Bystrzyca Kłodzka
miasto w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bystrzyca Kłodzka (ⓘ; niem. Habelschwerdt, dial. Hoabeschwerde[4], cz. Kladská Bystřice) – miasto w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bystrzyca Kłodzka. Historycznie było położone w hrabstwie kłodzkim.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Panorama Bystrzycy Kłodzkiej | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Data założenia |
XI wiek | ||
| Prawa miejskie |
przed 1319 r.[1] | ||
| Burmistrz |
Renata Surma | ||
| Powierzchnia |
10,74[2] km² | ||
| Wysokość |
330–385 m n.p.m. | ||
| Populacja (01.01.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
74 | ||
| Kod pocztowy |
57-500 | ||
| Tablice rejestracyjne |
DKL | ||
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |||
 50°17′58″N 16°39′12″E | |||
| TERC (TERYT) |
0208064 | ||
| SIMC |
0983899 | ||
Urząd miejski pl. Wolności 157-500 Bystrzyca Kłodzka | |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Bystrzyca Kłodzka leży w Rowie Górnej Nysy, przy ujściu Bystrzycy do Nysy Kłodzkiej. Jedno z najważniejszych miast krainy historycznej zwanej ziemią kłodzką[5].
Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 9122 mieszkańców[3] (418. miejsce w kraju). Gęstość zaludnienia wynosi 849,3 osób/1 km² (29. miejsce w województwie).
Geografia
Bystrzyca Kłodzka (przy współrzędnych 50°17′N 16°38′E) leży w południowej części województwa dolnośląskiego, w południowej części powiatu kłodzkiego, w środkowej części gminy Bystrzyca Kłodzka.
Trzecie co do liczby ludności miasto po Nowej Rudzie powiatu kłodzkiego, leży w południowej części historycznego hrabstwa kłodzkiego, u ujścia rzeki Bystrzycy do Nysy Kłodzkiej, na wysokości ok. 340–370 m n.p.m., w Obniżeniu Bystrzycy Kłodzkiej, stanowiącym oś Rowu Górnej Nysy, pomiędzy Górami Bystrzyckimi na zachodzie, a Wysoczyzną Idzikowską na wschodzie[6].
Od Kłodzka, stolicy powiatu miasto jest oddalone o 17,6 km[7]. Bystrzyca Kłodzka na północy graniczy z Zabłociem i Starym Waliszowem, Starą Bystrzycą na zachodzie, Długopolem Dolnym i Wilkanowem na południu i Pławnicą na wschodzie[6].
Warunki naturalne
Bystrzyckie stare miasto, znajdujące się w centrum dzisiejszego miasta, usytuowane jest na wysokim wzniesieniu, które od wschodu i południa obmywają wody Nysy Kłodzkiej i Bystrzycy. Zbocza tego wzniesienia opadają bardzo stromo w tych dwóch kierunkach, miejscami skalnymi urwiskami. Są to pozostałości po plejstoceńskiej terasie nadrzecznej o wysokości do 20 m. Na wzniesieniu tym, na wysokości ok. 360 m n.p.m. rozplanowano miasto średniowieczne. Przeciwległy brzeg, tzw. Góra Parkowa jest ukształtowana w podobny sposób. Sprawia to, że Bystrzyca Kłodzka posiada jedną z najpiękniejszych panoram miejskich, szczególnie oglądaną z prawego brzegu Nysy Kłodzkiej, prezentującą ciekawy styl zabudowy tarasowej[8]. Bystrzyca Kłodzka leży na klimatycznej strefie przejściowej, z niewielką przewagą klimatu kontynentalnego[9]. Średnia temperatura roku wynosi 7,4 °C, z kolei roczna amplituda sięga 19,3 °C[10]. Opady atmosferyczne zamykają się w granicach 790 mm[11].
Flora
Roślinność naturalna Bystrzycy Kłodzkiej należy do Działu Sudeckiej Krainy Podgórza Okręgu Środkowosudeckiego. Jest ona typowa dla pogórza Sudeckiego. W lasach występują elementy środkowoeuropejskie takie jak buk, klon zwyczajny i lipa szerokolistna. Obecnie większość lasów grądowych przekształcono w łąki, pola i parki, zaś lasy mieszane tworzą zadrzewienie izolowanych wzniesień lub obrzeży obniżeń. Do najbardziej charakterystycznych okazów pierwotnej flory ziemi bystrzyckiej należy pełnik europejski[12].
Fauna
Fauna nie różni się znacznie od innych regionów pozagórskich. Przeważają na tym terenie gatunki środkowoeuropejskie. Występują również gatunki górskie takie jak: traszka górska i salamandra plamista. Pospolite są gatunki drobniejsze, zwłaszcza gryzoni, jak nornik zwyczajny, ryjówka aksamitna, czy kret. Można także spotkać koszatkę leśną oraz jeża europejskiego i zająca szaraka. Z ptaków do najczęściej występujących w mieście gatunków należą: wróblowate, gołębie, kosy i szpaki[13].
Miejscowość w Kotlinie Kłodzkiej otrzymała swoją nazwę w nawiązaniu do położenia nad „bystrą” wodą, ponieważ słowo Bystrzyca oznacza rwący górski potok[14]. Nazwa ta wskazuje na ścisły związek osady z rzeką, szczególnie często występujący w nazwach miejscowości w Czechach i na Słowacji, stąd pojawiła się teoria, że założycielami miasta byli osadnicy pochodzący zza Przełęczy Międzyleskiej. Poglądu tego nie można jednak zweryfikować, ponieważ jeszcze w XII w. Polacy i Czesi posługiwali się wspólnym językiem[15].
Obecna nazwa miejscowości wprowadzona w 1945 i zatwierdzona w 1946[16] nawiązuje do czeskiej nazwy Bystrice po raz pierwszy wzmiankowanej w 1369 r.[17] Niemiecka nazwa Bystrzycy Kłodzkiej – Habelschwerdt pojawia się po raz pierwszy w dokumentach z 1319 r. Nazwę niemiecką tłumaczy się na dwa sposoby, co wynika z braku źródeł dotyczących jego początków[18]. Pierwszy nawiązuje do położenia miasta na tarasowym wzgórzu, znajdującym się u zbiegu dwóch rzek, w związku z tym wywodzić by się ona miała od słów: Hügel, co oznacza wzgórze, pagórek oraz Werder, co jest określeniem kępy na podmokłym terenie albo rzece (ostrów). Według etymologii ludowej Habel – żyjący według legendy w czasach przedchrześcijańskich – miał być wartownikiem strzegącym bezpieczeństwa drogi biegnącej wzdłuż Nysy Kłodzkiej. Jego potomkami miał być jeden z bystrzyckich rodów mieszczańskich[19].
Najbardziej prawdopodobna hipoteza wywodzi niemiecką nazwę Habelschwerdt od zniemczonej formy imienia Gaweł (cz. Havel)[17], tj. Gawła z Lemberku, kasztelana kłodzkiego króla Wacława I i męża Zdzisławy Czeskiej, któremu przypisuje się założenie miasta[20][17].
Jedynym symbolem miasta jest herb, przedstawiający srebrnego lwa wspiętego w prawo, ze złotą koroną na głowie, z otwartym pyskiem, z podniesionym i rozwidlonym ogonem, ze złotymi pazurami, umieszczonego w czerwonym polu tarczy[21].
W XI wieku osada czeska, na miejscu lub obok której rycerz Havel (Gaweł) z Lemberka założył w XIII wieku miejscowość dla kolonistów niemieckich o nazwie Havelswerde („Kępa Gawłowa”)[17]. W 1319 występuje już ona jako miasto zaliczane do rzędu miast królewskich[1], szybko stała się ważnym ośrodkiem rzemieślniczym[22].
Od 1381 r. miasto posiadało szpital ulokowany za murami miejskimi[23]. Władysław Dziewulski szacuje liczbę mieszkańców miasta i przedmieść za murami w XV wieku na ok. 1000 osób[25]. Od 1336 r. dokumenty potwierdzają istnienie rady miejskiej, wcześniej miasto rządzone było przez wójta[24], którym od 1319 r.[26] na mocy przywileju Jana Luksemburczyka w uznaniu za ufortyfikowanie miasta byli spadkobiercy Jakuba Rückera[1].
W 1429 miasto zostało zdobyte i zniszczone przez taborytów[22]. Wraz z resztą ziemi kłodzkiej zostało wykupione w 1454 r. przez ówczesnego regenta królestwa Czech, Jerzego z Podiebradów i stało się częścią nowo utworzonego Hrabstwa Kłodzkiego[22]. W czasie wojny domowej o koronę czeską między Jerzym z Podiebradów a antykrólem Maciejem Korwinem w 1469 r. miasto musiało zapłacić okup wojskom Korwina[27]. W tym samym roku miasto zostało zdobyte przez wojska Wrocławia – głównego gracza opozycji antyhusyckiej – i nyskie biskupa wrocławskiego i spalone[22].
Po wojnach husyckich nastąpił ponowny rozwój miasta[27]. W 1473 r. książę ziębicki i hrabia kłodzki Henryk I Starszy z Podiebradów nadał Bystrzycy prawo mili[27]. W 1475 miasto zostało znacznie zniszczone przez wielki pożar[28]. Szybkiej odbudowie i rozkwitowi miasta pomógł rozwój sukiennictwa i płóciennictwa[29]. W 1522 miasto było przeważająco protestanckie, skutkiem czego w 1545 proboszcz katolicki opuścił miasto[28]. Było ośrodkiem radykalnych ruchów religijnych i społecznych, szwenkfeldystów, anabaptystów i huterytów. Przebywali tu osobiście Kaspar Schwenkfeld, Fabian Eckel, Jakob Hutter i Peter Riedemann[28]. Sukcesywnie luteranizm przejmował wyznawców innych konfesji i po 1540 stanowił większość wśród mieszkańców miasta. W 1548 na mocy edyktu cesarskiego wygnano anabaptystów, którzy udali się do Prus i na Morawy[30]. W roku tym powstała gmina ewangelicka z pastorem J. Tyrannem z Ząbkowic Śląskich, która w 1564 r. przejęła kościół parafialny[27]. W 1514 r. miasto zyskało wodociąg[27], w 1541 zakończono budowę nowego ratusza, w latach 1556–1566 wybrukowano rynek[31].
Po wykupie hrabstwa kłodzkiego przez cesarza w 1567 r. miasto znalazło się pod bezpośrednim panowaniem Habsburgów[32]. W 1617 rada miejska wykupiła na trwałe urząd wójtowski i przywilej sądowniczy[32]. U progu wojny trzydziestoletniej miasto liczyło 2 tys. mieszkańców[33]. W czasie wojny było wielokrotnie plądrowane przez wojska walczących stron, nakładające nań kontrybucje i karzące mieszczan niewłaściwego w danej chwili wyznania. Miasto było oblegane przez powstańców chłopskich pod dowództwem sołtysa Wolffa z Długopola Dolnego[34]. Rebelia została krwawo stłumiona przez sześciotysięczny oddział lisowczyków[29][34]. W 1622 dokonano przymusowej rekatolizacji miasta, co doprowadziło do kolejnego odpływu ludności, tym razem do Rzeczypospolitej[35]. Pod koniec wojny, w 1646 r. wojska szwedzkie zajęły i splądrowały miasto. Wkrótce cesarska załoga Kłodzka podpaliła Bystrzycę, aby wyprzeć z niej Szwedów[35]. W 1663 Bystrzyca liczyła 1350 mieszkańców[36]. Pożary niszczyły miasto także w latach 1703, 1753, 1763[37], 1800[38], 1823[39][41]. W 1719 na Rynku otwarto urząd pocztowy[36].
Wskutek I wojny śląskiej i pokoju wrocławskiego miasto przeszło we władanie Królestwa Prus. W latach 1778–1779, w czasie wojny o sukcesję bawarską, wojska austriackie kilkakrotnie zajmowały i łupiły Bystrzycę[42]. 17 stycznia 1779 dowodzeni przez feldmarszałka Dagoberta Sigmunda von Wurmsera Austriacy w pięciu kolumnach wkroczyli niespodziewanie na ziemię kłodzką, z czego dwie kolumny zaatakowały miasto. Wojska Wurmsera zdobyły Bystrzycę Kłodzką, biorąc wielu jeńców, w tym księcia generała Adolfa z Hesji-Philippsthal-Barchfeld, 24 oficerów i 714 żołnierzy. W ręce Austriaków wpadły też trzy działa i siedem sztandarów[43][44][45].
W latach 1818–1975 Bystrzyca była siedzibą powiatu bystrzyckiego. W drugiej połowie XIX w. zaczął rozwijać się przemysł zapałczany. Powstały 3 fabryki zapałek[46]. W 1870 zasypano fosę miejską oraz rozebrano lub zabudowano dawne mury miejskie[47]. W 1875 miasto uzyskało połączenie kolejowe z Kłodzkiem[48] i Międzylesiem[49]. W 1939 miasto liczyło 7 tys. mieszkańców[50]. W 1945 miasto zostało włączone do Polski; polską nazwę miasta oparto na przedlokacyjnej nazwie czeskiej. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego. W 1992 miasto miało 12 tysięcy mieszkańców[51]. W maju 2008 roku, na patrona miasta przyjęto świętego Floriana[52].
Przynależność państwowa
| Okres | Państwo | Zwierzchność | Jednostka administracyjna | Status miasta | |
|---|---|---|---|---|---|
| XI w.-1093 |  |
Królestwo Czech | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1093–1102 |  |
Państwo Polskie | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1102–1198 | |
Państwo Czeskie | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1198–1253/1278 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1278–1290 |  |
księstwo wrocławskie | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1290–1319 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | osada Bystrzyca | |
| 1319–1327 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1327–1335 | |
Księstwo Wrocławskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1335–1336 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1336–1341 |  |
księstwo ziębickie | Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca |
| 1341–1378 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1378–1388 |  |
Margrabstwo Moraw | Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca |
| 1388–1397 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1397–1402 |   |
Księstwo opawsko-raciborskie | Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca |
| 1402–1459 | |
Królestwo Czeskie | ziemia kłodzka | miasto Bystrzyca | |
| 1459–1567 |  |
Hrabstwo Kłodzkie | Królestwo Czeskie | miasto Bystrzyca | |
| 1567–1742 |  |
Monarchia Habsburgów | Hrabstwo Kłodzkie | miasto Bystrzyca | |
| 1742–1816 | .svg){kind=small} |
Królestwo Prus | Kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat kłodzki | miasto Bystrzyca | |
| 1816–1818 | |
Królestwo Prus | prowincja śląska, rejencja dzierżoniowska, powiat kłodzki | miasto Bystrzyca | |
| 1818–1820 | |
Królestwo Prus | prowincja śląska, rejencja dzierżoniowska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1820–1871 | |
Królestwo Prus | prowincja śląska, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1871–1918 |  |
Rzesza Niemiecka | Królestwo Prus, prowincja śląska, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1918–1919 | .svg){kind=small} |
Rzesza Niemiecka | land Prusy, prowincja śląska, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1918–1933 | |
Rzesza Niemiecka | land Prusy, prowincja Dolny Śląsk, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1933–1938 |  |
Rzesza Niemiecka | land Prusy, prowincja Dolny Śląsk, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1938–1941 | |
Rzesza Niemiecka | land Prusy, prowincja śląska, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1941–1945 | |
Rzesza Niemiecka | land Prusy, prowincja Dolny Śląsk, rejencja wrocławska, powiat bystrzycki | miasto Bystrzyca | |
| 1945–1946 | |
Rzeczpospolita Polska | Okręg II (Dolny Śląsk), powiat bystrzycki | miasto powiatowe | |
| 1946–1950 | |
Rzeczpospolita Polska | województwo wrocławskie, powiat bystrzycki | miasto powiatowe, gmina miejsko-wiejska | |
| 1950–1952 | |
Rzeczpospolita Polska | województwo wrocławskie, powiat bystrzycki | miasto powiatowe, gmina miejsko-wiejska | |
| 1952–1954 | |
Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo wrocławskie, powiat bystrzycki | miasto powiatowe, gmina miejsko-wiejska | |
| 1954–1973 | |
Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo wrocławskie, powiat bystrzycki | miasto powiatowe | |
| 1973–1975 | |
Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo wrocławskie, powiat bystrzycki | miasto powiatowe, gmina miejsko-wiejska | |
| 1975–1990 | |
Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo wałbrzyskie | gmina miejsko-wiejska | |
| 1990–1998 | |
Rzeczpospolita Polska | województwo wałbrzyskie, rejon bystrzycki | gmina miejsko-wiejska | |
| od 1999 | |
Rzeczpospolita Polska | województwo dolnośląskie, powiat kłodzki | gmina miejsko-wiejska | |
Układ urbanistyczny
Bystrzyca Kłodzka w pełni zachowała swój układ urbanistyczny wywodzący się z czasów średniowiecznych, który należy do jednych z najciekawszych zespołów na Śląsku[53]. Wynika to z faktu, że miasto lokowano na surowym korzeniu oraz na specyficznym terenie, przez co od samego początku uzyskało ostateczne, optymalne rozplanowanie. Miasto zajmuje spłaszczenie na ostrodze stromo opadającej w kierunku zakola Nysy Kłodzkiej, u jej spływu z Bystrzycą Łomnicką. Kształt miasta zbliżony był do zniekształconego owalu. O oryginalności układu przesądza kilka czynników[54]:
- kościół parafialny zlokalizowano w najwyżej położonym punkcie miasta, a nie, jak kazała tradycja w pobliżu rynku.
- w najniższej części osady, ale za to na cyplu ostrogi zbudowano obronne wójtostwo,
- rynek uzyskał kształt zbliżony do trapezu, wytyczono go w rozmiarze 62 X 108 m,
- poza miastem znajdował się szpital z kaplicą i przytułkiem oraz szpital zakaźny, młyny, folwarki, a także kaplica św. Floriana.
Ze względu na usytuowanie miasta na wysokim brzegu jego zabudowa ukształtowała się tarasowo, tworząc niepowtarzalną panoramę, a wiele uliczek i zaułków łączących okolice rynku z dolinami obu rzek zbudowano w postaci stromych przejść, niekiedy wiodących po kamiennych stopniach[54].
Zabytki
Miasto pomimo wielu pożarów, zniszczeń wojennych oraz powodzi zachowało poza cennym układem urbanistycznym także liczny i cenny zespół zabytkowych budowli, do których zaliczyć można[55]:
- gotycki kościół pw. św. Michała Archanioła z końca XIII wieku (przebudowywany kilkakrotnie)
- fragmenty murów obronnych z pierwszej poł. XIV wieku (z Bramą Wodną, Basztą Kłodzką i Rycerską)
- pozostałość po wieży warownej z XIV wieku
- renesansowe i barokowe kamienice z XVI i XVII wieku
- kamienny pręgierz z 1556 r.
- ratusz z XIX wieku (z wieżą z 1540 r.)
- kaplica św. Franciszka Ksawerego z 1681 r.
- Posąg św. Jana Nepomucena z 1704 r.
- kolumna Trójcy Świętej z 1736 r.
- Muzeum Filumenistyczne w dawnym zborze ewangelickim.
- kościół pw. św. Jana Nepomucena z 1833 r. (436 z 17.12.1958)
- kaplica św. Floriana z XVIII wieku (1968 z 22.12.1971)
Władze miasta
Bystrzyca Kłodzka ma status gminy miejsko-wiejskiej.
Burmistrzowie Bystrzycy Kłodzkiej (od 1990)[56]:
- 1990–1994 Mieczysław Kamiński
- 1994–1998 Bogdan Krynicki
- 1998–2002 Mieczysław Kamiński
- 2002–2006 Bogdan Krynicki
- od 2006 r. Renata Surma
Miasto jest siedzibą gminy. W Bystrzycy Kłodzkiej znajdują siedziby prokuratury rejonowej, Urzędu Stanu Cywilnego, Rejonowego Urzędu Pracy, Urzędu Skarbowego oraz oddział zamiejscowy Starostwa Powiatowego w Kłodzku[57].
Piramida wieku mieszkańców Bystrzycy Kłodzkiej w 2014 roku.
Bystrzyca Kłodzka jest ośrodkiem przemysłu drzewnego, papierniczego, zapałczanego, spożywczego. W mieście istnieje kilka zakładów przemysłowych, które dają zatrudnienie mieszkańcom miasta i okolic. Od 2007 r. na terenie miasta istnieje podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Invest-Park”. Podstrefa Bystrzyca Kłodzka obejmuje obszar o powierzchni 2,7 ha. Teren podstrefy jest w całości terenem niezabudowanym, co stwarza dogodne warunki do kształtowania zabudowy. Przedsiębiorcy inwestujący na proponowanych terenach należących do WSSE mają możliwość uzyskania zwolnienia z podatku od nieruchomości.
Oprócz tego w mieście istnieje wiele sklepów, punktów usługowych, serwisowych, stacje benzynowe, serwisy samochodowe, hurtownie, kilka restauracji, hotel, posterunek policji, szpital i urząd pocztowy.
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
- Droga krajowa nr 33 (Kłodzko – Boboszów)
- Droga wojewódzka nr 392 (Bystrzyca Kłodzka – Lądek-Zdrój)
- Droga wojewódzka nr 388 (Radków – Bystrzyca Kłodzka)
Przez miasto przebiega też linia kolejowa Kłodzko – Międzylesie. Istnieją dwie stacje kolejowe: Bystrzyca Kłodzka i Bystrzyca Kłodzka Przedmieście.
Przewozy autobusowe w mieście i okolicach zapewnia lokalny oddział PKS Kłodzko. W styczniu 2024 uruchomiona została sieć gminnej komunikacji autobusowej, której operatorem zostały Bystrzyckie Usługi Komunalne[58][59].
W Bystrzycy Kłodzkiej mieści się 5 szkół:
- Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich[60],
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Józefa Bema w Zespole Szkół Ogólnokształcących[61],
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Obrońców Warszawy[62],
- Technikum oraz I stopniowa Szkoła Branżowa w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych[63].
Znajdują tu się również 3 przedszkola.
W Bystrzycy Kłodzkiej kręcono sceny do filmów:
- Nikt nie woła[64]
- Pierwszy dzień wolności[65]
- Nowy Jork, czwarta rano[66]
- Sezon na leszcza
- Stacja
- Za niebieskimi drzwiami
- Pokot[67]
W Bystrzycy Kłodzkiej znajduje się także basen ulokowany na Górze Parkowej. Znajduje się tu także jedyne w Polsce Muzeum Filumenistyczne. Co roku w dniach 2–3 maja odbywa się jarmark floriański, bardziej znany jako Dni miasta. Zapraszane są gwiazdy estrady polskiej i zagranicznej, a oprócz tego są stragany, gry i zabawy oraz atrakcje dla najmłodszych.
W Bystrzycy funkcjonują dwa kluby sportowe z dziedziny piłki ręcznej i piłki nożnej:
- Krokus Bystrzyca Kłodzka (piłka ręczna II liga)
- Polonia Bystrzyca Kłodzka (piłka nożna liga okręgowa)
Wcześniej był organizowany przed dniami miasta wyścig rowerowy na Górze Floriańskiej o puchar Burmistrza Bystrzycy. Co roku jest organizowany bieg bystrzycki, którego trasa prowadzi przez większość miasta.
droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Sarny – Tłumaczów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorówek – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Przełęcz Sokołowska – Łomnicka Równia – Huta – Zalesie – Stara Bystrzyca – Bystrzyca Kłodzka – Pławnica – Szklary – Igliczna – Międzygórze – Jawor – Przełęcz Puchacza[68]
Gorzanów – Stara Łomnica – Huta – Młoty – Spalona – Schronisko PTTK „Jagodna” – Bystrzyca Kłodzka
Bystrzyca Kłodzka – Stary Waliszów – Romanowo – Ołdrzychowice Kłodzkie – Rogówek – Droszków – Przełęcz Leszczynowa – Chwalisław – Złoty Stok
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół rzymskokatolicki:
- Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa:
- zbór w Bystrzycy Kłodzkiej[70]
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Bystrzyca Kłodzka (Sala Królestwa Kłodzko)[71]
Miasto Bystrzyca Kłodzka współpracuje z pięcioma gminami z Czech, Niemiec, Francji, Hiszpanii oraz Polski. Są to miejscowości[72]:
- Uście nad Orlicą – miasto położone w Czechach na wysokości 347 m n.p.m. Liczy nieco ponad 16 tysięcy mieszkańców. Umowa partnerska z Usti nad Orlicą została podpisana 18 maja 1994 roku.
- Alcaniz – miasto położone w Hiszpanii w prowincji Saragossa. Liczy ponad 60 tysięcy mieszkańców. Umowa partnerska pomiędzy Alcaniz a Bystrzycą została podpisana 16 listopada 1999 roku.
- Laissey – niewielka miejscowość położona w regionie Franche-Comté we Francji. Liczy zaledwie 500 mieszkańców. Umowa pomiędzy Laissey a Bystrzycą zawarta została 1 grudnia 2000 roku.
- Amberg – miasto położone w Niemczech w landzie Bawaria. Miasto liczy ponad 44 tysiące mieszkańców i jest ważnym ośrodkiem przemysłowym. Umowa partnerska między obydwoma miastami została podpisana 18 października 2001 roku.
- Kaźmierz – gmina w zachodniej Wielkopolsce, położona 30 km od Poznania. Liczy niespełna 7000 mieszkańców. Umowa pomiędzy Kaźmierzem a Bystrzycą została podpisana 10 listopada 1995 roku.
- Massa Martana – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Umbria, w prowincji Perugia. Według danych na rok 2004 gminę zamieszkuje 3537 osób.
Oprócz umów partnerskich z gminami zagranicznymi miasto Bystrzyca Kłodzka jest członkiem stowarzyszeń o randze ogólnopolskiej. Są to:
- Stowarzyszenie Gmin Ziemi Kłodzkiej[73]
- Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Glacensis[74]
- Dolnośląska Organizacja Turystyczna[75]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
