Londinium
caput Angliae et Britanniarum Regni From Wikipedia, the free encyclopedia
caput Angliae et Britanniarum Regni From Wikipedia, the free encyclopedia
Londinium[1] (Anglice London, [ˈlʌndən]), sive Lundonia[2] est urbs et caput Angliae et Regni Britanniarum omnis, eodemque tempore maxima et frequentissima Britanniae regio metropolitana, atque maior industriae humanae sedes. Historia huius urbis per duo millennia durat, quia revera a Romanis condita est, qui hunc situm Londinium appellabant. Urbis "cor"—antiqua Londinii Urbs, saepe "milia passuum quadrata" dicta, districtus ad aerarium pertinens—fines mediaevales magna ex parte retinet. A saeculo undevicensimo, nomen Londinii etiam ad metropolim pertinet quae circa hunc locum crevit.[3] Temporibus hodiernis, plurimum huius conurbationis regionem Londinii figurat[4] et administrativam maioris Londinii regionem,[5] cui sunt Demarchus et conventus vocibus populi Londiniensis electi.[6]
Gestio
Geographia
Coniunctiones urbium
Tabula aut despectus
Londinium est praestans urbs orbis terrarum, maxima orbis terrarum sedes aeraria (cum Urbe Novo Eboraco[7][8][9]), et maximum PDG urbanum in Europa habet.[10] Media urbs est sedes plurimum civitatis summarum centum societatum (FTSE 100) et plusquam centum Europae 500 maximarum. Londinii pondus erga civilem rationem, res aerarias, educationem, oblectamenta, media accumulata, habitum, artes, et culturam ad summam eius gloriam universam auget. Id est maior studii locus domesticorum externorumque salutatorum. Id fuit situs Olympicorum Aestatis 1908 et 1948, et ludorum Aestatis 2012.[11] Id quattuor Situs Patrimonii Mundi continet:
Orthographia nominis Londinii multis modis datur.[13] Romani a principio Londinium scripserunt: sic Tacitus infra verbatim citatus,[14] Itinerarium Antonini[15] et inscriptiones multae;[16] taliter Graece Ptolemaeus Λονδίνιον.[17] Auctores tardiores et mediaevales aliter scripserunt, inter quos enumerare oportet Ammianum Marcellinum qui Lundinium,[18] Bedam venerabilem qui Lundonia scripsit,[19] alios posteriores qui Londonia et Londonium,[20][21] alios etiam recentiores qui Londinum.[22][23][24] Linguis postromanis Cambrice Caer Lundein scribitur, Anglosaxonice Lundenburg, Lundenceaster atque on Lundene, lingua Anglica media Lundin, lingua Anglonormannica Lundres.
Originem praeromanam huius nominis haud pro certo dare possumus, etiamsi Eilert Ekwall, nullo dubio expresso, e radice Celtica trahit *londo- ('fortis, animosus'; cf. lingua Hibernica antiqua lond-) per nomen sive hominis cuiusdam Celtae sive tribús praeromani.[25][t 1]
Nomen "Augusta" apud auctores Romanos posteriores reperitur[26] inter quos Ammianum Marcellinum[27] et haud dissimiliter scriptorem cosmographiae Ravennatis.[28] Ita anno circiter 400 secundum Notitiam dignitatum Londinii in urbe operam dedit officialis quidam "praepositus thesaurorum Augustensium".[29]
Nomina ficta huius urbis necnon etymologiam fictam evolvit medio saeculo decimo Galfridus Monemutensis isto libro quem intitulavit Historia Regum Britanniae. Ibi narrat urbem a Bruto Troiano, Aeneae pronepote, conditam et ad honorem proavorum "Troia Nova" appellatam, nomenque hoc graduatim in "Trinovantum" commutatum.[30] Regem deinde Londiniensem Lud novum nomen huic urbi dedisse Caer Lud ('castrum Lud'), postea in nominibus Cambrico, Latino et Anglonormannico mutatum; eundem Lud iuxta portam Londiniensem Ludgate sepultum esse.[31] Haec narratio cum rebus alibi notis connectitur. Trinovantes re vera fuerunt tribus vel civitas regionis Londiniensis in Britannia praeromana; appellationem autem "Trinovantum" Galfridus ipse ut videtur finxit. Brutus Troianus iam a Nennio anno circiter 900 conditorem Britannorum, qui ab nomen populi et insulae traxerint, fuisse adseveratur.[32] Lludd Llaw Ereint, scil. "Lludd manibus argenteis", fuit heros mythologiae Cambricae, sed Galfridus falso nomen eius cum nomine urbis Londinii coniunxit.
Nomen huius loci praeromanum esse fere omnes confitentur, sed archaeologi nihil usque adhuc reppererunt quo monstrari potest Londinium ante aevum Romanum conditum vel habitatum fuisse. Britannia a Romanis, principe Claudio, ab anno 43 conquisita, Camuloduno statim ad dignitatem coloniae et officium praesidii administrationis provincialis erecto, Londinium ad Tamesis fluminis traiecto intra paucos annos conditum esse haud dubitare licet.[33] Oppidum iam anno 47 aedificabatur: canalem enim ligneum, iuxta viam urbanam Romanam olim positum et sub prima ad viam hodiernam Poultry domo effoditum, ex arbore hoc anno caesa sculptum esse a dendrochronologia constat.[34] Britanni rebellatores, Boudica reginá, oppidum novum anno 60 destruxerunt, sicut Tacitus narrat:
Urbs restructa rapide crescebat. Eo saeculo I exeunte vel II ineunte praesidium praefecti provincialis constitutum est. Saeculo II exeunte moenia urbis aedificata sunt quorum fragmentum etiam hodie monstrantur. Memoria moeniorum nomine viae hodiernae London Wall ("moenia Londiniensia") servatur. Basilica omnium urbium transalpinarum maxima Londinii in urbe constructa est. Ibi fuerunt Mithraeum aliaque templa nonnulla et thermae.
Intra moenia Londiniensia anno 296 milites imperatoris Constantii Chlori mercenarios Francicos usurpatoris Allecti, qui urbem vastabant, devicerunt et interfecerunt. Iam ante annum 314 episcopatus Christianorum Londinii constitutus erat, unde eo anno episcopus Restitutus ad Concilium Arelatense profectus est. Bellis autem tam civilibus quam externis saevientibus aedificia Londinii publica iam saeculo IV exeunte delapidabantur. Romani e provinciis Britannicis omnibus annis circiter 408/410 recederunt.
Paulo post migrationes Anglorum et Saxonum vicus mercatorius, nomine Lundenwic, extra moenia Romana ad ripam Tamesis iuxta viam quae hodie The Strand ('ripa') appellatur iam saeculo sexto exeunte crescebat. Ruinas et sepulturas huius aevi archaeologi sub foro Covent Garden appellato reppererunt.
Anno 604 episcopum Mellitum ab Augustino Cantuariensi missum recepit Saberhtus rex Orientalium Saxonum, "quorum metropolis" (ait Beda) "Lundonia civitas est, super ripam praefati [Tamensis] fluminis posita, et ipsa multorum emporium populorum terra marique venientium".[36] Londinii eisdem annis, Saberhto in religionem Christianam baptizato, ecclesia cathedralis Sancti Pauli condita est.
Londinium est multis "domibus publicis", scilicet cauponis sive tabernis, celebre.
Ferrivia subterranea metropolitana Londiniensis (Subterranea Londiniensis) est omnium vetustissima toto in orbe terrarum. Sermone cottidiano tube ('tubus') pro sua forma rotunda etiam appellatur. Praeterea, celebria laophoria rubra duobus pontibus instructa sunt quae non solum Londini sed toto in regno Britannico invenitur. Nuper quidem administri etiam laophoria emerunt uno solum ponte instructa, 18 metra longa, apud DaimlerChrysler societatem autocineticam facta.
Sicut Britanniae meridianae fere omni, urbi Londinio clima est temperatum oceanicum per enumerationem Köppen–Geiger, in stationes quattuor divisum, aestatibus mitibus, hieme modice frigida; temperatura aëris media a mense Decembri ad Februarium 7° atque mensibus Iulio et Augusto 19.5°, minima inter 4.5° et 15.5°, maxima inter 8.5° et 23.5°, sed minima extrema usque hodie nota −16.1° in regione suburbana Northolt mense Ianuario 1962, maxima extrema 38.1° iuxta Kew mense Augusto 2003, quo anno sub aestate calidissima temperatura media dies sibi insequentes quattuordecim supra 30°, elevata est, duos dies etiam 38°, centenis hominum eis diebus propter calorem mortuis; pluviis (iuxta aëroportum Heathrow verificatis) mense Februario ad 41 mm tantum, mense Octobri ad 68 mm elevatis; diebus pluviosis per annum totum fere 109, mense Augusto 7.5, mense Ianuario 11; horis solis fulgentis (ibidem relatis) mense Decembri 52, mense Iulio 212, per annum totum 1 632.[37]
Limites urbis Londiniensis a temporibus antiquis usque hodie paucissime mutatae sunt. Regiones igitur circumiacentes, saeculis recentioribus graduatim in suburbia conversae, ab initio sicut paroeciae rurales administratae sunt sub comitatibus Surria, Cantio et Middelsexia; quibus addere oportet urbs libera seu libertas Westmonasteriensis. Anno 1855, opera administrativa regionum suburbanarum atque urbium Londinii et Westmonasterii consessu novo assignata sunt, nomine Metropolitan Board of Works. Qui labores suos usque ad annum 1889 continuavit. Eo anno comitatus, formá similis atque comitatús Angliae omnis, munus administrationis metropolitanae suscepit, cuius senatus London County Council ("Consilium Comitatús Londiniensis") appellatus est. Territorium totum huius novi comitatus in burgos metropolitanos divisum est, successores paroeciarum ruralium anteriorum. Formam burgorum metropolitorum limitesque comitatús Londiniensis, colore roseo pictae, in tabula adiuncta videntur.
Anno 1965, urbe per quinque et septuaginta annos fere continuo aucta, terrae Comitatus Londiniensis cum urbe Londiniensi et Middelsexia tota regionibusque Essexiae, Cantii et Surriae limitaneis in novum comitatum administrativum incorporatae sunt sub auctoritate Greater London Council ("Consilium Londinii Maioris"). Cuius territorium (urbibus duabus exceptis) in triginta burgos departitum est, cuius formas, numeris distinctas, in eadem tabula videre licet. Concilio Londinii Maioris anno 1986 abolito, ab hoc anno urbes et burgi Londinienses singuli sine intermedio sub regimine Britannico terras suas administraverunt usque ad annum 2000. Inde hodie usque concilium novum, nomine London Assembly, res administrativas Londinienses regit, ad cuius caput stat praefectus a populo electus.
Annus | Dies | Statio | Stationis victor | Tunicula flava |
---|---|---|---|---|
2007 | 7 Iulii | 1 | Fabianus Cancellara | Fabianus Cancellara |
Porta: Britanniarum Regnum |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.