romantika aŭ seksuma allogo aŭ konduto inter samseksuloj From Wikipedia, the free encyclopedia
Samseksemo aŭ samseksamo (angle gay, esperantigo: gejo) estas seksa orientiĝo kiu konsistas el romantika, ama aŭ amora deziro al samseksuloj[1][2][3]. La vorto estas ankaŭ uzata por rilati al seksumaj rilatoj, anstataŭ allogiĝo, inter homoj de la sama sekso.[4]
Permesataj:
██ Enlanda samseksa edzeco
██ Alilanda samseksa edzeco plene akceptata
██ Enlanda registrado limigita
██ Alilanda samseksa edzeco akceptata nur por loĝaj rajtoj
██ Neniu registrado
██ Leĝoj kontraŭ libera esprimo
Malpermesataj:
██ Sen malliberiga puno dum almenaŭ tri jaroj
██ Kelkjara malliberigo
██ Dumviva malliberigo
██ Sen mortpuno dum almenaŭ dek jaroj
██ Mortpuno
Homoj kies seksumaj deziroj kaj aktivaĵoj forte direktiĝas al samseksemuloj estas minoritato de la popolo, diverse taksata inter 1 kaj 10 elcentoj. La Kinsey-raporto konstatis ke 37 procentoj de usonaj viroj almenaŭ unufoje atingis ian orgasmon per kontakto kun alia viro, kvankam oni jam disputis ĉi tiun nombron kiel tre troigitan.[5]
Kelkaj homoj kiuj estas ĝenerale aliseksemaj povas havi mildan aŭ fojan intereson pri anoj de la sama sekso. Inverse, multaj homoj kiuj identigas sin kiel samseksemuloj, aŭ kiuj preferas samseksemajn aktivaĵojn aŭ rilatojn, implikis sin en aliseksaj aktivaĵoj aŭ eĉ longdaŭrajn aliseksajn rilatojn. Tia "aliseksema" sinteno de homoj kiuj alie vivus samsekseme ofte estas parto de la stato "(r)esti en la ŝranko", tio estas kaŝi sian samseksemon, kaj verŝajne malplioftiĝas dum akceptado de samseksemo pliiĝas.[6][7]
Seksuma ago kun homo de la sama sekso, en si mem, ne nepre estas konsiderata kiel samseksemo[6], kvankam tio estas samseksema aktivaĵo.[8] Ne ĉiuj kiuj estas allogataj aŭ seksume rilatas al homoj de la sama sekso identigas sin kiel samseksemulojn aŭ ambaŭseksemulojn. Kelkaj ofte seksumas kun samseksuloj sed tamen vidas sin kiel aliseksemajn.[9] Gravas do distingi inter samseksemaj agoj, samseksema allogado, kaj samseksema identeco, kiuj ne ĉiam kunokazas.[10]
Estas pluraj klasoj de homoj kiuj samsekseme agas pro kialoj aliaj ol deziro. Unu ekzemplo estas virprostituistoj, kiuj ofte estas junaj aliseksamaj viroj kiuj gajnas monon per prostituado kun viroj. Pluraj virprostituitoj verŝajne estas samseksemuloj mem, sed grava kvanto ne estas.[9][11]
Kelkaj studoj, rimarkinde Sexual Behavior in the Human Male[12] (1948) kaj Sexual Behavior in the Human Female (1953)[13] (kiuj kune konsistigas la tiel nomatajn Kinsey-raportojn), konstatas ke kiam oni petas ke homoj metu sin en kontinuo inter komplete aliseksema ĝis komplete samseksema, kaj kiam la agoj kune kun la respondoj estas analizitaj, plejparto de homoj ŝajnas esti almenaŭ iom ambaŭseksama. Plejparto de homoj havas ian allogiĝon al ambaŭ seksoj, kvankam kutime unu sekso estas preferata. Kinsey kaj liaj studentoj do konsideras nur malplimulton (5-10%) plene aliseksemaj aŭ samseksemaj. Konverse, nur eĉ pli malgranda malplimulto konsideras sin kiel "plene" ambaŭseksemajn. Postaj studoj sugestis ke la studoj de Kinsey troigas okazadon de ambaŭseksemo en vasta popolo,[14][15] sed lia ideo de kontinuo de seksa orientiĝo ankoraŭ estas vaste akceptata.[14][16]
Kelkaj spertuloj en kvira teorio, kaj plej fame la franca filozofo Michel Foucault (kvankam kelkaj argumentis ke postaj spertuloj distordigis liajn opiniojn tiutemajn) atakis la ideon ke seksidentiĝoj kiel "samseksemo," "aliseksemo" aŭ "ambaŭseksemo" iel ajn ekzistas objektive, vidante ilin anstataŭe kiel sociaj konstruojn.[17] Ofta argumento estas ke samseksemo antaŭ la moderna periodo malsamis al moderna samseksemo (aĝ-, seks- aŭ klas-strukturita anstataŭ egaleca).[18] Kritikantoj argumentas ke, kvankam samseksemo en diversaj periodoj malsame estis esprimata, la baza fenomeno ĉiam ekzistis kaj ne estas lastatempa invento de nia socio.[19].[20]
Samseksemo ankaŭ estas vaste rigardata ĉe multaj bestaj ne-homaj specioj, kvankam tre malmulte profunde dokumentita ĉe sovaĝaj bestoj.[21][22][23][24]
La vorto samseksema estas la ekvivalento de homoseksa, uzata tiel aŭ kun kelkaj variantoj en multaj lingvoj. K. R. C. Sturmer uzis la vorton 'samseksama jam en 1934 en sia verko El la Notlibro de Praktika Esperantisto kvankam en la sama paragrafo li uzas la vorton homoseksa.
Homoseksa estas greka kaj latina hibrida kunmetita vorto, kun la unua elemento derivita de la greka ὁμός homos, "sama" (ne rilata al la latina homo, "viro", kiel en Homo sapiens), tiel konotaciante seksajn aktivaĵojn kaj amikojn inter membroj de la sama sekso, inkluzive lesbanismon[25][26]. La unua konata apero de geja presaĵo troviĝas en germana broŝuro de 1869 de la aŭstra romanverkisto Karl-Maria Kertbeny,[27] publikigita anonime, argumentante kontraŭ prusa kontraŭ-sodomia leĝo.[27][28] En 1886, la psikiatro Richard von Krafft-Ebing uzis la terminojn homosexual (samseksemulo) kaj heterosexual (aliseksemulo) en sia libro Psychopathia Sexualis. La libro de Krafft-Ebing estis tiel populara inter kaj laikaj kaj kuracistoj, ke la terminoj "malgeja" kaj "samseksema" iĝis la plej vaste akceptitaj esprimoj por seksa orientiĝo. Kiel tio, la nuna uzo de la termino havas siajn radikojn en la pli ampleksa tradicio de personeca taksonomio de la 19-a jarcento.[29][30]
Multaj modernaj gvidiloj en Usono pensas kontraŭ uzo de samseksemulo (angle homosexual) kiel substantivo, anstataŭ uzi gejon aŭ lesbon. Simile, iuj rekomendas tute eviti uzadon de homosexual ĉar ĝi havas negativan, klinikan historion kaj ĉar la vorto nur rilatas al onia seksa konduto (kontraste al romantikaj sentoj) kaj tiel ĝi havas negativan implicon.[31] Geja kaj lesba estas la plej oftaj alternativoj. La unuaj literoj ofte estas kombinitaj por krei la inicialon LGBT (foje skribite kiel GLBT), en kiu B kaj T rilatas al ambaŭseksemaj kaj transgenruloj.[31] En esperanto tiuj sigloj fakte estas GLAT.
Gejo precipe rilatas al vira samseksemulo,[32] sed povas esti uzata en pli larĝa senco por rilati al ĉiuj GLATaj homoj. En la kunteksto de sekseco, lesbanino rilatas nur al ina gejeco. La vorto lesba estas derivita de la nomo de la greka insulo Lesbo, kie la poeto Sapfo verkis plejparte pri siaj emociaj rilatoj kun junaj virinoj.[33][34]
Kvankam fruaj verkistoj ankaŭ uzis la adjektivon homosexual por ajna samseksa kunteksto (kiel porknabina lernejo)[35], hodiaŭ la termino estas uzata ekskluzive rilate al seksa amo, agado kaj orientiĝo. La termino homosocia estas nun uzata por priskribi ununuran seksan kuntekston, kiu ne estas specife seksa. Ekzistas ankaŭ vorto, kiu rilatas al samseksa amo, samseksamo.[36]
Kelkaj sinonimoj por samseksa allogo aŭ seksa agado inkluzivas virojn, kiuj seksumas kun viroj aŭ VSV (uzataj en la medicina komunumo kiam ili specife diskutas seksan agadon) kaj gejerotikaj (rilate al artaĵoj)[37][38]. Komence de la 1990-aj jaroj, multaj fivortoj kiuj aĉe priskribis aŭ rilatis al samseksemuloj estis readoptitaj aŭ akceptitaj kiel pozitivaj vortoj de gejaj viroj kaj lesbaninoj, bona ekzemplo de tio estas ilia uzado ĉe kulturaĵoj aŭ ĉe televida serio Queer Eye.[39][40][41][42] La vorto homo (t.e. mallongigo de homosexual) ekzistas en multaj lingvoj sen la malestimaj implicoj kiujn ĝi havas en la angla.[43] Kiel ĉe etnaj insultoj kaj rasaj malhonoroj, la misuzo de ĉi tiuj esprimoj ankoraŭ povas esti tre ofendaj. La rango de akceptebla uzado por ĉi tiuj esprimoj dependas de la kunteksto kaj parolanto.[44] Male, samseksemulo, vorto origine akceptita de gejaj viroj kaj virinoj kiel pozitiva termino (kiel en geja liberiĝo kaj gejaj rajtoj), ĝeneraligis fian uzon inter junuloj.[45]
La usona organizaĵo pri GLATaj rajtoj GLAAD konsilas la amaskomunikilojn eviti uzi la terminon homosexual por priskribi gejajn homojn aŭ samseksajn rilatojn, ĉar la termino estas "ofte uzata de kontraŭ-samseksemaj ekstremistoj por denigrigi gejojn, parojn kaj rilatojn".
Sociaj sintenoj rilate al samseksaj rilatoj variis tra la tempo kaj lokoj, el atendado ke ĉiuj maskloj engaĝiĝu en samseksaj rilatoj, al hazarda integriĝo, per akcepto, al vidado de la praktiko kiel leĝera peko, aŭ subpremante ĝin per policaj fortoj kaj juĝaj mekanismoj kaj en plej malbonaj kazoj, malpermesante ĝin per mortpuno.
En detala kompilaĵo de historiaj kaj etnografiaj materialoj de antaŭindustria civilizo, "forta malaprobo de samseksemo estis raportita je ĉirkaŭ 41% el 42 kulturoj; ĝi estis akceptita aŭ ignorita de 21%, kaj 12% ne raportis tian koncepton. El 70 etnografioj, 59% raportis ke samseksemeco forestas aŭ maloftas kaj 41% raportis ĝin ĉeestanta aŭ ne malofta."[46]
En kulturoj influitaj de Abrahamaj religioj, la leĝo kaj la eklezio establis sodomion kiel malobservon kontraŭ dia leĝo aŭ krimo kontraŭ naturo. La kondamno pro anusa seksumado inter viroj, tamen, antaŭas kristanan kredon. Ĝi estis ofta en antikva Grekio; "nenatura" povas esti spurita al Platono.[47]
Multaj historiaj figuroj, inkluzive de Sokrato, Lord Byron, Eduardo la 2-a kaj Hadriano[48], uzis terminojn kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj; kelkaj akademianoj, kiel Michel Foucault, konsideris tion kiel riskanta la anakronan enkondukon de nuntempa konstruado de sekseco fremda al iliaj tempoj, kvankam aliaj defias ĉi tion..[49]
En socia scienco, okazis disputo inter vidpunktoj "esencaj" kaj "konstruistaj" rilate al samseksemo. La debato dividas tiujn, kiuj kredas, ke terminoj kiel "gejo" rilatas al objektivaj, kulture nevariantaj trajtoj de personoj de tiuj, kiuj kredas, ke la spertoj, kiujn ili nomas, estas artefaktoj de unikaj kulturaj kaj sociaj procezoj. "Esencistoj" tipe kredas, ke seksaj preferoj estas determinitaj de biologiaj fortoj, dum "konstruistoj" supozas, ke seksaj deziroj estas lernitaj kaj poste akiritaj[50]. La filozofo pri scienco Michael Ruse deklaris, ke la socia konstruista alproksimiĝo, influita de Foucault, baziĝas sur legado de la historia registro, kiu konfuzas la ekziston de samseksemuloj kun la maniero kiel ili estas etikeditaj aŭ traktataj.[51]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Samseksemo en Afriko.
La unua registro de ebla samseksema paro en la historio estas ofte konsiderata kiel tiu de Khnumhotep kaj Niankhkhnum, antikva egipta vira paro, kiu vivis ĉirkaŭ la jaro 2400 a.K. La paro estas portretita en nazo-kisanta pozicio, la plej intima pozicio en egipta arto, ĉirkaŭita de tio kio ŝajnas esti iliaj heredantoj. La antropologoj Stephen Murray kaj Will Roscoe raportis, ke virinoj en Lesoto okupis socie sankciitajn "longperspektivajn, erotikajn rilatojn" nomitaj motsoalle'[52] . La antropologo E. E. Evans-Pritchard ankaŭ registris, ke viraj azandeaj batalantoj en la norda Kongo kutime akceptis junajn virajn amantojn inter la aĝoj de dek du kaj dudek jaroj, kiuj helpis kun hejmaj taskoj kaj partoprenis interkruran seksumadon kun siaj pli aĝaj edzoj.
Bone konata historio, kiu devenas de la Meza Regno, rakontas pri anonima civitano, kiu venas al la aŭdienca halo de reĝo Pepi la 2-a (ĉi tie nomata laŭ naskiĝnomo, Neferkarê). La civitano volas lamenti pri nemenciita cirkonstanco, sed la reĝo ne volas aŭskulti la lamentojn, do li ordonas al siaj reĝaj muzikistoj droni la paroladon de la fremdulo per bruo. Elreviĝinta, la fremdulo forlasas la palacon. Kiam ĉi tio okazas plurfoje, li ordonas al sia amiko, la alta oficialulo Tjeti, sekvi la reĝon. La reĝo siavice ofte forlasas la palacon dum la nokto. Tjeti malkovras, ke reĝo Pepi la 2-a vizitas sian lojalan generalon Sasenet dum pluraj horoj, tiam revenante hejmen[53].
La ĉapitro, en kiu reĝo Pepi la 2-a vizitas sian lojalan generalon, estas temo de pasiaj diskutoj. Speciale iu frazo restas en la centro de debatoj: la teksto diras, ke "lia moŝto eniris la domon de Sasenet kaj faris al li, kion deziras lia moŝto". La frazo "farante tion, kion li deziras" estas ofta floreca frazo por priskribi seksumadon. Tial iuj erudiciuloj konvinkiĝis, ke la papiruso malkaŝas la samseksemajn interesojn de reĝo Pepi kaj lian samseksan rilaton kun sia generalo. Sed aliaj kleruloj anstataŭe estas konvinkitaj, ke la paŝo estas nur alegoria stilo de religiaj tekstoj, en kiu la suna dio Râ vizitas la transtomban dion Oziriso dum la mezaj kvar horoj de la nokto.[54] Tiel, reĝo Pepi la 2-a prenus la rolon de Râ kaj Sasenet prenus la rolon de Oziriso. La frazo "farante tion, kion li deziras" estus do troiga kaj misinterpretita.[55]
Inter indiĝenaj popoloj de Ameriko antaŭ eŭropa koloniigo, ofta formo de samseksa sekseco temis pri la figuro de la duspirita individuo. Tipe ĉi tiu individuo estis rekonita frue en la vivo, elektita de la gepatroj por sekvi la vojon kaj, se la infano akceptis la rolon, kreskis laŭ la konvena maniero, lernante la kutimojn de la vojo, kiun li elektis. Du-Spiritaj individuoj estis kutime ŝamanoj kaj estis respektataj kiel havantaj potencojn preter tiuj ordinaraj ŝamanoj. Ilia seksa vivo estis kun la ordinaraj tribaj membroj de la sama sekso.
Gejaj kaj transgenraj individuoj ankaŭ estis oftaj inter aliaj antaŭ-konkeraj civilizoj en Latinameriko, kiel ekzemple la aztekoj, majaoj, keĉuoj, moĉeoj, zapotekoj kaj la tupinambaoj de Brazilo.[56][57]
Dum periodo de 800 jaroj, la antaŭkolumbaj centraj andaj kulturoj, precipe la moĉeoj, kreis almenaŭ dekojn da miloj da ceramikoj nomitaj huakoj, kiuj ofte montras skeletojn plenumante lesban anusan seksumadon kaj samseksemajn kuniĝojn.
Multaj el la ceramikoj, kune kun la plej multaj indiĝenaj ikonoj, estis detruitaj. En la 1570-aj jaroj, vicreĝo Toledo kaj liaj klerikaj konsilistoj organizis sin por forigi sodomion, masturbon kaj komunan socian praktikon, la servinacuy, kiu, ĝenerale, estas tradukita el indiĝena keĉua, kiu signifas "testan edzecon". Kiel priskribite de Terrazos, "Vi ne povis paroli pri ili ĉar ili estis konsiderataj [pornografiaj]." Ili estis malpermesitaj pro la "tabuo trudita de la kristana religio, ke homoj nur havas sekson por generi kaj ke virinoj ne spertas seksan plezuron."
Malgraŭ ĉi tiu klopodo por detrui ĉi tiujn artefaktojn, multaj restis ĝis nun. Dum jardekoj, erotika ceramiko estis tenita for de la publiko, kiu povis esti alirita nur de elita grupo de peruaj sociaj sciencistoj. Foje kaj malvolonte ili estis haveblaj al elektitaj eksterlandaj esploristoj de Usono kaj Eŭropo. La Muzeo Larco en Limo, Peruo, estas bone konata pro ĝia antaŭkolumba erotika galerio.[58]
La hispanaj konkerantoj teruriĝis pro malkovro de sodomio malkaŝe praktikita inter indiĝenaj popoloj,[59] kaj provis subpremi ĝin submetante ilin sub ilia regado al severaj punoj, inkluzive de publika ekzekuto, brulvundo kaj disŝiro per hundoj.[60]
En Kubo, jam en 1965, la kastrima reĝimo establis la Unidades Militares para el Aumento de la Producción (UMAP) aŭ "armeajn produktadajn unuojn", laŭŝajne por anstataŭigi militservon al tiuj, kiuj estis sendevigitaj de militservo, portante armilojn, inkluzive konsciaj objektantoj kaj samseksemuloj. Fakte ili bonvenigis ĉiujn, kiuj ne kondutis kiel la reĝimo, inter ili, gejoj. Rapide konataj pro ilia malhumana traktado, ĉi tiuj establoj estis fermitaj 18 monatojn poste, la indigno de la arta medio instigis Fidel Castro mem fermi persone tiujn lokojn en 1967, kredante, ke ili ne plenumas la revoluciajn celojn, sed aliaj malpli pezaj estis anstataŭaĵo.[61] En intervjuo en 2010, Fidel Castro pardonpetis pro tiuj persekutoj, konsiderante sin respondeca, sed alvokante la geopolitikajn novaĵojn de la tempo por klarigi tian agadon.[62][63]
_(cropped).jpg)
En 1986, la Supera Kortumo de Usono regis en Bowers v. Hardwick, ke ŝtato povus krimigi sodomion, sed en 2003 ĝin renversis per Lawrence v. Texas kaj tiel laŭleĝigis samsekseman agadon tra Usono.[64][65]
Samseksa edzeco en Usono pligrandiĝis de unu ŝtato en 2004 al ĉiuj kvindek ŝtatoj en 2015, tra diversaj ŝtataj kortumaj verdiktoj, ŝtatleĝaro, rektaj popularaj voĉdonoj (referendumoj kaj iniciatoj), kaj federaciaj kortumaj verdiktoj.[66]
En Orienta Azio, samseksa amo estis menciita ekde la plej frua registrita historio.
Gejeco en Ĉinio, konata kiel la pasioj de la tranĉita persiko kaj diversaj aliaj eŭfemismoj, estis registrita ekde proksimume 600 a.K. Gejeco estis menciita en multaj famaj verkoj de ĉina literaturo. La kazoj de samseksaj korinklinoj kaj seksaj interagoj priskribitaj en la klasika romano Ruĝdoma sonĝo ŝajnas tiel konataj al observantoj nuntempe, kiel samvaloraj rakontoj de am-aferoj inter aliseksemaj homoj dum la sama periodo. Konfucianismo, estanta ĉefe socia kaj politika filozofio, enfokusigis malmulte pri sekseco, ĉu samseksema aŭ aliseksema. Literaturo de Ming-dinastio, kiel Bian Er Chai (弁 而 釵 / 弁 而 钗), portretas samseksemajn rilatojn inter viroj kiel pli plaĉaj kaj pli "harmoniaj" ol aliseksemaj rilatoj.[67] Skriboj de dinastio Liu Song de Wang Shunu asertis, ke la samseksemo estis tiel komuna kiel la malgeja sekseco en la malfrua 3-a jarcento.[68]
Opozicio al samseksemo en Ĉinio originas de la mezepoka dinastio Tang (618-907), atribuita al la kreskanta influo de kristanaj kaj islamaj valoroj,,[69] sed ne fariĝis plene establita ĝis la okcidentiĝaj klopodoj de la forpasinta Qing-dinastio kaj de la Respubliko de Ĉinio.[70]
Kvankam Konfuceismo apenaŭ menciis seksemon ĝenerale, tamen, ĝia ideologio emfazis virajn amikecojn,[71] kaj Louis Crompton argumentis, ke la "proksimeco de la ligo majstro-disĉiplo kiun ĝi kreskigis eble subtile faciligis samseksemon". Kvankam taoisma alkemio rigardis al la aliseksema seksumado, sen ejakulado, kiel maniero subteni viran "vivosencon", geja koito estis vidita kiel "neŭtrala", ĉar la ago havas neniun damaĝan aŭ utilan efikon al la vivo-esenco de persono.[72]
Simile al budhismo, taoistaj lernejoj serĉis tra la historio difini kio estus seksa miskonduto. La precepto kontraŭ seksa miskonduto estas sekso ekster edzeco. La edziĝintoj (夫婦) kutime en la ĉina sugestas viro kun ino, kvankam la skribo mem ne eksplicite diras ion ajn kontraŭ samseksaj rilatoj. Multaj specoj de ordonoj menciitaj en la Sep Glitigoj de Nuba Ŝtofo (雲 笈 七 籤), La eta taoisma regularo, diras nenion kontraŭ samseksaj rilatoj [73][74], konservante neŭtralecon.[75][76][77][78]
La plej frua leĝo kontraŭ geja ago devenas de la Song-dinastio, punante "junajn virojn, kiuj agas kiel prostituitinoj." La unua statuto ekskluzive malpermesanta samsekseman seksrilaton estis realigita en la erao Ĵiaĵing de la Ming-dinastio.[79]
En ĉemara etoso, senigitaj de virinoj kaj en socia grupo de la sama sekso, la samseksemo kaj gejaj praktikoj estis vaste akceptitaj kaj parto de ĉiutaga vivo en la mondo de bukaneroj kaj piratoj. Plejmulto el la piratoj malakceptis aliseksemon en havenoj eĉ kiam ekzistis la eblo havi seksuman kontakton kun virinoj, kutime prostituitinoj. La kaptitaj virinoj estis tre malofte seksume uzataj, sed estis uzitaj por monpeto. Kelkaj piratoj preferis junajn knabojn kaj ofte forkaptis ilin kaj devige tiuj knaboj devis lerni pri la maro kaj pri ĉemaraj taskoj kutime gvidataj de pli sperta pirato. La pirato kaj lia "metilernanto" kreis fortajn ligojn eĉ dormis kaj manĝis kune, kelkfoje dividis la akiraĵojn. Piratoj formis la unuajn "edziĝojn" aŭ sam-seksajn kuniĝojn en la moderna historio en la institucio nomata matelotado. Temis pri kontrakta unuiĝo inter du viroj, kiu inkluzivis la posedaĵojn kaze de forpaso de unu el la edzoj. La "matelot-o" estis kutime pirato, seksa partnero aŭ pli juna kunulo aŭ ekonomie pli malfavorata . Kelkaj rimarkindaj piratoj kiuj praktikis tiun matelotadon estis Alexandre Exquemelin, franco kirurgo de la ekspedicio de Henry Morgan; pirato Bartholomew Roberts kaj John Walden; Robert Culliford kaj John Swann. Ankaŭ estas konataj aliaj kazoj de piratoj virinoj kun samseksemaj tendencoj aŭ trajtoj, kiel estis la kazo de Anne Bonny kaj Mary Read.
Kvankam samseksemaj praktikoj estis oftaj inter bukaneroj kaj piratoj, matelotado ne ĉiam implicis tiajn rilatojn. Ekzistis kazoj en kiuj unu el la pirato ankaŭ estis edziĝinta al virino. En tiu situacio, la edzino povus esti seksume komuna kun la partnero. Oni notu, ke kelkaj reguloj aŭ pirataj kodoj strikte malpermesas virinojn enŝipiĝi kaj la puno por ĉi tiu malobservo estis la morto.
La kutimo de piratoj kaj bukaneroj uzi kromnomojn anstataŭ iliajn realajn nomojn, precipe kiam ili alvenis en Karibion, devis resti anonimaj antaŭ eŭropa socio, por kaŝi siajn piratajn agadojn, praktikojn kaj seksajn preferojn kiel ekzemple matelotado. Ekzemple, sur la insulo Hispaniolo, nur tiuj viroj, kiuj laboris en la plantejoj kaj edziĝintaj al virinoj, uzis siajn verajn nomojn.
La plej fruaj okcidentaj dokumentoj (en la formo de literaturaj verkoj, artaj objektoj kaj mitografiaj materialoj) pri samseksaj rilatoj devenas de antikva Grekio.
Koncerne viran samseksemon, tiaj dokumentoj priskribas kelkajn kompleksajn komprenojn, en kiuj rilatoj kun virinoj kaj rilatoj kun adoleskantoj povus esti parto de amema vivo de normala viro. Samseksaj interrilatoj estis socia institucio diverse konstruita dum tempo kaj de unu urbo al alia. La formala praktiko, erotika, tamen ofte retenita rilato inter libera plenkreska viro kaj libera adoleskanto, estis taksita pro ĝiaj pedagogiaj avantaĝoj kaj kiel rimedo de loĝantara rego, kvankam foje kulpis pro kaŭzado de malordo.[80]
Platono laŭdis ĝiajn avantaĝojn en liaj fruaj skribaĵoj sed en liaj malfruaj verkoj proponis ĝian malpermeson. Aristotelo, en Politikoj, malakceptis la ideojn de Platono pri abolicio de gejeco; li klarigas, ke barbaroj kiel la keltoj donis al ĝi specialan honoron , dum la kretanoj uzis ĝin por reguligi la loĝantaron.[81]
Malmulto estas konata pri ina samseksemo en la antikvaj epokoj. Sapfo, naskita sur la insulo Lesbo, estis inkludita de postaj grekoj en la kanona listo de naŭ lirikaj poetoj. La adjektivoj derivitaj de ŝia nomo kaj naskiĝo estis aplikataj al ina gejeco ekde la 19-a jarcento. La poezio de Sapfo centriĝas sur pasio kaj amo por diversaj gravuloj kaj ambaŭ seksoj. La rakontantoj de multaj el ŝiaj poemoj parolas pri enamiĝoj kaj amo (foje rekuperitaj, foje ne) por diversaj inoj, sed priskriboj de fizikaj agoj inter virinoj estas malmultaj kaj estas submetataj al debato.[82]
En Antikva Romo la juna vira korpo restis fokuso de vira seksa atento, sed rilatoj estis inter pli malnovaj liberaj viroj kaj sklavoj aŭ liberigitaj junuloj, kiuj akceptis la pasivan rolon en seksumado. La helenema imperiestro Hadriano estas fama pro rilato kun Antinoo, sed la kristana imperiestro Teodozo la 1-a dekretis leĝon la 6-an de aŭgusto 390, kondamnante pasivajn virojn bruli sur la ŝtipo. Malgraŭ ĉi tiuj reguloj, impostoj sur bordeloj kun knaboj disponeblaj por geja seksumado daŭre estis kolektitaj ĝis la fino de la regado de Anastazio la 1-a en 518. Justiniano, ĉe la fino de sia regado, vastigis la proskribon al la aktiva partnero ankaŭ (en 558) avertante, ke tia konduto povas konduki al detruo de urboj pro la "kolero de Dio".[83]
La persekutado de samseksemo fare de la Katolika Eklezio estis konstanta tra la Mezepoko, kvankam sodomio estis utila akuzo, kiu foje kuniĝis kaj ne ĉiam distingiĝis de tiu pri herezo, kio malfaciligas pli detalajn analizojn pri la tiamaj procesoj. La plej konataj procesoj, kiel la atako kontraŭ la templanoj, akuzitaj pro praktiko de samseksemaj kaj herezaj praktikoj, estas ĉiuj suspektataj kaj antaŭenigitaj pro politikaj kialoj. En normalaj cirkonstancoj la nobeluloj kaj privilegiitoj malofte estis akuzitaj pri tia speco de krimo, kiu preskaŭ tute falis sur negravajn homojn kaj pri kiuj estas malmultaj datumoj.
Dum la 5-a ĝis la 18a jarcentoj, torturo kaj mortpuno, kutime ĉe la ŝtiparo, estis la turmentoj, kiujn gejoj estis kondamnitaj en plej parto de Eŭropo. La Sankta Inkvizicio de la Romkatolika Eklezio ne multe diferencas, en sia persekutado de samseksemo, de tio, kio estis ofta preskaŭ ĉie, kaj kulpas pri la torturo kaj morto de sennombraj homoj akuzitaj pri la tielnomata malfeliĉa peko.
Ankoraŭ estas esprimoj en diversaj lingvoj, kiuj rilatas al bruligado de gejoj ĉe la ŝtiparo:
finocchio , kiu en la itala signifas 'gejaĉo' kaj ankaŭ 'fenkolo' (ĉar la persono estis envolvita en fenkolo-foliojn por prokrasti sian agonion en la flamoj); kvankam estas erara opinio (ŝarĝita de homofobio), ke la insulta signifo estas moderna kaj devenas de la termino surgenuiĝi (por plenumi buŝan seksumadon). Sed en la itala, genuo estas ginocchio, kaj ne finocchio;
faggot, kiu en moderna angla signifas "gejo", sed kiu en la pasinteco signifis "brullignon", kaj rilatas al la ligno per kiu samseksemuloj estis bruligitaj vivaj por morti pro sia peko kontraŭ naturo.
_01.jpg)
Dum la Renesanco, riĉaj urboj en norda Italio, aparte Florenco kaj Venecio, estis famaj pro la vasta praktiko de samseksa amo, farita de konsiderinda parto de la vira loĝantaro kaj konstruita laŭ la klasika modelo de Grekio kaj Romio.[84][85] Sed eĉ kiam multaj el la viraj loĝantoj okupiĝis pri samseksaj rilatoj, la aŭtoritatoj, sub la premo de la oficiroj de la Nokta kortumo, procesadis, monpunis kaj malliberigis bonan parton de tiu loĝantaro.
Ekde la dua duono de la 13-a jarcento, morto estis la puno por vira gejeco en plejparto de Eŭropo. La rilatoj de socie elstaraj figuroj, kiel Reĝo Jakobo la 1-a kaj la Duko de Buckingham, servis por reliefigi la aferon, inkluzive de anonime verkitaj strataj pamfletoj.
En la Renesanco ekzistis multaj kulturaj kaj politikaj ŝanĝoj sed la persekutado al samseksemuloj ne nur daŭrigis kun la sama intenseco, sed dum la tempo estis kelkaj el la plej grandaj persekutoj kaj kaj ekleziaj kaj de civilaj aŭtoritatoj ĉie en Eŭropo.
La Hispana Inkvizicio havis potencon super la krimo je sodomio en la Kronlando de Aragono. En la kortegoj de Barcelono, Valencio kaj Zaragozo, 12% el tiuj juĝitoj de la Inkvizicio estis kondamnitaj je morto ĉe la ŝtiparo; juĝataj pro sodomio inter 1570 kaj 1630 estis ĉirkaŭ 1000. Precipe severa estis la tribunalo de Zaragozo, kiu inter 1571 kaj 1579 juĝis 543 homojn pro sodomio, el kiuj 102 estis ekzekutitaj.
De 1536 ĝis 1821 la portugala Inkvizicio okupiĝis pri pli ol 4000 homoj kondamnitaj pro sodomio, el kiuj proksimume 500 estis kaptitaj kaj 30 mortis ĉe la ŝtiparo, plej ofte dum la 17-a jarcento. Dum la 15-a kaj fruaj jaroj de la 16-a jarcento, estis gravaj persekutoj de la civilaj aŭtoritatoj en Venecio kaj Florenco. Tiel, de 1342 ĝis 1402, ekzistis 13 ekzekutoj en Venecio, kaj en Florenco, kie la punoj ne estis tiom severaj, kvankam ili inkludis kastradon kaj morton ĉe la ŝtiparo, estis 2500 kondamnoj pro sodomio de 1432 ĝis 1502 faritaj de la Ufficiali di Notte (de 1478 ĝis 1502 estis 4062 akuzoj, ĉirkaŭ 12.500 viroj entute).
Ekster la influo kaj regado de la Katolika Eklezio, en landoj kun reformitaj eklezioj kreiĝis propraj inkviziciaj institucioj kaj subpremaj leĝoj. Ekzemple, en Anglio la Buggery Act (1533) estis adoptita dum la regado de Henriko la 8-a, la unua registara leĝo en ĉi tiu lando kontraŭ sodomio ĉar ĝis tiam la persekutado de samseksemuloj kaj la ekzekuto de iliaj frazoj estis plenumitaj de la klerikoj. Ĉi tiu leĝo difinis kiel krima ajnan seksan praktikon "kontraŭnatura kontraŭ la volo de Dio kaj homo." Poste la kortumoj reformis ĝin por nur inkludi anusan seksumadon kaj zoofilion. Ĉi tiu leĝo estis tre influa poste ĉar ĝi disvastiĝis tra ĉiuj britaj kolonioj, kaj estis la bazo de leĝoj, kiuj restis validaj ĝis la 21-a jarcento en landoj de Ameriko, Afriko kaj Azio.
En 1532, Karolo la 5-a de Germanio, kaj 1-a de Hispanio, kreis leĝan bazon kiu malpermesis la samajn praktikojn en la Constitutio Criminalis Carolina, kiu restis valida en la Sankta Romia Imperio ĝis la fino de la 18-a jarcento.
Inter la malmultaj gravuloj de la epoko, kiujn oni povas citi kiel samseksemulojn, estas la artistoj Mikelanĝelo kaj Leonardo da Vinci. Ĉi-lasta devis submetiĝi al jura proceso kaj malliberigo akuzita je sodomio dum sia juneco, de kiu li fine estis absolvita.
_-_Edward_Carpenter.jpg)
Love Letters Between a Certain Late Nobleman and the Famous Mr. Wilson estis eldonita en 1723 en Anglio kaj laŭ kelkaj modernaj kleruloj ĝi estas romano. La eldono de 1749 de la populara romano de John Cleland Fanny Hill inkluzivas samsekseman scenon, sed ĉi tio estis forigita en la eldono de 1750. Ankaŭ en 1749, la plej frua etendita kaj serioza defendo de samseksemo en la angla, antikva kaj moderna pederastio esplorita kaj ekzempligita, verkita de Thomas Cannon, estis publikigita, sed estis subpremita preskaŭ tuj. Ĝi inkluzivas la tekston "Sennatura Deziro estas Kontraŭdiro laŭ Terminoj; sincere sensencaĵo. Deziro estas amema Impeto de la plej intimaj hompartoj."[86] Jeremy Bentham skribis ĉirkaŭ 1785 alian defendon, sed tio ne estis publikigita ĝis 1978. Ekzekutoj pro sodomio daŭris en Nederlando ĝis 1803, kaj en Anglio ĝis 1835.[87]
Inter 1864 kaj 1880 Karl Heinrich Ulrich eldonis serion de dek du traktatojn, kiujn li kolektive titolis Esplorado pri la Enigmo de Vir-Vireca Amo. En 1867, li fariĝis la unua memproklamita samseksema persono, kiu publike parolis defende de samseksemo kiam li petis ĉe la Kongreso de Germanaj Juristoj en Munkeno rezolucion instigante la nuligon de kontraŭgejaj leĝoj. Sexual Inversion de Havelock Ellis, publikigita en 1896,[20] defiis teoriojn ke samseksemo estis nenormala, same kiel stereotipoj, kaj insistis pri ĉieeco de samseksemo kaj ĝia asocio kun intelektaj kaj artaj atingoj.[88]
Kvankam medicinaj tekstoj kiel tiuj skribitaj parte en latino por kaŝi la seksajn detalojn ne estis vaste legitaj de la ĝenerala publiko, ili kondukis al la kreskado de la Scienc-Humanitara Komitato de Magnus Hirschfeld, kiu kampanjis de 1897 ĝis 1933 kontraŭ la Artikolo 175 en kontraŭsodomia leĝo de Germanio, kaj multe pli neformale, ne publikigita movado inter britaj intelektuloj kaj verkistoj, gviditaj de tiaj reprezentantoj kiel Edward Carpenter kaj John Addington Symonds. Komence de 1894 kun Homogenic Love, socialisma aktivulo kaj poeto Edward Carpenter verkis aron da prisamseksemaj artikoloj kaj pamfletoj, kaj elŝrankiĝis en 1916 en sia libro Miaj Tagoj kaj Sonĝoj. En 1900, Elisar von Kupffer publikigis antologion pri geja literaturo de antikva tempo ĝis nuno, Lieblingminne und Freundesliebe in der Weltliteratur.
Post la apero de Adolf Hitler kaj la Nacisocialisma Germana Laborista Partio (la Nazia Partio) en Germanio, gejoj kaj, en plej malgranda kvanto, lesboj, estis du el la multnombraj grupoj celitaj de la nazioj kaj fine estis inter la holokaŭstaj viktimoj. Komence de 1933, gejaj organizoj estis malpermesitaj, sciencaj libroj pri samseksemo, kaj sekseco ĝenerale (kiel tiuj de la Institut für Sexualwissenschaft, prizorgita de juda geja rajt-kampanjo Magnus Hirschfeld), estis bruligitaj, kaj samseksemuloj ene de la Nazia Partio mem estis murditaj. La Gestapo kompilis listojn de gejoj, kiuj estis sekse konformaj al la "germana normo".
Inter 1933 kaj 1945 proksimume 100.000 viroj estis arestitaj kiel samseksemuloj, el kiuj 50.000 estis oficiale kondamnitaj. La plej multaj el tiuj viroj servis tempon en regulaj malliberejoj, kaj ĉirkaŭkalkulitaj 5,000 ĝis 15,000 el tiuj kondamnitaj estis enprizonigitaj en naziajn koncentrejojn. Estas neklare kiom multaj el la 5.000 al 15.000 mortis en la tendaroj, sed elstara erudiciulo Rüdiger Lautmann kredas, ke la mortokvoto de samseksemuloj en koncentrejoj eble estis ĝis 60%. Gejoj en la tendaroj suferis nekutiman gradon de krueleco fare de iliaj kaptantoj. Ĉi tiuj pritaksoj inkluzivas nur individuojn apartigitajn pro la seksa orientiĝo. Multaj aliaj jam estis senditaj al la tendaroj simple pro ilia religio sen bezono de alia pravigo. Malmulte da studoj estis faritaj por taksi la nombron de judaj gejoj, kiuj mortis en la tendaroj.
Post la milito, la plejmulto el la landoj ne akceptis la mistraktadon de samseksemuloj en koncentrejoj, kaj kelkaj viroj eĉ estis denove arestitaj kaj malliberigitaj surbaze de pruvoj trovitaj dum la naziaj jaroj. Ne estis ĝis la 1980-aj jaroj, kiam registaroj ekkonis ĉi tiun epizodon, kaj ne ĝis 2002, kiam la germana registaro pardonpetis al la geja komunumo. En 2005, la Eŭropa Parlamento adoptis rezolucion pri la Holokaŭsto, kiu inkluzivis la persekutadon de samseksemuloj.
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Islamo kaj samseksemo.
Estas pluraj rakontoj de araboj kiuj vojaĝis al Eŭropo en la mezo de la 1800-aj jaroj. Du el ĉi tiuj vojaĝantoj, Rifa'ah al-Tahtawi kaj Muhammad as-Saffar, montras sian surprizon, ke la francoj kelkfoje intence tradukis aman poezion pri juna knabo, anstataŭ de juna virino, por konservi siajn sociajn normojn kaj moralon.[89]
Israelo estas konsiderita la plej tolerema lando en Mezoriento kaj Azio al samseksemuloj kun Tel-Avivo konata kiel "la geja ĉefurbo de la Proksima Oriento",[90] kaj estas konsiderita unu el la plej gejemaj urboj en la mondo.[91] La ĉiujara parado por subteni samseksemon okazas en Tel-Avivo.[92]
Aliflanke, multaj registaroj en Mezoriento ofte ignoras, neas la ekziston de, aŭ krimigas samseksemon.[93] Samseksemo estas kontraŭleĝa en preskaŭ ĉiuj islamaj landoj. Samseksaj interrilatoj oficiale okazigas mortpunon en pluraj islamaj nacioj: Saŭda Arabio, Irano, Maŭritanio, norda Niĝerio, Sudano, Somalio kaj Jemeno.[94] Irana eksa prezidanto Mahmoud Ahmadineĵad, dum lia parolado en 2007 en Universitato Kolumbio, asertis, ke en Irano ne estas gejaj homoj. Tamen, la verŝajna kialo estas, ke ili kaŝas sin pro timo de registara sankcio aŭ malakcepto de iliaj familianoj.[95][96]
En antikva Sumero, aro de pastroj konataj kiel galaoj, laboris en la temploj de la diino Inanna, kie ili plenumis elegiojn kaj lamentojn.[97] 285 galaoj alprenis inajn nomojn, parolis en la eme-sal dialekto, kiu tradicie rezerviĝis por virinoj, kaj ŝajne okupiĝis pri samseksemaj seksrilatoj.[98] La sumeria signo por galao estis ligilo de la signoj por "peniso" kaj "anuso".[98] Sumeria proverbo diras: "Kiam la galavesto forviŝis sian azenon [li diris]," Mi ne devas veki tion, kio apartenas al mia amatino [t.e. Inanna][98] de la diino Iŝtar (ekvivalenta al la ŝemida orienta Inana), kiu vestis sin per ina vestaĵo kaj faris armilajn dancojn en la temploj de Iŝtar. Pluraj akadaj proverboj ŝajnas sugesti, ke ili eble ankaŭ partoprenis samsekseman interrilaton.[98]
En antikva Asirio, samseksemo ĉeestis kaj oftis kiel komunaĵo; ĝi ankaŭ ne estis malpermesita, kondamnita, nek rigardata kiel malmorala aŭ malorda. Kelkaj religiaj tekstoj enhavas preĝojn por diaj benoj pri samseksemaj rilatoj.[99][100] La Almanako de Sorĉoj enhavis preĝojn, kiuj favoris egale la amon de viro por virino, de virino por viro, kaj de viro por viro.[101]
En la Granda Irano, samseksemo kaj gejerotikaj esprimoj estis tolerataj en multaj publikaj lokoj, de monaĥejoj kaj seminarioj ĝis tavernoj, militaj tendaroj, banĉambroj kaj kafejoj. En la frua Safavida dinastio (1501-1723), viraj domoj de prostituado estis laŭleĝe agnoskitaj kaj pagis impostojn.
Kelkaj kleruloj argumentas, ke ekzistas ekzemploj de samseksema amo en antikva literaturo, kiel en la mezopotamia Epopeo de Gilgameŝ, same kiel en la biblia rakonto pri Davido kaj Jonatano. En la Epopeo pri Gilgameŝ, kelkaj rilatoj inter la ĉefrolulo Gilgameŝ kaj la Enkidu estis viditaj de iuj kiel samseksemaj. Simile, la amo de Davido al Jonatano estas "pli granda ol la amo de virinoj.[102][103][104][105]
En multaj socioj de Melanezio, precipe en Papuo-Nov-Gvineo, samseksaj rilatoj estis integra parto de la kulturo ĝis la mezo de la 1900-aj jaroj. La etoroj kaj marindoj, ekzemple, konsideras la aliseksemon kiel pekema kaj okazigis samseksemon anstataŭe. En multaj tradiciaj melaneziaj kulturoj antaŭpubera knabo estus parigita kun pli aĝa adoleskanto, kiu fariĝus lia mentoro kaj kiu "inseminus" lin (buŝe, anuse, depende de la tribo) dum kelkaj jaroj por la plej junaj. Multaj melaneziaj socioj, tamen, fariĝis malamikaj al samseksaj rilatoj ekde la enkonduko de kristanismo fare de eŭropaj misiistoj.[106]
La Usona Psikologia Asocio, la Usona Psikiatria Asocio, kaj la Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj identigas seksan orientiĝon kiel "ne nur personan trajton, kiu povas esti difinita izolite. Pli bone dirite, la seksa orientiĝo de iu persono difinas la universon de personoj kun kiuj plej probable trovos la kontentigajn kaj plaĉigajn rilatojn":
 |
|
La Kinsey-skalo , ankaŭ nomata skalo de geja-aliseksema taksado, ĝi provas priskribi seksan historion aŭ epizodojn de homoj laŭ difinita tempo.[107] Ĝi uzas skalon de 0, kiu signifas ekskluzive aliseksema, al 6, signifante ekskluzive samseksema. Kaj en la Viraj kaj Virinaj volumenoj de la Kinsey-raportoj, aldona grado, listigita kiel "X", estis interpretita de akademianoj por indiki seksecon.[108]
Ofte, seksa orientiĝo kaj seksa orientiĝo-identeco ne distingiĝas, kio povas efiki precize taksi seksan identecon kaj sendepende de tio, ĉu seksa orientiĝo povas ŝanĝiĝi; seksa orientiĝo-identeco povas ŝanĝiĝi dum la vivo de individuo, kaj eble ne konformiĝas kun la biologia sekso, seksa konduto aŭ reala seksa orientiĝo.[109][110][111] Dum la Centro por Dependeco kaj Mensa Sano kaj Usona Psikiatria Asocio deklaras, ke seksa orientiĝo estas denaska, kontinua aŭ fiksita dum iliaj vivoj por iuj homoj, sed estas flua aŭ ŝanĝiĝas dum la tempo por aliaj,[112][113] la Usona Psikologia Asocio distingas inter seksa orientiĝo (denaska emo) kaj identeco de seksa orientiĝo (kiu eble ŝanĝiĝos je iu ajn punkto en la vivo de persono).[114]
Homoj kun samseksa orientiĝo povas esprimi sian seksecon en diversaj manieroj, kaj povas, aŭ ne, esprimi ĝin per siaj kondutoj.[6] Multaj havas seksajn rilatojn ĉefe kun homoj de sia propra seksa identeco, kvankam iuj havas seksajn rilatojn kun tiuj de la kontraŭa sekso, ambaŭseksemaj rilatoj aŭ neniaj rilatoj (fraŭleco).[6] La datumoj prenitaj el la enketoj indikas, ke inter 40% kaj 60% el gejaj viroj kaj inter 45% kaj 80% el lesboj estas nuntempe engaĝitaj en romantika rilato[115]. La enketo-datenoj ankaŭ indikas, ke inter 18% kaj 28% el gejaj paroj kaj inter 8% kaj 21% el lesbaj paroj en Usono estis kune dek aŭ pli da jaroj.[115] Studoj trovis samseksajn kaj aliseksajn parojn ekvivalentaj unu al la alia en mezuroj de kontentigo kaj sindevigo en rilatoj,[116][117][118] ke aĝo kaj sekso estas pli fidindaj ol seksa orientiĝo kiel antaŭdirilo de kontento kaj devontigo al rilato, kaj ke homoj kiuj estas aliseksemaj aŭ samseksemaj kunhavas kompareblajn esperojn kaj idealojn rilate al romantikaj rilatoj.
Historie, anusa seksumado estis populare asociita kun viraj samseksemuloj. Multaj viroj kiuj seksumas kun viroj, aliflanke, ne okupiĝas pri anusa seksumado, kaj eble okupiĝas pri buŝa seksumado, seksfrotado, aŭ reciproka masturbado anstataŭe.[119][120][121][122] Gejoj ankaŭ povas okupiĝi pri malsamaj formoj de buŝa seksumado, kiel ekzemple midzado, skrotlekado kaj anuslekado. Dum enreta enketo de 18.000 viroj kiuj seksumas kun viroj en Eŭropo "montris ke buŝa seksumado estis plej ofte praktikita, sekvata de reciproka masturbado, kun anusa koito triavice. "Enketo de The Journal of Sexual Medicine (2011) trovis similajn rezultojn por usonaj gejaj kaj ambaŭseksemaj viroj. Buŝa kisado al paro (74,5%), buŝa seksumado (72,7%) kaj masturbado kun partnero (68,4%) estis la tri plej oftaj kondutoj, kun 63.2% de la speco mem-raportante kvin al naŭ seksajn kondutojn.
Inter viroj, kiuj seksumas kun aliaj viroj, la penetranta partnero povas esti aludata kiel aktiva, kaj la penetrata, povas esti nomata pasiva, kaj tiuj, kiuj ĝuas ĉiujn rolojn, povas esti nomataj kiel multflankaj. Plezuro, doloro, aŭ ambaŭ povas akompani anusan seksumadon. Dum la nervaj finaĵoj en la anuso povas provizi plezurajn sentojn, orgasmo povas esti atingita per akceptema anusa penetrado per nerekta stimulo de la prostato.[123][124][125].
Elirado de la ŝranko aŭ elŝrankiĝo estas frazo rilata al onia malkaŝo de la seksa orientiĝo aŭ genra identeco, kaj estas priskribita kaj spertita kiel psikologia procezo aŭ vojaĝo.[127] Ĝenerale, la elŝrankiĝo estas priskribita en tri fazoj. La unua fazo estas la "koni sin mem", kaj la realigo aperas, ke oni estas malfermita al samseksaj rilatoj. Ĉi tio ofte estas priskribita kiel interna eliro. La dua fazo implikas onian decidon veni al aliaj, ekz. familio, amikoj aŭ kolegoj. La tria fazo pli ĝenerale engaĝas vivi malkaŝe kiel GLATa persono.[128] En Usono hodiaŭ homoj ofte elŝrankiĝas dum mezlernejo aŭ gimnazio. Je ĉi tiu aĝo, ili eble ne fidas aŭ petas helpon de aliaj, precipe kiam ilia orientiĝo ne estas akceptita en la socio. Foje iliaj propraj familioj eĉ ne estas informitaj.[129]
Laŭ Rosario, Schrimshaw, Hunter, Braun (2006), "la disvolvo de seksa identeco lesba, geja aŭ ambaŭseksema estas kompleksa kaj ofte malfacila procezo. Male al membroj de aliaj minoritataj grupoj (ekz. etnaj kaj rasaj malplimultoj) ), plej multaj Glat-anoj ne kreskas en komunumo de similuloj, de kiuj ili lernas pri sia identeco kaj kiuj plifortigas kaj subtenas tiun identecon. Prefere, GLAT-anoj ofte kreskas en komunumoj, kiuj estas aŭ nesciantaj aŭ malkaŝe malamikaj al samseksemo.[130]
Elŝrankiĝo estas la praktiko malkaŝi publike la seksan orientiĝon de fermita persono. Famaj politikistoj, famuloj, militistaj homoj, kaj pastroj membroj estas senlimaj, kun motivoj kiuj iras de malico ĝis politikaj aŭ moralaj kredoj. Multaj komentistoj tute kontraŭas la praktikon, dum kelkaj kuraĝigas ekskursajn publikajn figurojn, kiuj uzas siajn influojn por damaĝi aliajn gejojn.[131]
Observata ĉiujare la 11-an de oktobro de membroj de la GLATaj komunumoj kaj iliaj rektaj aliancanoj, la Nacia Tago por Elŝrankiĝo estas ekster civitana konscio por eliri kaj diskuti pri GLAT-aj problemoj inter la ĝenerala popolo por doni konatan vizaĝon al la Movado de GLATaj rajtoj.[132] Ĉi tiu tago estis la inspiro por ekhavi GLAT-an Monaton en Usono en oktobro. La tago estis fondita en 1988, de Robert Eichberg, lia partnero William Gamble, kaj Jean O'Leary por festi la Duan Nacian Marŝon al Vaŝingtono pri Lesbaj kaj Gejaj Rajtoj jaron antaŭe, en kiu 500,000 homoj marŝis kontraŭ Vaŝingtona registaro, por geja kaj lesba egaleco. En Usono, la Kampanjo pri Homaj Rajtoj administras la eventon sub la Nacia Elŝrankiĝa Projekto, ofertante rimedojn al GLATaj individuoj, paroj, gepatroj kaj infanoj, same kiel al rektaj amikoj kaj parencoj, por antaŭenigi konscion pri GLATaj familioj vivantaj honeste kaj malferme. Candace Gingrich iĝis la reprezentanto de la tago en aprilo 1995. Kvankam ankoraŭ nomata "Nacia Tago," oni observas ĝin en Kanado, Germanio, Nederlando kaj Svislando ankaŭ la 11-an de oktobro, kaj en Britio la 12-an de oktobro.
Lesbaninoj ofte spertas sian seksecon malsame al gejaj viroj, kaj havas malsamajn komprenojn pri etiologio de tiuj derivitaj de studoj enfokusigitaj plejparte al viroj. Por informoj pri ina gejeco, vidu Lesbanino.[133]
En usona poŝta enketo de Shere Hite de la 1970-aj jaroj, lesbaninoj mem-raportis siajn kialojn por esti lesbaj. Ĉi tiu estas la ununura grava esplorado pri ina sekseco, kiu esploris kiel virinoj komprenas esti samseksemaj ekde Kinsey en 1953. La esploroj donis informojn pri ĝenerala kompreno de virinoj pri lesbaj rilatoj kaj ilia seksa orientiĝo. Virinoj donis diversajn kialojn por preferi seksajn rilatojn kun virinoj al seksaj rilatoj kun viroj, inkluzive trovante virinojn pli sentemajn al bezonoj de aliaj homoj.[134]
De kiam Hite efektivigis sian studon, ŝi agnoskis, ke kelkaj virinoj eble elektis la politikan identecon de lesbanino. Julie Bindel, brita ĵurnalisto, reasertis, ke "politika lesbanismo daŭre sentas sin en ĝi, ĉar ĝi plifortigas la ideon, ke sekseco estas elekto, kaj ni ne estas destinitaj al specifa sorto pro niaj kromosomoj."
Verkistoj de la frua 20-a jarcento pri samseksa orientiĝo kutime komprenis, ke ĝi estas nepre ligita al la propra sekso de la individuo. Ekzemple, oni pensis, ke tipa ina persono, allogita de inaj korpoj, havus virajn atributojn, kaj inverse. Tamen, ĉi tiu kompreno kiel seksa inversigo estis pridisputata tiutempe, kaj tra la dua duono de la 20-a jarcento, genra identeco ĉiam pli vidiĝis kiel fenomeno diferenca de seksa orientiĝo.[135]
Transgenruloj kaj cisgenruloj povas esti allogataj de viroj, virinoj aŭ ambaŭ, kvankam la superregado de malsamaj seksaj orientiĝoj estas tre malsama en ĉi tiuj du komunumoj. Individua samseksema, aliseksema aŭ ambaŭseksema persono povas esti vira, ina aŭ androgena, kaj krome multaj membroj kaj subtenantoj de lesbaj kaj gejaj komunumoj nun vidas la "seks-konforman gejecon" kaj la "seks-nekonforman samseksemon" kiel negativajn stereotipojn. Tamen, studoj de J. Michael Bailey kaj K.J. Zucker trovis, ke la plimulto de gejaj viroj kaj lesbaninoj raportas, ke ili estas malkonformaj pri seksuloj dum la infanaĝo.[136]
Ekzistas pluraj teorioj pri kiel kaj kiam genra identeco formiĝas, kaj studado de la temo estas malfacila ĉar infanoj manko de lingvo postulas esploristojn fari supozojn de nerekta indico. John Money sugestis, ke infanoj povus konsciiĝi kaj doni iom da signifo al sekso jam de 18 monatoj ĝis du jaroj; Lawrence Kohlberg argumentas, ke genra identeco ne formiĝas ĝis la aĝo de tri jaroj. Estas vaste konsentite, ke kerna seksa identeco estas firme formita de aĝo tri. Ĉe tiu punkto, infanoj povas fari firmajn asertojn pri sia sekso kaj emas elekti agadojn kaj ludilojn, kiujn oni konsideras taŭgaj por sia sekso (kiel pupoj kaj pentrado por knabinoj, kaj ludpafiloj kaj ĉaretoj por knaboj).
Fidindaj datumoj pri la grandeco de geja kaj lesba loĝantaro valoras je informado de publikaj politikoj. Ekzemple, demografio helpus kalkuli la kostojn kaj profitojn de hejmaj partneraj avantaĝoj, la efikon de laŭleĝigado de geja adopto, kaj la efikon de la uson-armea politiko Don't ask, don't tell[138]. Krome, scio pri la grandeco de la "geja kaj lesba loĝantaro" promesas helpi sociajn sciencistojn kompreni ampleksan gamon de gravaj demandoj, demandoj pri la ĝenerala naturo de labormerkataj elektoj, akumulado de homaj rimedoj, fakado pri domanaroj,.[138] diskriminacio kaj decidoj pri geografia loko." [139]
Mezuri la superecon de samseksemo prezentas malfacilaĵojn.[138] Estas necese konsideri la mezurajn kriteriojn uzatajn, la elirpunktojn kaj la tempoperiodon prenitan por difini seksan orientiĝon. Multaj homoj, kvankam ili havas samseksajn altirojn, eble ne volas identigi sin kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj. La esplorado devas mezuri certajn trajtojn kiuj povus difini seksan orientiĝon.[138] La kvanto da homoj kun samseksaj deziroj povas esti pli granda ol la kvanto da homoj, kiuj agas laŭ tiuj deziroj, kiuj siavice povas esti pli grandaj ol la kvanto da homoj, kiuj memidentigas sin kiel gejaj, lesbaj aŭ ambaŭseksemaj..[20]
En 1948 kaj 1953, Alfred Kinsey raportis, ke preskaŭ 46% el la viroj "reagis" seksume al personoj de ambaŭ seksoj dum sia plenaĝa vivo, kaj 37% havis almenaŭ unu samsekseman sperton. John Tukey kritikis la metodon de Kinsey pro uzado de taŭgaj sampladoj kaj ne hazardaj sampladoj. Posta studo provis forigi la sampladan direkton, sed ĝi daŭre atingis similajn konkludojn. Simon LeVay citas ĉi tiujn Kinsey-rezultojn kiel ekzemplon de la singardemo necesa por interpreti demografiajn studojn, ĉar ili povas doni tre malsamajn ciferojn laŭ kiuj kriterioj estas uzataj por konduki ilin, malgraŭ uzado de solidaj sciencaj metodoj.[5][140]
Laŭ gravaj studoj, el 2% al 11% de homoj havis ian specon de sam-seksa kontakto ene de sia vivdaŭro;[141][142][143][144][145][146] tiu procento pliiĝas al 16-21% kiam unu aŭ ambaŭ sam-seksaj altiroj kaj kondutoj estas informitaj. En esploro de 2006, 20% el la respondintoj anonime sciigis kelkajn samseksemajn sentojn, kvankam nur 2-3% identigis sin kiel samseksemaj. Alia esploro en 1992 informis, ke 6,1% el la viroj de Britio havis samsekseman sperton, dum en Francio oni registris nombron je 4,1%.
En Usono, laŭ raporto de The Williams Institute en aprilo 2011, 3,5% aŭ ĉirkaŭ 9 milionoj da plenkreskuloj estas lesbaninoj, samseksemaj aŭ ambaŭseksemaj. Laŭ la usona censo de 2000, estis ĉirkaŭ 601,209 samseksaj needziĝaj hejmoj partneroj.[147][148][149]
Studo farita de la CDC en 2013, en kiu pli ol 34.000 usonanoj estis intervjuitaj, metas la procenton de lesbaninoj kaj gejoj je 1,6% kaj 0,7% kiel ambaŭseksemaj.
.jpg)
La loĝantoj nomataj "gejoj" en Okcidento ne estas priskriba termino, kiun ĉiuj viroj, kiuj seksumas kun viroj, agnoskas en la cetera mondo. Dum samseksema kulturo estas ĉiam pli malferma kaj diskutita, la mondo de viroj kiuj seksumas kun viroj konsistas el diversa loĝantaro, kiu ofte povas respondi alimaniere depende de kiel estas komunikitaj en klinikaj konektoj. "Geja" ĝenerale uziĝas por priskribi seksan orientiĝon, dum "viroj kiuj seksumas kun viroj" priskribas konduton.[150]
Kelkaj viroj, kiuj havas seksrilaton kun aliaj viroj, ne rilatas al la termino "samseksema" aŭ ambaŭseksema, kaj ne konsideras seksumadon kun aliaj viroj kiel seksa agado, esprimo kiun ili rezervas por seksaj rilatoj kun virinoj.[151] Ĉi tio estas precipe vera inter individuoj de ne-okcidentaj kulturoj. Tamen, ĝi estas ofta en Usono. Terminoj kiel viroj kiuj seksumas kun viroj aŭ "sam-seksa amanto" ofte estas uzataj anstataŭ la vorto gejo. Viroj en Afriko kaj Latinameriko okupiĝas pri seksaj rilatoj kun aliaj viroj, dum ili ankoraŭ aludas sin kiel "aliseksemaj". Same pri viroj, kiuj partoprenas samseksemajn agadojn en la armeo, lernejoj kaj universitatoj, aŭ malliberejo; la plej multaj el ili ne konsideras sin gejaj sed daŭre engaĝiĝas sekse kun samseksuloj por plenumi siajn dezirojn, senti sin potencaj, akiri favorojn aŭ pro aliaj kialoj.[152]
Mankas informo pri seksa konduto en plej multaj evolulandoj. La limigitaj fontoj haveblaj indikas, ke kvankam samseksemaj mem-identigoj eble okazos relative malofte, la superregado de samseksema konduto estas pli alta.[153] Ĉi tiuj viroj ne estas konsiderataj en kelkaj seksaj identecaj esploroj, kiuj povus konduki al subinformado kaj malĝustaĵoj.[154]
Laŭ baloto de 2008, 13% el la britoj havis ian specon de samseksa kontakto dum nur 6% el la britoj identigas sin kiel gejojn aŭ ambaŭseksemajn. En kontrasto, enketo farita de la Brita Oficejo pri Naciaj Statistikoj en 2010 trovis, ke 95% el la britoj identigis sin kiel aliseksemaj, 1,5% identigis sin kiel gejaj aŭ ambaŭseksemaj,.[155] kaj la lastaj 3,5% donis pli malprecizajn respondojn kiel ekzemple "mi ne scias ", "alian", aŭ ne respondis la demandon.[140][156] En oktobro 2012, Gallup komencis realigi jarajn enketojn por studi la demografion de GLATaj homoj, determinante ke 3,4% (± 1%) el la plenkreskuloj identigitaj kiel GLATa en Usono.[157] Ĝi estis la plej granda enketo de la nacio pri la afero tiutempe. En 2017, oni taksis, ke la procento leviĝis al 4,5% de plenkreskuloj, kun la pliiĝo plejparte veninta el la jarmiluloj. La enketo atribuas la plialtiĝon al pli granda volemo de junuloj malkaŝi sian seksan identecon.[158][159][160]
La Usona Psikologia Asocio, la Usona Psikiatria Asocio kaj la Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj asertas:
|
|
La interkonsento pri esplorado kaj klinika literaturo montras, ke samseksaj seksumaj kaj romantikaj altiroj, sentoj kaj kondutoj estas normalaj kaj pozitivaj variaĵoj de homa sekseco.[162] Nun estas granda esploraro, kiu indikas, ke esti geja, lesba aŭ ambaŭseksema estas kongrua kun normala mensa sano kaj socia alĝustigo.[14] La KIM-9 (1977) de la Monda Organizaĵo pri Sano (1977) listigis samseksemon inter la mensaj malsanoj; ĝi estis forigita de la ICD-10, apogita de la 43-a Monda Asembleo pri Sano, la 17-an de majo 1990.[163][164][165] Kiel la DSM-II, la KIM-10 aldonis mem-distonan seksan orientiĝon al la listo, kiu rilatas al homoj, kiuj volas ŝanĝi sian seksan identecon aŭ seksan orientiĝon pro psikologia aŭ konduta malordo. La Ĉina Psikiatria Societo forigis samseksemon de la Ĉina Klasado de Mensaj Malordoj en 2001 post kvin jaroj da studado de la asocio.[166] Laŭ la Reĝa Kolegio de Psikiatroj "Ĉi tiu malfeliĉa historio montras, kiel marĝenado de homgrupoj, kiuj havas apartan personecon (en ĉi tiu kazo la samseksemeco) povas konduki al damaĝa medicina praktiko kaj bazo por diskriminacio en la socio.[14]
Ekzistas nun granda kvanto da esploraj atestoj kiuj indikas, ke esti geja, lesba aŭ ambaŭseksema estas kongrua kun normala mensa sano kaj socia alĝustigo. Tamen, la spertoj pri diskriminacio en socio kaj ebla malakcepto de amikoj, familioj kaj aliaj homoj, kiel dungantoj, tio signifas ke kelkaj GLAT-homoj spertas pli grandan ol antaŭviditan dominadon de mensaj sanproblemoj kaj problemoj pri misuzaj substancoj. Kvankam ekzistas konservativaj politikaj grupoj en Usono, ke ĉi tiu pli alta tropezo de mensaj sanaj malfacilaĵoj estas konfirmo, ke samseksemo mem ne estas mensa malordo kaj ke ekzistas neniuj indikaĵoj por konfirmi tian aserton."[167]
Plejparto de lesboj, gejoj, kaj ambaŭseksemuloj, kiuj serĉas psikoterapion faras tion pro la samaj kialoj kiel gejaj personoj (streso, malfacilaĵoj de la amrilatoj, malfacileco alĝustiĝi al sociaj aŭ laboraj situacioj, ktp.); ilia seksa orientiĝo povas esti primara, hazarda aŭ negrava al iliaj problemoj kaj kuracado. Kio ajn estas la temo, estas alta risko por kontraŭ-samseksemaj antaŭjuĝoj en psikoterapio kun lesbaj, gejaj kaj ambaŭseksemaj klientoj.[168] Psikologia esplorado en ĉi tiu kampo estis grava por kontraŭagi antaŭjuĝojn ("gejfobiajn") sintenojn kaj agojn, kaj al la GLAT-rajtoj movado ĝenerale.[169]
La taŭga apliko de psikoterapio baziĝas sur la sekvaj sciencaj faktoj:
Kvankam sciencistoj preferas biologiajn modelojn por la kaŭzo de seksa orientiĝo, ili ne kredas, ke ĝi estas la rezulto de iu ajn faktoro. Ili ĝenerale kredas, ke ĝi estas determinita de biologiaj kaj mediaj faktoroj; ili deklaras ke la plej multaj seksaj orientiĝoj de homoj estas determinitaj frue, kaj evoluo de seksa orientiĝo implikas kompleksan interrilaton inter naturo kaj vivnutriĝo. La biologiaj faktoroj estas genetikaj kaj hormonaj, kiuj ambaŭ influas la fetan disvolviĝon de la cerbo, dum mediaj faktoroj povas esti sociologiaj, psikologiaj aŭ implikas la fruan uteran medion.Sciencistoj ĝenerale ne kredas, ke seksa orientiĝo estas afero elektita.[170]
La Usona Pediatria Akademio deklaris ĉe Pediatrics en 2004:
|
|
La Usona Psikolgia Asocio, kaj la Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj de Usono, asertis en 2006:
"Nuntempe ne ekzistas scienca interkonsento pri la specifaj faktoroj, kiuj igas individuon fariĝi aliseksema, samseksema aŭ ambaŭseksema, inkluzive de eblaj biologiaj, psikologiaj aŭ sociaj efikoj de la seksa orientiĝo de la gepatroj. Tamen, la haveblaj indicoj indikas, ke la vasta plimulto de gejaj kaj lesbaj plenkreskuloj estis edukitaj de aliseksemaj gepatroj, kaj la granda plimulto el infanoj kreskigitaj ĉe lesbaj kaj gejaj gepatroj eventuale kreskas kaj iĝas aliseksemuloj. "
.svg)
Esplorado pri la kaŭzoj de samseksemo ludas rolon en politikaj kaj sociaj debatoj kaj ankaŭ zorgas pri genetika profilado kaj antaŭnaska testado.[172][173]
Malgraŭ multaj provoj, neniu "geja geno" estis identigita. Tamen estas grava pruvo por genetika bazo de samseksemo precipe ĉe maskloj bazitaj sur ĝemelaj studoj, kun iu rilato ĉe regionoj de Kromosomo 8 kaj kun la Xq28-geno sur la kromosomo X[174]. Ekde la 2010-aj jaroj, eblaj epigenetikaj faktoroj fariĝis temo de pliigita atento en genetika esplorado pri seksa orientiĝo. Studo prezentita ĉe la Jara kunveno en 2005 de la Usona Societo pri Homa Genetiko, trovis, ke la metilacia skemo en naŭ regionoj de la genaro aperis tre proksime ligita al seksa orientiĝo, kun rezulta algoritmo uzanta la metilacian skemon por antaŭdiri la seksan orientiĝon de kontrola grupo kun preskaŭ 70% da precizeco.[175][176]
Ĉar samseksemeco tendencas malpliigi reproduktan sukceson, kaj ĉar ekzistas konsiderinda pruvo ke homa seksa orientiĝo estas genetike influita, estas neklare kiel ĝi estas konservita en la loĝantaro je relative alta frekvenco.[177] Ekzistas multaj eblaj klarigoj, kiel genoj, kiuj havas antaŭvidon, ke samseksemeco ankaŭ asignas avantaĝon al aliseksemuloj, efekto de parencaj elektoj, socia prestiĝo, kaj tiel plu. Studo (2009) ankaŭ sugestis signifan kreskadon de fekundeco en la inoj ligitaj al la samseksemaj homoj de la patrina linio (sed ne en tiuj rilataj al la patra).[178]
.jpg)
Ne estas studoj de taŭga scienca rigoreco, kiuj konkludas, ke la klopodoj kun la celo ŝanĝi la seksan orientiĝon povas vere ŝanĝi personan seksan orientiĝon. Tiuj klopodoj estas kontestataj pro streĉiĝoj inter la valoroj de kelkaj religiaj organizoj, unuflanke, kaj tiuj tenitaj de GLATaj rajtaj organizoj kaj profesiaj kaj sciencaj organizoj kaj aliaj kredaj organizoj,.[18] aliflanke. La delonga interkonsento pri la kondutaj kaj sociaj sciencoj kaj la profesioj pri sano kaj mensa sano estas, ke samseksemo per si mem estas normala kaj pozitiva variaĵo de homa seksa orientiĝo, kaj tial ne mensa malordo.[18] La Usona Psikologia Asocio diras, ke "la plej multaj homoj spertas malmultan aŭ nenian senton je elekto de la seksa orientiĝo". Kelkaj individuoj kaj grupoj antaŭenigis la ideon je samseksemo kiel simptomoj de evoluaj difektoj aŭ spiritaj kaj moralaj mankoj kaj argumentis, ke seksaj orientiĝoj,[179] inkluzive de psikoterapio kaj religiaj penoj, povus ŝanĝi samseksemajn sentojn kaj kondutojn. Multaj el ĉi tiuj individuoj kaj grupoj ŝajnis esti enigitaj en la pli grandan kuntekston de konservativaj religiaj politikaj movadoj, kiuj subtenis la stigmatizigon de samseksemo laŭ politikaj aŭ religiaj kialoj.[18]
Neniu grava pri-mensa profesia organizaĵo sankciis klopodojn ŝanĝi seksan orientiĝon kaj preskaŭ ĉiuj adoptis politikajn deklarojn avertante la profesion kaj publikon pri traktadoj, kiuj celas ŝanĝi seksan orientiĝon.[180] Tiuj inkludas la Usonan Psikiatrian Asocion, Usonan Psikologian Asocion, Usonan Asocion pri Konsultado, Nacian Asocion de Socialaj Laboristoj en Usono, la Reĝan Kolegion de Psikiatroj, kaj la Aŭstralian Psikologian Societon. La Usona Psikologia Asocio kaj la Reĝa Kolegio de Psikiatroj esprimas zorgojn, ke la pozicioj protektitaj de la Usona Asocio por la Esplorado kaj Terapio pri Samseksemo ne estas subtenitaj de la scienco kaj kreas la etoson en kiu antaŭjuĝoj kaj diskriminacio povas prosperi.[181]
La Usona Psikologia Asocio deklaras, ke "seksa orientiĝo ne estas elekto, kiun oni povas ŝanĝi laŭvole, kaj ke seksa orientiĝo plej probable estas la rezulto de kompleksa interago de mediaj, kognitivaj kaj biologiaj faktoroj ... estas formita frue. .. [kaj indikaĵoj sugestas ke biologiaj, inkluzive de genetikaj aŭ denaskaj hormonaj faktoroj, ludas signifan rolon en la sekseco de persono. " Ili diras, ke "seksa orientiĝo-identeco, ne seksa orientiĝo, ŝajnas ŝanĝiĝi per psikoterapio, subtenaj grupoj, kaj vivokazaĵoj.[181][182] " La Usona Psikiatria Asocio diras, ke "individuoj eble ekkonscias je malsamaj punktoj en siaj vivoj, ke ili estas aliseksemaj, gejaj, lesbaj aŭ ambaŭseksemaj "kaj kontraŭas iun ajn psikiatrian kuracadon, kiel ekzemple "rekuraciga" aŭ "konverta terapio, kiu baziĝas sur la supozo ke samseksemo en si mem estas mensa malordo, aŭ bazita sur antaŭa supozo, ke la paciento devas ŝanĝi sian samsekseman orientiĝon". Ili celas tamen, kuraĝigi geja asertan psikoterapion.[113] Similarly, the American *Psychological* Association[183] Simile, la Usona Psikologia Asocio dubas pri la efikeco kaj flankefika profilo de klopodoj pri seksa orientiĝo, inkluzive konvertan terapion.[9][184]
La Usona Psikologia Asocio "instigas profesiulojn pri mensa sano eviti misprezenti la efikecon de klopodoj por seksa orientiĝo antaŭenigante aŭ promesante ŝanĝon en seksa orientiĝo[18] dum provizado de helpo al individuoj afliktitaj de sia propra aŭ alia seksa orientiĝo kaj konkludas ke la avantaĝoj raportitaj de partoprenantoj en seksaj orientiĝoj povas esti atingitaj per aliroj, kiuj ne provas ŝanĝi seksan orientiĝon ".[18]
Sciencaj esploroj estis ĝenerale koheraj montrante, ke gepatroj samseksemaj estas tiom taŭgaj kaj kapablaj kiel la aliseksemaj gepatroj, kaj iliaj infanoj estas tiom psikologie sanaj kaj bone adaptitaj kiel infanoj edukitaj ĉe aliseksemaj gepatroj. Laŭ sciencaj literaturaj recenzoj, ekzistas neniu indikaĵo kontraŭa.[185]
Revizio de 2001 sugestis, ke la infanoj kun samseksemaj patroj au patrinoj aspektas malpli tradicie genre markitaj kaj verŝajne estas pli malfermaj al gej-erotikaj rilatoj, parte pro genetiko (80% el la infanoj edukitaj de samseksaj paroj en Usono ne adoptitaj kaj plej multaj estas la rezulto de geedzeco) kaj procezoj de familiaj socialigado (infanoj kreskas en relative pli toleremaj lernejoj, najbarecoj kaj sociaj kuntekstoj, kiuj estas malpli aliseksemismaj), kvankam la plimulto de infanoj kreskadas ĉe samuloj... La seksaj paroj identigas sin aliseksemaj. Revizio de 2005 de Charlotte J. Patterson por la Usona Psikologia Asocio trovis, ke la disponeblaj datumoj ne sugestis pli altajn indicojn de samseksemo inter infanoj de samseksemaj gepatroj.[186][187]
Enketo de Pew Research Centre en 2006 trovis mallarĝan disigon de publika opinio pri adopto de samseksemuloj, dum enketo farita en 2007 de CNN kaj Opinion Research Corporation diris, ke 57% el la enketitoj sentas, ke samseksemuloj devas havi rajton adopti kaj 40% diris, ke ili ne devus. En Britio en 2007, 64% el la enketitoj diris, ke ili pensas ke lesbaj edzinoj rajtas adopti kaj 32% diris, ke ili ne devus.[188] 55% el enketitoj pensis, ke virparoj devus povi adopti kaj 59% el la homoj opinias, ke lesbaj paroj povus adopti. En 2010 enketo demandis: "Ĉu vi subtenas aŭ kontraŭas permesadon al samseksaj paroj adopti infanojn?" La balotenketo trovis, ke 51% kontraŭis adopton fare de samseksaj paroj kaj 39% subtenis ĝin.[189] Opinia enketo farita fine de 2006 laŭ peto de la Eŭropa Komisiono indikis, ke la pola opinio estis ĝenerale kontraŭa al samseksa edzeco kaj al adopto de samseksaj paroj. La enketo de la Eurobarometer 66 trovis, ke 74% el poloj kontraŭas la samseksan edzecon kaj 89% kontraŭis adopton de samseksaj paroj.[190][191]
Ekde la jaro 2000 en 4 aŭtonomaj regionoj de Hispanio: Aragono, Navaro, Eŭskio, kaj Katalunio estis reguligita la adoptado kune al gejaj paroj.[192] En Andaluzio, Asturio kaj Kantabrio iĝis laŭleĝa nur la akceptado de gejunuloj per samseksemaj kuniĝoj. Nur poste, per la leĝo 13/2005, Hispanio estis la unua lando kiu establis plenan egalecon laŭ adopto kaj edzeco por samseksaj paroj, ekde kiam la nova hispana leĝaro ekvalidis la 3-an de julio.[193] En 2005, la nederlanda leĝaro ne antaŭvidis la eblon, ke gejaj paroj povas adopti fremdajn infanojn kaj la belgoj ankoraŭ ne akceptis adopton de samseksema edzeco.[192] Tamen, praktike edzeco inter homoj de la sama sekso havas preskaŭ neniun ŝancon adopti eksterlandajn infanojn, ĉar preskaŭ ĉiuj devenlandoj de tiaj infanoj kutime limigas adoptojn nur al geedziĝoj inter viroj kaj virinoj.[194]
La esprimoj "viroj kiuj seksumas kun viroj" kaj "virinoj kiuj seksumas kun virinoj" rilatas al homoj, kiuj realigas seksan agadon kun aliaj samseksaj uloj, sendepende de kiel ili identigas sin, kiel multaj elektas akcepti sociajn identecojn kiel lesbaj, gejaj kaj ambaŭseksemaj.[195][196][197][198][199] Ĉi tiuj terminoj ofte estas uzataj en medicina literaturo kaj socia esplorado por priskribi tiajn grupojn por studado, sen bezono pripensi la problemojn de seksa mem-identeco. Kelkaj fakvortoj konsideras problemojn ĉar ili "bremsas sociajn dimensiojn de sekseco; subfosas la mem-etikedadon de lesboj, gejoj kaj ambaŭseksemuloj; kaj ne sufiĉe priskribas variaĵojn de seksa konduto".
Kontraste al ĝiaj avantaĝoj, seksa konduto povas esti malsana vektoro. Sekura seksumado estas signifa filozofio por redukti damaĝojn. Multaj landoj nuntempe malpermesas donaci sangon de la viroj, kiuj seksumas kun viroj; la politiko de la Usona Manĝaĵa kaj Droga Administracio deklaras, ke "ili estas, kiel grupo, pliigita risko por HIV, hepatito B kaj kelkaj aliaj infektoj, kiujn oni povas transdoni per transfuzo."
Ĉi tiuj pli sekuraj seksaj rekomendoj estas interkonsentitaj de fakuloj pri publika sano por virinoj, kiuj seksumas kun virinoj por eviti seksajn malsanojn:
Ĉi tiuj pli sekuraj seksaj rekomendoj estas interkonsentitaj de fakuloj pri la publika sano por viroj, kiuj seksumas kun viroj, por eviti seksajn malsanojn:
Kiam ĝi estis priskribita unue en medicina literaturo, samseksemo ofte estis kontaktita el vidpunkto, kiu celis trovi propran psikopatologion kiel ĝian radikan kaŭzon. Multe da literaturo pri mensa sano kaj samseksemaj pacientoj temis pri ilia deprimiĝo, droga misuzado kaj memmortigo.[203] Kvankam ĉi tiuj temoj ekzistas inter homoj ne-aliseksemaj, diskuto pri iliaj kaŭzoj ŝanĝiĝis post forigo de samseksemo de la Diagnoza kaj Statistika Manlibro en 1973. Male, socia ostracismo, jura diskriminacio, internigo de negativaj stereotipoj kaj limigitaj subtenaj strukturoj, indikas faktorojn de samseksemaj homoj en okcidentaj socioj, kiuj ofte malhelpas la mensan sanon. Stigmoj, antaŭjuĝoj kaj diskriminacio el negativaj sociaj sintenoj al samseksemo kondukas al pli alta superregado de mensaj sanaj malordoj inter lesbaninoj, gejoj, kaj ambaŭseksemuloj kompare kun iliaj aliseksemaj samuloj.[204] Indico indikas, ke la liberaligo de ĉi tiuj sintenoj dum la 1990-aj jaroj tra la 2010 estas asociita kun malpliigo de tiaj mensaj sano-riskoj inter pli junaj GLAT-anoj.[205]
Samseksema juneco havas pli grandan riskon je memmortigo, misuzo de drogoj, lernejaj problemoj kaj izoleco pro "malamika kaj kondamnata medio, parolaj kaj fizikaj misuzoj, malakcepto kaj izoleco de familio kaj samuloj".[206] Plue, GLATaj junuloj pli probable raportas psikologiajn kaj fizikajn misuzojn de gepatroj aŭ domzorgistoj, kaj pli da seksa misuzo. Sugestaj kialoj por ĉi tiu malegaleco estas, ke: (1) GLATaj junuloj povas esti specife trafe celataj surbaze de ilia perceptita seksa orientiĝo aŭ seksa malkonforma aspekto,[207] kaj (2) ke "riskaj faktoroj asociitaj kun seksa minoritata statuso, inkluzive de diskriminacio, nevidebleco, kaj malakcepto de familianoj ... povas konduki al plialtiĝo de kondutoj asociitaj kun risko por viktimigo, kiel ekzemple misuzo de drogoj, seksumado kun multoblaj partneroj, aŭ forkuro el la hejmo dum adoleskeco." Korelativeco inter la grado de malakceptado de gepatroj de GLATaj junulinoj kaj negativaj sanproblemoj en la junuloj studitaj:
|
|
Krizaj centroj en pli grandaj urboj kaj informejoj ĉe la interreto aperis por helpi junulojn kaj plenkreskulojn.[209] La Projekto Trevor, helikoptero pri preventa sinmortigo por geja junulo, estis establita post la elsendado en la jaro 1998 ĉe HBO de la mallonga filmo Trevor.[210]
Plej multaj landoj ne malpermesas la interkonsentitajn seksrilatojn inter ne-rilatantaj personoj super la varianta loka aĝo de konsento por seksumado. Kelkaj jurisdikcioj plue agnoskas identajn rajtojn, protektojn kaj privilegiojn por la familiaj strukturoj de samseksaj paroj, inkluzive de edzeco. Kelkaj landoj kaj jurisdikcioj asertas, ke ĉiuj individuoj limigas sin al aliseksemeco kaj malpermesas samsekseman agadon per sodomiaj leĝoj. Krimuloj povas alfronti mortpunon en islamaj landoj kaj jurisdikcioj regataj de ŝario. Tamen ekzistas ofte gravaj diferencoj inter oficiala politiko kaj reala ĉiutagaĵo.
Kvankam samseksemaj agoj estas malpermesataj en kelkaj partoj de la okcidenta mondo, kiel Pollando en 1932, Danio en 1933, Svedio en 1944, kaj Anglio kaj Kimrio en 1967, ne estis ĝis meze de la 1970-aj jaroj, kiam la geja komunumo unue komencis atingi limigitajn civitanajn rajtojn en kelkaj evoluintaj landoj. Turnopunkto estis atingita en 1973 kiam la Usona Psikiatria Asocio, kiu antaŭe listigis samseksemon en la DSM-I en 1952, forigis samseksemon en la DSM-II[211], kiel agnosko de sciencaj pruvoj. En 1977, Kebekio fariĝis la unua ŝtata jurisdikcio en la mondo, kiu malpermesis diskriminacion pro seksa orientiĝo. Dum la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj, la plej multaj evoluintaj landoj adoptis leĝojn aprobante samsekseman konduton kaj malpermesante diskriminacion kontraŭ lesboj kaj gejoj rilate al dungado, loĝado kaj servoj. Aliflanke, multaj landoj nuntempaj en Proksima Oriento kaj Afriko, same kiel kelkaj landoj en Azio, Karibio kaj Suda Pacifiko, malpermesas la samseksemon. En 2013, la Barata Supera Kortumo konfirmis Sekcion 377 de la Barata Krimkodo, sed en 2018 renversigis ĝin kaj laŭleĝigis samsekseman agadon ĉie en Barato. La Sekcio 377, brita kolonia-epoka leĝo kiu krimigas samsekseman agadon, restas efika en pli ol 40 iamaj britaj kolonioj.[212]
Dek landoj aŭ jurisdikcioj, ĉiuj islamaj kaj regataj de ŝario, trudas mortpunon por samseksemo.[213][214]
En la Eŭropa Unio, ajna diskriminacio pro seksa orientiĝo aŭ genra identeco estas neleĝa laŭ la Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de la Eŭropa Unio..[222]
Ekde la 1960-aj jaroj, multaj GLAT-aj homoj en Okcidento, precipe tiuj loĝantaj en gravaj metropolaj areoj, disvolvis samsekseman kulturon. Por multaj, [ĝi estas ekzempligita per la movado de geja fiereco, kun ĉiujaraj defiladoj kaj elmontroj de ĉielarkaj flagoj.[223][224] Tamen ne ĉiuj GLATaj homoj elektas partopreni "kviran kulturon", kaj multaj samseksemuloj specife rifuzas tion fari. Por kelkaj ĝi ŝajnas esti frivola ekrano, eternigante gejajn stereotipojn.[225]
Post la ekapero de aidoso en la fruaj 1980-aj jaroj, multaj GLAT-aj grupoj kaj individuoj organizis kampanjojn por antaŭenigi klopodojn pri aidos-eduko, preventado, esplorado, pacienca subteno kaj komunuma klopodo, kaj ankaŭ postuli registaran subtenon por ĉi tiuj programoj.[226]
La mortnombro kaŭzita de la aidoso komence ŝajnis malrapidigi la progreson de la geja rajto-movado, sed ĝustatempe ĝi instigis kelkajn partojn de la GLAT-a komunumo partopreni en komunumaj servoj kaj politika agado, kaj defiis la alisekseman komunumon respondi kompate. Gravaj usonaj filmoj de ĉi tiu periodo kiuj dramecigis la respondon de individuoj kaj komunumoj al la aidosa krizo inkludas An Early Frost (1985), Longtime Companion (1990), And the Band Played On (1993), Philadelphia (1993) kaj Common Threads: Stories from the Quilt (1989).[227][228]
Publike samseksemaj politikistoj atingis multajn registarajn postenojn, eĉ en landoj kun sodomiaj leĝoj en sia lastatempa pasinteco. Ekzemploj estas Guido Westerwelle, la vic-kanceliero de Germanio; Peter Mandelson, ministro de la Brita Laborista Partio kaj Per-Kristian Foss, antaŭe norvega financministro.[229]
GLAT-aj movadoj estas kontraŭataj de diversaj individuoj kaj organizoj.[230] Kelkaj sociaj konservativuloj kredas, ke ĉiuj seksaj rilatoj kun homoj krom kontraŭ-seksa edzino subfosas la tradician familion kaj ke infanoj devas edukiĝi en hejmoj kun patro kaj patrino.[231][232] Kelkaj argumentas, ke gejaj rajtoj eble konfliktas kun parolo-libereco de individuoj,[233] religiaj liberecoj en la laborejo, la kapablo administri preĝejojn, bonfaraj organizoj kaj aliaj religiaj organizoj laŭ oniaj religiaj opinioj, kaj ke la akcepto de samseksemaj rilatoj de religiaj organizoj povus esti devigita per minacado forigi la impost-esceptitan statuson de preĝejoj kies vidoj ne vicigi kun tiuj de la registaro.[234][235][236][237] Kelkaj kritikantoj akuzas, ke politika korektado kaŭzis, ke la asocio de sekso inter maskloj kaj HIV estas malmultekostigita.[238][239]
Politikoj kaj sintenoj rilate al geja kaj lesba milita personaro varias multe ĉirkaŭ la mondo. Kelkaj landoj permesas gejojn, lesbojn kaj ambaŭseksemulojn servi malkaŝe kaj donis al ili la samajn rajtojn kaj privilegiojn kiel iliaj aliseksemaj kolegoj. Multaj landoj ne malpermesas nek subtenas GLAT-anojn kiel parto de la militfortoj. Kelkaj landoj daŭre malpermesas samseksemulan dungitaron.[240]
Plej multaj okcidentaj militaj fortoj forigis politikojn ekskluzive de seksaj minoritataj membroj. El la 26 landoj, kiuj partoprenas armee ĉe NATO, pli ol 20 landoj permesas malkaŝajn gejajn, lesbajn kaj ambaŭseksemajn homojn servi en la respektivaj armeoj. El la konstantaj membroj de la Sekureca Konsilio de Unuiĝintaj Nacioj, tri (Unuiĝinta Reĝlando, Francio kaj Usono) faras tion. La aliaj du ĝenerale ne faras: Ĉinio malpermesas gejajn kaj lesbajn homojn rekte, Rusio ekskludas ĉiujn gejojn kaj lesbojn dum tempo de paco sed permesas iujn gejajn virojn servi dum milita tempo. Israelo estas la sola lando en Mezorienta regiono kiu permesas malkaŝe GLATajn homojn servi en la armeo.[241][242]
Dum la demando pri samseksemo en la militistaro estis tre politikigita en Usono, ĝi ne nepre estas tiel en multaj landoj. Parolante ĝenerale, sekseco en ĉi tiuj kulturoj estas konsiderata pli persona aspekto de onia identeco ol en Usono.[243]
Laŭ Usona Psikologia Asocio, empiriaj indikaĵoj ne montras, ke seksa orientiĝo estas ĝusta al iu ajn aspekto de milita efikeco inkluzive de unuobla kohereco, moralo, varbado kaj retenado. Seksa orientiĝo estas senrilata al tasko-kohereco, la ununura tipo de kohereco, kiu kritike antaŭdiras la armean pretecon kaj sukceson de la teamo.[244]
Socia akcepto de ne-aliseksemaj orientiĝoj kiel samseksemo estas tre malalta en aziaj kaj afrikaj landoj, kaj estas multe pli alta en Eŭropo, Aŭstralio kaj Ameriko. Okcidenta socio pli kaj pli akceptas samseksemon ekde la 1990-aj jaroj. En 2017, profesoro Amy Adamczyk asertis, ke ĉi tiuj transnaciaj diferencoj rilate al la akcepto povas plejparte esti klarigitaj per tri faktoroj: la relativa forto de demokratiaj institucioj, la nivelo de ekonomia disvolviĝo kaj la religia kunteksto de la lokoj kie la homoj vivas.[245]
En 2006, la Usona Psikologia Asocio, Usona Psikiatria Asocio kaj Nacia Asocio de Socialaj Laboristoj asertis per Amicus curiae, raporto prezentita al la Kalifornia Supera Kortumo: "Gejoj kaj lesboj formas stabilajn, plenumitajn rilatojn, kiuj egalas al aliseksemaj rilatoj ĉe esencaj aspektoj. La institucio de la edzeco ofertas sociajn, psikologiajn kaj sanajn avantaĝojn, kiuj estas rifuzitaj al samseksaj paroj: rifuzante al samseksa paro la rajton edziĝi, la ŝtato plifortigas kaj daŭrigas la stigmon historie asociitan kun la samseksemo. stigmo havas negativajn konsekvencojn: la malpermeso de Kalifornio geedziĝi por samseksaj paroj reflektas kaj plifortigas ĉi tiun stigmon ". Ili konkludis: "Ne ekzistas scienca bazo por distingi inter samseksaj paroj kaj aliseksaj paroj rilate al la juraj rajtoj, devoj, avantaĝoj kaj ŝarĝoj donitaj de civila edzeco."
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Samseksemo kaj religioj.
La rilato inter religio kaj samseksemo variis multe tra la tempo kaj loko, ene kaj inter malsamaj religioj kaj konfesioj, kaj koncerne malsamajn formojn de samseksemo kaj ambaŭseksemo. Nuntempaj doktrinoj de la ĉefaj religioj de la mondo estas tre vastaj kaj diversaj kaj laŭ la konfesio estas diversaj sintenoj al seksaj orientiĝoj.[246]
Inter tiuj konfesioj ĝenerale negativaj al ĉi tiuj orientiĝoj, ekzistas multaj diversaj specoj de aktivaĵoj, kiujn ili povas entrepreni: ĉi tio povas varii el kvieta, senbrua senkuraĝiga samseksema agado, al eksplicita malpermeso de samseksaj rilatoj inter ĝiaj anoj kaj aktive kontraŭi socian akcepton de samseksemo, ekzekuto, enkarcerigo, ktp. Oni trovis, ke religia fundamentismo rilatas pozitive al kontraŭ-samseksemaj antaŭjuĝoj. Ĉi tiu estas la kazo de komuna religio ankaŭ, kiu tipe antaŭdiras gejfobiajn sintenojn sed ankaŭ oni trovis ke ili kondukas al fizika damaĝo kontraŭ gejoj. Religia opozicio al geja adopto estis klarigita de kolektivismaj valoroj (lojaleco, aŭtoritato, pureco) kaj malalta fleksebleco pri ekzistecaj temoj, kaj ne pro altaj prosociaj inklinoj favore al la malfortuloj.[247] Oni trovis, ke sintenoj rilate al samseksemo ne estas determinataj nur de personaj religiaj kredoj, sed ankaŭ de la interagado de tiuj kredoj kun la superreganta nacia religia kunteksto, eĉ por homoj malpli religiaj aŭ kiuj ne kundividas sian lokan superregan religian kuntekston. Multaj argumentas, ke temas pri samseksemaj agoj pekemaj, anstataŭ samseksaj allogoj mem. Tiucele iuj malinstigas etikedadon de individuoj laŭ seksa orientiĝo. Ekzistas pluraj organizoj, kiuj asertas, ke konverta terapio povas helpi malpliigi samseksan allogon.[248]
Tamen kelkaj anoj de multaj religioj rigardas la du seksajn orientiĝojn pozitive, kaj kelkaj religiaj konfesioj povas beni samseksan edzecon kaj subteni GLATajn rajtojn, kaj la kvanto de tiuj, kiuj faras tion senĉese kreskas ĉirkaŭ la mondo, kiam multe da evoluintaj mondaj leĝoj subtenas GLATajn rajtojn.[249]
Historie, kelkaj kulturoj kaj religioj akomodis, instituciigis aŭ respektis, samseksan amon kaj seksecon; tiaj mitologioj kaj tradicioj troviĝas ĉirkaŭ la mondo. Ekzemple, hinduismo ne konsideras samseksemon kiel religian pekon. En 2009, la hindua Brita KOnsilio publikigis la deklaron "Hinduismo ne kondamnas la samseksemon". Sikaj geedziĝaj ceremonioj estas ne-seksecaj specife, kaj tial samseksa edzeco estas ebla ene de Sikismo.[250]
Sendepende de ilia pozicio pri samseksemo, multaj religiemaj homoj ambaŭ sanktajn tekstojn kaj tradicion por gvidi ĉi tiun temon. Tamen, la aŭtoritato de diversaj tradicioj aŭ skribaj versaĵoj kaj la ĝusteco de tradukoj kaj interpretoj estas kontinue pridisputataj.[251]
La Abrahamaj religioj judismo, kristanismo, islamo kaj bahaismo tradicie malpermesis sodomion, kredante kaj instruante, ke tia konduto estas peka. Hodiaŭ kelkaj konfesioj ene de ĉi tiuj religioj akceptas samseksemon kaj inkluzivantajn gejajn homojn, kiel Reformisma Judismo, la Unuiĝinta Eklezio de Kristo kaj la Metropola Komunuma Eklezio. Kelkaj presbiterianaj kaj anglikanaj eklezioj bonvenigas membrojn sendistinge de samseksaj praktikoj,[252][253] kun kelkaj provincoj permesantaj ordigon kaj inkludon de gejaj kaj lesbaj klerikoj, kaj aserto de samseksaj sindikatoj. Reformisma judismo inkluzivas lesbajn kaj gejajn rabenojn kaj samseksajn edzecajn liturgiojn, dum Rekonstruisma judismo kaj la konservema branĉo en Usono permesas malĉastajn kaj gejajn rabenojn kaj sam-seksajn kuniĝojn. [254]
La Geja fiero aŭ GLAT-a fiero estas la pozitiva sinteno kontraŭ diskriminacio kaj perforto kontraŭ lesbaj, gejaj, ambaŭseksemaj kaj transgenraj homoj (GLATaj homoj) por antaŭenigi sian mem-aserton, dignon, egalecajn rajtojn, pliigi la videblecon kiel socia grupo, konstrui komunumon, kaj celebri seksan diversecon kaj seksan diferencon. Fiero, kontraste al honto kaj socia stigmatizado, estas la superreganta perspektivo, kiu subtenas la plej multajn GLATajn rajtajn movadojn tra la mondo. Fiero (angle Pride) pruntedonis sian nomon al GLAT-temaj organizoj, institutoj, fondaĵoj, libro-titoloj, periodaĵoj kaj eĉ kablaj televidstacioj kaj la Fiera Biblioteko.[255]
Okazante ekde solena ceremonio ĝis karnavala festego, foirokazaĵoj kutime koincidas kun la tiel nomata GLAT-fiera monato aŭ iu alia periodo, kiu memorfestas turnopunkton en la historio de la diversaj GLAT-aj komunumoj, ekzemple Moskva Geja Parado en majo pro la datreveno de la rusa senpunigo de samseksemo en 1993. Kelkaj gejfieraj eventoj inkluzivas GLAT-ajn defiladojn kaj marŝojn, amaskunvenojn, memorfestojn, komunumajn aranĝojn, dancfestadojn kaj grandajn festivalojn.[256][257][258]
En 2017, planoj antaŭeniris en Novjorkio por gastigi en 2019 la plej grandan internacian feston de GLAT-a fiero en historio, konata kiel Stonewall 50 / WorldPride, por memorfesti la 50-an datrevenon de la tumultoj ĉe Stonewall. En Novjorko, la eventoj Stonewall 50 / WorldPride produktitaj de Heritage of Pride plifortigos kunlaboradon kun la GLAT-a filio de I LOVE NY kaj inkluzivos bonvenan centron dum la semajnoj ĉirkaŭ la eventoj Stonewall 50 / WorldPride malferma al ĉiuj. Pliaj memoraj artoj, kulturaj kaj edukaj programoj okazos dum la 50-a datreveno de la ribelo ĉe la Stonewall Inn tra la tuta urbo kaj la mondo.[259]
Oftaj simboloj de fiero estas la flago de ĉielarko aŭ fiero, la minuskla greka litero lambdo (λ), la rozkolora triangulo kaj la nigra triangulo, ĉi tiuj lastaj rekuperiĝis el uzo kiel insigno de honto en naziaj koncentrejoj.[260]
Du prezidantoj de Usono deklaris oficiale la Monaton de Fiero. Unue, prezidanto Bill Clinton deklaris junion "Monato de Geja kaj Lesba Fiero" en 1999 kaj 2000.[261] Tiam ekde 2009 ĝis 2016, ĉiun jaron li estis en la posteno, prezidanto Barack Obama deklaris junion kiel GLAT-an fieran monaton.[262][263]
Komence de 2012, Google montris kelkajn GLAT-rilatajn serĉrezultojn kun malsamaj ĉielarkaj koloraj ŝablonoj ĉiun jaron dum junio. En 2017, Google ankaŭ inkludis stratojn el ĉielarkaj koloroj ĉe Google Maps por montri marŝojn de Gaja Fiero, kiuj okazis tra la mondo.[264]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Gejerotiko.
La gejerotiko estas seksa altiro inter membroj de la sama sekso, ĉu viro-viro aŭ ino-ino. La koncepto parte diferencas de la koncepto de samseksemo kvankam troviĝas en ĝia sino: ĝi rilatas specife al la deziro mem, kiu povas esti portempa, dum "samseksemo" implicas pli konstantan staton de identeco aŭ seksa orientiĝo.[266] Ĝi estas multe pli malnova koncepto ol la ideo pri samseksemo kiu fontas el la frua 19-a jarcento, kaj estas prezentita aŭ manifestita tra la historio de la vidaj artoj kaj literaturo. Ĝi ankaŭ povas troviĝi ĉe prezentaj formoj; el teatro al la teatrigo de uniformitaj movadoj (ekz., la Wandervogel kaj Gemeinschaft der Eigenen). Laŭ Oxford English Dictionary, ĝi estas "apartenanta aŭ karakterizita per tendenco al erotikaj emocioj esti centrita al persono de la sama sekso; aŭ apartenanta al gej-erotika persono."[265]
Ĉi tio estas relative lastatempa dikotomio, kiu estis studita en la plej fruaj tempoj de antikva poezio al moderna dramo de modernaj fakuloj. Tiel, akademianoj analizis la historian kuntekston en multaj gejerotikaj reprezentoj kiel ekzemple klasika mitologio, renesanca literaturo, pentraĵoj kaj vazpentraĵoj de antikva Grekio kaj romia ceramiko.[267]
Kvankam gejerotikismo povas diferenci de la interpersona gejerotiko,[268] kiel aro de artaj kaj performaj tradicioj, en kiuj tiaj sentoj povas esti enkorpigitaj en kulturo kaj tiel esprimitaj en pli vasta socio, kelkaj aŭtoroj citis la influon de personaj spertoj ĉe antikvaj aŭtoroj kiel Katulo, Tibulo kaj Propercio en ilia gejerotika poezio.[269]
Laŭ Sigmund Freud, "anstataŭ esti afero nur por malplimulto de viroj, kiuj identigas sin kiel gejo, gejerotikismo estas parto de la sama formado de ĉiuj viroj kiel homaj subjektoj kaj sociaj aktoroj."[270] La vidpunkto de Freud estas inkrustita en siaj psikanalizaj studoj pri komplekseco de narcisismo kaj de Edipo.[271]
.jpg)
Samseksemo en kinarto estas portretita tre malsame laŭ la epoko, la lando aŭ la persona vidpunkto de la reĝisoro. Ĝi estis reflektita en komedioj, eksperimentaj, hororaj, historiaj, policaj, sociaj, biografiaj aŭ B-seriaj filmoj.[272] Laŭlonge de la historio de kinarto estis konsiderinda evoluo laŭ la maniero pritrakti ĉi tiun temon. En la grandaj produktaĵoj de Holivudo, ekde ĝiaj komencoj ĝis preskaŭ la 1980-aj jaroj, samseksemuloj estis portretitaj kun malestimo kaj laŭ stereotipa maniero aŭ en dokumentoj de senkompataj murdintoj aŭ de perturbitaj sinmortigoj. Speciala mencio estus sendependaj filmoj aŭ produktadoj faritaj en aliaj lokoj kiel Eŭropo.[273]
Ĉi tiu situacio iom post iom ŝanĝiĝis ĝis la nuntempo, en kiu la grandaj produktistoj produktas filmojn direktitaj preskaŭ ekskluzive al la GLATaj publikoj, montrante pli realismajn karakterojn kaj scenarojn, ekspoziciitajn en komercaj teatroj aŭ en la plej multaj festivaloj pri ĉi tiu temo, kiuj estas festitaj tra la mondo.[274] Multaj el ĉi tiuj nunaj filmoj montras kiom malfacile estas "eliri el la ŝranko" kaj projekti al la spektanto la realon, en kiu samseksemuloj troviĝas.[275] Subsequently, she took horse-riding lessons for two months.[276] Tamen, tiu ŝanĝo jam okazis en eŭropa kinarto antaŭe.[277]
Oni povas diferenci inter GLAT-temeca kinarto, kies temo rilatas al samseksemaj karakteroj kaj iliaj rilatoj kun la resto, kaj filmoj kun GLATaj karakteroj en sekundaraj roloj aŭ kies sekseco ne influas la intrigon de la filmo.[278] Granda nombro de ĉi tiuj filmoj temigis viran samseksemon kaj ambaŭseksemon, dum inaj filmoj kaj transgenraj estis traktitaj malpli ofte.[279]
La ĉikanado al gejoj povas esti parola aŭ fizika misuzo kontraŭ persono, kiun la agresanto perceptas kiel lesban, gejan, ambaŭseksan aŭ transgenran, inkluzive personojn kiuj fakte estas aliseksemaj aŭ el nespecifa aŭ nekonata seksa orientiĝo. En Usono, adoleskaj studentoj aŭdis kontraŭ-gejajn insultojn kiel "kacsuĉanto", "ineca" kaj "inja" ĉirkaŭ 26 fojojn ĉiutage averaĝe, aŭ unufoje ĉiun 14 minutojn, laŭ studo de Mental Health America en 1998 (antaŭe Nacia Asocio pri Mensa Sano).[280]
Egale Canada efektivigis enketon kun partopreno de pli ol 3700 gimnazianoj en Kanado inter decembro 2007 kaj junio 2009. La fina raporto de la enketo, "Every Class in Every School", publikigita en 2011, trovis ke 70% el ĉiuj studentoj-partoprenantoj aŭdis ĉiutage "li estas tre geja" en la lernejo, kaj 48% el la respondantoj aŭdis plurajn fiaĉajn ofendajn vortojn pri samseksemo ĉiutage. 58% aŭ ĉirkaŭ 1400 el la 2400 aliseksemaj studentoj partoprenantaj en la enketo de EGALE eltrovis, ke gejfobiaj komentoj renversiĝas.[281][282] Plue, EGALE trovis, ke studentoj ne rekte trafitaj de GLAT-fobio estis malpli konsciaj pri tio. Ĉi tiu konkludo rilatas al esplorado farita en la areo de empatia malpleneco por socia doloro, kiu sugestas, ke tiuj, kiuj ne rekte spertas socian doloron (en ĉi tiu kazo, ĉikanado) konstante subtaksas ĝiajn efikojn kaj tial eble ne adekvate respondas al la bezonoj de iu spertanta socian doloron.[283]
Esplorado de 78 al 14jaraĝaj knaboj en 12 lernejoj en Londono, Unuiĝinta Reĝlando, inter 1998 kaj 1999 malkaŝis, ke la respondintoj, kiuj uzis la vorton "gejo" por alparoli alian knabon laŭ malĝusta maniero, celis la vorton kiel "nur ŝerco" kaj ne kiel aserto de onia perceptita seksa orientiĝo. La usona sociologo Michael Kimmel kaj la usona psikologo Gregory Herek skribis, ke la virsekseco estas rezigno pri la ina kaj ke maskloj subtenas sian senton pri sia virsekseco denigrante la virinan kaj finfine la samsekseman . Baziĝante sur la nocio de vireco difinanta sin per tio, kio ĝi ne estas, kelkaj esploristoj sugestas, ke fakte la rezigno de la ino eble estas mizogineco. Ĉi tiuj interrilaj temoj estis ekzamenitaj en 2007, kiam usona sociologo C.J. Pascoe priskribis, kion ŝi nomas la "geja diskurso" en usona mezlernejo en ŝia libro Dude, You're a Fag.[284]
Geja kaj lesba juneco pli ofte raportas ĉikanadon. En unu studo, knaboj, kiuj estis ĉikanitaj kun mokado pri samseksemeco, suferis pli da ĉikanado kaj pli da negativaj efikoj kompare kun knaboj, kiuj estis ĉikanitaj kun aliaj kategorioj de mokado.[285]
![Thumb](#/media/Dosiero:Protestors_at_a_pride_parade_in_Jerusalem_with_sign_that_reads,_"Homo_sex_is_immoral_(Lev._18-22)".jpg)
En multaj kulturoj gejoj estas ofte submetataj al antaŭjuĝoj kaj diskriminacioj. Nederlanda studo en 2011 konkludis, ke 49% el la nederlandaj junuloj kaj 58% el junuloj fremdaj al la lando malakceptas samseksemon. Simile al aliaj malplimultaj grupoj ili povas ankaŭ esti submetataj al stereotipoj. Ĉi tiuj sintenoj tendencas esti pro formoj de gejfobio kaj aliseksemismo (negativaj sintenoj, antaŭjuĝoj, kaj diskriminacio favore al kontraŭseksaj sekseco kaj rilatoj). Aliseksemismo povas inkluzivi la supozon, ke ĉiuj estas aliseksemaj aŭ ke kontraŭaj seksaj allogoj kaj rilatoj estas la normo kaj tial superaj. Homofobio estas timo, aversio aŭ diskriminacio kontraŭ samseksemaj homoj. Ĝi manifestiĝas laŭ diversaj formoj, kaj oni postulis kelkajn malsamajn tipojn, inter kiuj estas internigitaj homofobio, socia homofobio, emocia homofobio, raciigita homofobio, kaj aliaj. Simila estas la lesbofobio kaj bifobion (kontraŭ ambaŭseksemuloj). Kiam tiaj sintenoj manifestiĝas kiel krimoj, ili ofte nomiĝas malam-krimoj kaj geja batado.[286]
Negativaj stereotipoj karakterizas GLAT-anojn kiel malpli romantike stabilaj, pli disamaj kaj pli inklinaj al misuzado de infanoj, sed ekzistas neniu scienca bazo por tiaj asertoj. Gejoj kaj lesboj formas stabilajn, plenumitajn rilatojn, kiuj egalas al aliseksemaj rilatoj ĉe esencaj aspektoj. Seksa orientiĝo ne influas la probablecon ke homoj misuzos infanojn. Asertoj, ke ekzistas sciencaj pruvoj, kiuj subtenas asocion inter esti gejo kaj esti pedofilo, baziĝas sur misuzoj de tiuj terminoj kaj misprezento de la efektiva indikaĵo.[24]
Homofobio, formo de aliseksemismo, rilatas kaj al "senkaŭza timo aŭ antipatio al samseksemuloj kaj samseksemo" kaj al "konduto baziĝinta sur tia sento". Aliseksemismo, tamen, pli larĝe signifas la "sistemon de ideologia penso kiu igas la alisekseman sekson la sola normo por seksumado kaj pri aliaj seksaj praktikoj". Kiel antaŭjuĝo favoranta la aliseksemulojn kaj ties seksumadon, oni priskribis la aliseksemecon "ĉifrita kaj karakteriza de la ĉefaj sociaj, kulturaj kaj ekonomiaj institucioj de nia socio" kaj fontas el la esencisma kultura nocio, ke masklismo-vireco kaj virineco estas komplementaj.[287]
Esploristo, verkisto kaj psikologia profesoro Gregory Herek deklaras, ke "[Aliseksemismo] funkcias tra duobla procezo de nevidebleco kaj atako. La samseksemo kutime restas kulture nevidebla; kiam homoj, kiuj okupiĝas pri samseksema konduto aŭ kiuj estas identigitaj kiel samseksemaj, fariĝas videblaj, ili estas submetataj al atako de la socio.[288] "Krome, en intervjuoj kun krimuloj de kontraŭ-geja perforto, krimmedicina psikologo Karen Franklin atentigas, ke "aliseksemismo ne estas nur persona valorsistemo, [prefere] ĝi estas ilo por la konservado. Ŝi daŭrigas dirante ke "atakoj kontraŭ samseksemuloj kaj aliaj individuoj, kiuj deviiĝas el la seksaj normoj estas rigardataj kiel lernita formo de socia kontrolo de devio anstataŭ defenda respondo al persona minaco.[289]
La plejmulto el internaciaj homrajtaj organizoj, kiel Human Rights Watch kaj Amnestio Internacia, kondamnas leĝojn, kiuj faras samseksemajn rilatojn inter konsentantaj plenkreskuloj krimo. Ekde 1994, la Komitato pri Homaj Rajtoj de Unuiĝintaj Nacioj ankaŭ juĝis, ke tiaj leĝoj malrespektis la rajton je privateco garantiita en la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj kaj la Internacia Pakto pri Civilaj kaj Politikaj Rajtoj.[290] En 2008, la Romkatolika Eklezio eldonis deklaron, kiu "instigas ŝtatojn nuligi krimajn punojn kontraŭ samseksemaj personoj". La aserto tamen celis malakcepti rezolucion de la UN-Asembleo, kiu ĝuste postulis la finon de punoj kontraŭ samseksemuloj en la mondo.[291] En marto 2010, la Komitato de Ministroj de la Konsilio de Eŭropo adoptis rekomendon pri mezuroj kontraŭ la diskriminacio pro seksa orientiĝo aŭ genra identeco.[292]
Lesbaninoj, gejoj, ambaŭseksemuloj kaj transgenruloj (GLATaj homoj) povas alfronti perforton motivitan de malamemaj sintenoj rilate al ilia sekseco aŭ genra identeco. Perforto povas esti plenumita de la ŝtato, kiel en leĝoj preskribantaj korpan punon por samseksemaj aktivaĵoj, aŭ de individuoj kiuj timigas, persekutas, atakas, ĉikanas aŭ linĉas ilin.[293] Perforto celata al homoj pro ilia perceptita sekseco povas esti psikologia aŭ fizika kaj povas etendiĝi al murdo. Ĉi tiuj agoj povas esti motivitaj de homofobio, lesbofobio, bifobio, transfobio, kaj povas esti influitaj de kulturaj, religiaj aŭ politikaj kutimoj kaj antaŭjuĝoj.[294]
Nuntempe, samseksemaj aktivaĵoj estas laŭleĝaj en preskaŭ ĉiuj okcidentaj landoj, kaj en multaj el ĉi tiuj landoj la perforto kontraŭ GLATaj homoj estas klasifikita kiel malamo, kun tia perforto ofte rilate al konservativaj aŭ religiaj kliniĝantaj ideologioj, kiuj kondamnas la samseksemon, aŭ estas plenumita de individuoj, kiuj ligas gejecon kun malforta, malsana, ina aŭ malmorala manieroj. Ekster Okcidento, multaj landoj, precipe tiuj kie la reganta religio estas Islamo, plej multaj afrikaj landoj (krom Sudafriko), plej multaj aziaj landoj (krom pli GLAT-amikaj landoj kiaj Israelo, Japanio, Sud-Koreio, Tajvano kaj Filipinoj)[295][296] kelkaj iamaj komunismaj landoj en Orienta Eŭropo kaj Centra Azio, kiel Rusio, Pollando, Albanio, Kosovo, Montenegro kaj Bosnio kaj Hercegovino, estas nuntempe tre danĝeraj por GLATaj homoj pro diskriminacio kontraŭ samseksemuloj, kiu influas kaj diskriminacian leĝaron kaj fizikan perforton.[297]
En Eŭropa Unio, la Equality Framework Directive 2000 kaj Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de la Eŭropa Unio ofertas ian protekton kontraŭ diskriminacio pro seksa identeco.[298]
Historie, ŝtat-sankciita persekutado de samseksemuloj estis plejparte limigita al vira samseksemo, nomita "sodomio". Dum la mezepoka kaj frua moderna periodo, la puno por sodomio estis kutime morto. Dum la moderna periodo (de la 19-a jarcento ĝis meze de la 20-a jarcento) en la okcidenta mondo, la puno kutime estis monpuno aŭ malliberigo.
Okazis falo en lokoj kie samseksemaj agoj restis kontraŭleĝaj de 2009, kiam ekzistis 80 landoj tutmonde (precipe tra la Proksima Oriento, Centra Azio kaj en plejmulte Afriko, sed ankaŭ en kelkaj landoj de Karibio kaj Oceanio) kun kvin portantaj la mortpunon ĝis 2016 kiam 72 landoj krimigis interkonsentitajn seksumajn rilatojn inter plenkreskuloj de la sama sekso.[17]
Brazilo estas raportita kun la plej alta monda GLAT-mortiga nombro, kun pli ol 380 murdoj en 2017 nur, pliigo de 30% kompare al 2016.[19]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Samseksemo ĉe bestoj.
Samseksema konduto ĉe bestoj estas seksa konduto inter ne-homaj specioj, interpretata kiel samseksema aŭ ambaŭseksema. Ĉi tio povas inkluzivi samseksan amoradon, amindumadon, amon, paron, kaj gepatrojn inter samseksaj bestaj paroj. Esplorado indikas, ke diversaj formoj de ĉi tio troviĝas en ĉiu grava geografia regiono kaj en ĉiuj gravaj bestaj grupoj. La seksa konduto de ne-homaj bestoj prenas multajn malsamajn formojn, eĉ ene de la sama specio, kvankam samseksa konduto estas plej konata el sociaj specioj.[299]
Sciencistoj perceptas samsekseman konduton en bestoj laŭ malsamaj gradoj. La motivoj kaj implicoj de ĉi tiuj kondutoj ankoraŭ ne estis plene komprenataj, ĉar la plej multaj specioj ankoraŭ ne plene estas studataj. Laŭ Bruce Bagemihl, la besta regno okupiĝas pri geja konduto "kun multe pli granda seksa diverseco, inkluzive de samseksema, ambaŭseksema kaj neproduktiva seksumado, ol la scienca komunumo kaj socio ĝenerale pretis akcepti." Bagemihl aldonas, tamen, ke ĉi tio estas "nepre raporto pri homaj interpretoj de ĉi tiuj fenomenoj".[300][301] Simon LeVay prezentis averton, ke "kvankam samseksema konduto estas tre komuna en la besta mondo, ŝajnas esti tre malofta, ke individuaj bestoj havas longdaŭran dispozicion engaĝiĝi en tia konduto ekskluziva de aliseksemaj aktivaĵoj. Tiel, geja orientiĝo, se oni povas paroli pri tia afero ĉe bestoj, ŝajnas esti rareco". Unu specio en kiu okazas ekskluziva samseksema orientiĝo, tamen, estas tiu de malsovaĝaj ŝafoj (Ovis aries). "Ĉirkaŭ 10% el la virŝafoj rifuzas pariĝi kun ŝafinoj sed rapide pariĝas kun aliaj virŝafoj."[302]
Laŭ Bagemihl (1999), samseksa konduto (konsistanta el pariĝado, seksa, paro-ligo, kaj gepatra agado) estis dokumentita en pli ol 450 specioj de bestoj tutmonde.[303]
La termino homosexual (samseksemo) estis kreita de Karl-Maria Kertbeny en 1868 por priskribi seksan altiron kaj samseksan konduton ĉe homoj. Ĝi uzo ĉe bestaj studoj estis kontraŭdira kaj polemika pro du ĉefaj kialoj: besta sekseco kaj motivigaj faktoroj estis kaj restas nebone komprenitaj, kaj la termino havas fortajn kulturajn implicojn en okcidenta socio, kiuj ne gravas por specioj krom homoj. Tiel la samseksema konduto ricevis multajn esprimojn tra la jaroj. Laŭ Bruce Bagemihl, dum priskribado de bestoj, la termino samseksemulo estas preferata anstataŭ gejaj, lesbaj kaj aliaj terminoj uzataj nuntempe, ĉar ĉi tiuj estas konsiderataj eĉ pli ligitaj al homa samseksemo.[304]
Bestaj preferoj kaj instigoj estas ĉiam konkluditaj laŭ ilia konduto. Ĉe sovaĝaj bestoj, esploristoj kutime ne povos sekvi kaj esplori la tutan vivon de individuo, kaj devas konkludi el ofteco de unuopaj observaĵoj de ilia konduto. La ĝusta uzado de la termino samseksemulo estas ke besto elmontras samsekseman konduton aŭ eĉ samseksan konduton aplikante la esprimon samseksemo al ĉiu seksa konduto (kopulacio, genitala stimulado, pariĝaj ludoj kaj seksa elmontra konduto) inter bestoj de la sama sekso."[305] En la plej multaj kazoj, oni supozas, ke la samseksema konduto estas nur parto de la ĝenerala seksa konduta repertuaro de la besto, igante la beston "ambaŭseksema" anstataŭ "samseksema" ĉar la terminoj estas komune komprenataj de homoj sed estas konataj kazoj pri samseksema prefero kaj ekskluzivaj samseksemaj paroj.[306]
La nuntempa lesba kaj geja komunumo havas kreskantan kaj kompleksan lokon ĉe usonaj kaj okcidentaj eŭropaj amaskomunikiloj. Lesboj kaj gejoj ofte estas portretitaj malĝuste en televido, filmoj, kaj aliaj amaskomunikiloj. La geja komunumo ofte estas portretita kun multaj tipaj stereotipoj, kiel ekzemple gejoj estas inecaj, ekstravagancaj kaj aŭdacaj. Kiel aliaj malplimultaj grupoj, ĉi tiuj karikaturoj kutime celas ridindigi ĉi tiun marĝenigitan grupon.[307]
Estas nuntempe ĝeneraligita malpermeso de referencoj ĉe por-infanaj spektakloj, kaj kiam referencoj okazas, ili preskaŭ senescepte generas polemikojn. En 1997, kiam usona komikisto Ellen DeGeneres elŝrankiĝis en sia populara komedia programo, multaj sponsoroj, kiel la rapida manĝaĵ-ĉeno de Wendy, reklamis. Ankaŭ parto de la amaskomunikiloj provis igi la gejan komunumon inkluzivita kaj publike akceptita kun televidaj programoj kiel Will and Grace aŭ Queer Eye por la Straight Guy.[308] Ĉi tiu pliigita publikeco reflektas la Elirantan movadon de la GLAT-a komunumo. Ĉar pli da famuloj aperis, pli da programoj aperis, kiel en 2004 la programo The L Word. Ĉi tiuj bildigoj de la GLAT-a komunumo estas kontestataj, sed utilaj por la komunumo. La pliiĝo de videbleco de GLATaj homoj permesis ke la GLAT-a komunumo unuiĝu por organizi kaj postuli ŝanĝon, kaj ĝi ankaŭ inspiris multajn GLAT-anojn elŝrankiĝi.[309]
En Usono, gejoj estas ofte uzataj kiel simbolo de socia dekadenco fare de famulaj evangeliistoj kaj de organizoj kiel Fokuso sur la Familio. Multaj GLAT-organizoj ekzistas por reprezenti kaj defendi la gejan komunumon.[310] Ekzemple, la Geja kaj Lesba Alianco Kontraŭ Kalumnio en Usono kaj Stonewall en Britio laboras kun la amaskomunikiloj por helpi portreti justajn kaj precizajn bildojn de la geja komunumo.[311]
Ĉar kompanioj reklamas pli kaj pli al la geja komunumo, GLATaj aktivuloj uzas reklamajn sloganojn por antaŭenigi vidpunktojn de geja komunumo.[312] Subaru surmerkatigis ĝian Forestest kaj Outback kun la slogano "Ĝi ne estas Elekto. Wayi estas la Maniero kiun Ni Konstruas", kiu poste estis uzita en ok usonaj urboj sur stratoj aŭ en gejaj rajtoj.[313][314]
Samseksemaj, kaj GLAT-aj esperantistoj ĝenerale estas grava parto de Esperantio, kiu verŝajne estas unu el la plej toleremaj kaj akceptemaj movadoj rilate al seksa diverseco. En la Esperanto-movado ekzistas faka asocio de GLAT-anoj, la tiel nomata Ligo de Samseksamaj Geesperantistoj fondita ekde la jaro 1977, de Peter Danning, judgerman-devena brito kiu saviĝis el hitlera persekutado[315]. LSG kutime laj regule kunsidis dum la Universalaj Kongresoj kaj organizis plurajn aktivaĵojn por GLAT-anoj dum la kongresa semajno. Okaze de UK, LSG ankaŭ havis sian informbudon por la ĝenerala publiko. Kutime, antaŭ la interreta erao, LSG estis la ĉefa ligo inter samseksamaj esperantistoj, kies organo Forumo, informis pri la plej gravaj novaĵoj GLAT-temaj, movadaj, asociaj kaj distraj.[316] La bulteno estis diskrete sendita al ĝiaj membroj ekde 1978 kaj entute eldoniĝis 150 numeroj, kies lasta apero okazis ĉirkaŭ la Universala Kongreso en Lilo, kie, LSG-anoj, post dormiĝanta epoko de la asocio, decidis pluvivigi la bultenon por revivigi la asocion sed malgraŭ tio, ĝi ne plu aperis.[317]
Ligo de Samseksamaj Geesperantistoj ekde marto 1978 eldonis la bultenon Forumo, krome ankaŭ organizis loĝigan servon kiu similis al Pasporta Servo sed nur por LSG-anoj kaj okazigis aranĝojn ĉirkaŭ Esperanto-kongresoj dum kiuj liganoj konatiĝis kun la loka GLAT-kulturo kaj samseksama vivo.
Samseksemaj esperantistoj nuntempe plejparte komunikas kaj ekkonas unu la alian per sociaj retoj (kelkfoje fermitaj) ĉe fejsbuko, instagramo aŭ telegramo. Ekzistas retaj personaj blogoj aŭ personaj novaĵ-agentejoj kiuj kelkfoje diskonigas GLAT-ajn novaĵojn en esperanto[318][319][320] kaj GLAT-aranĝoj estas foje organizataj[321]. La revuo Kontakto de TEJO ankaŭ dediĉis sian numeron 2015:4 al Geedziĝo kaj ankaŭ oni traktis la samseksan edzecon kaj iom pli frue la ĉeftemo estis Samseksemo kaj la GLAT-situacio en la mondo.[322]
En esperanto aperis geja antologio Glaŭka lum' (ĉe eldonejo Pro Esperanto, Vieno 1994) de la germana poeto Benoît Philippe[323][324]. Kelkaj el la gravaj verkistoj en esperanto malkaŝe samseksemaj estas K. R. C. Sturmer, Suso Moinhos kiu, interalie, verkis eseon pri Lajos Tárkony, ankaŭ samseksemulo, kaj Paŭlo Silas[325], juna poeto kiu sin mortigis, havis riĉan blogon pri gejaj poemoj. Ankaŭ en Verda stelo kaj roza triangulo de Giorgio Silfer kiu estas antologieto pri amotemoj interalie pri samseksemeco[326].
La situacio de gejoj, lesboj, ambaŭseksemuloj kaj transgenruloj en sportoj estas kaj estis tre diversa laŭ la landoj kaj tempoj de konkurencaj turniroj. Nuntempe plej multaj okcidentaj landoj forigis la limojn kaj restriktojn por ke membroj de seksaj malplimultoj partoprenu en malsamaj sportaj turniroj kiel la Olimpikoj kaj la Monda Pokalo. Tamen kelkaj gvidantoj aŭ teknikaj direktoroj de la diversaj sportaj disciplinoj diskonigis siajn homofobiajn paroladojn en plenaj intervjuoj agnoskante, ke ili ne akceptos samseksemulojn en la teamoj.[327]
Politikoj kaj sintenoj rilate gejojn kaj lesbojn kiel membroj de sportaj teamoj varias multe en la mondo. En multaj landoj ili ĝuas samajn rajtojn kaj devojn kiujn iliaj aliseksemaj kompanoj havas, dum en aliaj kvankam kaŝitaj de la direktoroj aŭ trejnistoj suferas la homofobian persekutadon. Kiel estas logike, en ĉiuj landoj kie samseksemo estas kontraŭleĝa, eĉ ne estas reguloj, kiuj limigas la funkciojn en turniroj, ĉar ili jam estas persekutitaj de la krimuloj kaj la aŭtoritatoj. Ekzistas ankaŭ grupo de landoj kie samseksemo estas laŭleĝa sed ankoraŭ estas provo restrikti la enmeton de samseksemuloj en sportteamojn kaj konkuradojn, citante diversajn kialojn.[328]
Aliflanke, transgenruloj estas limigitaj aliĝi al konkuradoj en teamoj en landoj kie ĝi estas limigita al viroj, ĉar nek ina transgenruloj nek viraj transgenruloj povas esti kvalifikitaj por reprezenti landon en sporta turniro, en aliaj ili estas ekskluditaj per preteksto je psikiatriaj kialoj.[329]
Se mankas malkaŝe GLATaj sportistoj, GLAT-fokusitaj ligoj kaj eventoj kreiĝis ekde la fino de la 1970-aj jaroj. Unu el la plej fruaj registritaj gejaj sportokazaĵoj organizitaj de komitatoj estas la Federacio de Gejaj Ludoj (komence konata kiel la Komisiono pri Gejaj Olimpikoj de Usono), kiu estis fondita en 1980 de Tom Waddell,[330] Mark Brown kaj Paul Mart por organizi la unuajn Gejajn Ludojn (1982) en San-Francisko. Alia organizo, Apollo - Friends in Sports, estis establita en 1981 por organizi la Okcidentan Pokalon, mult-sporta okazaĵo por gejaj kaj lesbaj atletoj en Kalgario, Alberto. En 1989, la Eŭropa Federacio de Gejaj kaj Lesbaj Sportoj estis formita por organizi la EŭroLudojn por GLAT-aj atletoj en Eŭropo.
En 2006, okazis skismo inter la Federacio de Gejaj Ludoj kaj la Montreala organiza komitato por la Gejaj Ludoj, kondukante al la Montreala komitato organizi rivalan mult-sportan okazaĵon, la Mondajn Eksterludojn, kiuj daŭras ĝis nun. La sponsoranta organizo por la WorldOutgames, la Geja kaj Lesba Internacia Sporta Unuiĝo, ankaŭ organizis pli malgrandajn regionajn mult-sportajn okazaĵojn, inkluzive de la Nordamerika kaj Azia-Pacifika Outgames.[331]
En 2002, oni kreis la unuajn gejajn rugbeajn mondĉampionecojn. Ĉi tiuj ludoj estis kreitaj por antaŭenigi la ludon de Rugbeo kiel ĉio-inkluziva, tutmonda sporto.[332]
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
