Cronoloxía da Grecia antiga

Esta é unha cronoloxía da Grecia antiga, que comprende importantes eventos, cambios legais e territoriais ademais de acontecementos políticos, sociais e económicos na Grecia antiga e nos seus estados predecesores; tamén eventos internacionais que tiveron relevancia para a historia antiga de Grecia.

Cronoloxía da Grecia antiga
Historia	Historia de Grecia
Cronoloxía	Cronoloxía de Grecia Cronoloxía da Grecia antiga
Categoría	Historia de Grecia
Prehistoria
Prehistoria de Grecia
Idade Antiga
Historia antiga de Grecia e Antiga Grecia

Séculos: século -IX · século -VIII · século -VII · século -VI · século -V · século -IV · século -III · século -II · século -I · século I · século II · século III · século IV

Prehistoria

Data aproximada	Acontecemento
VI milenio a. C. - IV milenio a. C.	Neolítico en Grecia.
3000 a. C.	Primeiras aglomeracións en Creta. Chegada dos minoicos.
Século -XXVII	Idade de Bronce. Principio do Heládico e do Minoico antigos.
Século -XXIII	Principio do Bronce Medio en Grecia. Destrucións. Chegada dos minios ou «protogregos».
Século -XXI	Primeiras formas palaciais en Creta.
Século -XX	Paso ao Heládico e ao Minoico medios.
Século -XVIII	Primeiros palacios cretenses.
Século -XVII	Destrución xeral das localizacións cretenses.
-1680	Segundos palacios cretenses.
-1650	Primeiras tumbas de Micenas. Chegada dos Micénicos.
-1630	Explosión do volcán de Santorini. Hai unha incerteza de máis ou menos cincuenta anos (entre -1650 e -1598).
Século -XVI	Apoxeo dos palacios de Cnossos.
-1600 - -1580	Paso ao Heládico e ao Minoico recentes.
-1450	Destrución xeral das localizacións cretenses. Ocupación micénica de Cnossos.
-1450 - -1350	Apoxeo dos palacios micénicos.
Século -XIV	Arquivo de Cnossos en Lineal B.
Século -XIV	Expansión micénica.
-1250	Guerra de Troia
-1200	Arquivos de Pilos en Lineal B. Perturbacións xerais.
-1194 - -1184	Guerra de Troia, segundo a cronoloxía helenística.
Século -XII	Ruptura das relacións internacionais. Fragmentación e declive das comunidades micénicas. Principio dos séculos escuros.
-1104	«Regreso dos Heráclidas» ou migración doria, segundo as tradicións antigas.
-1104, -884 ou -776	Datas atribuídas a Licurgo nas distintas cronoloxías.
-1102	Principio da lista dos reis en Esparta.
-1100	Principio da Idade de Ferro en Grecia. Fundación lendaria de Gades (Cádiz) polos fenicios.
-1077 - -1044	Datas tradicionais da fundación de Mileto en Asia Menor.
Século -XI - Século -X	Poboamento grego da costa de Asia.
-1020	Principio da época protoxeométrica en Grecia.
-1000	Tumba principesca de Lefkandi de Eubea. Primeiras pegadas de culto en Olimpia. Primeiro agrupamento grego con carácter urbano en Esmirna (Asia Menor).

Século -IX

Data aproximada	Acontecemento
-900	Principio da época xeométrica en Grecia.
Século -IX	Sinecismo en Esparta.
-814	Fundación fenicia de Cartago no Mediterráneo occidental.
século -IX	Primeiras pegadas de culto en Delfos.

Século -VIII

Data aproximada	Acontecemento
século -VIII	Composición suposta da Ilíada.
-800	Fundación grega de Al-Mina nos confíns da Siria e da Anatolia. Instalación Etrusca en Toscana.
-776	Primeiras competicións panhelénicas, en Olimpia.
-775	Primeiras pegadas gregas na illa de Ischia (Pitecusa).
-VIII	Aparición da escritura. Fin da alta época arcaica grega.
-757 - -738	Primeira guerra de Mesenia segundo a cronoloxía tradicional.
-756	Fundación de Cícico, na Propóntide (mar de Mármara).
-754	Principio da lista dos éforos en Esparta.
-753	Principio das maxistraturas decenais, e posteriormente anuais, en Atenas.
-750	Fundación grega de Ischia en Campania. Fundación lendaria de Eivisa por Cartago. Amicleas, ao sur da Laconia convértese no lugar das festas panlaconias.
	Fundación de Cumas na baía de Nápoles.
-747	Oligarquía dos Baquíadas, en Corinto.
-736 - -716	Primeira guerra de Mesenia.
-734 - -733	Fundación de Naxos e de Siracusa e implantacións gregas en Sicilia.
-730	Control do estreito de Mesina polos gregos.
-730 - -725	Vestixios arqueolóxicos máis antigos atopados na localización de Cartago.
-720	Construción dos grandes templos de Esmirna e de Samos.
-708	Fundación de Parium, ao norte do Helesponto.
-706	Fundación de Taranto e implantación grega en Italia do Sur.
-700	Construción dos templos de Corinto e de Argos. Reorganización urbana de Esmirna. Anexión de Eleusis por Atenas.
século -VIII	Composición suposta da Odisea. Templo e ágora de Dredos, en Creta. Guerra lelantina, entre Calcis e Eretria de Eubea. Navegación nos estreitos.

Século -VII

Data aproximada	Acontecemento
-690	acondicionamento do santuario panhelénico de Poseidón, no istmo de Corinto.
-687	Xixes funda a dinastía dos Mérmnadas en Lidia. Protectorado sobre as cidades de Xonia.
-686	Fundación de Calcedonia, á entrada do Bósforo.
-683	Arcontado anual e institución dos seis tesmótetas en Atenas.
-675	Invasión dos Cimerios, un pobo escita da estepa. Destrución do Artemision de Éfeso.
-669 - -668	Guerra entre Esparta e Argos. Derrota de Hysiæ. Aparición da falanxe.
-668 - -654	Segunda guerra de Mesenia.
-657	Fundación de Bizancio, á entrada do Bósforo, fronte a Calcedonia. Establecemento da tiranía dos Cipsélidas en Corinto segundo a cronoloxía tradicional.
-656	Fundación de Istros, no esteiro do Danubio e implantación grega no mar Negro.
-652	Morte de Xixes e entronización de Aliates.
651 a. C.	Fundación de Lampsaco, no Helesponto.
século -VII	Actividade do poeta Tirteo.
	Primeira lei escrita.
-650 - -630	Tiranía de Feidón en Argos.
-646	Fundación de Olbia, no esteiro do Dniéper.
-640	Primeira representación da falanxe (vaso Chigi).
-635 ou -632	Tentativa tiránica de Cilón en Atenas.
-630	Fundación de Cirene en Libia.
-629	Fundación de Sinope, na costa norte de Asia Menor.
-624 - -620	Lexislación de Dracón en Atenas.
-614	Principio do avance dos medas, pobo iranio, na Alta-Mesopotamia.
-610 - -580	Tiranía de Clístenes en Sición.
600 a. C.	Navegación de Colaios de Samos ata Tartessos (na Península Ibérica). Primeira implantación fénico-púnica no litoral marroquino. Principio da expansión focea.
	Fundación lendaria de Marsella polos foceos. Destrución de Esmirna por Aliates.
	Fundación de Trebisonda (Cólquida), na costa norte de Asia Menor. Primeiras moedas en Éfeso.

Século -VI

Data aproximada	Acontecemento
-600 - -590	Primeira guerra sagrada. Desenvolvemento da anfictionía de Delfos.
	Moedas de Exina.
-594 ou -592	Arcontado de Solón en Atenas.
-590	Fundación focea de Emporion (Empúries) na costa catalá, e logo da súa extensión Neápolis.
	Anarquía (ausencia de arcontado) en Atenas.
-586	Anarquía en Atenas.
-585	Primeiro enfrontamento entre Aliates e Medas. Fronteira do Halys.
-583	Caída da tiranía en Corinto.
-582 - -580	En Atenas, arcontado prolongado de Damasias.
-579	Creación en Atenas das tres faccións políticas da chaira, a costa e os outeiros.
-566	Fundación das Panateneas.
-565	Primeiro establecemento foceo, modesto, en Alalia (Aléria), en Córsega; outro pequeno establecemento en Agde.
-561	Primeiro golpe de Estado de Pisístrato en Atenas.
-560	Establecemento da tiranía dos Pisistrátidas en Atenas. Subida ao trono de Creso en Lidia.
-559	Subida ao trono de Ciro II, do clan real persa dos Aqueménidas e herdeiro da dinastía Meda.
-556	Primeira expulsión de Pisístrato de Atenas.
-550	Formación da liga do Peloponeso. Cesamento das exportacións das cerámicas «gregas do leste».
	Unión dos Persas e dos Medas. Principio da expansión persa.
-550 - -525	Aparición e difusión da moeda de prata.
-549 ou -544	Segundo golpe de Estado en Atenas de Pisístrato, apoiado polos Alcmeónidas.
-548	Incendio e reconstrución do templo de Delfos.
-546 - -540	Conquista de Asia Menor e das cidades de Xonia polos Persas.
-546 ou -541	Segunda expulsión de Pisístrato. Repregue en Tracia.
-546	Conquista do reino lidio polos Persas. Destrución de Esmirna, Xanthos, Caunos. Emigración focea.
-545 - -543	Destrución de Focea (Asia Menor) polos Persas e transferencia da metrópole focea, coa metade da súa poboación, a Alalia, en Córsega. Refundación.
-540 - -535	Batalla de Alalia, que enfronta os Gregos de Focea cos Cartaxineses e cos Etruscos. Derrota focea. A cidade fica poboada, non se sabe baixo o control de quen. Cinco anos de vagabundeo e de piratería foceas.
-537 - -522	Tiranía de Polícrates de Samos en Samos.
-535 - -530	Fundación de Velia, en Campania, polos foceos.
-534	Terceiro golpe de Estado de Pisístrato apoiado por Tebas e Lígdamis de Naxos. Batalla de Palene. Expulsión de Atenas de Milcíades ao Quersoneso.
-530	Pitágoras en Italia do Sur. Peche de Esparta ao comercio.
-530 - -525	Aparición das moedas de Atenas coa «curuxa».
-529	Morte de Ciro. Subida ao trono de Cambises II.
-528	Morte de Pisístrato. Tiranía de Hipias en Atenas.
-525	Arcontado en Atenas de Clístenes o Alcmeónida.
-522	Subida ao trono de Darío I.
-522 - -521	Revoltas no imperio persa. Secesión do sátrapa de Lidia. Execución de Polícrates de Samos.
-520	Subida ao trono de Cleómenes I en Esparta e principio do expansionismo espartano.
-519	Darío retoma o control de Lidia e de Xonia.
-517	Samos, Quíos e Lesbos baixo dominio persa.
-516	O ateniense Milcíades instálase en Tracia, nas posesións ancestrais do Quersoneso.
-515	Esparta rexeita intervir en Samos e na Escitia contra os Persas.
-514	Tiranicidio en Atenas: asasinato de Hiparco, irmán de Hipias, polos tiranoctonos.
-513	Expedición de Darío a Europa, os escitas. Participación dos Gregos de Xonia e de Milcíades. Primeiro paso dos Estreitos.
-512	Conquista da Tracia polos Persas.
-512 - -511	Conquista da Tracia por Megabazo.
Época clásica
-510	Intervención espartana en Atenas contra o tirano. Derrocamento da tiranía en Atenas. Regreso dos exiliados. Exilio de Hipias a Persia. Stasis entre Clístenes o Alcmeónida e Iságoras, xefe dos oligarcas. Intervención de Cleómenes de Esparta en favor de Iságoras.
-508	Primeiro tratado entre Roma e Cartago que se reparten o Mediterráneo occidental. Intervención espartana en Atenas (fracaso). Reforma de Clístenes. Posta en marcha dos cargos democráticos.
-506	Nova expedición de Esparta contra Atenas. Conflito entre a cidade de Esparta e o rei Demarato.
-505	Principio da tiranía de Cleandro en Xela.

Século -V

Ano	Data	Acontecementos
500 a.C.		Expedición persa contra Naxos. Misión de Aristágoras de Mileto en Esparta e en Atenas. Débil situación das importacións gregas no Mediterráneo occidental.
-499 - -494		Rebelión das cidades de Xonia contra os Persas.
-498		Esparta rexeita intervir en Xonia. Saqueo de Sardes polos Xonios, aliados cos Atenienses e os Eretrios. A Caria e a Licia e Chipre únense á Rebelión. Atenas e Eretria retiran as súas tropas. Fin da tiranía de Cleandro e principio da tiranía de Hipócrates en Xela.
-497		Combates en Chipre.
-497 - -496.		Ofensiva persa en Asia Menor por terra. Asedio de Mileto.
-496 - -495		Tentativa xonia de abrir unha fronte en Tracia. Campañas de Hipócrates en Sicilia oriental contra as cidades calcidias.
-494		Vitoria de Esparta sobre Argos en Sepeia. Sometemento de Chipre. A frota persa está no mar Exeo. Pacificación do litoral anatolio. Derrota dos Xonios en Lade. Caída de Mileto. Misión de Datis de Sardes a Persépole para preparar a contraofensiva no Exeo. Principio da tiranía de Anaxilao, en Rexion. Ataque de Hipócrates de Xela contra Siracusa.
-493		Última ofensiva xonia ao noroeste da Asia Menor. Captura e execución dos axentes da Rebelión. Restablecemento do dominio persa sobre a Xonia.
-492		Reorganización das cidades de Xonia. Instauración de «democracias» polos Persas. Expedición de Mardonio a Tracia. O Ateniense Milcíades abandona as posesións ancestrais de Quersoneso e volve a Atenas.
-491		Intervención espartana en Exina. Emisarios de Darío aos Estados gregos para pedir a súa submisión. Principio das hostilidades entre Atenas e Exina. Morte de Hipócrates. Xelón convértese en tirano de Xela. Expulsión dos aristócratas de Siracusa.
-490		Expedición naval de Datis e de Artafernes nas illas e contra Atenas (primeira guerra médica).
	Primavera	Unha escuadra persa mandada por Datis aparece no Exeo, proveniente de Cilicia.
	marzo	Vitoria de Exina sobre Atenas.
	Verán	Toma de Naxos polos Persas. Asedio e saqueo de Eretria en Eubea.
	setembro	Desembarco persa na Ática, en Maratón. Vitoria ateniense en Maratón, obra de Milcíades. Os persas volven embarcar. Fracaso dun desembarco persa en Falero.
	Outono	Repregue da frota persa ao sueste do Exeo.
-489	Primavera	Expedición de Milcíades a Paros nas Cícladas. Fracaso.
		Anaxilao de Regio toma o control de Mesina e do Estreito.
-488 - -472		Tiranía de Terón, en Agrigento.
-486		Morte de Darío I. Subida ao trono de Xerxes I.
-485 - -478		Tiranía de Xelón en Siracusa. O seu irmán Hierón é gobernador de Xela.
-483		En Atenas, lei naval de Temístocles e ostracismo de Arístides. Anexións e expulsións en Xela, Camarina, Mégara Hyblaea... Rerilos, tirano de Himera, apela a Cartago.
-482		Preparativos de guerra en Cartago e en Sicilia. Fracaso das negociacións entre Xelón e a liga panhelénica de Corinto.
-481		Mobilización persa en Sardes. Constitución da liga panhelénica en Esparta.
	setembro	Aceleración do programa de construción naval en Atenas.
	outubro	Reunión do exército persa en Sardes, baixo o mando do rei Xerxes. Envío de embaixadores aos Estados gregos.
	novembro	Paz entre Atenas e Exina, en guerra desde -485.
-481 - -480	Inverno	Embaixada dos Gregos a Xelón de Siracusa. Fracaso do proxecto de alianza. Paz dos trinta anos entre Esparta e Argos.
-480 - -479		Segunda guerra médica.
-480		Avance dos Persas desde os Estreitos ata Grecia central. Derrota grega nas Termópilas. Saqueo de Atenas. Vitoria naval dos gregos en Salamina. Intervención de Cartago nos asuntos de Sicilia. Vitoria grega de Himera.
	Primavera	Establecemento da liga panhelénica. Cuartel Xeral no santuario do Istmo.
	xuño	Xerxes pasa o Helesponto. Unión do exército e da frota persas ao fondo do golfo Termaico, en Macedonia. Reunión dos Estados gregos resistentes no santuario do Istmo. Paz común e convocatoria aos exiliados. Decisión de defender as Termópilas.
	agosto	Leónidas e a súa garda espartana avanzan cara ás Termópilas. A frota grega remonta cara a Skiathos.
		Xerxes I establece o seu campamento na fronteira sur de Macedonia. A frota persa abandona o golfo Termaico e bordea as costas macedonias e tesalias.
	15 setembro	A frota persa chega ao golfo Malíaco, en Tesalia. Principio das operacións navais cerca de Skiathos.
	17 setembro	Douscentos navíos persas chegan ao cabo Artemision, ao norte da Eubea. Xerxes I ataca as Termópilas.
	18 setembro	Treboada e destrución dos douscentos navíos persas.
	19 setembro	Morte de Leónidas. Xerxes I pasa as Termópilas.
	21 setembro	Repregue da frota grega sobre Salamina. Decisión dos gregos de defender o Istmo. En Atenas, decisión de abandonar a cidade.
	27 setembro	Xerxes I entra en Atenas.
	28 setembro	Incendio da Acrópole. A frota persa en formación de combate entre o Pireo e Salamina. Consello de guerra dos Gregos.
	29 setembro	Batalla de Salamina. Os persas repréganse sobre Atenas e Falero.
	outubro	A frota persa regresa a Asia Menor. O exército persa abandona Atenas e vai hibernar a Tesalia. Xerxes I volve a pasar a Asia e chega a Sardes. Mandato de Mardonio.
-479		Vitoria de Platea, que libera Grecia. Vitoria naval de Micale e liberación da Xonia.
	xuño	Mardonio invade a Beocia. Nova evacuación e nova destrución de Atenas. Reunión das forzas peloponesias no Istmo, que remontan por Mégara e a Ática ata Platea, en Beocia. Batalla de Platea. Morte de Mardonio. Retirada dos persas cara aos estreitos.
	xullo - agosto	A frota grega libera Quíos, Samos e Lesbos que forman parte da Liga. Batalla do cabo Micale e destrución das fortificacións persas. A frota remonta cara aos Estreitos e libera Abidos.
	Outono	Saída dos barcos peloponesios.
-478		Combates nos Estreitos. Constitución por Atenas da Liga de Delos. En Siracusa, morte de Xelón e subida ao trono de Hierón. O terceiro irmán, Polizelos é gobernador de Xela.
	Primavera	O espartano Pausanias, vencedor de Platea, chega ante Bizancio, asedio de Sestos. Destrución da ponte de barcos persa sobre o Helesponto pola frota ateniense. Chamada de Pausanias a Esparta. A frota ateniense fica soa no mar Exeo.
-478 - -477		Fundación por Atenas da Liga de Delos.
-476		Expulsión dos Persas de Tracia e de Europa. Fin da tiranía de Anaxilao en Region.
-474		Vitoria naval de Hierón sobre a frota etrusca, en Cumas.
-472		Os Persas, traxedia de Esquilo.
-471		Rebelión de Naxos. Ostracismo de Temístocles? Morte de Pausanias.
-469		Destrución da frota persa. Liberación dos Gregos de Asia.
-466		Morte de Hierón. Trasíbulo, o cuarto irmán, convértese en tirano de Siracusa.
-465		Caída de Trasíbulo. Fin da tiranía en Sicilia. Principio da Rebelión de Thasos. Terremoto en Esparta e principio da Rebelión dos hilotas de Mesenia.
-463		Fin da Rebelión de Tasos.
-461		Ostracismo de Cimón e reformas de Efialtes, en Atenas.
-461 - -446		Primeira guerra do Peloponeso entre Esparta e Atenas.
-460 - -454		Expedición ateniense a Chipre e a Exipto: fracaso.
-456		Fin da Rebelión dos hilotas de Mesenia.
-454		Traslado do tesouro da liga de Delos a Atenas.
-453 - -440		Movemento de liberación de Ducetio en Sicilia.
-451		Primeira lei de Pericles.
-450		Apertura do obradoiro da Acrópole de Atenas.
-450 - -449		Vitoriosa campaña ateniense en Chipre.
-448		Irregularidades na percepción do tributo. Paz de Calias cos Persas Segunda guerra sagrada.
-447		Primeira confederación Beocia.
-446		Paz dos trinta anos entre Esparta e Atenas.
-444		Fundación panhelénica de Turios.
-441 - -431		Goberno persoal de Pericles.
-441 - -439		Rebelión de Samos.
-438		Finalización do Partenón.
-437		Fundacións atenienses ao norte do Exeo.
-435		Conflito entre Corcira e Corinto.
-435 - -432		Procesos políticos contra o contorno de Pericles.
-433		Alianza de Atenas con Corcira.
-432		Rebelión de Potidea e intervención ateniense. Decreto contra Mégara ? Conferencia de Esparta.
-431 - -421		Guerra de Arquídamo.
-431	primavera	Expedición tebana a Platea.
	maio - xuño	Invasión da Ática polo exército espartano. Instalación dunha cleruquía en Exina. Alianza de Atenas co rei de Tracia.
-430		Principio da epidemia de peste en Atenas. Revogación de Pericles. Nova invasión da Ática.
-430 - -429	Inverno	Capitulación de Potidea en Calcídica.
-429		Peste. Reelección e morte de Pericles. Asedio de Platea polo exército peloponesio.
-428		Terceira invasión da Ática. Rebelión de Lesbos, dirixida par Mitilene.
-427	Primavera	Capitulación de Mitilene. Instalación dunha cleruquía.
	Verán	Capitulación de Platea.
		Principio da guerra civil en Corcira.
-426		Primeira expedición ateniense a Sicilia.
-425		Fin da guerra civil en Corcira.
	Primavera	Quinta invasión da Ática. Expedición naval ateniense ao longo das costas do Peloponeso, ata Pilos: bloqueo dos espartanos de Esfacteria.
	Verán	Reavaliación do tributo por Cleón.
-424		Renovación da paz entre Atenas e os Persas. Ocupación ateniense de Citera. Expedición espartana á Calcídica: conquista de Anfípolis por Brasidas. Derrota ateniense ante os Beocios en Delion. Regreso da frota ateniense de Sicilia.
-423		Subida ao trono de Darío II nun contexto problemático.
-422		Batalla de Anfípolis. Morte de Brasidas e de Cleón en Eion.
-421		Paz de cincuenta anos entre Esparta e Atenas, chamada «Paz de Nicias».
-420		Alcibíades elixido estratego en Atenas.
-417		Ostracismo de Hipérbolo en Atenas.
-416		Tisafernes, sátrapa de Lidia, reduce a Rebelión de Pisutnes.
-416 - -415		Expedición contra Melos.
-415 - -413		Expedición ateniense a Sicilia. Desastre.
-413		Establecemento dunha comisión de 10 probuloi para revisar a constitución ateniense.
	Primavera	Ocupación espartana da Decelia.
	Verán	Derrota ateniense en Sicilia.
	Outono	Darío II esixe novamente o tributo das cidades xonias.
	Inverno	Enviados de Tisafernes a Esparta. Atenas apoia o fillo de Pisutnes.
-412		Rebelión dos aliados de Atenas. Tratado entre Esparta e os Persas.
	Verán	Primeiro tratado entre Tisafernes e a Liga do Peloponeso. Concentración das forzas navais en Xonia.
412 - 411 a.C.	Inverno	atraso dos auxilios persas: segundo tratado entre Esparta e os Persas. Batalla de Mileto.
-411		Golpe de Estado reaccionario en Atenas (os Catrocentos). Intrigas de Alcibíades, que abandonou o campamento espartano para Tisafernes e negocia a alianza persa contra o seu regreso a Atenas. Fracaso.
	Primavera	Revolución oligárquica en Atenas. Alcibíades en Samos. Reapertura dos Estreitos.
	maio	Comisión dos Dez, estendida a Trinta e dotada de plenos poderes.
	xuño	Asemblea de Colono. Goberno dos Catrocentos.
	Verán	Terxiversacións de Tisafernes que se reprega cara ao sur de Asia Menor. Alcibíades vaise reunir con el.
	agosto	Asasinato de Frínico. Goberno dos Cinco Mil, arredor de Teramenes en Atenas. Cruceiro da frota nos Estreitos. Vitoria de Cinosema cerca de Abidos. (Fin da Historia de Tucídides).
	Outono	Tensións entre os persas e os peloponesios en Xonia. Regreso de Tisafernes. Os peloponesios se aproximan a Farnabazo, o sátrapa de Frixia.
-411 - -410	Inverno	Misión de Alcibíades ante Tisafernes para obter subsidios; internado en Sardes.
-410	Primavera	Restablecemento da democracia en Atenas e do poder ateniense no Exeo. Vitoria en Cícico da frota mandada par Alcibíades.
-409		En Sicilia, avance cartaxinés e destrución de Selinunte e deHimera.
-408 - -407	Inverno	Darío II implícase na axuda aos peloponesios. Nomeamento de Ciro á fronte da Lidia e da Frixia, responsábel das operacións militares. Amizade de Ciro e do navarco espartano Lisandro.
-407		Lisandro comandante da frota. Regreso de Alcibíades a Atenas. Derrota de Notio e retirada a Tracia. (Principio da Historia de Xenofonte).
-406		Conquista cartaxinesa de Agrigento. Dionisio á fronte de Siracusa con plenos poderes. Proceso dos estrategos atenienses.
	Verán	Vitoria sen futuro de Atenas nas illas Arxinusas.
-405		Derrota dos atenienses en Egospótamos. Conquista cartaxinesa de Xela e de Camarina.
	setembro	Destrución da frota ateniense en Egospótamos.
		Primeiro tratado de paz entre Dionisio e Cartago.
-404		Asedio e rendición de Atenas. Fin da guerra do Peloponeso. Morte de Darío II e subida ao trono de Artaxerxes II.
	Primavera	Rendición de Atenas. O estratego ateniense Conón refúxiase en Chipre, e despois onda o rei de Persia.
	xuño - decembro	Réxime dos Trinta en Atenas.
	decembro	Trasíbulo apodérase do forte de File.
-404 - -403		Operacións de Lisandro no Exeo e en Xonia.
	Inverno	Marcha de Trasíbulo sobre o Pireo. Batalla de Muniquia. Liberación do Pireo.
-403		Restauración democrática en Atenas.
	Outono	Pacificación da Ática polo rei de Esparta Pausanias I.
	setembro	Batalla cerca do Pireo. Negociacións e amnistía xeral en Atenas. Repregue dos Trinta a Eleusis.
		Restauración da democracia.
-403 - -399		Revisión das leis e cambio de alfabeto en Atenas.
-401 - -400		Rebelión de Ciro o Novo contra o rei Artaxerxes II Memnón, seu irmán, enrola mercenarios gregos por medio dun espartano. Expedición a Mesopotamia. Batalla de Cunaxa e morte de Ciro. «Anábase» dos Dez Mil.

Século -IV

Ano	Data	Acontecementos
-400 - -399		Campañas espartanas contra Élide.
-400 - -394		Campañas espartanas a Asia Menor, contra os Persas.
-400 - -399		Operacións de Tibrón a Eolia e logo a Caria.
-399 - -397		Operacións de Dercílidas a Eolia e cerca dos Estreitos; raid a Tracia; operacións en Caria.
-399		En Atenas, proceso e morte de Sócrates; en Esparta, conspiración de Cinadón.
-397		Conquista de Motie por Dionisio.
-397 - -395		Conón impónse á fronte da frota persa.
-396 - -394		Vitoria de Axesilao II sobre Tisafernes.
-396		Desembarco de Himilcón en Palermo. Asedio de Siracusa. Retirada de Himilcón.
-395 - -390		Guerra de Corinto.
-395 - -394		Operacións espartanas en Grecia central. Morte de Lisandro. Chamamento de Axesilao II. Vitoria de Coronea.
-394		Vitoria de Cnido sobre os Espartanos, que os elimina do mar Exeo: principio da recuperación militar de Atenas. Esparta retírase de Asia e das illas.
-394 - -393		Acción conxunta de Conón e dos Persas no Helesponto.
-393		Regreso de Conón a Atenas: reconstrución dos Muros Longos e dunha frota.
-393 - -390		Operacións na rexión do Istmo de Corinto.
-392		Tentativas de paz. Misión de Antálcidas a Asia que obtén a axuda do sátrapa Tiribazo.
		Segundo tratado de paz entre Dionisio e Cartago.
		Fundación da liga italota, que reúne as cidades da Magna Grecia.
-390		Envío dunha frota espartana a Rodas.
-389		Expedición de Axesilao II a Acarnania.
		Primeira viaxe de Platón a Italia e a Sicilia.
-389 - -388		Operacións no Golfo Sarónico, arredor de Exina. Atenas controla Bizancio e Mitilene.
-388		Expedición naval de Antálcidas a Xonia, e logo ao Helesponto. Liberdade de navegación para os atenienses. Vitoria de Dionisio sobre a liga.
-387 - -386		A frota de Esparta controla a ruta do trigo tracio; dificultades de aprovisionamento en Atenas.
-386		Paz do Rei (ou Paz de Antálcidas). Asedio e capitulación de Region.
-385		Destrución de Mantinea. Reorganización da liga peloponesia. Colonización no Adriático: fundación de Isa.
-384		Saqueo do santuario de Pyrgi.
-382		Ocupación de Tebas polos Espartanos (ocupación da Cadmea); Atenas acolle os exiliados tebanos. Nacemento de Filipo II de Macedonia, último fillo do rei Amintas.
-379		Liberación de Tebas.
-378		Segunda Liga marítima ateniense.
-378 - -376		Campañas espartanas en Beocia.
-372		Batalla de Leuctra. Restablecemento da confederación Beocia.
-371 - -361		Campañas de Epaminondas no Peloponeso.
-371 - -369		Inversión das alianzas: Atenas alíase con Esparta. Triunfo do partido da paz en Atenas (Calístrato). Reconstrución dun Estado mesenio.
-368 - -365		Filipo II de Macedonia refén en Tebas.
-367		Nova Paz do Rei.
-367 - -366	Inverno	Morte de Dionisio.
-366		Tiranía de Dión de Siracusa e segunda viaxe de Platón a Sicilia. Goberno de Dionisio II.
-365 - -364		Expedicións atenienses a Samos e a Calcídica (Timoteo).
-361		Morte de Epaminondas en Mantinea. En Atenas, evicción de Calístrato e goberno do partido imperialista. Terceira viaxe de Platón a Sicilia.
-360		Fundación de cleruquías atenienses.
-359		Morte do rei Pérdicas III nunha expedición contra os Ilirios; rexencia de Filipo II de Macedonia.
-358 - -356		Campañas macedonias contra os peonios e os Ilirios do rei Bardilis.
-357		Caída e exilio de Dionisio II. Conquista macedonia de Anfípolis en Tracia.
-357 - -356		Campañas macedonias en Calcídica.
-356		Fin da rexencia: Filipo II de Macedonia toma o título real. Conquista de Potidea en Calcídica e de Pidna ao sur de Macedonia.
-357 - -355		Guerra dos Aliados contra Atenas.
-357		Toma de Anfípolis por Filipo II de Macedonia.
-356 - -346		Terceira guerra sagrada.
-356 - -355		Triunfo do partido da paz en Atenas (Eubulos). Discurso Sobre a paz de Isócrates; tratado sobre Os Medios de se procurar ingresos (Poroi) de Xenofonte.
-354		Conquista macedonia de Metona ao sur de Macedonia. Intervención macedonia en Tesalia.
-354 - -352		Campañas macedonias en Tesalia. Vitoria do Campo dos Crocus (preto de Feres). Filipo II arconte de Tesalia. Filipo renuncia a cruzar as Termópilas, bloqueadas por unha coalición das cidades.
-351		Campaña de Tracia. Primeira Filípica de Demóstenes.
-349 - -348		Guerra de Olinto. Anexión da Calcídica. Desaparición da confederación calcídica. En Atenas, proceso de Midias
-347 - -346		Regreso de Dionisio II a Siracusa.
-346		Congreso Panhelénico de Pella e paz de Filócrates entre Filipo II e os Gregos. Filipo de Isócrates. Fin da Terceira Guerra sagrada. Filipo II de Macedonia controla as Termópilas e Delfos. Reorganización da anfictionía.
-345		Campaña iliria de Filipo II.
	circa	Control das minas tracias do Monte Panxeo por Filipo II de Macedonia. Primeiras moedas de ouro macedonias.
-344		Timoleón enviado por Corinto a Siracusa. Reorganización da Tesalia macedonia en catro distritos.
-343		Pacto de Filipo II de Macedonia co rei persa. En Atenas, proceso Sobre a embaixada (de -346).
-342		Intervención macedonia en Epiro.
-341		Vitoria de Timoleón sobre Cartago.
		Organización da estratexia de Tracia. Campaña macedonia a Tracia, cara aos Estreitos, contra Perinto e Bizancio.
-340	Outono	Atenas declara a guerra a Filipo II de Macedonia. Operacións sobre os Estreitos.
-339		Cuarta guerra sagrada, levada por Filipo II de Macedonia no nome da anfictionía. Alianza de Tebas e Eretria.
-338		Vitoria de Filipo II sobre os Gregos en Queronea en Beocia. Campaña no Peloponeso.
-337		Establecemento da Liga de Corinto. Congreso Panhelénico. Campaña macedonia en Iliria.
-337 - -336		Timoleón remata a súa obra de restauración, abandona os plenos poderes e morre pouco despois.
-336		Desembarco dun corpo expedicionario macedonio en Asia, con Parmenio. Morte de Filipo asassnado en Aigai e subida ao trono de Alexandre. En Corinto, renovación da alianza cos Gregos.
-335		Rebelión e destrución de Tebas. Campañas de Alexandre en Tracia, sobre o Danubio e en Iliria. Movemento anti-macedonio en Grecia.
-334	Primavera	Desembarco en Asia Menor. Batalla do Gránico (maio-xuño).
	Outono	Licenza da frota grega.
-334 - -333		Conquista de Asia Menor por Alexandre contra Darío III.
-333	Principio	Alexandre en Gordión.
	Outono	batalla de Isos.
-333 - -332		Operacións navais ao longo do litoral anatolio.
-332		Principio da Rebelión de Esparta.
	Verán	Campaña de Fenicia. Asedio de Tiro.
-332 - -331		Conquista de Fenicia e de Exipto. Fundación de Alexandría.
-331	Outono	Derrota de Esparta en Megápolis. Batalla de Gaugamela, o 1 de outubro.
-331 - -330		Conquista da Mesopotamia e da Persia. Morte de Darío III.
-331 - -330	Inverno	Alexandre en Babilonia, en Susa e Persépole. Inverno en Persépole. Incendio da cidade.
-330		Asasinato de Darío III polo sátrapa de Bactriana. Represión do complot de Parmenio e de Filotas. Licenza dos continxentes gregos aliados.
-329 - -327		Pacificación das Altas Satrapías (Afganistán).
-328 - -327		Pacificación e colonización do val do Oxos. Matrimonio con Roxana. Cuestión da proscínese. Conxuración dos Pagos. Mobilización dos Persas.
-327 - -325		Campaña da India.
-325	setembro - decembro	Viaxe de regreso ata Susa.
-324		Fuxida de Harpalo, o tesoureiro, a Atenas. Decretos de Susa sobre o regreso dos desterrados e a institución dun culto real. Vodas de Susa. Regreso a Babilonia. Sedición de Opis.
-323		Carácter mixto da falanxe hoplítica.
	xuño	Morte de Alexandre en Babilonia. Subida ao trono de Filipo Arrideo e de Alexandre IV. Primeira partición do Imperio. Poder efectivo en Pérdicas e en Crátero.
	Verán	Sublevación de Atenas, aliada cos etolios e os tesalios (guerra lamíaca).
-323 - -321		Primeiro período dos guerras de sucesión (loita entre os Diádocos).
-322		Derrota da frota nas augas de Amorgos; derrota do exército de terra en Crannon. Morte de Demóstenes, de Hipérides e de Aristóteles. Fin da guerra lamíaca. Guarnición macedonia no Pireo. Goberno oligárquico de Foción en Atenas.
-321		Morte de Pérdicas e de Crátero. Conferencia de triparadisos.
-321 - -316		Segundo período das guerras de sucesión (loita entre os Diádocos).
-319		Morte de Antípater. Polipercón sucédeo en Grecia. Amnistía de Polipercón. Restauración democrática.
-318		Morte de Filipo Arrideo. Olimpias toma o poder. En Atenas, goberno de Demetrio de Falero. Morte de Eumenes. Casandro dono do Pireo.
-317		Principio do goberno de Demetrio de Falero. Constitución censitaria.
-316		Morte de Olimpias. Agatocles, estratego de Sicilia con plenos poderes.
-315 - -311		Terceiro período das guerras de sucesión (loita entre os Diádocos).
-311		Liberación das illas. Liga dos Insulares.
-311 - -306		Guerra de Agatocles contra Cartago.
-310		Morte de Alexandre IV. Casandro dono de Macedonia.
-307		Demetrio Poliorcetes en Atenas e liberación do Pireo. Fin do goberno de Demetrio de Falero. Restauración democrática.
-306		Vitoria de Salamina de Chipre. Antígono o Torto e Demetrio Poliorcetes toman o título real.
-306 - -305		«Ano dos reis».
-306 - -304		Tolomeo, Seleuco, Casandro, Lisímaco e Agatocles toman o título real. Asedio de Rodas por Demetrio Poliorcetes.
-305 - -304		Atenas en xogo entre Casandro e Demetrio. Demetrio apoiado polos demagogos (Estratocles).
-305 - -303		Campaña de Seleuco en Asia central e na India.
-301		Batalla de Ipsos. Morte de Antígono. Os moderados no poder en Atenas (tendencia Fedro). Política de neutralidade.

Século -III

Ano	Data	Acontecemento
-299		Agatocles toma Corcira.
-297		Morte de Casandro. Restauración de Pirro en Epiro.
-295		Tiranía militar de Lacares. Resistencia democrática no Pireo.
-294		Demetrio I Poliorcetes, rei de Macedonia, controla Atenas e a Grecia central tras a caída de Lacares. Réxime autoritario e fame.
-292 - -287		Período oligárquico, tras a chamada dos oligarcas exiliados.
-290 - -289		Conflito entre Pirro e Demetrio, que ocupa Corcira. Morte de Agatocles.
-288		Repartición da Macedonia entre Pirro e Lisímaco.
-288 - -287		Elección e reelección de Fedro como estratego dos hoplitas.
-287		Sublevación contra a guarnición macedonia. Intervención da frota láxida mandada por Calias, irmán de Fedro. Fracaso do asedio por Demetrio. Paz entre Tolomeo I e Demetrio: liberación de Atenas, pero non do Pireo.
-287		Atenas libérase da guarnición macedonia.
-287 - -262		Período democrático en Atenas. Amizade láxida.
-286		Evacuación da guarnición macedonia de Eleusis.
-286 - -281		Tentativas infrutuosas para recuperar O Pireo.
-285		Lisímaco único rei en Macedonia. Demetrio prisioneiro de Seleuco I.
-283 - -280		Morte dos Diádocos. Constitución dos tres reinos.
-283		Morte de Demetrio e de Tolomeo I. Subida ao trono de Tolomeo II: apoxeo do reino láxida.
-282 - -281		Evacuación da guarnición de Salamina. Recuperación das cleruquías.
-281	Verán	Batalla de Curupedión en Lidia. Morte de Lisímaco. Subida ao trono de Areos en Esparta.
-280		Morte de Seleuco. Tolomeo Ceraunos dono da Macedonia. Honores póstumos votados a Demóstenes.
-280 - -275		Pirro, rei de Epiro, en Italia e en Sicilia. Vitoria romana.
-279 - -278		Invasión gálata en Macedonia e en Grecia. Morte de Tolomeo Ceraunos loitando contra eles. Subida ao trono de Antígono Gonatas en Macedonia. Inicio da Confederación etolia.
-278		Participación de Atenas na loita contra os Celtas.
-274 - -272		Primeira guerra de Siria, entre Láxidas e Seléucidas.
-272		Embaixada de Tolomeo II ante o Senado romano. Principio da amizade entre os Láxidas e Roma.
-270		Honores votados ao demócrata Leocares e a Calias de Esfetos, o «liberador» de -287.
-268		Hierón, rei en Siracusa.
-268 - -267		Arcontado de Pitidemo: principio da guerra contra Antígono (guerra de Cremónides); alianza de Atenas con Esparta (decreto de Cremónides).
-267		Forzas láxidas e antigónidas en Ática.
-267 - -262		Guerra de Cremónides.
-265 - -262		Asedio de Atenas.
-263		Independencia de Pérgamo.
-262		Ocupación e administración macedonia de Atenas.
-260 - -253		Segunda guerra de Siria.
-256 - -255		Evacuación de Atenas, pero non das guarnicións exteriores.
-251		Principio da expansión da Confederación Aquea.
-250		Perda dos confíns orientais do Imperio Seléucida.
-246		Fin do reinado de Tolomeo II.
-246 - -241		Cambios de reinado e terceira guerra de Siria.
-240 - -238		«Guerra fratricida» no reino seléucida e constitución do reino de Pérgamo.
-244		Visita de Antígono a Atenas.
-244 - -222		Época dos reis reformadores en Esparta.
-243	Primavera	Inseguridade en Atenas tras a ocupación de Corinto por Aratos.
-238		Evacuación das fortalezas da campaña por Demetrio II.
-231 - -230		Fin do reino de Epiro.
-229		Morte de Demetrio II. Negociación da retirada da guarnición do Pireo. Política de neutralidade e de non-intervención, dirixida por Euriceides e Mición. Intervención romana no Adriático.
-229 - -228		Primeira guerra de Iliria.
-227		Terremoto en Rodas. Constitución da provincia romana de Sicilia.
-227 - -222		Guerra de Cleómenes. Reconstitución da Liga helénica.
-223		Subida ao trono de Antíoco III. Rebelión xeral.
-221		Subida ao trono de Filipo V.
-221 - -217		Cuarta guerra de Siria. Batalla de Rafia. Guerra dos Aliados entre etolios e a Liga Helénica. Paz de Naupacto.
-219		Segunda guerra de Iliria. Principio da segunda guerra púnica. Repartición de trigo láxida en Roma en período de penuria.
-215		Alianza de Filipo V de Macedonia e de Haníbal. Principio da primeira guerra de Macedonia.
-212		Tratado romano-etolio. Intervención de Roma na guerra.
-211		Segunda guerra de Iliria.
-205		Fin da primeira guerra de Macedonia. Primeira intervención romana no reino láxida. Coa subida ao trono dun rei-neno (Tolomeo V) e mentres Antíoco III esta ás portas de Exipto, Roma obtén a retirada do Seléucida. Guerra cretense.
-202		Fin da segunda guerra púnica.
-200		Alianza de Atalo de Pérgamo e de Roma.

Século -II

Ano	Data	Acontecemento
-200 - -197		Segunda guerra de Macedonia.
-196		Roma proclama a liberdade dos Gregos.
-195		Haníbal ante de Antíoco III.
-192 - -188		Guerra de Antíoco ou etolo-siria. Os romanos pasan a Asia.
-188		Paz de Apamea. Retirada dos Seléucidas de Asia Menor. Apoxeo de Pérgamo e de Rodas, aliados de Roma.
-171 - -168		Terceira guerra de Macedonia.
-168		Desaparición do reino Antigónida. Intervención diplomática de Roma na sexta guerra de Siria: ultimato a Antíoco IV: o legado Popilio Lenas obrígao a levantar o asedio de Alexandría.
-167		Pillaxe do Epiro ao regreso das lexións. Principio da Rebelión dos Macabeos.
-166		Creación do porto franco de Delos ás expensas de Rodas.
-164		Primeira partición do reino dos tolomeos: terceira intervención romana, tras da guerra fratricida entre Tolomeo VI e o seu irmán Apión, o senado obriga a unha partición do reino.
-149 - -148		Rebelión de Andrisco en Macedonia. Constitución da provincia de Macedonia.
-149 - -146		Terceira guerra púnica.
-147 - -146		Guerra de Acaia.
-146		Destrución de Corinto e de Cartago.
-145 - -116		Reinado axitado de Tolomeo VIII Everxetes II.
-140		Extensión do reino parto ata Mesopotamia.
-133		Morte de Atalo III, que lega o seu reino a Roma.
-133 - -128		Rebelión de Aristónico en Pérgamo. Constitución da provincia de Asia.
-129		Derrota e morte de Antíoco VII contra os partos. Principio do declive seléucida.
-121		Principio do reinado de Mitrídates VI no Ponto.

Século -I

Ano	Data	Acontecemento
-89 - -85		Primeira guerra mitridática (Sila).
-88		Masacre dos Italianos de Asia.
-86		Vitoria de Sila na terceira batalla de Queronea sobre une exército de Mitrídates VI.
-80		Intervención de Sila: á morte de Tolomeo IX, sen herdeiro home lexítimo, Sila instala no trono o príncipe que el elixiu.
-74 - -70		Segunda guerra mitridática (Lúculo).
-67 - -63		Terceira guerra mitridática e reorganización do Oriente por Cneo Pompeio Magno. Fin do reino seléucida.
-63		Fin do reinado de Mitrídates VI.
-58		Tolomeo Auletes refúxiase onda Pompeio en Roma.
-55		Intervención do gobernador de Siria Gabinio. Tolomeo Auletes é restituído no trono.
-54 - -51		Caio Rabirio Póstumo ministro de Finanzas do reino láxida.
-51		Subida ao trono de Cleopatra en Alexandría.
-48		Primeira guerra civil. Batalla de Farsalia en Tesalia. Execución de Pompeio refuxiado en Exipto.
-48 - -47		Sublevación de Alexandría. Campañas de César en Exipto e no Ponto. Para servir aos intereses de Cleopatra, asasina ao seu irmán-esposo, Tolomeo XII e senta no trono ao irmán máis novo, Tolomeo XIII. Relación con Cleopatra. Nacemento de Cesarión.
-47 - -44		Cleopatra e Cesarión en Roma.
-44		Refundación de Corinto por César, como colonia romana.
-41 - -30		Intervención de Antonio. Relación con Cleopatra e nacemento de tres nenos.
-42		Segunda guerra civil. Batalla de Filipos en Macedonia.
-34		Antonio en Alexandría. Reorganización do Oriente arredor de Alexandría.
-31		Batalla de Actio.
-30		Organización da provincia de Exipto.
-27		Constitución da provincia de Acaia.

Século I

Ano	Data	Acontecemento
25		Morte de Estrabón.
66 - 67		Liberación dos Gregos por Nerón e abolición da provincia de Acaia.
74		Reacción antifilosófica e antihelenista de Vespasiano. Restablecemento da provincia de Acaia.

Século II

Ano	Data	Acontecemento
120		Morte de Plutarco.
124 - 125		Primeira viaxe de Hadriano a Grecia e a Asia.
128 - 129		Segunda viaxe de Hadriano.
131 - 132		Terceira viaxe de Hadriano. Fundación do Panhelenión.
		Descrición da Grecia (Periéxese) de Pausanias. Historia de Arriano (a Anábase de Alexandre e a Historia dos Diádocos, das que só quedan fragmentos).
162		Odeón de Herodes Ático en Atenas.
166		Gran peste.
170		Invasión dos Costobocos.

Século III

Ano	Data	Acontecemento
267		Invasión dos Hérulos.

Século IV

Ano	Data	Acontecemento
393		Última olimpíada.

Notas

Véxase tamén

Outros artigos

• Grecia antiga
• Historia antiga de Grecia