Cmentarz Rzymskokatolicki w Radomiu – mieści się przy ulicy Bolesława Limanowskiego 72. Został założony w 1812 lub w 1813[1] na gruntach podarowanych przez Wojciecha Łodwigowskiego, „zamożnego obywatela radomskiego”[2]. Jest to miejsce pochówku zasłużonych dla oświaty i kultury polskiej oraz powstańców i żołnierzy walczących o wolną Polskę.
Cmentarz został założony z powodu przepełnienia cmentarza na Piotrówce i braku możliwości jego powiększenia[3]. Pierwotnie miał powierzchnię około 2 mórg, lecz wraz z wyczerpywaniem się miejsca i rosnącymi potrzebami był powiększany. W 1849 dokupiono grunty o powierzchni 7 mórg i 34 prętów. W 1854 rozpoczęto prace nad wzniesieniem muru wokół cmentarza, zaś zakończono je dwa lata później. Przy okazji tych prac wzniesiono także murowaną bramę z przybudówkami mieszczącymi izbę przedpogrzebową oraz izbę przeznaczoną dla grabarza. Brama miała także wieżyczkę z dwoma dzwonami. W 1852 doprowadzono z miasta do cmentarza drogę. W 1876 powiększono cmentarz o 4 morgi i 8 prętów. Wkrótce potem jednak powiększono cmentarz o kolejne 5 mórg i 217 prętów, gdyż poprzednio zakupione grunty okazały się gliniaste i mieszkańcy nie chcieli na nich chować swych zmarłych. Przy tej okazji włączono do terenów cmentarza dawny cmentarz choleryczny i zbudowano w 1885 murowaną bramę z dwiema furtami oraz wzniesiono niezbędne mury. Wieża w pierwotnie wzniesionej bramie zawaliła się w wyniku burzy w 1889. Również w 1889 geodeta wykonał pomiary cmentarza, co pozwoliło podzielić cmentarz na części i kwatery. Cmentarz w tym czasie miał powierzchnię 244 677 łokci kwadratowych (w tym: 2395 łokci kwadratowych ulic, 1624 łokci kwadratowych pod murami i 132 łokcie kwadratowe pod zabudowaniami cmentarza). Najstarszą część cmentarza (tereny kupione pierwotnie i w 1849) oznaczono literą A i podzielono na 14 kwater. Tereny kupione w 1876 oznaczono literą C zaś kupione w 1891 literą B. Część B podzielono na 16 kwater. W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku założono księgi cmentarne i zbudowano przy pierwszej bramie dom ogrodnika, który zajął się sadzeniem drzew wzdłuż alei i pielęgnowaniem roślinności. Do 1891 pochowano na cmentarzu 40 672 osób.
Grobowiec BrandtówNagrobek Józefa GrzecznarowskiegoGrobowiec rodziny Kelles-KrauzówGrobowiec oo. bernardynów
W nekropolii spoczywają m.in.:
ks. inf. Jerzy Banaśkiewicz (1937–2011) – dziekan dekanatu Radom-Południe, proboszcz parafii Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w latach 1998–2011, poeta (kwatera 4B/2/1, grób 2147),
Józef Brandt (1841–1915) – artysta malarz, właściciel Orońska (kwatera 5A/16/1, grób 4402),
Halina Bretsznajder (1905–1942) – grób symboliczny – harcmistrzyni, oficer Armii Krajowej, zamordowana przez Niemców w publicznej egzekucji przy ul. Warszawskiej, pochowana anonimowo w zbiorowym grobie w kwaterze wojskowej cmentarza na Firleju,
Michał Tadeusz Brzęk-Osiński (1892–1983) – oficer Legionów Polskich, polityk, poseł na Sejm RP (kwatera Leg/12/4, grób 3910),
Karol Chrobaczyński (1895–1974) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego (kwatera 12a/10/2, grób 13410),
Aleksander Domagalski (1904–1969) – działacz komunistyczny (kwatera 6a/1/8, grób 23141),
Władysław Domagalski (1893–1967) – działacz komunistyczny, brat Aleksandra (kwatera 5a/8/18, grób 23879),
Jacek Jerz (1944–1983) – lider radomskiej opozycji antykomunistycznej, jedyna śmiertelna ofiara stanu wojennego na Ziemi Radomskiej, jego pogrzeb w stanie wojennym był jednym z największych (wg różnych szacunków 6000-11000 uczestników) w historii radomskiego cmentarza[4] (kwatera 10B/2/70, grób 4801),
Michał Kelles-Krauz (1930–2015) – ekonomista, profesor i dziekan Wydziału Transportu Politechniki Radomskiej, jeden z pomysłodawców i orędowników budowy systemu komunikacji tramwajowej w Radomiu (kwatera 3A/1/13, grób 26652),
Kazimierz Kłaczyński (1797–1857) – pijar, rektor Kolegium Pijarów w Radomiu, założyciel Towarzystwa Naukowego przy Szkole Wojewódzkiej (kwatera 6A/1/22, grób 8747),
ks. bp. Edward Materski (1923–2012) – biskup sandomierski, sandomiersko-radomski, pierwszy ordynariusz diecezji radomskiej, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego (kwatera 10B/1/, grób 27436),
bp Adam Odzimek, biskup pomocniczy senior diecezji radomskiej i jego rodzice
Tadeusz Orczykowski (1950–2019) – spółdzielca, Członek Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni "Samopomoc Chłopska", wieloletni prezes Spółdzielni Rolpol, prezes klubu sportowego Radomka (kwatera 50a/24/15, grób 27320),
Naprzeciwko głównej bramy wejściowej na grobie Konstantego Mireckiego znajduje się rzeźba „Anioł Ciszy” Bolesława Jeziorańskiego. Rokrocznie organizowana jest kwesta na rzecz rewaloryzacji zabytkowych pomników cmentarza. Opieką nad cmentarzem zajmuje się m.in. Społeczny Komitet Ratowania Zabytków Radomia.
Społeczny Komitet Ochrony Zabytkowego Cmentarza Rzymskokatolickiego w Radomiu:Cmentarz rzymskokatolicki w Radomiu przy dawnym trakcie starokrakowskim.Radom:Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji,1997. ISBN83-7204-005-2. Brak numerów stron w książce
SebastianPiątkowski:Radom: zarys dziejów miasta.Radom:2000. ISBN83-914912-0-X. Brak numerów stron w książce
nr rej. 248/A/84 z 20 marca 1984 r.
51°23′36″N 21°07′46″E
