Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (fr. Terres australes et antarctiques françaises – TAAF) – francuskie terytorium zależne obejmujące antarktyczne wyspy wulkaniczne, położone w południowej części Oceanu Indyjskiego. Położone są one częściowo u wybrzeży Afryki, a część leży niemal w równej odległości od kontynentów Afryki, Australii i Antarktydy, w pobliżu 43°S i 67°E. W ich skład wchodzi również sektor Antarktydy obejmujący Ziemię Adeli, przy czym roszczenia wobec Ziemi Adeli nie są uznawane przez niektóre państwa.

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne

Terres australes et antarctiques françaises

terytorium zamorskie
Herb Flaga
Państwo	Francja
Data powstania	1955
Zarządzający	Florence Jeanblanc-Risler(inne języki) od 2022[1]
Powierzchnia	440 000 km²
Populacja (2007) • liczba ludności	0
• gęstość	0 os./km²
Języki urzędowe	francuski
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Terytoria te mają od 1955 roku status terytorium zamorskiego Francji.

Podział

Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne dzielą się na 5 dystryktów:

• Wyspy Crozeta (Îles Crozet),
• Wyspy Kerguelena (Îles Kerguelen),
• Wyspy Rozproszone (Îles Éparses de l’océan Indien; grupa wysp wydzielona w 2005 spod administracji Reunionu):
  • wyspa Bassas da India,
  • wyspa Europa,
  • wyspa Juan de Nova,
  • wyspy Glorieuses,
  • wyspa Tromelin,
• Wyspy Świętego Pawła i Amsterdam:
  • wyspa Amsterdam (Île Amsterdam),
  • Wyspa Świętego Pawła (Île Saint-Paul),
• Ziemia Adeli (Terre Adélie).

Od czasu utworzenia odrębnego terytorium zamorskiego w 1955 ziemie te były zarządzane przez administratora (administrateur supérieur) rezydującego w Paryżu. Od 1997 roku administrator miał swą siedzibę w Saint-Pierre na wyspie Reunion^[2]. W wyniku reformy administracyjnej w grudniu 2003^[3], administratora zastąpił prefekt (najwyższy zarządca), którego siedziba nadal znajduje się na wyspie Reunion. Od 5 października 2022 urząd ten sprawuje Florence Jeanblanc-Risler, piąta kobieta w historii, która zarządza tym terytorium^[4].

Ludność i gospodarka

Ziemia Adeli o powierzchni około 500 tys. km² oraz wyspy zajmujące razem 7781 km² nie były nigdy zamieszkane. Jedynymi mieszkańcami są przebywający tam czasowo naukowcy – w roku 1997 było ich około 100.

Mimo tego, terytorium posiada znaczącej wielkości flotę morską, w skład której wchodziły w 1999 roku następujące jednostki: 7 masowców, 5 statków drobnicowców, 10 chemikaliowców, 9 kontenerowców, 6 statków do przewozu ciekłego gazu, 24 tankowce, jeden statek-chłodnia oraz 10 rorowców. Łączna wyporność statków tej floty wynosi blisko 2893 tys. GRT, czyli 5166 tys. DWT. Flota ta rejestrowana jest w tzw. drugim francuskim rejestrze statków, co umożliwia ich właścicielom płacenie niższych podatków i stosowanie mniej restrykcyjnych regulacji niż w przypadku głównego rejestru.

Podstawowym bogactwem naturalnym tego terytorium są ryby i skorupiaki. Aktywność gospodarcza ogranicza się do utrzymywania tu stacji meteorologicznej i geofizycznych stacji naukowych, a także znaczącej floty rybackiej. Ryby złowione na tych akwenach eksportowane są do Francji i Reunionu. Roczny dochód terytorium wynosi około 18 mln dolarów.

Terytorium posiada domenę internetową .tf.

Przyroda

Na terytorium zaobserwowano 153 gatunki autochtoniczne zwierząt, w tym 51 występujących endemicznie a jeden uznano za wymarły^[5] – ptak Anas marecula z rodziny kaczkowatych wymarł przed 1793 rokiem na wyspie Amsterdam, a główną przyczyną jego wyginięcia były polowania^[6]. Z kolei 18 gatunków zwierząt zostało introdukowanych lub ich pochodzenie nie jest znane. Ponadto odnotowano występowanie jednego gatunku chromist – Microfissurata australis(inne języki). Zarejestrowano także 39 gatunków roślin^[5] – z czego 7 to endemity (Agrostis delislei(inne języki), Colobanthus diffusus(inne języki), Lyallia kerguelensis(inne języki), Pentaschistis insularis(inne języki), Plantago pentasperma(inne języki), Plantago stauntonii(inne języki) i Poa novarae(inne języki))^[7]. Ponadto 113 gatunków zostało sztucznie wprowadzonych lub ich pochodzenie nie jest znane^[5].

Mapy wysp

• 
  Wyspa Amsterdam
• 
  Wyspa Św. Pawła
• 
  Wyspy Crozeta
• 
  Wyspy Kerguelena
• 
  Wyspy Rozproszone