Pilihan raya umum Malaysia 2022

Pilihan raya umum Malaysia 2022, secara rasmi pilihan raya umum Malaysia ke-15, diadakan pada 19 November 2022 untuk memilih anggota Dewan Rakyat di Parlimen Malaysia ke-15. Semua 222 kerusi akan dipilih untuk pilihan raya ini: 221 kerusi pada 19 November dan satu kerusi pada 7 Disember.^{[3][nb 16]}

Pilihan raya umum Malaysia 2022

← 2018 19 November 2022 (2022-11-19)[nb 1] Seterusnya →
← Ahli terkeluar Ahli dilantik →
222 kerusi dalam Dewan Rakyat Malaysia 112 kerusi diperlukan untuk majoriti
Terdaftar	21,173,638
Pengundi hadir	15,517,490 (74.71%)
Parti pertama Parti kedua Parti ketiga   Pemimpin Anwar Ibrahim Muhyiddin Yassin Ahmad Zahid Hamidi [nb 2] Parti PKR BERSATU UMNO Gabungan Pakatan Harapan Parti komponen PKR DAP AMANAH UPKO + Sekutu Pilihan raya MUDA[nb 3] Perikatan Nasional Parti komponen BERSATU PAS GERAKAN Barisan Nasional Parti komponen UMNO MCA MIC Pemimpin sejak 15 Oktober 2018 7 Ogos 2020 30 Jun 2018 Kerusi pemimpin Tambun Pagoh Bagan Datuk Pilihan raya lepas 100 kerusi, 41.29%[nb 4] 32 kerusi, 24.07%[nb 5] 58 kerusi, 27.79%[nb 6] Kerusi sebelum 91 46 41 Kerusi yang diperlukan ▲ 21 ▲ 66 ▲ 71 Kerusi yang dimenangi 82 74 30 Kerusi selepas 82 74 30 Perubahan kerusi ▼ 18 ▲ 41 ▼ 28 Undian popular 5,801,327 4,700,819 3,462,231 Peratusan 37.46% 30.35% 22.36%   Parti keempat Parti kelima Parti keenam   Pemimpin Abang Johari Openg Hajiji Noor Mahathir Mohamad Parti PBB Kumpulan ahli terus GRS[1] PEJUANG Gabungan Gabungan Parti Sarawak Parti komponen PBB SUPP PRS PDP PPSS (penggabungan dalam gabungan) Gabungan Rakyat Sabah Parti komponen Kumpulan ahli terus GRS[2] PBS SAPP STAR USNO PHRS LDP GTA Parti komponen PEJUANG PUTRA BERJASA IMAN Pemimpin sejak 13 Januari 2017 11 Mac 2022 12 Ogos 2020 Kerusi pemimpin Tiada kedudukan[nb 7] Tidak bertanding Langkawi (hilang kerusi) Pilihan raya lepas 19 kerusi, 3.82%[nb 8] 2 kerusi, 0.71% Baharu Kerusi sebelum 18 2 2 Kerusi yang diperlukan Tiada keperluan[nb 9] Tiada keperluan[nb 10] ▲ 108 Kerusi yang dimenangi TBA 0 Kerusi selepas 22 6 0 Perubahan kerusi ▲ 3 ▲ 4 ▼ 2 Undian popular 610,812 409,775 281,732 Peratusan 3.94% 0.91% 1.82%   Parti ketujuh Parti kelapan Parti kesembilan   Pemimpin Wong Soon Koh Shafie Apdal Larry Sng Wei Shien Zuraida Kamaruddin (dipertikai)[nb 11] Parti PSB WARISAN PBM Gabungan Perikatan Rakyat Bersatu Sarawak Parti komponen PSB PBDS PBK TBA Pemimpin sejak 2015 17 Oktober 2016 Larry Sng: 8 Januari 2022 Zuraida: 7 Oktober 2022 Kerusi pemimpin Tiada kedudukan[nb 12] Semporna Larry Sng: Julau Zuraida: Ampang (hilang kerusi) Pilihan raya lepas Tidak bertanding 8 kerusi, 2.32% Tidak bertanding Kerusi sebelum 2 8 1 Kerusi yang diperlukan Tiada keperluan[nb 13] Tiada keperluan[nb 14] ▲ 106 Kerusi yang dimenangi TBA TBA 0 Kerusi selepas 0 3 1 Perubahan kerusi TBA ▼ 5 ▬[nb 15] Undian popular TBA 108,654 63,370 Peratusan TBA 0.71% 0.41%
Perdana Menteri sebelum pilihan raya Ismail Sabri Yaakob BN Perdana Menteri selepas pilihan raya Anwar Ibrahim PH

Pilihan raya ini turut diadakan serentak dengan pilihan raya negeri Pahang, Perak dan Perlis; serta pilihan raya kecil Bugaya.

Antara 2020 dan 2022, ketampakan penganjuran pilihan raya persekutuan awal kekal tinggi disebabkan oleh kemelut politik kerajaan negara. Ketidakstabilan politik terbit daripada para ahli parlimen bertukar parti atau gabungan, dan digabungkan dengan pandemik COVID-19, telah menyumbang kepada peletakan jawatan dua perdana menteri dan kejatuhan setiap kerajaan gabungan masing-masing sejak pilihan raya sebelumnya pada 2018.^[4]

Dewan Rakyat ke-14 dijangka tamat pada 16 Julai 2023, lima tahun selepas mesyuarat pertama sesi pertama Parlimen Malaysia ke-14 pada 16 Julai 2018.^[4] Bagaimanapun, atas permintaan penyandang Perdana Menteri, Ismail Sabri Yaakob, Yang di-Pertuan Agong, Al-Sultan Abdullah bertindak membubarkan Dewan Rakyat pada 10 Oktober 2022, dan kemudiannya diumumkan oleh Perdana Menteri pada hari itu. Mengikut perlembagaan, pilihan raya perlu diadakan dalam 60 hari, dengan 9 Disember 2022 sebagai hari pengundian terakhir yang mungkin.^[5]

Secara tradisinya, pilihan raya umum untuk semua dewan undangan negeri (DUN) kecuali Sarawak juga diadakan serentak sebagai langkah penjimatan kos. Walau bagaimanapun, negeri-negeri boleh membubarkan badan perundangan mereka sendiri secara bebas daripada Parlimen, dan beberapa negeri (Sabah, Melaka dan Johor) melakukan pilihan raya awal akibat daripada kemelut politik seperti di atas, mengganggu kitaran pilihan raya biasa mereka. Negeri-negeri ini, dan Sarawak, telah menyatakan bahawa mereka tidak akan mengadakan pilihan raya secara serentak. Tambahan pula, beberapa negeri lain, terutamanya yang berada di bawah kerajaan Pakatan Harapan atau Perikatan Nasional, telah menyatakan bahawa mereka lebih suka untuk melengkapkan tempoh penuh.^[6]

Pakatan Harapan (PH) memperoleh kerusi terbanyak dengan 82 kerusi, sementara Perikatan Nasional (PN) tidak jauh ketinggalan dengan penguasaan kuat di kawasan utara negara, terutamanya dengan dominasi penuh di Perlis, Kelantan dan Terengganu.^[7] Barisan Nasional dengan 30 kerusi, memperoleh kekalahan terburuk dalam sejarah parti. Sementara itu, Gabungan Parti Sarawak (GPS) pula memperoleh dominasi ketara di Sarawak. Walau bagaimanapun, dengan keputusan rasmi (kebanyakan) kerusi Dewan Rakyat pada 20 November 2022, seperti jangkaan popular,^[8] tiada gabungan parti yang membentuk majoriti, mencetuskan situasi parlimen tergantung pertama dalam sejarah Malaysia, dan usaha pembentukan kerajaan campuran dijalankan.^[9] Akhirnya, ketua PH Anwar Ibrahim dilantik dan diangkat sumpah sebagai Perdana Menteri negara ke-10 pada 24 November, dengan sokongan sampingan daripada BN, GPS, GRS,^[10] Warisan, PBM dan calon bebas.^[11]

Latar belakang

Pilihan raya terdahulu

Lihat juga: Pilihan raya umum Malaysia ke-14

Pilihan raya umum ke-14 pada tahun 2018 menyaksikan perubahan kerajaan buat pertama kalinya dalam sejarah Malaysia sejak pilihan raya pertama kali diadakan pada tahun 1955. Pakatan Harapan, yang dahulunya merupakan pakatan kiri tengah antara empat parti, memenangi 113 kerusi di Dewan Rakyat (majoriti dua kerusi) berbanding Barisan Nasional, satu gabungan haluan kanan, yang hanya memenangi 79 kerusi. Pakatan Harapan menerajui kerajaan di peringkat persekutuan dengan sokongan dari Parti Warisan Sabah. Pilihan raya negeri serentak juga menyaksikan Pakatan Harapan memperoleh majoriti buat pertama kalinya di Johor, Melaka dan Negeri Sembilan. Parlimen tergantung terjadi di Kedah, Perak dan Sabah. Namun, perubahan keanggotaan parti ahli dewan undangan negeri selepas pilihan raya membolehkan Pakatan Harapan (atau Parti Warisan Sabah di Sabah) juga menjadi kerajaan di negeri-negeri ini.

Peristiwa-peristiwa penting

Pada bulan Julai 2019, Undang-Undang Perlembagaan (Pindaan) 2019, yang mengandungi peruntukan untuk menurunkan umur kelayakan mengundi kepada 18 tahun dan membenarkan pendaftaran pengundi secara automatik, telah digubal oleh Parlimen.^[12] Namun, peruntukan itu belum berkuat kuasa dan sedang menunggu proklamasi oleh Yang di-Pertuan Agong. Pada bulan Jun 2020, Suruhanjaya Pilihan Raya mengumumkan bahawa persiapan untuk perubahan-perubahan ini akan selesai menjelang bulan Julai 2021.^[13]

Keabsahan persempadanan semula kawasan pilihan raya untuk seluruh negara pada tahun 2018 adalah pada tahun 2019 yang dikaji semula oleh Suruhanjaya Pilihan Raya,^[14] yang berada di bawah bidang kuasa Jabatan Perdana Menteri. Persempadanan semula telah diluluskan dua bulan sebelum pilihan raya terdahulu, yang menyaksikan pengagihan tidak sekata yang sangat besar antara kawasan-kawasan pilihan raya. Sebagai contoh, di Selangor, Sabak Bernam mempunyai kira-kira 40,000 pengundi tetapi Bangi mempunyai 180,000 pengundi. Namun, sebarang pengagihan semula awal memerlukan pindaan perlembagaan, yang memerlukan majoriti dua pertiga di Dewan Rakyat.^[15] Status kajian semula itu pada masa ini tidak diketahui kerana perubahan dalam kerajaan semasa kemelut politik yang akan dijelaskan di bawah.

Pandemik COVID-19 di Malaysia muncul sebagai krisis kesihatan utama dari awal 2020. Ia memberi kesan yang besar terhadap ekonomi dan masyarakat.^[16]

Kemelut politik (2020–22)

Lihat juga: Kemelut politik Malaysia 2020–22

Pada akhir bulan Februari 2020, Perdana Menteri Ke - 7, Tun Dr. Mahathir Mohamad mengundurkan diri sebagai perdana menteri, menyebabkan kekosongan kuasa di cabang eksekutif. Sebilangan besar daripada 32 ahli parlimen PPBM menarik diri dari kerajaan gabungan pimpinan PH, menyebabkannya kehilangan majoriti di Dewan Rakyat, dan telah bekerjasama dengan BN.^[17] Pada 1 Mac, Muhyiddin Yassin telah dilantik sebagai Perdana Menteri Ke - 8, dan satu kerajaan minoriti PPBM dan pimpinan BN telah dibentuk. Pada 20 Ogos, Ismail Sabri Yaakob telah dilantik sebagai Perdana Menteri, selepas peletakan jawatan Muhyiddin Yassin.^[18]

Sistem pilihan raya

Pilihan raya di Malaysia dijalankan di peringkat persekutuan dan negeri. Pilihan raya persekutuan bertujuan untuk memilih ahli Dewan Rakyat, dewan rendah Parlimen, manakala pilihan raya negeri di setiap 13 negeri bertujuan memilih ahli Dewan Undangan Negeri masing-masing. Memandangkan kerajaan Malaysia mengamalkan sistem Westminster, ketua kerajaan (Perdana Menteri di peringkat persekutuan dan Menteri Besar atau Ketua Menteri di peringkat negeri) ialah individu yang mendapat kepercayaan majoriti ahli dalam badan perundangan masing-masing dan ini kebiasaannya pemimpin parti atau gabungan dengan majoriti kerusi di badan perundangan.

Dewan Rakyat terdiri daripada 222 ahli, yang dikenali sebagai Ahli Parlimen. Mereka dipilih untuk penggal lima tahun. Setiap Ahli Parlimen dipilih dari satu kawasan dengan menggunakan sistem pengundian pemenang undi terbanyak. Sekiranya satu parti memperoleh majoriti kerusi, maka parti itu berhak membentuk kerajaan-, dengan pemimpinnya menjadi Perdana Menteri. Sekiranya parlimen tergantung, di mana tidak ada satu pun parti yang memperoleh majoriti kerusi, kerajaan masih dapat terbentuk melalui gabungan atau perjanjian keyakinan dan pembekalan dengan parti-parti lain. Dalam praktiknya, gabungan dan pakatan di Malaysia umumnya berlaku antara pilihan raya, dan ahli-ahli parti biasanya tidak bertanding untuk kerusi yang sama.

Umur kelayakan mengundi terkini adalah 21 walaupun umur 18 dianggap orang dewasa di Malaysia. Malaysia pada masa ini tidak mewajibkan pengundian dan pendaftaran pengundi automatik. Walaupun Undang-Undang Perlembagaan (Pindaan) 2019 yang memperuntukkan usia pengundian diturunkan kepada 18 dan untuk pendaftaran pengundi secara automatik digubal pada bulan Julai 2019, peruntukan itu belum berkuat kuasa dan sedang menunggu proklamasi oleh Yang di-Pertuan Agong. Suruhanjaya Pilihan Raya, badan yang bertanggungjawab menjalankan pilihan raya persekutuan dan negeri, berkata persiapan untuk perubahan-perubahan ini akan selesai menjelang Julai 2021. Suruhanjaya Pilihan Raya berada di bawah bidang kuasa Jabatan Perdana Menteri.

Garis masa

Rencana utama: Garis masa pilihan raya umum Malaysia 2022

Pembubaran Parlimen dan DUN

Dewan Undangan Negeri	Mula penggal	Tamat penggal	Tarikh wajib pilihan raya (sebelum/pada)	Status Pembubaran Dewan Undangan Negeri
Kedah	17 Julai 2018	4 Julai 2023		Kerajaan negeri tidak berniat membubarkan Dewan Undangan Negeri masing-masing.[nb 17][nb 18][19]
Kelantan	23 Julai 2018	28 Jun 2023	Mac 2023
Terengganu	2 Julai 2018	1 Julai 2023
Negeri Sembilan	2 Julai 2018	2 Julai 2023
Selangor	3 September 2018	26 Jun 2023
Pulau Pinang	25 September 2018	2 Ogos 2023
Perlis	25 Julai 2018	20 Julai 2023	14 Oktober 2022	Menteri Besar Perlis, Azlan Man mengumumkan pembubaran Dewan Undangan Negeri Perlis pada 14 Oktober 2022 setelah mendapat kebenaran daripada Raja Perlis Tuanku Syed Sirajuddin Putra Jamalullail.[20]
Pahang	2 Julai 2018		14 Oktober 2022	Menteri Besar Pahang, Wan Rosdy Wan Ismail telah menghadap Pemangku Raja Pahang, Tengku Mahkota Tengku Hassanal Ibrahim Alam Shah dan mendapat perkenan baginda bagi pembubaran Dewan Undangan Negeri Pahang ke-14.[21]
Perak	6 Ogos 2018		17 Oktober 2022	Sultan Perak, Sultan Nazrin Muizzuddin Shah memperkenankan Dewan Undangan Negeri Perak ke-14 dibubarkan berkuatkuasa 17 Oktober 2022 setelah Menteri Besar Perak, Saarani Mohamad melalui sidang akhbar di Pejabat Daerah dan Tanah Batang Padang pembubaran Dewan Undangan Negeri Perak ke 14.[20]
Melaka	27 Disember 2021	27 December 2026		Belum mencapai tempoh matang.[nb 19][nb 20][nb 21][nb 22]
Johor	12 Ogos 2022	21 April 2027
Sabah	12 November 2020	9 Oktober 2025
Sarawak	12 Febuari 2022	14 Febuari 2027

Tarikh-tarikh penting

Tarikh-tarikh penting pilihan raya umum Malaysia 2022

Tarikh	Kejadian
10 Oktober 2022	Pembubaran Parlimen Malaysia
20 Oktober 2022	Pengumuman hari mengundi dan tarikh penting lain
20 Oktober 2022	Pengeluaran writ pilihan raya
5 November 2022	Hari pencalonan
5 November 2022 – 18 November 2022	Tempoh berkempen
15 November 2022	Hari pengundian awal
19 November 2022	Hari mengundi

Kempen dan isu pilihan raya

Slogan kempen

Slogan-slogan utama yang diutarakan gabungan-gabungan parti adalah seperti di bawah:

Gabungan parti		Slogan	Ruj.
	BN	Kestabilan dan Kemakmuran	[22]
	PH	Kita Boleh	[23]
	PN	Prihatin, Bersih dan Stabil	[24]
	GTA	Malaysia Unggul dan Bermaruah
	GRS	Sabah First, Sabah Forward, Sabah Prosper, Sabah Unity	[25]
	GPS	Utamakan Sarawak	[26][27]

Pembubaran awal dan pemasaan pilihan raya

Ahli politik pembangkang, penganalisis politik dan ulasan dalam talian telah mengkritik keputusan untuk mengadakan pilihan raya pada penghujung 2022 dan bukannya awal 2023 kerana bertembung dengan musim monsun akhir tahun.^[28][29][30] Dengan Malaysia masih pulih daripada banjir serius pada tahun sebelumnya, ahli politik pembangkang menuduh kerajaan yang memerintah tidak bertimbang rasa terhadap para mangsa. Pihak parti pembangkang juga menuduh pemasaan ini sebagai cubaan disengajakan untuk mengekang peratusan undian tinggi yang berpotensi menguntungkan parti pembangkang.^[31][32] Sebagai tindak balas, Presiden UMNO Ahmad Zahid Hamidi, yang menyatakan bahawa pilihan raya akan diteruskan walaupun terdapat kebimbangan banjir di seluruh negara,^[29] dengan menuduh parti pembangkang sebagai "pengecut" dan "ingin mereka membeli masa" untuk mendapatkan sokongan tambahan, sambil menambah bahawa kenyataannya telah diambil di luar konteks.^[33][34]

Keputusan pembubaran awal parlimen juga dilihat oleh beberapa ahli politik pembangkang lain sebagai usaha untuk menghalang lebih ramai ahli politik BN pemerintah daripada terkena dakwaan korupsi, atau usaha dalam pengampunan ahli politik yang dipenjarakan seperti bekas perdana menteri Najib Razak yang telah didapati bersalah atas peranannya dalam skandal 1MDB.^[35] Dalam ucapan Zahid Hamidi dalam mesyuarat agung komponen BN, Kongres India Malaysia, Zahid memberi amaran bahawa lebih ramai ahli politik BN akan dipenjara sekiranya BN kalah dalam pilihan raya.^[36][37] Ismail Sabri Yaakob juga didakwa tunduk terhadap tekanan rakan sejawat UMNO untuk membubarkan parlimen, tetapi dinafikannya.^[38]

Akibatnya, pertembungan PRU dengan musim tengkujuh ialah faktor utama keengganan kerajaan negeri milik pembangkang untuk membubarkan ADUN masing-masing, dengan hujah untuk menumpukan perhatian kepada nasib rakyat dalam menghadapi kemungkinan bencana banjir akhir tahun lazim.^[39] Sementara itu, sebilangan pihak seperti Yang di-Pertuan Agong Sultan Abdullah lebih menerima keputusan perlaksanaan pilihan raya secara awal, dan melihatnya sebagai penawar perlu kepada ketidakstabilan politik semasa negara.^[40]

Penurunan usia pengundian

PRU15 adalah pilihan raya umum pertama Malaysia di mana umur minimum mengundi ialah 18 tahun berbanding 21 tahun sebelum ini. Kira-kira 6 juta pengundi baharu, sama ada muda atau sebelum ini tidak berdaftar, dijangka menyertai pilihan raya.^[41] Kumpulan umur 18-20 tahun mewakili 1.39 juta pengundi kali pertama, dan pengundi berumur 18-39 tahun menyumbang kira-kira separuh daripada 21 juta pengundi berdaftar Malaysia.^[42]

Para pemimpin parti

Nama				Ideologi	Pemimpin	Kerusi Dewan Rakyat ke-14		Keputusan 2022
						Undian (%)	Kerusi
	BN		Barisan Nasional	Konservatisme kebangsaan	Zahid Hamidi	35.5%	79 / 222	30 / 222
	PH		Pakatan Harapan	Demokrasi sosial	Anwar Ibrahim	50.9%	113 / 222	81 / 222
	PN		Perikatan Nasional	Nasionalisme ekonomi	Muhyiddin Yassin	Gabungan Baharu	39 / 222	74 / 222
	GTA		Gerakan Tanah Air	Sayap kanan	Mahathir Mohamad	Gabungan Baharu	0 / 222	0 / 222
	GPS		Gabungan Parti Sarawak	Nasionalisme Sarawak Hak bumiputera negeri	Abang Johari Tun Openg	Gabungan Baharu	19 / 222	23 / 222
	GRS		Gabungan Rakyat Sabah	Nasionalisme Sabah Hak bumiputera negeri	Hajiji Noor	Gabungan Baharu	2 / 222	6 / 222
	WARISAN		Parti Warisan	Regionalisme	Mohd Shafie Apdal	Parti Baharu	8 / 222	3 / 222
	TBA		TBA	TBA	TBA	0.19%	0 / 222	0 / 222
	Bebas			–	–	–	0 / 709	2 / 709

Penyandang yang tidak akan bertanding

Senarai Ahli Parlimen ke-14 berikut tidak bertanding dalam pilihan raya akan datang(belum dikemas kini)

No.	Kawasan Parlimen	Ahli Yang Berhormat	Parti	Tarikh disahkan	Pertama kali dipilih	Sebab
P139	Jasin	Ahmad Hamzah	BN (UMNO)	20 Disember 2020	2008	Tidak mahu pemilihan semula
P061	Padang Rengas	Mohamed Nazri Abdul Aziz		28 Ogos 2021	1995
P085	Pekan	Najib Razak		23 Ogos 2022	1976
P073	Pasir Salak	Tajuddin Abdul Rahman		2022	2008
P095	Tanjong Karang	Noh Omar		2022	1995
P026	Ketereh	Annuar Musa		2022	1995
P003	Arau	Shahidan Kassim		2022	1986
P086	Maran	Ismail Abd Muttalib		2022	2004
P091	Rompin	Hasan Arifin		2022	2013
P162	Iskandar Puteri	Lim Kit Siang	PH (DAP)	20 Mac 2022	1969
P102	Bangi	Ong Kian Ming		9 Mei 2022	2013
P046	Batu Kawan	Kasthuriraani Patto		20 Oktober 2022	2013
P208	Sarikei	Wong Ling Biu		23 Oktober 2022	2013
P089	Bentong	Wong Tack		26 Oktober 2022	2018
P015	Sungai Petani	Johari Abdul	PH (PKR)	2022	2008
P116	Wangsa Maju	Tan Yee Kew		18 Oktober 2022	1995
P009	Alor Setar	Chan Ming Kai		22 Oktober 2022	2018
P088	Temerloh	Mohd Anuar Mohd Tahir	PH (AMANAH)	2022	2018
P133	Tampin	Hasan Bahrom		2022	2018
P042	Tasek Gelugor	Shabudin Yahaya	PN (BERSATU)	18 Jun 2022	2013
P093	Sungai Besar	Muslimin Yahaya		12 Ogos 2022	2018
P167	Kudat	Abd Rahim Bakri		12 Ogos 2022	2004
P092	Sabak Bernam	Mohd Fasiah Mohd Fakeh		12 Ogos 2022	2013
P177	Beaufort	Azizah Mohd Dun		12 Ogos 2022	2004
P059	Bukit Gantang	Syed Abu Hussin Hafiz Syed Abdul Fasal		12 Ogos 2022	2018
P144	Mersing	Abdul Latiff Ahmad		16 Oktober 2022	1999
P193	Santubong	Wan Junaidi Tuanku Jaafar	GPS (PBB)	2022	1990
P222	Lawas	Henry Sum Agong		2022	1999

Calon

Hari pencalonan PRU15
5 November 2022

Kumpulan GRS di Penampang (P174), Sabah, bersama dengan calon GRS, Kenny Chua Teck Ho (berpakaian tradisional hitam di pusat gambar).

Kumpulan MUDA di Tanjung Piai (P165), Johor, bersama dengan calon MUDA, Lim Wei Jiet (tiga dari kanan).

Rencana utama: Senarai calon pilihan raya umum Malaysia 2022

Pilihan raya itu menyaksikan banyak perubahan kerusi dari semua pihak politik, dengan calon sama ada diumumkan keluar dari kawasan asal mereka untuk bertanding di kawasan lain, atau beberapa ahli parlimen berprofil tinggi digugurkan daripada pemilihan. Mereka yang digugurkan atau tidak dipilih bagaimanapun terus bertanding sebagai calon bebas atau dalam parti lawan untuk mempertahankan kerusi mereka ataupun bertanding semula hingga menyebabkan keahlian mereka digugurkan.

Timbalan Presiden UMNO Mohamad Hasan mengumumkan hasratnya untuk bertanding di kerusi Rembau, menggantikan penyandang Khairy Jamaluddin, yang dijangka diletakkan dalam kerusi majoriti pembangkang,^[43] dengan Khairy disahkan bertanding di kerusi kubu kuat PKR, Sungai Buloh.^[44] Selain itu, beberapa penyandang ahli parlimen UMNO berprofil tinggi, termasuk Shahidan Kassim, Annuar Musa dan Tajuddin Abdul Rahman, digugurkan daripada bertanding berikutan khabar angin selepas mereka dipercayai menyokong Ismail Sabri berbanding Zahid Hamidi.^[45] Antara yang digugurkan, Zahidi Zainul Abidin, penyandang Padang Besar, bertanding sebagai calon bebas, manakala Shahidan bertanding untuk mempertahankan kerusi Arau sebagai calon PN, menyebabkan keahlian mereka dan beberapa yang lain digugurkan.^[46] Dalam langkah yang sama, penyandang PAS Tumpat, Che Abdullah Mat Nawi bertanding mempertahankan kerusinya dengan tiket BN selepas beliau digugurkan daripada senarai calon, mengakibatkan dirinya dibuang dari PAS.^[47]

Selain itu, ketua PH, Anwar Ibrahim bertindak berpindah ke Tambun,^[48] dan Wan Azizah Wan Ismail bertanding di Bandar Tun Razak dalam rancangan PKR untuk meletakkan calon berkedudukan tinggi di kerusi bekas ahli parti.^[49] Satu lagi kerusi panas, Gombak, menyaksikan Menteri Besar Selangor Amirudin Shari dicalonkan sebagai calon PH bagi menghadapi penyandang Azmin Ali,^[50] salah seorang orang-orang besar dalam krisis politik Malaysia ketika itu.^[51] PKR juga menetapkan beberapa orang-orang besar sebagai calon dengan tiket PH.^[52] Bekas ahli parlimen Batu Tian Chua, yang tidak dipilih untuk bertanding berbanding penyandang Prabakaran Parameswaran, bertanding semula sebagai calon bebas, dan dibuang parti.^[53]

Sementara itu, DAP telah menggugurkan dua penyandang ahli parlimennya, Charles Santiago dan Wong Tack daripada kerusi parlimen masing-masing,^[54] dan digantikan oleh calon-calon muda,^[55][56] menyebabkan kedua-duanya mempersoalkan kewajaran DAP untuk tidak mencalonkan mereka,^[57] dengan Wong bertindak bertanding mempertahankan kerusinya sebagai calon bebas,^[58] lalu dibuang parti juga.^[59]

Pada 16 November, penyandang dan calon PH Padang Serai, Karupaiya Mutusami meninggal dunia, tiga hari sebelum pilihan raya. Ini ialah kali ketiga dalam sejarah pilihan raya Malaysia bahawa calon meninggal dunia dalam tempoh kempen.^[60] Berdasarkan perundangan SPR, satu mesyuarat khas diadakan pada 18 November, sehari sebelum PRU, dan pilihan raya khas di Padang Serai akan diadakan pada 7 Disember, dengan pencalonan pada 24 November.^[61]

Tinjauan awam

Sejak 1 Januari 2022
Peninjau	Tarikh	Kawasan	Saiz sampel	PH	BN	PN	GPS	Warisan	MUDA	GTA	Bebas	Tiada	Utama	Ruj.
Merdeka Centre	5 – 8 Nov 2022	Semenanjung	1,067	35%	21%	22%	–	–	–	–	–	22%	PH +13%	[62]
Merdeka Center	19 Okt – 28 Okt 2022	Malaysia	1,209	26%	24%	13%	–	–	–	–	2%	35%	PH +2%	[63]
Endeavour-MGC	8 – 20 Okt 2022	Semenanjung	1,068	23%	31%	15%	–	–	–	–	–	23%	BN +8%	[64]
O2 Malaysia	5 Okt  – 10 Okt 2022	Malaysia	1,105	39%	26%	17%	4%	3%	4%	1%	7%	–	PH +13%	[65]
ISEAS	5 Sep  – 30 Sep 2022	Malaysia	805	11%	19%	11%	–	–	9%	1%	–	43%	BN +8%	[66]
Merdeka Centre	setakat 30 Sept 2022	Malaysia	N/A	27%	27%	9%	–	–	–	–	–	33%	Seri	[67]
Ilham Centre	1 Ogos  – 30 Sep 2022	Malaysia	1,622	18%	35%	12%	–	–	–	–	15%	21%	BN +17%	[68]
Merdeka Centre	setakat 30 Julai 2022	Malaysia	N/A	23%	28%	13%	–	–	–	–	–	37%	BN +5%	[67]
Vodus	21 Jul  – 21 Ogos 2022	Semenanjung	74,582	20%	23%	16%	–	–	–	–	5%	37%	BN +3%	[69]
		Sabah		14%	17%	13%	–	14%	–	–	5%	37%	BN +3%	[70]
		Sarawak		17%	13%	14%	33%	–	–	–	4%	20%	GPS +16%
Merdeka Centre	setakat 31 Mei 2022	Malaysia	N/A	26%	29%	14%	–	–	–	–	–	31%	BN +3%	[67]
Dari 10 Mei 2018 hingga 31 Disember 2021
Peninjau	Tarikh	Kawasan	Saiz sampel	PH	BN	PN	GPS	Warisan	MUDA	GTA	Bebas	Tiada	Utama	Ruj.
Emir Research	Ogos 2020	Malaysia	2,096	10%	47%	27%	2%	2%	–	6%	–	6%	BN +20%	[71]
Emir Research[tinjau 1]	15 Jan  – 25 Feb 2020	Malaysia	2,002	30%	53%	–	–	–	–	–	–	–	BN +23%	[72]
Emir Research[nb 19]	5 Sep  – 10 Okt 2019	Malaysia	1,992	43%	39%	–	–	–	–	–	17%	–	PH +3%	[73]
Pilihan raya umum ke-14
Peninjau	Tarikh	Kawasan	Jumlah undian	PH	BN	GS	USA	Warisan	–	–	Bebas	Tiada	Utama	Ruj.
Pilihan raya umum	9 Mei 2018	–	12,299,514	46%	34%	17%	0.5%	2%	–	–	0.5%	–	PH +12%

Nota

1. Barisan Nasional dikira sebagai Muafakat Nasional.

Keputusan

Ringkasan keputusan pilihan raya Dewan Rakyat 19 November 2022

s • b 

Parti				Undi		Kerusi
				Undi	%	Menang	%	+/–
	PH[a]		PH	5,821,750	37.46	81	37.3	▼ 32
		PKR	PKR	2,442,038	41.95	31	14.1	▼ 16
		DAP[b]	DAP	2,422,577	41.61	40	18.2	▼ 2
		Amanah[c]	AMANAH	884,384	15.19	8	3.6	▼ 3
		Pertubuhan Kinabalu Progresif Bersatu	UPKO	72,751	1.25	2	0.9	▲ 1
		Ikatan Demokratik Malaysia	MUDA	74,392	0	1	0	▲ 1
	Perikatan Nasional[d]		PN	4,666,529	30.35	73	33.2	▲ 73
		Parti Pribumi Bersatu Malaysia[e]	BERSATU	2,102,151	13.55	30	14.93	▲ 17
		Parti Islam Se-Malaysia[f]	PAS	2,259,353	14.56	43	18.10	▲25
		Parti Gerakan Rakyat Malaysia	GERAKAN	305,025	1.97	0	0	▬
	Barisan Nasional[g]		BN	3,455,762	22.27	30	13.57	▼ 28
		Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu	UMNO	2,549,341	16.43	26	11.76	▼ 28
		Persatuan Cina Malaysia	MCA	665,436	0	2	0.90	▲ 1
		Kongres India Malaysia	MIC	0	0	1	0.45	▬
		Parti Bersatu Rakyat Sabah	PBRS	23,877	0	1	0.45	▬
		Parti Cinta Malaysia	PCM	5,417	0	0	0	▬
		Parti Makkal Sakti Malaysia	MMSP	10,660	0	0	0	▬
		Malaysian Indian United Party	MIUP	0	0	0	0	▬
		Parti Punjabi Malaysia	PPM	0	0	0	0	▬
		Kongres India Muslim Malaysia	KIMMA	21,468	0	0	0	▬
	Gabungan Parti Sarawak		GPS	662,601	4.27	23	10.41	▲ 23
		Parti Pesaka Bumiputera Bersatu	PBB	343,954	0	14	6.33	▲ 1
		Parti Rakyat Sarawak	PRS	67,539	0	6	2.26	▲ 2
		Parti Rakyat Bersatu Sarawak	SUPP	167,063	0	2	0.9	▬
		Parti Demokratik Progresif	PDP	84,045	0	2	0.9	▲ 1
	Gabungan Rakyat Sabah		GRS	246,378	0	6	2.71	▲ 6
		Parti Gagasan Rakyat Sabah	Gagasan Rakyat	94,085	0	4	1.41	▲ 4
		Parti Bersatu Sabah	PBS	65,311	0	1	0.45	▬
		Parti Solidariti Tanah Airku	STAR Sabah	29,874	0	1	0.45	▬
		Parti Progresif Sabah	SAPP	5,054	0	0	0	▬
		Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu	USNO	0	0	0	0	▬ Baru
		Parti Kesejahteraan Demokratik Masyarakat (rakan sekutu)	KDM	52,054	0	1	0.45	▬ Baru
		Parti Cinta Sabah (rakan sekutu)	PCS	0	0	0	0	▬
	Gerakan Tanah Air[h]		GTA	0	0	0	0	▬ Baru
		Parti Pejuang Tanah Air	PEJUANG	0	0	0	0	▬ Baru
		Barisan Jemaah Islamiah Se-Malaysia	BERJASA	0	0	0	0	▬
		Parti Bumiputera Perkasa Malaysia[i]	PUTRA	0	0	0	0	▬ Baru
		Parti Perikatan India Muslim Nasional	IMAN	0	0	0	0	▬ Baru
	Parti Warisan		WARISAN	0	0	0	0	▬
	Gabungan Bersatu Sabah		GBS	0	0	0	0	▬
		Parti Harapan Rakyat Sabah	PHRS	0	0	0	0	▬
		Parti Perpaduan Rakyat Sabah	PPRS	0	0	0	0	▬
	Gagasan Rakyat Sarawak		PERKASA	0	0	0	0	▬
		Parti Bansa Dayak Sarawak	PBDS	0	0	0	0	▬ Baru
		Parti Sarawak Bersatu	PSB	0	0	0	0	▬ Baru
		Parti Bumi Kenyalang	PBK	0	0	0	0	▬ Baru
	Gabungan tak formal PSM-PRM			0	0	0	0	▬
		Parti Sosialis Malaysia	PSM	1	0	0	0	▬
		Parti Rakyat Malaysia	PRM	28	0	0	0	▬
	Bebas		BEBAS	0	0	0	0	▬
Undi sah				TBA
Undi rosak / kertas undi tidak dipulangkan				TBA
Jumlah undi (keluar mengundi: TBA)				TBA	100	222	100	-
Tidak keluar mengundi				0
Pengundi berdaftar[j]				21,173,638
	Keluar mengundi[j]			20,905,366
	Undi awal[j]			265,531
	Undi pos[j]			2,741
Had umur pengundi[k] (berumur 18 tahun dan ke atas)				21,173,638
Populasi Malaysia[l] (bancian 2020)				32,447,385
Sumber: Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR)[74]

Kerusi

  Barisan Nasional (13.5%)

  Pakatan Harapan (36.9%)

  Perikatan Nasional (32.9%)

  Gabungan Parti Sarawak (9.9%)

  Gabungan Rakyat Sabah (2.7%)

  Lain-lain / Bebas (1.4%)

  Warisan (1.4%)

Peratusan undi Pakatan Harapan    0% Barisan Nasional    0% Perikatan Nasional    0% Gabungan Parti Sarawak    0% Gabungan Rakyat Sabah    0% Gerakan Tanah Air    0% Lain-lain / Bebas    0%

Kerusi Dewan Rakyat Pakatan Harapan    36.9% Perikatan Nasional    32.9% Barisan Nasional    13.5% Gabungan Parti Sarawak    9.9% Gabungan Rakyat Sabah    2.7% Warisan    1.4% Gerakan Tanah Air    0% Lain-lain / Bebas    1.8%

Nota

1. Gunakan simbol Harapan PH pada kertas undi. (seluruh semenanjung Malaysia)
2. Gunakan simbol roket DAP pada kertas undi di Sarawak (P192 – P222).
3. Gunakan logo AMANAH pada kertas undi di Sabah.
4. Gunakan logo tulisan Perikatan Nasional PN pada kertas undi.(Seluruh semenanjung kecuali Kelantan dan Terengganu)
5. Gunakan simbol bulan PAS pada kertas undi di Kelantan.
6. Gunakan simbol bulan PAS pada kertas undi di Kelantan dan Terengganu. Bertanding secara berasingan di Sabah.
7. Gunakan simbol dacing BN pada kertas undi. (Seluruh semenanjung)
8. Gunakan simbol ڤ iaitu simbol PEJUANG pada kertas undi. (Seluruh semenanjung kecuali Kelantan)
9. Gunakan simbol tanjak PUTRA pada kertas undi di Kelantan.
13. Contested using PBRS's election symbol on ballot papers in Ranau (P179).
14. GRS signed an electoral pact with BN in mid-October 2022 and contested using GRS's election symbol on ballot papers in Sabah (P167 – P191).
15. Contested using PSB's election symbol on ballot papers in the election.
16. Contested using PBK's election symbol on ballot papers in Mas Gading (P192).
17. Contested using PBDS's election symbol on ballot papers in the election.

Kesudahan

Dalam PRU ini, Pakatan Harapan memperoleh kerusi terbanyak dengan 82 kerusi, manakala Perikatan Nasional memperoleh kejayaan besar dengan 72 kerusi, dengan penguasaan penuh kerusi di Perlis, Kelantan dan Terengganu. PAS selaku ahli PN memenangi bilangan kerusi terbanyak sebagai parti tunggal iaitu sebanyak 49 kerusi manakala DAP dari ahli PH memperoleh 40 kerusi.

Parlimen tergantung dan usaha pembentukan kerajaan

Rencana utama: Kemelut pembentukan kerajaan Malaysia 2022

Dengan tiada parti/gabungan parti yang memperoleh majoriti 112 kerusi, PRU ini membawa kepada parlimen tergantung pertama dalam sejarah Malaysia. Dengan ini, para gabungan parti bertungkus-lumus dalam membentuk suatu gabungan yang dapat mencapai majoriti tersebut. Sejurus selepas keputusan PRU dikeluarkan, kedua-dua ketua parti Anwar Ibrahim dari Pakatan Harapan dan bekas Perdana Menteri Muhyiddin Yassin dari Perikatan Nasional masing-masing mendakwa mereka mempunyai gabungan dengan majoriti yang mencukupi untuk dilantik sebagai Perdana Menteri, tetapi tidak mengesahkan bilangan kerusi dan parti yang disertai.^[75][76]

Yang di-Pertuan Agong Al-Sultan Abdullah, memberikan semua pemimpin parti gabungan masa hingga 2 petang, Isnin, 21 November untuk menyerahkan nama calon Perdana Menteri yang disokong mereka kepada Yang di-Pertua Dewan Rakyat.^[77] Walau bagaimanapun, dengan pembinaan gabungan majoriti masih tidak berhasil, tarikh akhir dilanjutkan lagi 24 jam sehingga hari keesokannya.^[78]

Pada 22 November, Barisan Nasional mengumumkan bahawa mereka tidak akan menyokong penggabungan dengan kedua-dua parti sama ada Pakatan Harapqn mahupun Perikatan Nasional dalam pembentukan kerajaan persekutuan.^[79] Pada petang hari itu Al-Sultan Abdullah menyeru parti gabungan dari PH dan PN iaitu Anwar Ibrahim dan Muhyiddin Yassin ke Istana Negara untuk melantik Perdana Menteri.^[80][81]

Nota

1. Penngundian di 11 pusat mengundi di Baram ditunda hingga 21 November disebabkan banjir, manakala pengundian di Padang Serai ditunda ke 7 Disember disebabkan kematian calon.
2. Barisan Nasional menamakan Ismail Sabri Yaakob sebagai calon Perdana Menteri mereka, tetapi Ahmad Zahid Hamidi merupakan pemimpin terutama semasa pilihan raya.
3. MUDA bukan parti komponen dalam Pakatan Harapan dan hanya bekerjasama sebagai gabungan pilihan raya.
4. Kecuali Parti Pribumi Bersatu Malaysia, yang merupakan parti komponen Pakatan Harapan pada Pilihan raya umum Malaysia 2018 but selepas itu keluar dan menubuhkan Perikatan Nasional pada 2020. Jumlah bilangan kerusi dan perkongsian undi yang diperolehi oleh Pakatan Harapan pada tahun 2018 adalah 113 kerusi dan 45.68%
5. Gabungan parti baharu yang ditubuhkan pada 2020. Jumlah perkongsian undi untuk BERSATU, PAS, STAR and SAPP dalam pilihan raya lepas adalah sebanyak 23%
6. Jumlah kerusi dan perkongsian undi yang dimiliki parti yang ketika ini mengganggotai Barisan Nasional (UMNO, MCA, MIC dan PBRS). Jumlah kerusi dan perkongsian undi yang diperolehi Barisan Nasional seperti mana yang diperolehi pada pilihan raya lepas adalah 79 kerusi dan 33.77%
7. Abang Johari Openg sits as an ADUN in the Dewan Undangan Negeri Sarawak untuk Satok. Fadillah Yusof, Ahli Parlimen Petra Jaya, adalah ketua GPS di Dewan Rakyat Malaysia.
8. Parti gabungan baharu yang ditubuhkan pada 2018. Ini adalah jumlah kerusi dan perkongsian undi yang diperolehi oleh PBB, PRS, SUPP dan PDP pada pilihan raya lepas. Semua parti tersebut sebelum ini adalah parti komponen dalam Barisan Nasional.
9. Parti komponen dalam Gabungan Parti Sarawak tidak mempunyai calon di luar negeri Sarawak (31 kerusi) dan sebab itu tidak boleh mendapat majoriti di Dewan Rakyat Malaysia.
10. Gabungan Rakyat Sabah tidak mempunyai calon di luar negeri Sabah (25 kerusi) dan sebab itu tidak boleh mendapat majoriti di Dewan Rakyat Malaysia.
11. PBM kini dalam pertikaian kepimpinan, dengan penyandang presiden Larry Sng mendakwa beliau masih presiden parti, manakala Zuraida Kamaruddin diumumkan sebagai presiden baharu selepas perhimpunan agung parti pada Oktober 2022 tanpa prosedur yang betul, telah diumumkan sebagai calon presiden pada Jun 2022.
12. Wong Soon Koh adalah ADUN dalam Dewan Undangan Negeri Sarawak untuk Bawang Assan. Masir Anak Kujat, Ahli Parlimen Sri Aman ialah ketua parti PSB dalam Dewan Rakyat Malaysia.
13. Parti Sarawak Bersatu tidak mempunyai calon di luar negeri Sarawak (31 kerusi) dan sebab itu tidak boleh mendapat majoriti di Dewan Rakyat Malaysia.
14. Parti Warisan Sabah tidak mempunyai calon di luar negeri Sabah (25 kerusi) dan sebab itu tidak boleh mendapat majoriti di Dewan Rakyat Malaysia.
16. Pemilihan di Padang Serai (P015) ditangguhkan dari 19 November berikutan kematian calon Pakatan Harapan, Karupaiya Mutusami. Pemilihan di beberapa daerah pengundian Baram (P220) ditunda ke 21 November ditunda akibat cuaca buruk.
17. Parti PAS telah memutuskan tiga negeri yang dikuasainya, Kelantan, Kedah dan Terengganu, tidak akan membubarkan Dewan Undangan Negeri (DUN).
18. Dewan undangan negeri Kelantan akan dibubarkan pada Mac tahun hadapan meskipun Parlimen ke 14 di bubarkan.
20. Dewan Undangan Negeri Melaka telah menjalankan Pilihan Raya Negeri ke 15 pada 20 November 2021.
21. Dewan Undangan Negeri Sarawak telah menjalankan Pilihan Raya Negeri ke 12 pada 18 Disember 2021.
22. Dewan Undangan Negeri Johor telah menjalankan Pilihan Raya Negeri ke 15 pada 12 March 2022.

Rujukan

1. Perlembagaan GRS benar keahlian langsung
2. Perlembagaan GRS benar keahlian langsung
3. SPR tetapkan 19 November sebagai hari mengundi
4. "Proclamation – Summon the Parliament [P.U. (A) 139/2018]" (PDF). Attorney General's Chamber of Malaysia. 13 June 2018.
5. Reuters (2022-10-10). "Malaysia PM dissolves parliament". Reuters (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-10.
6. "Tiada pilihan raya awal bagi negeri yang dikuasai PAS, kata naib presiden parti". Free Malaysia Today. 6 Jun 2022. Dicapai pada 6 Jun 2022.
7. Razak, Radzi (20 November 2022). "Perikatan supporters upbeat after clean sweep in Kedah, Kelantan and Terengganu". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 20 November 2022.
8. Chen, Heather (18 November 2022). "Malaysia is voting after years of political instability. The result is impossible to predict". CNN. Dicapai pada 20 November 2022.
9. "PRU15: Tiada parti dapat majoriti mudah kerusi Parlimen - Pengerusi SPR". Astro Awani. 20 November 2022. Dicapai pada 20 November 2022.
10. Mat Ruzki, Rafidah; Halid, Suzalina (25 November 2022). "Kita sudah ada 'hour' atau capai dua pertiga sokongan - PM". Berita Harian. Dicapai pada 25 November 2022.
11. "Parliament session on Dec 19, motion of confidence on PM to be tabled - PM Anwar". Bernama. 24 November 2022. Dicapai pada 25 November 2022.
12. Martin Carvalho; Hemananthani Sivanandam; Rahimy Rahim; Tarrence Tan (16 Julai 2019). "Dewan Rakyat passes Bill to amend Federal Constitution to lower voting age to 18". The Star. Dicapai pada 16 Julai 2019.
13. "Kenyataan media - Pendaftaran pengundi 18 tahun" (PDF). Suruhanjaya Pilihan Raya. 7 Jun 2020. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 13 Jun 2020. Dicapai pada 13 Jun 2020.
14. Mac 2019, Published 6 months ago on 14. "EC to review redelineation of electoral boundaries approved last year | Malay Mail". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2019-09-20.
15. "Next redelineation exercise only due in 2026, says Hanipa". The Star Online (dalam bahasa Inggeris). 2018-11-22. Dicapai pada 2019-09-20.
16. "Malaysia declares Covid state of emergency amid political turmoil". the Guardian (dalam bahasa Inggeris). 2021-01-12. Dicapai pada 2022-10-11.
17. Chu, Mei Mei; Latiff, Rozanna; Lee, Liz (2021-08-16). "Malaysian PM Muhyiddin resigns as political crisis escalates". Reuters (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-11.
18. "Malaysia appoints third prime minister in as many years". The Independent (dalam bahasa Inggeris). 2021-08-20. Dicapai pada 2022-10-11.
19. Majlis Presiden Pakatan Harapan turut memutuskan bahawa kerajaan Negeri Selangor, Pulau Pinang dan Negeri Sembilan yang ditadbir Pakatan Harapan tidak akan dibubarkan sehingga tamat tempoh pada tahun 2023
20. "DUN Perak bubar". Sinar Harian. 17 Oktober 2022. Dicapai pada 17 Oktober 2022.
21. "DUN Pahang bubar hari ini". Utusan Malaysia. MOHAMAD SHOFI MAT ISA. 14 Oktober 2022. Dicapai pada 14 Oktober 2022.
22. Ali, Farah Shazwani (29 Oktober 2022). "Tema Kestabilan dan Kemakmuran bukan rekaan politik BN". Sinar Harian. Dicapai pada 2 November 2022.
23. R. Loshewar (2 November 2022). "Anwar launches Pakatan's GE15 election manifesto 'Tawaran Harapan'". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2 November 2022.
24. Shaary, Ahmad Marzuk (30 Oktober 2022). "Bersih dan Stabil: Bukan sekadar slogan". Harakahdaily. Dicapai pada 2 November 2022.
25. Suraidah, Roslan (8 November 2022). "PRU-15: GRS gariskan empat teras dalam manifesto". Utusan Malaysia. Dicapai pada 2 January 2023.
26. "It's 'Sarawak First That's GPS' development approach". New Sarawak Tribune. 29 November 2018. Dicapai pada 23 Januari 2019.
27. Jeremy Veno (10 Januari 2019). "A guiding light for GPS". The Borneo Post. Dicapai pada 23 Januari 2019. According to Abang Johari, the focal point of the GPS logo depicts the Kenyalang (hornbill) in the shape of an ‘S’ which reflects the vision and slogan of the party of putting ‘Sarawak First’.
28. "Will you take blame for lost lives if GE held during floods, MP asks Zahid". Free Malaysia Today. 19 September 2022. Dicapai pada 24 Oktober 2022.
29. Hassan, Hakem (2022-09-19). ""We will proceed" - Zahid Hamidi Slammed For Harshly Saying Elections Must Go On Despite Floods - WORLD OF BUZZ". worldofbuzz.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-24.
30. "Year-end not the right time for GE15, say experts". MalaysiaNow (dalam bahasa Inggeris). 2022-09-30. Dicapai pada 2022-10-24.
31. Osman, Hamzah (17 Oktober 2022). "Umno taking advantage of floods to win GE15, says Dr Mahathir". New Straits Times. Dicapai pada 24 Oktober 2022.
32. Hassan, Hakem (2022-10-16). "DAP Politician Says Govt Purposely Chose to Have GE During Floods in Hopes of Lower Voter Turn-Out - WORLD OF BUZZ". worldofbuzz.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-24.
33. "Zahid says his comment on floods and GE15 taken out of context". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-24.
34. "Ahmad Zahid: Opposition are running scared of GE15, trying to buy time with flood, inflation narrative | Daily Express Online - Sabah's Leading News Portal". www.dailyexpress.com.my. 2022-09-27. Dicapai pada 2022-10-24.
35. Pei Ying, Teoh (12 Oktober 2022). "Kit Siang: GE15 is to save Umno and BN "Court Clusters"". New Straits Times. Dicapai pada 24 Oktober 2022.
36. Ram, Sadho (12 Oktober 2022). "Zahid Hamidi Warns More BN Politicians Will Face Corruption Charges If Party Loses GE15". SAYS. Dicapai pada 24 Oktober 2022.
37. Alena (2022-10-12). ""If we lose, we'll all get charged" - M'sians Are Upset After Hearing Zahid Hamidi's Speech About GE15 - WORLD OF BUZZ". worldofbuzz.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-24.
38. BERNAMA (2022-10-13). "PM Ismail Sabri denies Parliament dissolution was due to pressure from UMNO". BERNAMA (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-24.
39. "GE15: Penang, S'gor, Negri assemblies will not dissolve, says Pakatan presidential council". Nation. The Star (dalam bahasa Inggeris). 15 Oktober 2022. Dicapai pada 15 Oktober 2022.
40. Muzamir, Muhammad Yusri (10 Oktober 2022). "Agong perkenan pembubaran Parlimen, kecewa dengan perkembangan politik". Dicapai pada 28 Oktober 2022.
41. Margues, Clara Ferreira (18 Oktober 2022). "Will Malaysia's Young Voters Use Their Power?". Bloomberg News.
42. Sipalan, Joseph; Azmi, Hadi (28 Oktober 2022). "Malaysia election: As race heats up to win youth vote, do veteran MPs pass the 'vibe check'?". SCMP.
43. ZULKIFLI, SYAMILAH (2022-10-16). "Tok Mat mampu menang besar di Rembau: Khairy". Sinar Harian. Dicapai pada 2022-10-29.
44. Yeong, Ashley (2022-11-01). "BN confirms Khairy for Sungai Buloh in GE15 to loud cheers". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-11-01.
45. "GE15: Four ministers among big guns likely dropped from contesting". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-11-02.
46. November 07, Bernama / Bernama; Pm +08, 2022 20:48 (2022-11-07). "Shahidan, Zahidi, Ismail and Azhar expelled from Umno — Ahmad Maslan". The Edge Markets. Dicapai pada 2022-11-16.CS1 maint: numeric names: authors list (link)
47. "PAS leaders contesting under different banner are automatically expelled, says Hadi". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-11-16.
48. "GE15: Anwar to contest in Tambun parliamentary seat". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-30.
49. Team, Malaysiakini (2022-09-23). "PKR likely to field big guns against 'pengkhianat', says Anwar". Malaysiakini. Dicapai pada 2022-10-29.
50. Yi, Alena Nadia & Ng Xiang (2022-10-28). "Selangor MB Amirudin to take on Azmin in Gombak, others dropped". Malaysiakini. Dicapai pada 2022-10-30.
51. "PKR announces its candidates for GE15". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
52. Razak, Radzi (2022-10-26). "Nik Aziz's son among seven key community leaders announced as PKR's GE15 candidates". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
53. "GE15: Tian Chua to be sacked from PKR for running as an independent, says Anwar". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-11-16.
54. "Charles Santiago dropped in Klang". www.thesundaily.my (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
55. Jun, Soo Wern (2022-10-26). "GE15: Loke confirms Wong Tack out, Young Syefura in for Bentong contest". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
56. "DAP drops Santiago, Kota Kemuning rep Ganabatirau to stand in Klang". The Vibes (dalam bahasa Inggeris). 2022-10-26. Dicapai pada 2022-10-29.
57. "Dropped duo fire salvos at DAP". The Star (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
58. Ong, Justin (2022-10-26). "Dropped in Bentong, Wong Tack goes solo to take on DAP's Rara". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-29.
59. "以独立人士上阵文冬 黄德被开除党籍！ - 全国大选 - 最新消息". 星洲网 Sin Chew Daily Malaysia Latest News and Headlines (dalam bahasa Cina). Dicapai pada 2022-11-16.
60. "GE15: Padang Serai ballot likely to be delayed". The Vibes (dalam bahasa Inggeris). 2022-11-16. Dicapai pada 2022-11-16.
61. Bernama (2022-11-16). "EC to meet on Friday to fix date for Padang Serai contest". Malaysiakini. Dicapai pada 2022-11-16.
62. "Malaysia GE: Pollster finds PH is preferred ruling coalition, PN has most Malay support | The Straits Times". www.straitstimes.com (dalam bahasa Inggeris). 2022-11-11. Dicapai pada 2022-11-14.
63. "Kajian: BN ekori rapat PH dari segi kecenderungan pengundi". Malaysiakini. 4 November 2022. Dicapai pada 4 November 2022.
64. Mohamad Radhi, Nor Ain (13 November 2022). "Polls: Ismail Sabri is top choice for PM after GE15". New Straits Times. Dicapai pada 14 November 2022.
65. "[INFOGRAFIK] Tinjauan awam menjelang PRU15: Apa yang rakyat mahu? (sehingga 10 Oktober)". Astro Awani. Dicapai pada 2022-10-30.
66. "Polarised but Hopeful: How Malaysia's Gen Zs May Vote and Why". ISEAS. Dicapai pada 4 November 2022.
67. "Merdeka Center Pre-Election National Survey Highlights". Merdeka Center for Opinion Research (dalam bahasa Inggeris). 4 November 2022. Dicapai pada 6 November 2022.
68. Haika Mat Khazi, Mohd Faizul (31 Oktober 2022). "Kunci kemenangan sudah jelas". Sinar Harian. Dicapai pada 31 Oktober 2022.
69. "Peninsular Malaysia GE15 Election Poll Prediction". September 21, 2022. Dicapai pada October 18, 2022.
70. "Sabah & Sarawak GE15 Election Poll Prediction". vodus.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-10-19.
71. @AsiaElects (19 November 2020). "Malaysia, EMIR Research poll: UMNO (Conservative): 43% (+22) PAS (Islamist): 16% (-1) BERSATU (Conservative): 8% (+2) PEJUANG (Centrist): 6% PKR (Liberal): 5% (-12) DAP (Centre-left): 4% (-15)...+/- vs 2018 election Fieldwork: 08/2020 Saiz sampel: 2,096" (Twit) (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 31 Oktober 2022 – melalui Twitter.
72. @AsiaElects (24 Julai 2020). "Malaysia, EMIR Research poll: 'UMNO/PAS'-Conservative/Islamist: 53% (+13) PH-Centrist: 30% (-12)..." (Twit) (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 24 Julai 2020. Dicapai pada 13 Oktober 2020 – melalui Twitter.
73. @AsiaElects (29 Disember 2019). "Malaysia, EMIR Research poll: PH-Centrist: 42% (-6) MN-Conservative: 39% (-12) Independents: 17% (+16)..." (Twit) (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 31 Disember 2019. Dicapai pada 13 Oktober 2020 – melalui Twitter.
74. "Dashboard PRU 14". Pilihan Raya Umum Malaysia 14. Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia. Dicapai pada 11 May 2018.
75. Azaman, Afiezy (20 November 2022). "PRU15: Pakatan Harapan peroleh majoriti mudah bentuk kerajaan - Anwar". Astro Awani. Dicapai pada 22 November 2022.
76. "Muhyiddin: I have the numbers to be PM". The Star. 20 November 2022. Dicapai pada 21 November 2022.
77. "GE15: Istana Negara wants parties to submit finalized coalitions and PM candidate by 2pm tomorrow". New Straits Times. 20 November 2022. Dicapai pada 21 November 2022.
78. "Deadline for Malaysia coalitions to present numbers, propose PM candidates extended to Tuesday: Palace". CNA. 21 November 2022. Dicapai pada 21 November 2022.
79. "GE15: Ismail Sabri: BN won't support any coalition to form federal govt". New Straits Times. 22 November 2022. Dicapai pada 22 November 2022.
80. "Malaysia election latest: Impasse continues; Anwar Ibrahim and Muhyiddin Yassin to meet king at 4.30pm". South China Morning Post. 22 November 2022. Dicapai pada 22 November 2022.
81. Rosli, Hafizi (22 November 2022). "Pasca PRU15: 30 Ahli Parlimen BN menghadap Agong secara individu esok". Astro Awani. Dicapai pada 22 November 2022.

Pautan luar

• Halaman utama Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia

Manifesto

• PH: Muat turun
• BN : Muat turun
• PN: Muat turun