Stanisław Zbrowski

Stanisław Zbrowski (ur. 1887, zm. 7 października 1905) – polski działacz socjalistyczny.

Stanisław Zbrowski

Data urodzenia	1887
Data i miejsce śmierci	7 października 1905 Radom
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w 1887^[1][2][3]. Był uczniem Szkoły Handlowej^[2][4]. Wstąpił do Organizacji Bojowej PPS^[1]. Został wybrany do wykonania zamachu na rosyjskiego oficera, kapitana Michała Zabiełłę, który wydał rozkaz strzelania do manifestujących pokojowo robotników w Skarżysku^[4][1]. Planowany zamach miał się wydarzyć na ulicy Lubelskiej w Radomiu. Zbrowski zdecydował się wykonać go samodzielnie, bez obstawy^[4]. 7 października 1905 rzucona pod nogi kapitanowi bomba nie wybuchła^[1][2]. Podczas odwrotu po dokonaniu zamachu zastrzelił ścigającego go policjanta Kandaurowa^[4]. Następnie wobec beznadziejnego położenia, otoczony przez żandarmerię popełnił samobójstwo strzałem z broni w ostatnich chwilach wołając Niech żyje Polska^[1][4][2]. Jego pogrzeb odbył się z licznym udziałem żałobników^[4]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Limanowskiego^[2][3]. W atmosferze wzburzenia po zdarzeniu mieszkańcy Radomia manifestacyjnie wznosili w mieście barykady^[1]

Jego brat Wacław (1889-1956^[5]) ps. „Braciszek” został członkiem i szefem „uczniowskiej piątki bojowej” (wraz z nim Jan Gruszczyński, Jerzy Pieczynis, Roman Machnicki, Stefan Rodkiewicz, Stanisław Werner (wszyscy z „handlówki”) i Teodor Latomski^[6].

Upamiętnienie

Decyzją Rady Miejskiej w Radomiu z 23 września 1936 w uznaniu wielkich zasług, położonych rewolucyjnej walce z caratem uchwaliła nazwać imieniem Stanisława Zbrowskiego ulicę Gołębiowską w Radomiu na odcinku od ul. Stefana Żeromskiego do ul. Kozienickiej^[7][2][3].

Odznaczenia

• Krzyż Niepodległości z Mieczami – pośmiertnie (1930, za pracę w dziele odzyskania niepodległości)^[4][2][3].

Przypisy

1. Danuta Tomczyk: Zasłużeni ludzie Radomia. Radom: 1967, s. 24.
2. Zamach na kapitana Zabiełłę w Radomiu. Rewolucja 1905. [dostęp 2017-03-06].
3. Historyczny Atlas Radomia. Żeby tylko ten Zabiełło się pojawił.... wyborcza.pl. [dostęp 2017-03-06].
4. Stefan Res-Rodkiewicz: Uczniowskie piątki bojowe w Radomiu 1905-1907. 1936, s. 17-19.
5. Jan Boniecki: Wacław Zbrowski – ps. „Braciszek” (1889-1956). W: Znani i nieznani Ziemi Radomskiej. T. II. Radom: 1988, s. 324-326.
6. Stefan Res-Rodkiewicz: Uczniowskie piątki bojowe w Radomiu 1905-1907. 1936, s. 22, 29-30, 33.
7. Jan Boniecki: Wacław Zbrowski – ps. „Braciszek” (1889-1956). W: Znani i nieznani Ziemi Radomskiej. T. II. Radom: 1988, s. 325.