Parti Gagasan Rakyat Sabah

Jangan terkeliru dengan Gabungan Rakyat Sabah.

Parti Gagasan Rakyat Sabah, didaftarkan sebagai Parti Gagasan Bersama Rakyat Sabah (diringkaskan sebagai GAGASAN atau PGRS) atau lebih dikenali dengan singkatannya Gagasan Rakyat, ialah sebuah parti politik tempatan di Sabah, Malaysia^[6][7] Parti ini dibentuk dan didaftarkan pada 28 Ogos 2013 oleh ahli politik tempatan Sabah iaitu Ationg Tituh^[8][9][10] sebagai sebuah parti pelbagai kaum dengan matlamat untuk memperlihatkan sudut pandang dan keinginan anak Sabah dalam kerajaan.^[11] Parti Gagasan Rakyat Sabah mula aktif dan mula memperkasakan jentera parti pada tahun 2016.^[12] Parti ini merupakan komponen utama Gabungan Rakyat Sabah sejak 9 Disember 2022.^[13]

Parti Gagasan Rakyat Sabah 沙巴民意党
Singkatan	GAGASAN / PGRS / Gagasan Rakyat
Presiden	Hajiji Noor
Setiausaha agung	Mohd Razali Razi
Timbalan Presiden	Masidi Manjun
Naib Presiden	Mohd Ariffin Mohd Arif Rubin Balang Masiung Banah
Pengasas	Ationg Tituh[1]
Ditubuhkan	28 Ogos 2013
Disahkan	28 Ogos 2013
Didahului oleh	Angkatan Keadilan Rakyat (AKAR)[2][3]
Ibu pejabat	Ibu Pejabat Parti Gagasan Rakyat Sabah, Block G, Lor Plaza Permai 2, Alamesra, 88400 Kota Kinabalu, Sabah
Sayap pelajar	Organisasi Sayap Pelajar Gagasan Rakyat[4]
Sayap belia/pemuda	Pemuda Gagasan Rakyat Sabah (Organisasi utama pemuda) Skuad GAHMUDA (Organisasi induk)
Keanggotaan (2025)	579,980
Ideologi	Regionalisme Sabah Demokrasi sosial
Kedudukan politik	Tengah ke tengah kiri
Hubungan kebangsaan	Sebagai anggota gabungan: Gabungan Rakyat Sabah (sejak 2022) Sebagai blok Borneo: Gabungan Parti Sarawak (sejak 2023) Sebagai rakan gabungan: Kerajaan Perpaduan Anwar (sejak 2023) Parti Cinta Sabah (sejak 2023) Parti Liberal Demokratik (sejak 2023) (sehingga parti ini rasmi diterima dalam GRS pada April 2023)
Warna	Merah & Biru
Slogan	Parti ini adalah rumah kita, Rumah kita, Kita yang jaga (This party is our house, our House, we take care of it)[5]
Lagu	Gagasan Rakyat Rumah Kita
Tapak sesawang	Parti Gagasan Rakyat Sabah di Facebook gagasanrakyat.my
Pautan lain
Dewan Negara:	2 / 70
Dewan Rakyat (di Sabah):	0 / 25
Dewan Undangan Negeri (Sabah):	26 / 79
Ketua Menteri Sabah	1 / 1
Simbol pilihan raya
Bendera parti
Politik Malaysia Parti politik Pilihan raya
sunting · sunting di Wikidata Lihat pendokumenan templat ini

Sejarah

Pendaftaran dan kebangkitan parti

Parti politik ini dibentuk dan didaftarkan pada 28 Ogos 2013 oleh Dr. Ationg Tituh^[14][15][16] sebagai sebuah parti pelbagai kaum dengan matlamat untuk memperlihatkan sudut pandang dan keinginan anak Sabah dalam kerajaan.^[17] Parti ini juga merupakan serpihan dari Parti Angkatan Keadilan Rakyat (AKAR) yang dibubarkan pada tahun 2001, dan telah dibina semula oleh bekas Ahli AKAR yang menolak bekerjasama dengan UMNO dan parti-parti dari Semenanjung Malaysia.^[18] Parti Gagasan Rakyat Sabah mula aktif dan mula memperkasakan jentera kubu parti pada 2016.^[19] Pada mulanya, parti ini telah berjaya didaftarkan sebagai Parti Gagasan Bersama Rakyat Sabah (Parti BERSAMA), dan merupakan salah satu antara pendaftaran parti baharu yang diluluskan oleh Jabatan Pendaftaran Pertubuhan (RoS) dibawah perlembagaan Akta Pertubuhan 1966 serta sekaligus berjaya mendapatkan kebenaran untuk beroperasi sebagai parti politik pada 2013.^[20][21][22]

Percubaan untuk bekerjasama

Pada Mac 2020, GAGASAN telah bersama-sama tiga parti politik Sabah yang lain untuk bertujuan membentuk persefahaman baharu bagi menubuhkan gabungan parti politik lokal Sabah. Parti tersebut ialah Parti Cinta Sabah (PCS), Parti Kerjasama Anak Negeri Sabah (Anak Negeri) dan sebuah parti yang belum berdaftar, Parti Hak Sabah. Keempat-empat parti pada mulanya bersepakat untuk membuat kerjasama dengan menggabungkan keempat-empat parti dalam satu parti iaitu GAGASAN, dengan Anifah Aman sebagai Presiden.^{[23] [24]}

Walau bagaimanapun, perancangan penggabungan parti pembangkang ini gagal selepas GAGASAN dan Anak Negeri menarik diri untuk meneruskan agenda parti masing-masing selepas individu yang sepatutnya menjadi Presiden gabungan, Anifah Aman menyertai PCS dan terpilih menjadi Presiden PCS pada Julai 2020 sebelum pilihan raya negeri mengejut.^[25][26]

Pengambilalihan oleh bekas pemimpin Bersatu Sabah

Pada 29 Januari 2023, demi memperkuatkan lagi kubu-kubu parti tempatan di Sabah, Ketua Menteri ke-16, Datuk Seri Panglima Hajiji Noor telah bertindak mengumumkan untuk mengetuai Parti Gagasan Rakyat Sabah (PGRS). Beliau berkata PGRS akan digunakan untuk meneruskan perjuangan sebagai parti tempatan di Sabah beserta pembawaan autonomi yang tersendiri. PGRS juga telah diterima oleh GRS sebagai parti komponen pada 9 Disember 2022 selepas perjumpaan mesyuarat khas gabungan politik tersebut.^[27]

Ahli Parlimen Papar, Armizan Mohd. Ali berkata empat bekas ahli Parlimen BERSATU Sabah tidak akan menyertai Parti Gagasan Rakyat Sabah kerana undang-undang anti-lompat parti dengan kenyataan dimana mereka telah menggunakan tiket logo GRS untuk memenangi kerusi parlimen. Sebaliknya, mereka akan kekal sebagai ahli langsung Gabungan Rakyat Sabah (GRS).^[28]

Pada 5 Februari 2023, Hajiji Noor secara rasmi mengambil alih Parti Gagasan Rakyat Sabah (PGRS) selepas Mesyuarat Agung Khas (EGM) parti itu yang dirasmikan oleh presiden terdahulu, Stephen Jacob Jimbangan.^[29]

Senarai presiden GAGASAN

Dr. Ationg Tituh (gambar), pengasas dan presiden sulung untuk Parti GAGASAN^[30]

Presiden

Ketua Yang ke-	Nama	Tempoh jawatan		Nota
1	Dr. Ationg Tituh	28 Ogos 2013	20 Mei 2021	[31][32]
2	Stephen Jacob Jimbangan	21 Mei 2021	29 Januari 2023	[33]
3	Hajiji Noor	5 Februari 2023	penyandang	[34][35]

Sejarah ketua-ketua utama dalam parti

Ketua Penerangan GAGASAN

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
1.	Nizam Abu Bakar Titingan	2023	penyandang[36]

Ketua Wanita GAGASAN

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
1.	Redonah Bahanda	2023	penyandang[37]

Ketua Beliawanis GAGASAN

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
1.	Emmie M. Idang	2023	penyandang[38]

Ketua Pemuda Pusat GAGASAN

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
(1.)	Jawatan kosong	Ketua pemuda belum ditubuhkan (2013-2022)	Pemuda Gagasan diketuai oleh ketua penerangan dari tahun 2021 sehingga tahun 2023
1.	Fairuz Renddan	2023	penyandang[39]

Ketua Penerangan Pemuda GAGASAN

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
1.	Chong Tze Kiun	2021	2023[40]
2.	Barhul Sahibu	2023	penyandang

Exco Alam Sekitar dan Komuniti Pemuda

Bil.	Nama	Tempoh jawatan
1.	Chong Tze Kiun	2023	penyandang[41]

Kepimpinan

Pengasas Gagasan Rakyat

• Ationg Tituh

Parti Gagasan Rakyat Sabah (Gagasan Rakyat) diasaskan oleh Ationg Tituh (gambar) pada tahun 2013.^[42]

Kepimpinan semasa Parti GAGASAN

Presiden:

• Hajiji Noor

Timbalan Presiden:

• Masidi Manjun

Naib Presiden:

1. Mohd Ariffin Mohd Arif
2. Rubin Balang
3. Masiung Banah

Ketua Pergerakan Wanita GAGASAN:

• Redonah Bahanda

Ketua Pergerakan Pemuda GAGASAN:

• Fairuz Renddan

Ketua Beliawanis:

• Emmie M. ldang

Setiausaha Agung:

• Mohd Razali Razi

Timbalan Setiausaha Agung:

• Stephen Jacob Jimbangan

Bendahari Agung:

• Ghulamhaidar @ Yusof Khan Bahadar

Timbalan Bendahari Agung:

• Tahir Picho

Ketua Penerangan:

• Nizam Abu Bakar Titingan

Ahli Majlis Tertinggi (AMT):

• Japlin Akim
• Isnin Aliasnih
• Jaffari Waliam
• Abdul Ghani Mohd Yassin
• Samad Jambri
• Ruddy Awah
• Hassan A Gani Pg Amir
• Limus Jury
• John Ambrose
• Bobbey Ah Fang Suan
• Mohd Basri A Gafar
• Sotijin Juhui
• Maksit Saidi
• Abdul Karim Abdul Wahid
• Abdul Hakim Gulam Hassan
• Faisyal Yusof Hamdain Diego
• Arsit Sedi
• Azman Ruslan
• Awang Kadin Tang
• Maijol Mahap

Ketua-ketua bahagian^[43]

• • N01 Banggi: Mohammad Mohamarin
  • N02 Bengkoka: Mohamad Tasan
  • N03 Pitas: Ruddy Awah
  • N04 Tanjong Kapor: Ben Chong Chen Bin
  • N05 Matunggong: Barlus Mangabis
  • N06 Bandau: Maijol Mahap
  • N07 Tandek: Janathan Kandok
  • N08 Pintasan:Fairuz Renddan
  • N09 Tempasuk: Mohd Arsad Bistari
  • N10 Usukan: Japlin Akim Abd Hamid
  • N11 Kadamaian: Roslan Durahman
  • N12 Sulaman: Hajiji Noor
  • N13 Pantai Dalit: Jasnih Daya
  • N14 Tamparuli: Alijus Mohd Ali Sipil
  • N15 Kiulu: Janih Bangud
  • N16 Karambunai: Arshad Idris
  • N17 Darau: Mohd Razali Mohd Razli
  • N18 Inanam: Roland Chia Ming Shen
  • N19 Likas: Mohammad Bahrin Abd Karim
  • N20 Api-Api: Raisyal Yusof Hamdain Diego
  • N21 Luyang: Ruhsimah Rosimah Zakaria
  • N22 Tanjung Aru: Awang Ahmad Sah Awang Sahari
  • N23 Petagas: Mohd Isquzawan Israq Arsit
  • N24 Tanjung Keramat: Ummar Ariff Abu Bakar Yahya
  • N25 Kapayan: Stephen Jacob Jimbangan
  • N26 Moyog: Ceasar Mandela Malakun
  • N27 Limbahau: Christopher Raul Darison
  • N28 Kawang : Gulham Haidar Khan Bahadar
  • N29 Pantai Manis : Abdul Rahim Ismail
  • N30 Bongawan: Ampuan Hassim Ampuan Mahmot
  • N31 Membakut: Mohd Arifin Mohd Arif
  • N32 Klias: Isnin Aliasnih
  • N33 Kuala Penyu: Limus Jury
  • N34 Lumadan: Mazlan Johari Manan
  • N35 Sindumin: Yusof Yacob
  • N36 Kundasang: Johari Suhaimin
  • N37 Karanaan: Masidi Manjun
  • N38 Paginatan: Amisah Yassin
  • N39 Tambunan: Victor P Paut
  • N40 Bingkor: Jasri Nasip Matjakir
  • N41 Liawan: Azaman Azman Ruslan
  • N42 Melalap: Jamawi Ja’afar
  • N43 Kemabong: Rubin Balang
  • N44 Tulid: Bobbey Ah Fang Suan
  • N45 Sook: Abi Wendes Gagamboi
  • N46 Nabawan: Abdul Ghani Mohamed Yassin
  • N47 Telupid: Pinus Gondiu
  • N48 Sugut: James Ratib
  • N49 Labuk: Samad Jambri
  • N50 Gum Gum: Juslie Ajirol
  • N51 Sungai Manila: Hazem Mubarak Musa
  • N52 Sungai Sibuga: Amir Shah Yaakub
  • N53 Sekong: Safaruddin Abu
  • N54 Karamunting: George Hiew Vun Zin
  • N55 Elopura: Awang Kadin Tang
  • N56 Tanjong Papat: Faris Fadilah Awang Kamaruddin
  • N57 Kuamut: Masiung Banah
  • N58 Lamag: Abu Bakar Gapar
  • N59 Sukau: Juhari Janan
  • N60 Tungku: Abdul Hakim Gulam Hassan
  • N61 Segama: Rajesh Yusof
  • N62 Silam: Mizma Appehdullah
  • N63 Kunak: Norazlinah Arif
  • N64 Sulabayan: Abd Hajan Gurimbang
  • N65 Senallang: Abd Aziz Abd Hamid
  • N66 Bugaya: Marunda Ampong
  • N67 Balung: Hamlid Hamid Awang
  • N68 Apas: Nizam Abu Bakar Titingan
  • N69 Sri Tanjung: Naim Ahmat
  • N70 Kukusan: Abdul Karim Abdul Wahid
  • N71 Tanjong Batu: Saharuddin Salleh
  • N72 Merotai: Mohamad Jalani Chachu
  • N73 Sebatik: Hassan Ghani Pg Amir
  • P166 Labuan: Rosli Awang Damit

Logo dan Bendera

Warna utama yang digunakan dalam logo dan bendera Gagasan Rakyat ialah warna Merah dan Biru. Gagasan Rakyat sentiasa menggunakan Merah dan Biru sebagai tema parti kerana Merah melambangkan Keberanian rakyat menuntut hak-hak Sabah manakala warna Biru melambangkan Perpaduan rakyat Sabah.^[44]

Logo rasmi Gagasan Rakyat Sabah

Bendera rasmi Gagasan Rakyat Sabah

Perwakilan

Dewan Negara

Rencana utama: Ahli Dewan Negara, Parlimen Malaysia ke-15

Dewan Negara

2 / 70

Lantikan	Ahli	Tempoh	Penggal	Catatan
Dewan Undangan Negeri Sabah	Bobbey Ah Fang Suan, YB Senator Datuk	15 Januari 2024 - 14 Januari 2027	Kedua
Yang di-Pertuan Agong	Anna Bell @ Suzieana Perian, YB Senator Puan	5 Mac 2024 - 4 Mac 2027	Pertama

Dewan Undangan Negeri Sabah

Rencana utama: Ahli Dewan Undangan Negeri Sabah ke-16

Dewan Undangan Negeri Sabah

26 / 79

Negeri	No.	Parlimen	No.	Kawasan Negeri	Anggota	Parti		Catatan
Sabah	P167	Kudat	N01	Banggi	Mohammad Mohamarin[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
			N03	Pitas	Ruddy Awah		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon BEBAS
			N04	Tanjong Kapor	Ben Chong Chen Bin[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
	P169	Kota Belud	N08	Pintasan	Fairuz Renddan		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
			N09	Tempasuk	Mohd Arsad Bistari [45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P170	Tuaran	N12	Sulaman	Hajiji Noor		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
			N13	Pantai Dalit	Jasnih Daya[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon BN-UMNO
	P173	Putatan	N23	Petagas	Awang Ahmad Sah Awang Sahari		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
	P175	Papar	N28	Kawang	Ghulam Haidar Khan Bahadar		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P176	Kimanis	N31	Membakut	Mohd Arifin Mohd Arif		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P177	Beaufort	N32	Klias	Isnin Aliasnih		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
			N33	Kuala Penyu	Limus Jury		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P178	Sipitang	N35	Sindumin	Yusof Yacob[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon WARISAN
	P179	Ranau	N37	Karanaan	Masidi Manjun		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P181	Tenom	N43	Kemabong	Rubin Balang		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon BEBAS
	P182	Pensiangan	N46	Nabawan	Abd. Ghani Mohd. Yassin		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon PN-BERSATU
	P183	Beluran	N48	Sugut	James Ratib[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon BN-UMNO
			N49	Labuk	Samad Jambri		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon PN-BERSATU
	P185	Batu Sapi	N54	Karamunting	George Hiew Vun Zin		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
	P187	Kinabatangan	N57	Kuamut	Masiung Banah		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon BEBAS
	P188	Lahad Datu	N63	Kunak	Norazlinah Arif [45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
	P190	Tawau	N67	Balung	Hamild @ Hamid Awang[45]		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon BN-UMNO
			N68	Apas	Nizam Abu Bakar Titingan		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah sebagai calon PN-BERSATU
	P191	Kalabakan	N73	Sebatik	Hassan A Gani Pg Amir		GAGASAN	Menang pada PRN Sabah 2020 sebagai calon WARISAN
	-			Lantikan	Jaffari Walliam		GAGASAN
				Lantikan	Amisah Yassin		GAGASAN
Total	Sabah (26)

Keputusan pilihan raya umum

Pilihan raya	Jumlah kerusi dimenangi	Jumlah calon	Jumlah undian	Peratusan undian	Hasil pilihan raya	Ketua pilihan raya
2018	0 / 222	7	8,875	1.97%	▬; posisi bebas	Ationg Tituh
2022	0 / 222	1 (Kalabakan)	341	0.68%	▬; posisi bebas	Stephen Jacob Jimbangan

Keputusan pilihan raya negeri

Tahun pilihan raya	Ahli Dewan Undangan Negeri
	Sabah	Jumlah menang / Jumlah calon
2/3 majoriti	2 / 3	2 / 3
2018	0 / 60	0 / 10
2020	0 / 73	0 / 28
2025	Akan diumumkan	Akan diumumkan

Rekod pencapaian

Sebagai pembangkang Sabah (Julai 2020 - September 2020)

• Berjaya dalam meraih sokongan untuk pembatalan Projek Kad PSS yang memberi keutamaan kepada Pendatang-pendatang tanpa izin dan pendatang tanpa dokumen sah^[46]
• Berjaya menyuarakan tuntutan duit peruntukan untuk projek pembangunan Sabah (Projek Gagah Sabah 2020) dan peruntukan bantuan Covid-19 Sabah^[47]
• Menang dengan majorti mudah di dalam Pilihan raya negeri Sabah 2020 bersama GRS^[48]

Sebagai kerajaan Sabah (Oktober 2020 - 2025)

• Berjaya mencatat Lima (5) tahun pertama yang lancar dengan Misi dan Visi Hala Tuju Sabah Maju Jaya^[49]
• Berjaya menggariskan sasaran Misi dan Visi Hala Tuju Sabah Maju Jaya^[50]
• Berjaya menubuhkan Sabah Maju Jaya (SMJ) Petroleum Sdn Bhd pada tahun 2021^[51]
• Pemberian sumbangan Rumah percuma SMJ di Sabah yang sudah mencapai 95% penerima layak seluruh kawasan setakat Disember 2024^[52]
• Lebuhraya Pan Borneo diteruskan dan siap 87% setakat tahun 2024, syarikat-syarikat kontraktor akan ditambah pada tahun 2025 untuk mempercepatkan proses penyiapan Lebuhraya.^[53]
• Projek pembangunan The Skybridge City Centre Kota Kinabalu yang memudahkan pejalan kaki bergerak dari satu tempat ke tempat yang lain di pusat bandar.^[54]
• Projek pengiiktirafan Anjung Kinabalu.^[55]
• Projek pengiiktirafan kawasan Membakut sebagai Daerah penuh di Sabah Malaysia pada tahun 2023.^[56]
• 85% Jalan kampung dinaiktaraf setakat 2024^[57]
• Daya tarik pelaburan Sabah meningkat 80% serta ekonomi Sabah meningkat sebanyak 70% dan feedback dari pelabur-pelabur luar negara yang berpuas hati dengan kestabilan ekonomi Sabah sejak 2024.^[58]
• Hasil dagang tempatan di Sabah yang meningkat 57% pada awal tahun 2025^[59]

Lihat juga

• Pemuda Parti Gagasan Rakyat Sabah
  (Sayap Pemuda GAGASAN)
• Skuad GAHMUDA
• Gabungan Rakyat Sabah
• Senarai parti politik Malaysia
• Politik Malaysia

Pautan luar

• Parti Gagasan Rakyat Sabah di Facebook