Błażejowice Dolne
wieś w województwie opolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Błażejowice Dolne (dodatkowa nazwa w j. niem. Blaschewitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
| wieś | |
 Kapliczka-dzwonnica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
150[1] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-250[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0493758 |
Położenie na mapie gminy Głogówek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
 50°22′38″N 17°49′20″E[3] | |
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Błażejowice, po jej zniesieniu w gromadzie Mochów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 150 osób[1].
Położenie
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 9,5 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[6].
Środowisko naturalne
W Błażejowicach Dolnych panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Błażejowic Dolnych wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].
Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy osobowej Błażej. Końcówka „ice” charakterystyczna jest dla słowiańskich nazw patronimicznych wywodzących się od patronów rodu. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Blasieowice oraz nazwą zgermanizowaną Blaschewitz[8]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Blaschewitz, a także staropolską Blazycowicz, pod którą po raz pierwszy została zanotowana w 1358 roku. Wymienia on również polską nazwę Blazejowice we fragmencie: „Blaschewitz (1358 Blazycowicz, polnisch Blazejowice)”[9].
Ze względu na polskie pochodzenie nazwy nazistowska administracja III Rzeszy w latach 1936–1945 zmieniła nazwę na nową, całkowicie niemiecką – Niederblasien. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Błażejowice[10]. 9 września 1947 r. nadano miejscowości nazwę Błażejowice Dolne[11]. 1 grudnia 2009 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Blaschewitz[12].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Blasegovitz (ok. 1300), Blazycowicz (1358), Blaschewicz (1430), Plaschwicz (1564), Blaziegowicz (1573), Blaszowic (1679), Blaschwitz (1784), Blascheowitz, Błażejowice (1845), Błażejowice, Niederblasien, Blaschewitz (1939), Błażejowice Dolne – Niederblasien (Blaschewitz) (1951), Błażejowice Dolne, -wic -nych (1980)[13].
Podczas badań archeologicznych na południu Błażejowic Dolnych odkryto artefakty z epoki neolitu. Niedaleko granicy z Mochowem znaleziono 136 fragmentów grubościennych naczyń użytkowych z ceramiki, które są dowodem na obecność najstarszej środkowoeuropejskiej kultury rolniczej na tym terenie. Podczas badań zlokalizowano workowatą jamę, datowaną na okres kultury łużyckiej, a także znaleziono żelazny topór z epoki osadnictwa Śląska przez plemiona Wandalów[14]. Inne znaleziska wskazują na to, że ludność zasiedlała teren Błażejowic Dolnych nieprzerwanie, sięgając do epoki pełnego średniowiecza[15].
.jpg)
Wieś została założona w okresie niemieckiej kolonizacji Śląska w XIII wieku[16]. Po raz pierwszy wzmiankowana była w 1358 jako Blazycowicz, a następnie w 1460 jako Blazeiowitz[17]. Ze względu na jej nazwę przypuszcza się, że jej założycielem był Błażej (Blasius, Blažej)[16]. W 1383 książę opolski Władysław II wyraził zgodę na sprzedaż wsi przez rycerza Heinricha Kuropesa na rzecz pana Adama Beesa[18].
Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[19]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[20]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu na ozdobnym kartuszu głowę byka, po prawej i lewej stronie narzędzie, a w otoku napis: BLASCHOWITZ: GEM: S / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Błażejowice Dolne / Powiat Prudnicki)[21].
_(cropped).jpg)
W 1865 w Błażejowicach Dolnych pracowało 13 rolników, 15 ogrodników i 8 chłopów. W tym czasie znajdowała się w nich szkoła katolicka z 85 uczniami[22]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 338 mieszkańców Błażejowic Dolnych 14 posługiwało się językiem niemieckim, 248 językiem polskim, a 76 było dwujęzycznych[23]. Znajdowała się tu karczma „Im Krug zum grünen Kranze” (pol. W dzbanie pod zielonym wieńcem), prowadzona przez Magdalenę Wollek[24]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Błażejowicach Dolnych zdobyli chrześcijańscy demokraci[25].
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Błażejowice Dolne znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[26]. Do głosowania uprawnionych było w Błażejowicach Dolnych 226 osób, z czego 149, ok. 65,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 147, ok. 98,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 224 głosy (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 224 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 210 osób (ok. 93,8%), a za Polską 14 osób (ok. 6,3%)[27]. W latach 20. XX wieku powstał pomnik upamiętniający 24 mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej[28] (rozbudowany po II wojnie światowej)[29].
W czasie II wojny światowej, 18 marca 1945 Armia Czerwona okrążyła kilka niemieckich dywizji w Głogówku, Leśniku, Błażejowicach Dolnych, Zawadzie, Mionowie, Wilkowie i Wierzchu. Tego dnia niemieckie dowództwo zarządziło skoncentrowanie sił w okolicach Błażejowic Dolnych, Mionowa i Zawady. W Błażejowicach Dolnych stacjonowały jednostki 20 Estońskiej Dywizji Grenadierów SS, a 19 marca znajdował się tu punkt dowodzenia 344 Dywizji Piechoty[30]. Wieś była przepełniona uchodźcami, taborem i kolumnami wozów z bagażem i zaopatrzeniem. Co kwadrans była ostrzeliwana przez radziecki samolot myśliwski. Późnym wieczorem 19 marca, Błażejowice Dolne zostały opuszczone przez niemieckich żołnierzy, uchodźców i większość mieszkańców, a wieś zajęli żołnierze Armii Czerwonej[31].
Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[32]. Mieszkańcom Błażejowic Dolnych, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa[33].
W latach 1945–1950 Błażejowice Dolne należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Gostomia[34], w latach 1954–1959 była siedzibą gromady Błażejowice[35], a w latach 1959–1972 należała do gromady Mochów. Podlegała urzędowi pocztowemu w Białej[36].
W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[37], rymarz[38], kotlarz[39], szewc[40]. Z inicjatywy Powiatowej i Miejskiej Biblioteki w Prudniku oraz Prezydium Gromadnej Rady Narodowej, w 1956 powstała w Błażejowicach Dolnych biblioteka. W 1957 w północno-zachodniej części wsi wybudowano remizę Ochotniczej Straży Pożarnej[41]. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku założono tu Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną[42]. W 2010 Błażejowice Dolne przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[43].
Przynależność państwowa i administracyjna
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[44]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kapuściołrzy[45].
Liczba mieszkańców wsi
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest[53]:
- kapliczka-dzwonnica, z XVIII/XIX w.
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Biedrzychowicach chronione są ponadto[54]:
- kapliczka przy domu nr 1
- kapliczka przy domu nr 39
- dom mieszkalny (wycużny) nr 5
- gospoda Emanuela Zieglera, ob. dom mieszkalny nr 6
- dom mieszkalny nr 9
- dom mieszkalno-gospodarczy nr 11
- dom mieszkalno-gospodarczy w zagrodzie nr 22
- stodoła w zagrodzie
- Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Błażejowicach Dolnych powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. W latach 90. XX wieku dostawiono do niego dwie tablice z nazwiskami mężczyzn, którzy zginęli lub zaginęli podczas II wojny światowej. Znajdują się na nim napisy w języku niemieckim i polskim: Unser Tot / Nasza śmierć, Gefallen / Zginęli, Vermisst / Zaginęli. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za nieprawidłowy[29].
- Pomnik poległych w I i II wojnie światowej
W Błażejowicach Dolnych siedzibę mają firmy B.B.L. Usługi Budowlano-Remontowe S.C. i Przedsiębiorstwo Remontowo Budowlane Krystian Gabrisch, zrzeszone w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[55].
W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1207O relacji Błażejowice Dolne – Zawada – Smolarnia, nr 1208O relacji Biała – Solec – Rostkowice – Wilków – Mionów – Błażejowice Dolne – Mochów oraz nr 1254O relacji Kazimierz – Głogówek – Błażejowice Dolne[56].
Błażejowice Dolne posiadają połączenia autobusowe z Głogówkiem, Prudnikiem, Zawadą. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Błażejowice”, „Leśnik Skrzyżowanie”[57].
W Błażejowicach Dolnych działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[58].
Katolicy z Błażejowic Dolnych należą do parafii Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej w Mochowie (dekanat Głogówek)[59]. W centrum wsi znajduje się kaplica św. Jana Nepomucena[60] z wieżą dzwonniczą, zbudowana na przełomie XVIII i XIX wieku[61]. Ponadto, we wsi stoi kaplica „Św. Jana Ewangelisty” i kaplica „Dobrej Nadziei” na południowym końcu wsi[62], kapliczka w polu poświęcona św. Urbanowi i krzyż przydrożny[63].
Kaplica „Dobrej Nadziei”
Kapliczka św. Urbana
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Błażejowicach Dolnych[64].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Błażejowice Dolne prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[65].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[66].
Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[67]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[68].
- Nikolaus Lassota von Steblau (1510–1585) – kanclerz księstwa opolsko-raciborskiego, właściciel Błażejowic Dolnych
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
