatkowe: lokalna nazwa państwa/terytorium (nazwa w języku urzędowym danego państwa/terytorium)

Kody

Oficjalnie przydzielone kody

Poniżej zamieszczona jest kompletna lista państw i terytoriów, które mają przypisane kody ISO 3166-1. Lista została posortowana według skróconych nazw polskich.

polska nazwa skrócona	angielska nazwa skrócona	kod alfa-2	kod alfa-3	kod numeryczny	kody ISO 3166-2
Afganistan	Afghanistan	AF	AFG	004	ISO 3166-2:AF
Albania	Albania	AL	ALB	008	ISO 3166-2:AL
Algieria	Algeria	DZ	DZA	012	ISO 3166-2:DZ
Andora	Andorra	AD	AND	020	ISO 3166-2:AD
Angola	Angola	AO	AGO	024	ISO 3166-2:AO
Anguilla	Anguilla	AI	AIA	660	ISO 3166-2:AI
Antarktyka	Antarctica	AQ	ATA	010	ISO 3166-2:AQ
Antigua i Barbuda	Antigua and Barbuda	AG	ATG	028	ISO 3166-2:AG
Arabia Saudyjska	Saudi Arabia	SA	SAU	682	ISO 3166-2:SA
Argentyna	Argentina	AR	ARG	032	ISO 3166-2:AR
Armenia	Armenia	AM	ARM	051	ISO 3166-2:AM
Aruba	Aruba	AW	ABW	533	ISO 3166-2:AW
Australia	Australia	AU	AUS	036	ISO 3166-2:AU
Austria	Austria	AT	AUT	040	ISO 3166-2:AT
Azerbejdżan	Azerbaijan	AZ	AZE	031	ISO 3166-2:AZ
Bahamy	Bahamas	BS	BHS	044	ISO 3166-2:BS
Bahrajn	Bahrain	BH	BHR	048	ISO 3166-2:BH
Bangladesz	Bangladesh	BD	BGD	050	ISO 3166-2:BD
Barbados	Barbados	BB	BRB	052	ISO 3166-2:BB
Belgia	Belgium	BE	BEL	056	ISO 3166-2:BE
Belize	Belize	BZ	BLZ	084	ISO 3166-2:BZ
Benin	Benin	BJ	BEN	204	ISO 3166-2:BJ
Bermudy	Bermuda	BM	BMU	060	ISO 3166-2:BM
Bhutan	Bhutan	BT	BTN	064	ISO 3166-2:BT
Białoruś	Belarus	BY	BLR	112	ISO 3166-2:BY
Boliwia	Bolivia, Plurinational State of	BO	BOL	068	ISO 3166-2:BO
Bonaire, Sint Eustatius i Saba	Bonaire, Sint Eustatius and Saba	BQ	BES	535	ISO 3166-2:BQ
Bośnia i Hercegowina	Bosnia and Herzegovina	BA	BIH	070	ISO 3166-2:BA
Botswana	Botswana	BW	BWA	072	ISO 3166-2:BW
Brazylia	Brazil	BR	BRA	076	ISO 3166-2:BR
Brunei	Brunei Darussalam	BN	BRN	096	ISO 3166-2:BN
Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego	British Indian Ocean Territory	IO	IOT	086	ISO 3166-2:IO
Brytyjskie Wyspy Dziewicze	Virgin Islands, British	VG	VGB	092	ISO 3166-2:VG
Bułgaria	Bulgaria	BG	BGR	100	ISO 3166-2:BG
Burkina Faso	Burkina Faso	BF	BFA	854	ISO 3166-2:BF
Burundi	Burundi	BI	BDI	108	ISO 3166-2:BI
Chile	Chile	CL	CHL	152	ISO 3166-2:CL
Chiny	China	CN	CHN	156	ISO 3166-2:CN
Chorwacja	Croatia	HR	HRV	191	ISO 3166-2:HR
Curaçao	Curaçao	CW	CUW	531	ISO 3166-2:CW
Cypr	Cyprus	CY	CYP	196	ISO 3166-2:CY
Czad	Chad	TD	TCD	148	ISO 3166-2:TD
Czarnogóra	Montenegro	ME	MNE	499	ISO 3166-2:ME
Czechy	Czechia	CZ	CZE	203	ISO 3166-2:CZ
Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych	United States Minor Outlying Islands	UM	UMI	581	ISO 3166-2:UM
Dania	Denmark	DK	DNK	208	ISO 3166-2:DK
Demokratyczna Republika Konga	Congo, the Democratic Republic of the	CD	COD	180	ISO 3166-2:CD
Dominika	Dominica	DM	DMA	212	ISO 3166-2:DM
Dominikana	Dominican Republic	DO	DOM	214	ISO 3166-2:DO
Dżibuti	Djibouti	DJ	DJI	262	ISO 3166-2:DJ
Egipt	Egypt	EG	EGY	818	ISO 3166-2:EG
Ekwador	Ecuador	EC	ECU	218	ISO 3166-2:EC
Erytrea	Eritrea	ER	ERI	232	ISO 3166-2:ER
Estonia	Estonia	EE	EST	233	ISO 3166-2:EE
Eswatini	Eswatini	SZ	SWZ	748	ISO 3166-2:SZ
Etiopia	Ethiopia	ET	ETH	231	ISO 3166-2:ET
Falklandy	Falkland Islands (Malvinas)	FK	FLK	238	ISO 3166-2:FK
Fidżi	Fiji	FJ	FJI	242	ISO 3166-2:FJ
Filipiny	Philippines	PH	PHL	608	ISO 3166-2:PH
Finlandia	Finland	FI	FIN	246	ISO 3166-2:FI
Francja	France	FR	FRA	250	ISO 3166-2:FR
Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne	French Southern Territories	TF	ATF	260	ISO 3166-2:TF
Gabon	Gabon	GA	GAB	266	ISO 3166-2:GA
Gambia	Gambia	GM	GMB	270	ISO 3166-2:GM
Georgia Południowa i Sandwich Południowy	South Georgia and the South Sandwich Islands	GS	SGS	239	ISO 3166-2:GS
Ghana	Ghana	GH	GHA	288	ISO 3166-2:GH
Gibraltar	Gibraltar	GI	GIB	292	ISO 3166-2:GI
Grecja	Greece	GR	GRC	300	ISO 3166-2:GR
Grenada	Grenada	GD	GRD	308	ISO 3166-2:GD
Grenlandia	Greenland	GL	GRL	304	ISO 3166-2:GL
Gruzja	Georgia	GE	GEO	268	ISO 3166-2:GE
Guam	Guam	GU	GUM	316	ISO 3166-2:GU
Guernsey	Guernsey	GG	GGY	831	ISO 3166-2:GG
Gujana Francuska	French Guiana	GF	GUF	254	ISO 3166-2:GF
Gujana	Guyana	GY	GUY	328	ISO 3166-2:GY
Gwadelupa	Guadeloupe	GP	GLP	312	ISO 3166-2:GP
Gwatemala	Guatemala	GT	GTM	320	ISO 3166-2:GT
Gwinea Bissau	Guinea-Bissau	GW	GNB	624	ISO 3166-2:GW
Gwinea Równikowa	Equatorial Guinea	GQ	GNQ	226	ISO 3166-2:GQ
Gwinea	Guinea	GN	GIN	324	ISO 3166-2:GN
Haiti	Haiti	HT	HTI	332	ISO 3166-2:HT
Hiszpania	Spain	ES	ESP	724	ISO 3166-2:ES
Holandia	Netherlands	NL	NLD	528	ISO 3166-2:NL
Honduras	Honduras	HN	HND	340	ISO 3166-2:HN
Hongkong	Hong Kong	HK	HKG	344	ISO 3166-2:HK
Indie	India	IN	IND	356	ISO 3166-2:IN
Indonezja	Indonesia	ID	IDN	360	ISO 3166-2:ID
Irak	Iraq	IQ	IRQ	368	ISO 3166-2:IQ
Iran	Iran, Islamic Republic of	IR	IRN	364	ISO 3166-2:IR
Irlandia	Ireland	IE	IRL	372	ISO 3166-2:IE
Islandia	Iceland	IS	ISL	352	ISO 3166-2:IS
Izrael	Israel	IL	ISR	376	ISO 3166-2:IL
Jamajka	Jamaica	JM	JAM	388	ISO 3166-2:JM
Japonia	Japan	JP	JPN	392	ISO 3166-2:JP
Jemen	Yemen	YE	YEM	887	ISO 3166-2:YE
Jersey	Jersey	JE	JEY	832	ISO 3166-2:JE
Jordania	Jordan	JO	JOR	400	ISO 3166-2:JO
Kajmany	Cayman Islands	KY	CYM	136	ISO 3166-2:KY
Kambodża	Cambodia	KH	KHM	116	ISO 3166-2:KH
Kamerun	Cameroon	CM	CMR	120	ISO 3166-2:CM
Kanada	Canada	CA	CAN	124	ISO 3166-2:CA
Katar	Qatar	QA	QAT	634	ISO 3166-2:QA
Kazachstan	Kazakhstan	KZ	KAZ	398	ISO 3166-2:KZ
Kenia	Kenya	KE	KEN	404	ISO 3166-2:KE
Kirgistan	Kyrgyzstan	KG	KGZ	417	ISO 3166-2:KG
Kiribati	Kiribati	KI	KIR	296	ISO 3166-2:KI
Kolumbia	Colombia	CO	COL	170	ISO 3166-2:CO
Komory	Comoros	KM	COM	174	ISO 3166-2:KM
Kongo	Congo	CG	COG	178	ISO 3166-2:CG
Korea Południowa	Korea, Republic of	KR	KOR	410	ISO 3166-2:KR
Korea Północna	Korea, Democratic People’s Republic of	KP	PRK	408	ISO 3166-2:KP
Kostaryka	Costa Rica	CR	CRI	188	ISO 3166-2:CR
Kuba	Cuba	CU	CUB	192	ISO 3166-2:CU
Kuwejt	Kuwait	KW	KWT	414	ISO 3166-2:KW
Laos	Lao People’s Democratic Republic	LA	LAO	418	ISO 3166-2:LA
Lesotho	Lesotho	LS	LSO	426	ISO 3166-2:LS
Liban	Lebanon	LB	LBN	422	ISO 3166-2:LB
Liberia	Liberia	LR	LBR	430	ISO 3166-2:LR
Libia	Libyan Arab Jamahiriya	LY	LBY	434	ISO 3166-2:LY
Liechtenstein	Liechtenstein	LI	LIE	438	ISO 3166-2:LI
Litwa	Lithuania	LT	LTU	440	ISO 3166-2:LT
Luksemburg	Luxembourg	LU	LUX	442	ISO 3166-2:LU
Łotwa	Latvia	LV	LVA	428	ISO 3166-2:LV
Macedonia Północna	North Macedonia	MK	MKD	807	ISO 3166-2:MK
Madagaskar	Madagascar	MG	MDG	450	ISO 3166-2:MG
Majotta	Mayotte	YT	MYT	175	ISO 3166-2:YT
Makau	Macao	MO	MAC	446	ISO 3166-2:MO
Malawi	Malawi	MW	MWI	454	ISO 3166-2:MW
Malediwy	Maldives	MV	MDV	462	ISO 3166-2:MV
Malezja	Malaysia	MY	MYS	458	ISO 3166-2:MY
Mali	Mali	ML	MLI	466	ISO 3166-2:ML
Malta	Malta	MT	MLT	470	ISO 3166-2:MT
Mariany Północne	Northern Mariana Islands	MP	MNP	580	ISO 3166-2:MP
Maroko	Morocco	MA	MAR	504	ISO 3166-2:MA
Martynika	Martinique	MQ	MTQ	474	ISO 3166-2:MQ
Mauretania	Mauritania	MR	MRT	478	ISO 3166-2:MR
Mauritius	Mauritius	MU	MUS	480	ISO 3166-2:MU
Meksyk	Mexico	MX	MEX	484	ISO 3166-2:MX
Mikronezja	Micronesia, Federated States of	FM	FSM	583	ISO 3166-2:FM
Mjanma	Myanmar	MM	MMR	104	ISO 3166-2:MM
Mołdawia	Moldova, Republic of	MD	MDA	498	ISO 3166-2:MD
Monako	Monaco	MC	MCO	492	ISO 3166-2:MC
Mongolia	Mongolia	MN	MNG	496	ISO 3166-2:MN
Montserrat	Montserrat	MS	MSR	500	ISO 3166-2:MS
Mozambik	Mozambique	MZ	MOZ	508	ISO 3166-2:MZ
Namibia	Namibia	NA	NAM	516	ISO 3166-2:NA
Nauru	Nauru	NR	NRU	520	ISO 3166-2:NR
Nepal	Nepal	NP	NPL	524	ISO 3166-2:NP
Niemcy	Germany	DE	DEU	276	ISO 3166-2:DE
Niger	Niger	NE	NER	562	ISO 3166-2:NE
Nigeria	Nigeria	NG	NGA	566	ISO 3166-2:NG
Nikaragua	Nicaragua	NI	NIC	558	ISO 3166-2:NI
Niue	Niue	NU	NIU	570	ISO 3166-2:NU
Norfolk	Norfolk Island	NF	NFK	574	ISO 3166-2:NF
Norwegia	Norway	NO	NOR	578	ISO 3166-2:NO
Nowa Kaledonia	New Caledonia	NC	NCL	540	ISO 3166-2:NC
Nowa Zelandia	New Zealand	NZ	NZL	554	ISO 3166-2:NZ
Oman	Oman	OM	OMN	512	ISO 3166-2:OM
Pakistan	Pakistan	PK	PAK	586	ISO 3166-2:PK
Palau	Palau	PW	PLW	585	ISO 3166-2:PW
Palestyna	Palestinian Territory, Occupied	PS	PSE	275	ISO 3166-2:PS
Panama	Panama	PA	PAN	591	ISO 3166-2:PA
Papua-Nowa Gwinea	Papua New Guinea	PG	PNG	598	ISO 3166-2:PG
Paragwaj	Paraguay	PY	PRY	600	ISO 3166-2:PY
Peru	Peru	PE	PER	604	ISO 3166-2:PE
Pitcairn	Pitcairn	PN	PCN	612	ISO 3166-2:PN
Polinezja Francuska	French Polynesia	PF	PYF	258	ISO 3166-2:PF
Polska	Poland	PL	POL	616	ISO 3166-2:PL
Portoryko	Puerto Rico	PR	PRI	630	ISO 3166-2:PR
Portugalia	Portugal	PT	PRT	620	ISO 3166-2:PT
Południowa Afryka	South Africa	ZA	ZAF	710	ISO 3166-2:ZA
Republika Środkowoafrykańska	Central African Republic	CF	CAF	140	ISO 3166-2:CF
Republika Zielonego Przylądka	Cape Verde	CV	CPV	132	ISO 3166-2:CV
Reunion	Réunion	RE	REU	638	ISO 3166-2:RE
Rosja	Russian Federation	RU	RUS	643	ISO 3166-2:RU
Rumunia	Romania	RO	ROU	642	ISO 3166-2:RO
Rwanda	Rwanda	RW	RWA	646	ISO 3166-2:RW
Sahara Zachodnia	Western Sahara	EH	ESH	732	ISO 3166-2:EH
Saint Kitts i Nevis	Saint Kitts and Nevis	KN	KNA	659	ISO 3166-2:KN
Saint Lucia	Saint Lucia	LC	LCA	662	ISO 3166-2:LC
Saint Vincent i Grenadyny	Saint Vincent and the Grenadines	VC	VCT	670	ISO 3166-2:VC
Saint-Barthélemy	Saint Barthélemy	BL	BLM	652	ISO 3166-2:BL
Saint-Martin	Saint Martin (French part)	MF	MAF	663	ISO 3166-2:MF
Saint-Pierre i Miquelon	Saint Pierre and Miquelon	PM	SPM	666	ISO 3166-2:PM
Salwador	El Salvador	SV	SLV	222	ISO 3166-2:SV
Samoa Amerykańskie	American Samoa	AS	ASM	016	ISO 3166-2:AS
Samoa	Samoa	WS	WSM	882	ISO 3166-2:WS
San Marino	San Marino	SM	SMR	674	ISO 3166-2:SM
Senegal	Senegal	SN	SEN	686	ISO 3166-2:SN
Serbia	Serbia	RS	SRB	688	ISO 3166-2:RS
Seszele	Seychelles	SC	SYC	690	ISO 3166-2:SC
Sierra Leone	Sierra Leone	SL	SLE	694	ISO 3166-2:SL
Singapur	Singapore	SG	SGP	702	ISO 3166-2:SG
Sint Maarten	Sint Maarten (Dutch part)	SX	SXM	534	ISO 3166-2:SX
Słowacja	Slovakia	SK	SVK	703	ISO 3166-2:SK
Słowenia	Slovenia	SI	SVN	705	ISO 3166-2:SI
Somalia	Somalia	SO	SOM	706	ISO 3166-2:SO
Sri Lanka	Sri Lanka	LK	LKA	144	ISO 3166-2:LK
Stany Zjednoczone	United States	US	USA	840	ISO 3166-2:US
Sudan	Sudan	SD	SDN	729	ISO 3166-2:SD
Sudan Południowy	South Sudan	SS	SSD	728	ISO 3166-2:SS
Surinam	Suriname	SR	SUR	740	ISO 3166-2:SR
Svalbard i Jan Mayen	Svalbard and Jan Mayen	SJ	SJM	744	ISO 3166-2:SJ
Syria	Syrian Arab Republic	SY	SYR	760	ISO 3166-2:SY
Szwajcaria	Switzerland	CH	CHE	756	ISO 3166-2:CH
Szwecja	Sweden	SE	SWE	752	ISO 3166-2:SE
Tadżykistan	Tajikistan	TJ	TJK	762	ISO 3166-2:TJ
Tajlandia	Thailand	TH	THA	764	ISO 3166-2:TH
Tajwan	Republic of China（Taiwan）	TW	TWN	158	ISO 3166-2:TW
Tanzania	Tanzania, United Republic of	TZ	TZA	834	ISO 3166-2:TZ
Timor Wschodni	Timor-Leste	TL	TLS	626	ISO 3166-2:TL
Togo	Togo	TG	TGO	768	ISO 3166-2:TG
Tokelau	Tokelau	TK	TKL	772	ISO 3166-2:TK
Tonga	Tonga	TO	TON	776	ISO 3166-2:TO
Trynidad i Tobago	Trinidad and Tobago	TT	TTO	780	ISO 3166-2:TT
Tunezja	Tunisia	TN	TUN	788	ISO 3166-2:TN
Turcja	Turkey	TR	TUR	792	ISO 3166-2:TR
Turkmenistan	Turkmenistan	TM	TKM	795	ISO 3166-2:TM
Turks i Caicos	Turks and Caicos Islands	TC	TCA	796	ISO 3166-2:TC
Tuvalu	Tuvalu	TV	TUV	798	ISO 3166-2:TV
Uganda	Uganda	UG	UGA	800	ISO 3166-2:UG
Ukraina	Ukraine	UA	UKR	804	ISO 3166-2:UA
Urugwaj	Uruguay	UY	URY	858	ISO 3166-2:UY
Uzbekistan	Uzbekistan	UZ	UZB	860	ISO 3166-2:UZ
Vanuatu	Vanuatu	VU	VUT	548	ISO 3166-2:VU
Wallis i Futuna	Wallis and Futuna	WF	WLF	876	ISO 3166-2:WF
Watykan	Holy See (Vatican City State)	VA	VAT	336	ISO 3166-2:VA
Wenezuela	Venezuela, Bolivarian Republic of	VE	VEN	862	ISO 3166-2:VE
Węgry	Hungary	HU	HUN	348	ISO 3166-2:HU
Wielka Brytania	United Kingdom	GB	GBR	826	ISO 3166-2:GB
Wietnam	Viet Nam	VN	VNM	704	ISO 3166-2:VN
Włochy	Italy	IT	ITA	380	ISO 3166-2:IT
Wybrzeże Kości Słoniowej	Côte d’Ivoire	CI	CIV	384	ISO 3166-2:CI
Wyspa Bouveta	Bouvet Island	BV	BVT	074	ISO 3166-2:BV
Wyspa Bożego Narodzenia	Christmas Island	CX	CXR	162	ISO 3166-2:CX
Wyspa Man	Isle of Man	IM	IMN	833	ISO 3166-2:IM
Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha	Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha	SH	SHN	654	ISO 3166-2:SH
Wyspy Alandzkie	Åland Islands	AX	ALA	248	ISO 3166-2:AX
Wyspy Cooka	Cook Islands	CK	COK	184	ISO 3166-2:CK
Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych	Virgin Islands, U.S.	VI	VIR	850	ISO 3166-2:VI
Wyspy Heard i McDonalda	Heard Island and McDonald Islands	HM	HMD	334	ISO 3166-2:HM
Wyspy Kokosowe	Cocos (Keeling) Islands	CC	CCK	166	ISO 3166-2:CC
Wyspy Marshalla	Marshall Islands	MH	MHL	584	ISO 3166-2:MH
Wyspy Owcze	Faroe Islands	FO	FRO	234	ISO 3166-2:FO
Wyspy Salomona	Solomon Islands	SB	SLB	090	ISO 3166-2:SB
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca	Sao Tome and Principe	ST	STP	678	ISO 3166-2:ST
Zambia	Zambia	ZM	ZMB	894	ISO 3166-2:ZM
Zimbabwe	Zimbabwe	ZW	ZWE	716	ISO 3166-2:ZW
Zjednoczone Emiraty Arabskie	United Arab Emirates	AE	ARE	784	ISO 3166-2:AE

Zarezerwowane kody

Poza oficjalnie przypisanymi kodami lista kodów może być poszerzona o kody zarezerwowane i przypisane przez użytkownika^[12].

Zastrzeżonymi kodami są kody, które stały się nieaktualne, lub są wymagane w konkretnych zastosowaniach, ale nie kwalifikują się do włączenia w ISO 3166-1. Aby uniknąć przejściowych problemów w stosowaniu kodów oraz na potrzeby użytkowników, którzy potrzebują dodatkowych elementów kodu dla poprawnego funkcjonowania, Agencja zarządzająca ISO 3166, w uzasadnionych przypadkach zastrzega na czas określony bądź nieograniczony te kody, które zobowiązuje się nie używać do innych celów. Kody są zazwyczaj zarezerwowane dla byłych krajów, terytoriów zamorskich, organizacji międzynarodowych oraz specjalnego statusu obywatelstwa. Zastrzeżone kody alfa-2 i alfa-3 można podzielić na następujące cztery kategorie:

• alfa-2: rezerwacje wyjątkowe, rezerwacje przejściowe, rezerwacje na czas nieokreślony, oraz kody nieużywane
• alfa-3: rezerwacje wyjątkowe, rezerwacje przejściowe, rezerwacje na czas nieokreślony, oraz kody nieużywane
• numeryczny: brak rezerwacji

Kody przypisane przez użytkowników są kodami, do dyspozycji użytkowników, którzy potrzebują dodać kolejne nazwy krajów, terytoriów lub innych jednostek geograficznych dla ich stosowania w wewnętrznych systemach bazujących na ISO 3166-1. Agencja zarządzająca ISO 3166 nigdy nie będzie używać tych kodów przy aktualizacji standardu. Następujące kody mogą być przypisane przez użytkownika:

• alfa-2: AA, QM do QZ, XA do XZ i ZZ
• alfa-3: AAA do AAZ, QMA do QZZ, XAA do XZZ i ZZA do ZZZ
• numeryczny: 900 do 999

Zmiany

Agencja zarządzająca ISO 3166 aktualizuje ISO 3166-1, wtedy, gdy jest to konieczne. Zmiany są publikowane w informatorach, w których są podane informacje uaktualniające. Co pewien czas wydawana jest kolejna edycja standardu, która łączy wszystkie zmiany z informatorów w całość^[13]. Zazwyczaj państwu jest przypisywany nowy kod ISO 3166-1 po zmianie nazwy lub zmianie granic terytorialnych. Mówiąc ogólnie, nowe kody literowe są przypisywane po zmianie znacznej części nazwy kraju, zaś nowe kody numeryczne po zmianie granic państwowych. Poprzednie, wycofane kody są publikowane w ISO 3166-3.

Edycja/Informator	Data wydania	Zawartość
ISO 3166:1974	1974	Pierwsza edycja ISO 3166
ISO 3166:1981	1981	Druga edycja ISO 3166
ISO 3166:1988	1988	Trzecia edycja ISO 3166
ISO 3166:1993	1993	Czwarta edycja ISO 3166
ISO 3166-1:1997	1997-09-25	Pierwsza edycja ISO 3166-1 (ISO 3166 zostało podzielone na trzy części)
Informator V-1	1998-02-05	Zmiana oficjalnej nazwy (Samoa Zachodnie ⇒ Samoa)
Informator V-2	1999-10-01	Dodanie nowego terytorium (Palestyńskie terytoria okupowane)
Informator V-3	2002-02-01	Zmiana kodu alfa-3 (Rumunia)
Informator V-4	2002-05-20	Zmiana oficjalnych nazw (Afganistan, Azerbejdżan, Bahrajn, Bośnia i Hercegowina, Fidżi, Hongkong, Kazachstan, Kiribati, Makau, Niue, Somalia, Wenezuela)
Informator V-5	2002-05-20	Zmiana nazwy i kodów literowych (Timor Wschodni)
Informator V-6	2002-11-15	Zmiana oficjalnej nazwy (Timor Wschodni)
Informator V-7	2003-01-14	Zmiana oficjalnej nazwy (Komory)
Informator V-8	2003-07-23	Zmiana nazwy i kodów literowych (Jugosławia ⇒ Serbia i Czarnogóra)
Informator V-9	2004-02-13	Dodanie nowego terytorium (Wyspy Alandzkie)
Informator V-10	2004-04-26	Zmiany oficjalnych nazw (Afganistan, Wyspy Alandzkie)
Informator V-11	2006-03-29	Dodanie nowych terytoriów (Jersey, Guernsey i Wyspa Man); Zmiany informacji (Wielka Brytania)
Informator V-12	2006-09-26	Podział państwa na dwa (Serbia i Czarnogóra ⇒ Serbia, Czarnogóra)
ISO 3166-1:2006	2006-11-20	Druga edycja ISO 3166-1
ISO 3166-1:2006/ Cor 1:2007	2007-07-15	Pierwsze techniczne sprostowanie do ISO 3166-1:2006
Informator VI-1	2007-09-21	Dodanie nowych terytoriów (Saint-Barthélemy i Saint-Martin) oraz uaktualnienie Francji i innych terytoriów francuskich (Francja, Polinezja Francuska, Francuskie Terytoria Południowe, Gwadelupa i Reunion)
Informator VI-2	2008-03-31	Zmiana nazwy (Mołdawia, Czarnogóra) oraz drobne korekty (Madagaskar, Palestyńskie terytoria okupowane, Saint-Barthélemy)
Informator VI-3	2008-09-09	Zmiana nazwy (Nepal) oraz drobne korekty (Grenlandia, Guernsey, Mołdawia, Nigeria)
Informator VI-4	2009-01-07	Zmiana nazwy (Mołdawia) oraz drobne korekty (Republika Środkowoafrykańska, Komory)
Informator VI-5	2009-03-03	Zmiana nazwy (Wenezuela) oraz drobne korekty (Kiribati, Tuvalu)
Informator VI-6	2009-05-08	Zmiana nazwy (Boliwia)
Informator VI-7	2010-02-22	Zmiana nazwy (Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha)
Informator VI-8	2010-12-15	Podział terytorium (Antyle Holenderskie ⇒ Curaçao, Sint Maarten oraz „Bonaire, Sint Eustatius i Saba”) oraz drobne korekty (Holandia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja)
Informator VI-9	2011-06-12	Zmiana nazwy (Fidżi, Birma) oraz drobne korekty („Bonaire, Sint Eustatius i Saba”, Wyspy Alandzkie, Bułgaria, Holandia, Niue)
Informator VI-10	2011-08-09	Dodanie nowego państwa (Sudan Południowy)
Informator VI-11	2011-11-08	Zmiana nazwy (Libia)
Informator VI-12	2012-02-15	Zmiana nazwy (Węgry) oraz drobne korekty (Bangladesz, Bonaire, Sint Eustatius i Saba, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Erytrea, Niemcy)
Informator VI-13	2012-08-02	Zmiana nazwy (Erytrea) oraz drobne korekty (Niemcy, Sri Lanka)
Informator VI-14	2013-02-06	Zmiana nazwy (Palestyna) oraz drobne korekty (Bułgaria, Wyspa Bouveta, Jersey, Saint-Martin, Seszele, Sint Maarten, Wietnam)
Informator VI-15	2013-05-10	Zmiana nazwy (Papua-Nowa Gwinea)
Informator VI-16	2013-07-11	Zmiana nazwy (Somalia)
ISO 3166-1:2013	2013-11-19	Trzecia edycja ISO 3166-1

Zobacz też

• ISO 639 – kody nazw języków
• Lista kodów krajowych używanych w sporcie
• Nazwy państw

Przypisy

1. International Organization for Standardization (ISO): ISO 3166 – FAQs – General questions. (ang.).
2. ISO: Development of ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-05)]. (ang.).
3. ISO: Implementation of ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).
4. ISO: You and ISO 3166. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]. (ang.).
5. ISO: Links. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)]. (ang.).
6. ISO: ISO 3166-1 and ccTLDs. (ang.).
7. Countries or areas, codes and abbreviations.
8. ISO: ISO 3166 – FAQs – Specific. (ang.).
9. Taipei Representative Office in the UK: Taiwan sues ISO over incorrect reference. (ang.).
10. René Felber. Umweg über Zivilrichter unzulässig: Taiwans Kampf um seinen Namen. „Neue Zürcher Zeitung”. s. 14. (niem.).
11. Federal Supreme Court of Switzerland: Urteil vom 9. September 2010 (5A_329/2009) - decision 5A_329/2009. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-07)]. (niem.).
12. ISO: Customizing ISO 3166-1. [dostęp 2011-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-06)]. (ang.).
13. ISO: Updates on ISO 3166. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Agencja zarządzająca ISO 3166, Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO)
  • Lista państw z kodami alfa 2 (ang.)
• Kody państw i regionów do użytku statystycznego, Departament Statystyki Organizacji Narodów Zjednoczonych
  • Kraje i obszary, kody i skróty – lista kodów alfa 3 i numerycznych (na tej liście brakuje kilku terytoriów posiadających kody ISO 3166-1)
• The World Factbook (public domain), Centralna Agencja Wywiadowcza USA
  • Dodatek D – lista kodów państw. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-13)]. – porównanie kodów FIPS 10, ISO 3166, i STANAG 1059
• Podział administracyjny państw („Statoids”), Statoids.com
  • Kody państw – porównanie kodów ISO 3166-1 z innymi kodami państw