გლობალური ქალაქი

გლობალური ქალაქი — ქალაქი, რომელიც გლობალურ ეკონომიკურ სისტემაში მნიშვნელოვან კვანძად მიიჩნევა. კონცეფცია გეოგრაფიიდან და ურბანული მეცნიერებებიდან მომდინარეობს. ასეთი ქალაქები გლობალიზაციის პროცესში უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებენ, როგორც სტრატეგიული კვანძები, განსაკუთრებით კი ფინანსებსა და ვაჭრობაში.

ტერმინი „გლობალური ქალაქი“ მეგაქალაქის საპირისპიროდ პირველად 1991 წელს იხმარა სოციოლოგმა სასკია სასენმა თავის ნაშრომში გლობალური ქალაქი: ნიუ-იორკი, ლონდონი, ტოკიო.^[1] სადაც მან აღწერა ქალაქები, რომლებიც აკონტროლებდნენ მსოფლიო ბიზნესის შემოსავლების უთანასწორობას.

გლობალური ქალაქის სტატუსი სასურველად და მომგებიანად მიიჩნევა. მიღწეულია კონსენსუსი იმის თაობაზე, თუ რა კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს ქალაქი,^[2] რომ ეს სტატუსი მიენიჭოს. მათ შორისაა ეკონომიკური, პოლიტიკური, კულტურული და ინფრასტრუქტურული მახასიათებლები.

ცხრილში მოცემულია „გლობალიზაციისა და გლობალური ქალაქების შესწავლის ქსელის“ (GaWC მიერ 2010 წელს გამოქვეყნებული) ალფა, ბეტა და გამა კატეგორიის გლობალური ქალაქები:

გლობალური ქალაქების რუკა, რომელიც ეფუძნება „გლობალიზაციისა და გლობალური ქალაქების შესწავლის ქსელის“ (GaWC) 2010 წლის მონაცემებს.

კატეგორია	ქალაქები
ალფა++	ლონდონი ნიუ-იორკი
ალფა+	ჩიკაგო დუბაი ჰონგ-კონგი პარიზი შანხაი სინგაპური სიდნეი ტოკიო
ალფა	ამსტერდამი პეკინი ბრიუსელი ბუენოს-აირესი ფრანკფურტი კუალა-ლუმპური ლოს-ანჯელესი მადრიდი მეხიკო მილანი მოსკოვი მუმბაი სან-ფრანცისკო სან-პაულუ სეული ტორონტო ვაშინგტონი
ალფა−	ატლანტა ბანგკოკი ბარსელონა ბოსტონი დალასი დუბლინი სტამბოლი ჯაკარტა იოჰანესბურგი ლისაბონი მელბურნი მაიამი მიუნხენი დელი ფილადელფია სანტიაგო ტაიბეი ვენა ვარშავა ციურიხი

კატეგორია	ქალაქები
ბეტა+	ათენი ბენგალორე ბერლინი ბოგოტა კაირო კოპენჰაგენი დიუსელდორფი ჰამბურგი ჰიუსტონი მანილა მონრეალი პრაღა რომი სტოკჰოლმი თელ-ავივი ვანკუვერი
ბეტა	ოკლენდი ბეირუთი ბუქარესტი ბუდაპეშტი კეიპტაუნი კარაკასი ჩენაი გუანჯოუ ხოშიმინი კარაჩი კიევი ლიმა ლუქსემბურგი მანჩესტერი მინეაპოლისი მონტევიდეო ოსლო ერ-რიადი სიეტლი
ბეტა−	აბუ-დაბი ბირმინგემი ბრატისლავა ბრიზბენი კოლკატა კალგარი კასაბლანკა კლივლენდი კელნი დენვერი დეტროიტი ჟენევა გვატემალა ჰელსინკი ლაგოსი მანამა მონტერეი ნიქოზია ოსაკა პანამა პერთი პორტ-ლუი რიო-დე-ჟანეირო სან-დიეგო სან-ხუანი შენჩჟენი სოფია სენტ-ლუისი შტუტგარტი

კატეგორია	ქალაქები
გამა+	ადელაიდა ამანი ანტვერპენი ბალტიმორი ბელგრადი ბრისტოლი შარლოტი ცინცინატი დოჰა ედინბურგი გლაზგო ჰანოი ჰაიდარაბადი ჯიდა ქუვეითი ლაჰორი ნაირობი პორტლენდი რიგა სან-ხოსე სან-ხოსე ტუნისი ზაგრები
გამა	ალმათი კოლუმბუსი ედმონტონი გვადალახარა ინდიანაპოლისი კანზასი ლიდზი ლიონი ფინიქსი პიტსბურგი კიტო როტერდამი სან-სალვადორი სანტო-დომინგო სანქტ-პეტერბურგი ტამპა ვალენსია ვილნიუსი
გამა−	აკრა ოსტინი ბელფასტი კოლომბო კურიტიბა დურბანი ჯორჯტაუნი გეტებორგი გუაიაკილი ისლამაბადი ლუბლიანა მარსელი მილუოკი მასკატი ნაგოია ორლანდო ოტავა პორტუ პორტუ-ალეგრი პუნა რიჩმონდი საუტჰემპტონი ტალინი ტეგუსიგალპა ტურინი ველინგტონი

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

გლობალური ქალაქი

• Repository of Links Relating to Urban Places დაარქივებული 2005-06-23 საიტზე Wayback Machine.
• World Cities article by Jennifer Curtis of Charles Sturt University დაარქივებული 2006-05-30 საიტზე Wayback Machine.
• The World-System’s City System: A Research Agenda დაარქივებული 2006-05-27 საიტზე Wayback Machine.
• The State of the World's Cities, 2001 დაარქივებული 2011-10-03 საიტზე Wayback Machine.
• "U.S. Cities in the 'World City Network'"

სქოლიო

1. Sassen, Saskia - The Global City: New York, London, Tokyo. დაარქივებული 2015-03-16 საიტზე Wayback Machine. (1991) - Princeton University Press. ISBN 0-691-07063-6
2. GaWC Research Bulletin 5 დაარქივებული 2011-09-07 საიტზე Wayback Machine. , GaWC, Loughborough University, 28 July 1999