Remove ads
Jan Stefan Krukowiecki herbu Pomian (ur. 15 grudnia 1772[1] we Lwowie, zm. 17 kwietnia 1850 w Popniu) – polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego, hrabia.
 Jan Krukowiecki na litografii Jana Nepomucena Żylińskiego (1831) | |
 Pomian (wersja hrabiowska) | |
| hrabia | |
| Rodzina |
Krukowieccy herbu Pomian |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
15 grudnia 1772 |
| Data i miejsce śmierci |
17 kwietnia 1850 |
| Ojciec | |
| Matka |
Apolonia Horodyńska h. Sas |
| Żona |
Helena Wolska h. Półkozic |
| Dzieci |
Konstanty |
| Odznaczenia | |
        | |
Remove ads
Urodził się jako Stefan Jan Krukowiecki[2]. Wywodził się z rodziny Krukowieckich herbu Pomian[3]. Był prawnukiem Franciszka (dziedzic Łopuszki i Zagórza, zm. 1689), wnukiem Wojciecha (zm. 1724, cześnik bracławski), synem Piotra i Apolonii Hordyńskiej (zm. 1780, córka Stefana, podstarościego lwowskiego)[4][5]. Miał siostry Felicjannę (ur. 1772) i Wiktorię (ur. 1774, zamężna z dalekim krewnym Ignacym Krukowieckim, matka powstańców listopadowych Sylwerego i Feliksa Karola)[6].
Ukończył wiedeńskie Theresianum. W wojsku od 1786, początkowo służył w armii austriackiej[7], potem w wojsku francuskim i od 1806 armii Księstwa Warszawskiego, był ciężko ranny w 1812 w czasie walk o Smoleńsk. Generał brygady od 1813, w 1815 już w Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego.
Dziedziczony po ojcu tytuł hrabiego został mu potwierdzony w Królestwie Kongresowym w 1820[6][8] (według innej wersji 24 maja 1824[9]).
W 1819 mianowany generałem brygady[4]. Awansowany na generała dywizji w 1829. Dowodził najpierw brygadami w 2 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Piechoty, a od 1829 1 Dywizją Piechoty.
Po wybuchu powstania listopadowego dowodził 1 Dywizją Piechoty. Sprawował dowództwo w zwycięskiej bitwie pod Białołęką. Brał udział w bitwie o Olszynkę Grochowską, w której odmówił wykonania rozkazu przeciwnatarcia gen. Chłopickiego. W marcu 1831 mianowany generałem piechoty, objął stanowisko gubernatora Warszawy. W sierpniu i wrześniu 1831 roku prezes Rządu Narodowego Królestwa Polskiego oraz faktyczny wódz w końcowym okresie walk. Oficer o poglądach skrajnie konserwatywnych, zdelegalizował Towarzystwo Patriotyczne pod wpływem wydarzeń nocy 15 sierpnia. W gruncie rzeczy przeciwny kontynuowaniu powstania, prowadził rokowania z marszałkiem Iwanem Paskiewiczem o warunki kapitulacji, obciążany był winą za niedostateczne przygotowanie stolicy do obrony i oskarżany o potajemne kontakty z przeciwnikiem. Po kapitulacji Warszawy pozostał w stolicy. Po upadku powstania decyzją cara zesłany początkowo do Jarosławia, w którym przebywał od listopada 1831 roku do maja 1832 roku. Następnie rozkazem carskim przeniesiony do Wołogdy; w której przebywał do 1835 roku.
Podczas pobytu w Jarosławiu i Wołogdzie pisał dziennik dla żony. Opisał w nim również losy generałów, którzy wraz z nim odbywali karę zesłania w Jarosławiu i Wołogdzie; byli to m.in.: Michał Radziwiłł, Izydor Krasiński, Ignacy Prądzyński, Walenty Zawadzki, Edward Żółtowski, Franciszek Ksawery Niesiołowski, Franciszek Morawski, Józef Czyżewski, Kazimierz Dziekoński, Jan Tomicki.
Po zakończeniu zesłania wrócił do Królestwa i osiadł w Popniu, majątku należącym do żony – Heleny z Wolskich Krukowieckiej. W XVIII wieku i w 1811/1812 był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis[10]. Jego tytuł hrabiowski został zatwierdzony w Imperium Rosyjskim 27 grudnia 1847[11].
Zmarł 17 kwietnia 1850 w Popieniu[9]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym w Jeżowie[6].
Remove ads
Posiadacz krzyża kawalerskiego Orderu Virtuti Militari (1808), neapolitańskiego krzyża kawalerskiego Orderu Obojga Sycylii (1814)[12], rosyjskiego Orderu św. Włodzimierza III klasy, francuskich krzyży komandorskiego (28 października 1813)[13][14], oficerskiego (28 października 1813) i kawalerskiego (22 sierpnia 1812) Orderu Legii Honorowej[15], rosyjskiego Orderu św. Anny I klasy z koroną[13] i Orderu św. Stanisława II klasy (1820)[16], a także Znaku Honorowego za 25 lat służby (1830)[17][18].
Remove ads
W 1820 ożenił się z Heleną Wolską (1803-1859, córka generała wojsk koronnych Fryderyka Wolskiego)[6][18]. Z tego związku urodzili się synowie: Konstanty (1821-1839), Władysław (1824-1827), Aleksander (1825-1896), Adam (1831-1861), Stanisław (1837-1841) oraz córka Helena (1829-1897)[19]. Córka Helena pozostała w stanie panieńskim i mieszkała w majątku Krukowieckiego w Osse. Syn Aleksander Krukowiecki zasłużył się jako jeden z najzdolniejszych partyzantów w powstaniu styczniowym.
Remove ads
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads