Epiro

Epiro^[1][2] (en grego: Ήπειρος, Epeiros, que significa 'continente') é unha rexión xeográfico-histórica dos Balcáns habitada na antigüidade por diversas tribos gregas e hoxe compartida por Grecia e Albania. Na actualidade a maior parte desta rexión é unha das 13 periferias de Grecia chamada periferia de Epiro, e a parte de Albania é coñecida como Epiro Setentrional. Os seus límites eran: ao norte con Iliria e Macedonia, ao sur co golfo de Ambracia e Etolia, ao leste con Tesalia e ao oeste co mar Xónico. O sector central e setentrional de Epiro durante a antigüidade clásica constituía a rexión chamada Molosia. O sistema montañoso chamado Pindo separa esta rexión de Tesalia.

Mapa do Epiro antigo.

Provincia romana de Epiro.

O Epiro medieval.

O despotado de Epiro.

Foi, e segue sendo, unha rexión agraria na que se cultiva sobre todo trigo e outros cereais, verduras, froitas, oliveiras e tabaco.

Toda a rexión mantivo frecuentes guerras coa súa veciña Macedonia, excepto no período no que os reis de Molosia crearon lazos de amizade con Filipo II de Macedonia que casou coa princesa Olimpia de Epiro, filla de Neoptólemo, e futura nai de Alexandre Magno. O seu máximo esplendor tívoo a finais do século IV e principios do III a. C., co rei Pirro. A súa principal cidade era Dodona, famosa polo seu oráculo e situada no reino subordinado de Molosia. Durante o reinado de Alexandre de Epiro, a residencia real foi establecida na cidade de Butrinto. No ano 146 a. C. pasou a formar parte do Imperio romano. No século IV, coa división do imperio, este pasou a ser parte do dominio oriental, tamén coñecido como imperio bizantino de Constantinopla. No século XIV constituía un reino medieval que chegou a ser vasalo de Albania; en 1430, a rexión encontrábase baixo o poder do Imperio Otomán.

Despois da Guerra dos Balcáns (1912–1913), o sur pasou a ser parte da actual Grecia e a zona norte de Epiro foi incorporada a Albania (Epiro Setentrional).

Nome e etimoloxía

Moeda da liga Epirota, mostrando a Zeus (esquerda) e a un raio coa palabra "ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ" – "Epirotas" (dereita).

O nome Epiro deriva do grego: Ἤπειρος, Ḗpeiros (en dórico: Ἄπειρος, Ápeiros), que significa 'continente' ou 'terra firme'.^[3] Crese que provén da raíz indoeuropea apero-, 'costa',^[4] e aplicouse orixinalmente á parte continental fronte a Corfú e as illas Xónicas.^[5] O nome local foi marcado na acuñación da liga Epirota: ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ (Ἀπειρωτᾶν, Āpeirōtân, en ático: Ἠπειρωτῶν, Ēpeirōtôn, é dicir, 'dos Epirotas', ver imaxe da moeda). O nome albanés da rexión é Epiri, que deriva do grego.

Liga Epirota

A liga Epirota foi unha federación do noroeste que uniu varias tribos (ethnè),^[6] entre finais do século IV e inicios do século II a. C. As principais tribos epirotas foron os molosos, os tesprotos e os caonios. A liga estaba dirixida por un hegemon ('xefe'), designado pola asemblea federal, quen moi a miúdo era o rei moloso.

A liga disolveuse en 170 a. C. a inicios da Terceira guerra macedónica, momento no que os molosos decidiron aliarse co rei de Macedonia Perseo, mentres que os tesprotios e os caonios optaron pola alianza cos romanos.

Notas

1. Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1289. ISBN 9788482887524.
2. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para epirota.
3. Liddell & Scott 1940.
4. Babiniotis 1998.
5. Winnifrith 2002, p. 22.
6. Pomeroy, Sarah; Burnstein, Stanley; Donlan, Walter; Tolbert, Jennifer (2012). "La Grecia Arcaica (ca. 700-500 a. C.)". Ancient Greece: A Political, Social, and Cultural History [La Antigua Grecia. Historia política, social y cultural]. Barcelona: Crítica, Sociedad Limitada. p. 115. ISBN 9788498921700. Consultado o 23 de maio de 2017.

Véxase tamén

Bibliografía

• Babiniotis, Georgios (1998). Lexiko tis Neas Ellinikis Glossas. Atenas: Kentro Lexikologias. ISBN 960-86190-0-9.^{[Ligazón morta]}
• N. G. L. Hammond e F. Walbank, A History of Macedonia, vol. 3: 336-167 B. C., Clarendon Press, Oxford, 1988, ISBN 0-19-814815-1.
• Liddell, Henry George; Scott, Robert (1940). A Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon Press.
• Édouard Will, Histoire politique du monde hellénistique 323-30 av. J.-C., Seuil, col. «Points Histoire», París, 2003, ISBN 2-02-060387-X.
• Winnifrith, Tom (2002). Badlands, Borderlands: A History of Northern Epirus/Southern Albania. Londres: Duckworth. ISBN 0-7156-3201-9.

Ligazóns externas

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Epiro

• ^{[Ligazón morta]} (en inglés)
• Iliochori.com (en italiano) (en inglés)