Remove ads
La Kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj estis kultura kontraŭsistema fenomeno, kiu unue disvolviĝis en Britio kaj poste Usono antaŭ disvastiĝo en multaj lokoj de la okcidenta mondo, ekde la 1960-aj ĝis la mezo de 1970-aj jaroj, kun Londono, Novjorko, kaj San-Francisko kiel unuaj centroj de frua kontraŭkultura aktivado. La movado naskiĝis kaj kreskis samtempe kun la movado por civitanaj rajtoj, kaj poste transformiĝis je revolucio kun la aktiviĝo de la milita interveno de la Usona registaro en Vjetnamio.[1][2][3] Dum la 1960-aj jaroj okazis grandaj sociaj streĉiĝoj kaj konfrontiĝoj ankaŭ rilate aliajn kampojn, kaj tendencis flui laŭ generaciaj linioj rilate al homa sekseco, virinaj rajtoj, tradiciaj aŭtoritataj reĝimoj, eksperimentado kun psikoaktivaj drogoj, kaj malsamaj interpretoj de la usona revo. Multaj rilataj movadoj estiĝis aŭ progresis ene de la kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj.[4]
.svg)
Dum la epoko aperis novaj kulturaj formoj kaj dinamika subkulturo, kiu aprezis eksperimentadon, modernajn enkorpigojn de bohemiismo, kaj la kreskadon de hipia movado kaj de aliaj alternativaj vivstiloj, kiuj tiam aperis. Ĉi tiu amplekso de kreemo estas precipe rimarkinda ĉe la verkoj de britaj invadaj grupoj kiel The Beatles, kaj reĝisoroj, kies verkoj estis malpli strikte cenzurataj. Aldone al la popularaj The Beatles, multaj aliaj kreivaj artistoj, aŭtoroj, kaj pensuloj, el multaj fakoj, helpis difini la kontraŭkulturan movadon.
Pluraj faktoroj elstarigis la kontraŭkulturon de la 1960-aj jaroj disde la kontraŭ-aŭtoritataj movadoj de la antaŭaj epokoj. La post-mondmilita "naskiĝ-eksplodo"[5][6] generis senprecedencan nombron da malkontentaj gejunuloj kiel potencialaj partoprenantoj en repensado de la evoludirekto de Usono kaj aliaj demokratiaj socioj.[7] Postmilita fortostreĉo permesis al multaj el la kontraŭkultura generacio preterpasi fokuson al la provizo de la materialaj vivnecesaĵoj, pri kio ĉiam zorgis iliaj gepatroj kiel generacio de la Granda Depresio.[8] Granda parto de la vivstilo kaj kulturo de la movado estis rapide asimilita de la ĉefa socio, precipe en Usono, malgraŭ la fakton, ke la movadanoj ĉiam estis minoritato en siaj socioj.[9][10]
La kontraŭkultura epoko komenciĝis per la sekvoj de la murdo de John F. Kennedy en novembro 1963. Post la fino de la usona milita implikiĝo en Sudorienta Azio kaj la fino de la deviga militservo en Usono en 1973, sekvitaj de la eksiĝo de prezidento Richard Nixon en aŭgusto 1974, ĝi estis absorbita de la populara kulturo.
Remove ads
Postmilita geopolitiko
La Malvarma milito inter komunismaj kaj kapitalismaj ŝtatoj implikis spionadon kaj preparadon por milito inter potencaj nacioj,[11][12] kune kun milita kaj politika enmiksiĝo de potencaj ŝtatoj en la internaj aferoj de malpli potencaj nacioj. Malbonaj sekvoj de tiu agado kaŭzis seniluziiĝon kaj malfidon al postmilitaj registaroj.[13] Ekzemploj inkluzivis severajn respondojn de Sovetunio al popolaj kontraŭkomunismaj ribeloj, kiel ekzemple la Hungara Revolucio en 1956 kaj Praga Printempo en Ĉeĥoslovakio en 1968, kaj la invado de la Porkogolfeto (Kubo) en 1961. En Usono, la komenca trompo de la prezidento Dwight D. pri la naturo de incidento de U-2 en la 1960-aj jaroj montris ke la usona registaro je la plej alta nivelo mensogas al sia popolo,[14][15][16] kaj kontribuis al kreskanta malkonfido je aŭtoritato inter juna generacio.[17] La Traktato por parta malpermeso de nukleaj testoj dividis la sistemon ene de Usono laŭ politikaj kaj militaj gvidlinioj. Internaj politikaj malkonsentoj koncerne laborajn devontigojn en Sudorienta Azio, precipe en Vjetnamio, kaj debato pri kiel aliaj komunistaj ribeloj devas esti defiitaj,[18][19][20] ankaŭ kreis fendon de malkonsento ene de la sistemo.[21][22][23] En Britio, la Afero Profumo ankaŭ implikis estrarajn gvidantojn kaptitajn en trompado, kondukante al seniluziiĝo kaj servante kiel katalizilo por liberala aktivismo.[24] La Kuba Misila Krizo, kiu alportis la mondon al la rando de nuklea milito en oktobro 1962, estis plejparte instigita per duoblaj paroladoj kaj agoj fare de Sovetunio.[25][26] La atenco kontraŭ la usona prezidento John F. Kennedy en novembro de 1963, kaj la teorioj pri la okazaĵo kaŭzis pluan malpliiĝon de fido al la registaro, inkluzive inter pli junaj homoj.[27][28][29]
Sociaj problemoj kaj alvokoj al agado
Multaj sociaj problemoj instigis la kreskadon de la pli granda kontraŭkultura movado. Unu estis neperforta movado en Usono serĉanta solvi konstituciajn civilajn rajtojn kontraŭ la neleĝaĵojn, precipe koncerne ĝeneralan rasan segregacion, delongan segregacion en rekonstruo de nigruloj en la sudo de Usono fare de blanka reganta ŝtata registaro, kaj daŭranta rasa diskriminacio en postenoj, loĝado kaj alireblo al publikaj lokoj en la nordo kaj la sudo.
En kolegioj kaj universitataj kampusoj, studentaj aktivuloj batalis por la rajto ekzerci siajn bazajn konstituciajn rajtojn, precipe liberecon de parolo kaj kunvenlibereco.[30]
Multaj kontraŭkulturaj aktivuloj konsciis pri la malfacilaĵoj de la malriĉuloj, kaj komunumaj organizantoj batalis por la financado de kontraŭ-malriĉecaj programoj, precipe en la Usona Sudo kaj ene de internaj areoj en Usono.[31][32]
Naturprotektismo kreskis pro pli granda kompreno de la daŭranta difekto kaŭzita de industriiĝo, rezulta poluado, kaj la malprudenta uzo de kemiaĵoj kiel ekzemple insekticidoj en bonintencaj klopodoj plibonigi la vivkvaliton por la rapide kreskanta loĝantaro.[33] Aŭtoroj kiel Rachel Carson ludis ŝlosilajn rolojn en evoluigo de nova konscio inter la monda loĝantaro pri la malfortikeco de nia planedo, malgraŭ rezistado de elementoj de la sistemo en multaj landoj.[34]
La bezono pritrakti minoritatajn rajtojn de virinoj, GLAT-anoj, handikapitoj, kaj multaj aliaj neglektitaj komunumoj en la pli granda loĝantaro venis al la avangardo kiam kreskanta nombro de unuavice pli junaj homoj liberiĝis de la limoj de la 1950-a ortodokseco kaj luktis por krei pli inkluzivan kaj tolereman socian pejzaĝon.[35][36]
La havebleco de novaj kaj pli efikaj formoj de naskiĝkontrolo estis ŝlosila subteno de la seksa revolucio. La nocio pri "distra seksumado" sen la minaco de nedezirata gravedeco radikale ŝanĝis la socian dinamikon kaj permesis kaj al virinoj kaj al viroj multe pli libere elekti seksajn vivstilojn ekster la limoj de tradicia geedzeco.[37] Kun tiu ŝanĝo de sinteno, en la 1990-aj jaroj la proporcio de infanoj naskitaj ekster geedziĝo kreskis de 5% al 25% por blankuloj kaj de 25% al 66% por afrik-usonanoj.[38]
Emerĝaj amaskomunikiloj
Por tiuj naskitoj post la Dua Mondmilito, la apero de televido kiel fonto de distro kaj informo, same kiel la rilata amasa ekspansio de konsumismo havigita de postmilita riĉeco kaj kuraĝigita de televida reklamado, estis esencaj kombinaĵoj por krei seniluziiĝon por iuj pli junaj homoj kaj en la vortumado de novaj sociaj kondutoj, eĉ kiam reklamaj agentejoj multe kuraĝigis la "modernan" junularan merkaton. En Usono preskaŭ ĉiuj realtempaj novaĵoj televidaj pri la Kampanjo Birmingham de la erao pri civilaj rajtoj, la okazaĵo "Sanga dimanĉo" de la marŝado el Selma al Montgomery, kaj grafikaj novaĵaj raportoj el Vjetnamio alportis teruran bildon de la sanga realaĵo de armita konflikto en la ĉambrojn por la unua fojo.
Nova kinarto
La detaligo de la observigo de la usona Hays Code koncerne cenzuradon en filmoproduktado, la uzo de novaj formoj de arta esprimo en eŭropa kaj azia kinartoj, kaj la alveno de modernaj produktadvaloroj anoncis novan epokon de arta libereco, la pornografio, kaj ĉefa filma produktado, disdonado kaj ekspoziciado. La fino de cenzuro rezultigis kompletan reformadon de la okcidenta kinindustrio. Kun nova trovita arta libereco, generacio de escepte talentaj filmoroduktistoj de Nova Holivudo tra ĉiuj ĝenroj unue alportis realismajn bildojn de antaŭe malpermesitaj temoj al kvartalaj kinejoj, eĉ kiam filmaj studioj daŭre estis konsideritaj parto de la sistemo de kelkaj elementoj de la kontraŭkulturo.
Nova radio
En la malfruaj 1960-aj jaroj, antaŭe neantaŭvidita FM-radio anstataŭis AM-radio kiel la fokusa punkto por la daŭra eksplodo de rokmuziko, kaj iĝis la ligilo de junularaj novaĵoj kaj reklamado por la kontraŭkultura generacio.
Ŝanĝi vivstilojn
Komunumoj, kolektivoj kaj intencaj komunumoj reakiris popularecon dum ĉi tiu epoko. Fruaj komunumoj, kiel ekzemple Hog Farm, Quarry Hill, kaj Drop City en Usono estis establitaj kiel rektaj agraraj provoj reveni al la kamparo kaj vivi liberaj de interfero de eksteraj influoj. Dum la epoko antaŭeniris, multaj homoj establis kaj enloĝigis novajn komunumojn responde ne nur al elreviĝo de normaj komunumaj formoj, sed ankaŭ al malkontento pri kelkaj elementoj de la kontraŭkulturo mem. Kelkaj el tiuj memstaraj komunumoj estis rilatitaj al la naskiĝo kaj disvastigo de la internacia verda politiko.
La apero de intereso pri vastigita spirita konscio, jogo, okultismaj praktikoj kaj kreskanta homa potencialo helpis movi vidpunktojn pri organizita religio dum la epoko. En 1957, 69% el usonaj loĝantoj laŭ enketo Gallup diris, ke religio kreskas laŭ influo. Ekde la malfruaj 1960-aj jaroj, balotenketoj indikis, ke malpli ol 20% daŭre havis iun kredon.
La "Generacia breĉo", aŭ la nepra perceptebla diferenco en mondkoncepto inter maljunuloj kaj junuloj, eble neniam estis pli granda ol dum la kontraŭkultura epoko. Granda mezuro de la generacia fokuso de la 1960-aj jaroj kaj fruaj 1970-aj jaroj naskiĝis pro rapide evoluantaj tendencoj pri modo kaj kombinaĵoj, kiuj estis facile adoptitaj de la junuloj, sed ofte miskomprenitaj kaj ridindigitaj de la maljunuloj. Tiuj inkludis la ekuzadon de tre longaj haroj fare de viroj, la ekuzadon de naturaj aŭ "afrikaj" hararanĝoj de nigruloj, la mallongajn vestaĵojn de virinoj publike, kaj la enigon de la psikodela vestaĵo kaj timon al la hipia kulturo. Finfine, praktika kaj komforta indiferenta vesto, nome ĝisdatigitaj formoj de T-ĉemizoj (ofte krisitaj, aŭ kovritaj per politikaj aŭ reklamaj asertoj), kaj la marko Levi Strauss & Co. iĝis la daŭra uniformo de la generacio. La moda superregado de la kontraŭkulturo efike finiĝis per la pliiĝo de la eraoj de Diskoo kaj Punko en la malfruaj 1970-aj jaroj, eĉ kiam la tutmonda populareco de T-ĉemizoj, ĝinzoj, kaj neformalaj vestoj ĝenerale plukreskadis.
Emerĝa drogkulturo ĉe la meza klaso
En la okcidenta mondo, la daŭra krima laŭleĝa statuso de la distra drogo-industrio estis ŝlosila en la formado de kontraŭsistema socia dinamiko inter kelkaj el tiuj plenkreskuloj dum la kontraŭkultura epoko. La eksplodo de la uzado de mariĥuano dum la epoko, plejparte fare de studentoj en rapide-vastiĝantaj universitataj kampusoj, kreis bezonatan kreskantan nombron de homoj por konduki siajn personajn aferojn sekrete en la akiro kaj uzo de malpermesitaj substancoj. La klasifiko de mariĥuano kiel narkotaĵo, kaj la alligitaĵo de severaj krimaj punoj pro ĝia uzo, donis deziron fumi mariĥuanon, kaj eksperimentadon kun substancoj ĝenerale profunde subgrundaj. Multaj komencis vivi plejparte sekretajn vivojn pro la elekto uzi tiajn drogojn kaj substancojn, timante venĝon de iliaj registaroj.
Obeo al la leĝoj
La konfliktoj inter universitataj studentoj (kaj aliaj aktivuloj) kaj policistoj fariĝis unu el la karakterizaj signoj de la epoko. Multaj pli junaj homoj montris profundan malfidon al la polico, kaj terminoj kiel "fuzz" kaj "porko" kiel malestimataj epitetoj por polico reaperis kaj fariĝis ŝlosilaj vortoj en la kontraŭkultura leksiko. La malfido al polico estis bazita ne nur sur timo al polica brutaleco dum politikaj protestoj, sed ankaŭ al ĝeneraligita polica korupto, precipe polica fabrikado de falsaj atestoj, kaj rekta kaptado en drogo-uzantoj. En Usono, la socia streĉiĝo inter elementoj de kontraŭkulturo kaj polico atingis la krizo-pinton en multaj rimarkindaj kazoj, inkluzive: la protestoj de la Universitato Kolumbio en 1968 en Novjorko, la protestoj dum la nacia kunveno de la Demokratia Partio en 1968, en Ĉikago, la aresto kaj malliberigo de John Sinclair en Ann Arbor, Miĉigano, kaj la pafadoj en Kenta Ŝtata Universitato en Kento, Ohio, kie Nacia Gvardio agis kiel surogatoj por polico. Polica misfarado estis daŭranta problemo ankaŭ en la tiuepoka Britio.
Vjetnama milito
La Vjetnama milito, kaj la longedaŭra nacia fendo inter subtenantoj kaj kontraŭuloj de la milito, estis verŝajne la plej gravaj faktoroj kontribuantaj al la pliiĝo de la pli granda kontraŭkultura movado.
La vaste akceptita aserto ke kontraŭ-milita opinio estis okazigita nur inter la junuloj estas mito, sed enormaj militprotestoj konsistantaj el miloj da plejparte pli junaj homoj en ĉiu grava usona urbo, kaj aliloke tra la okcidenta mondo, efike kunigis milionojn da homoj kontraŭ la milito, kaj kontraŭ la milita politiko reganta sub kvin usonaj subŝtataj kongresoj kaj dum du prezidantaj administracioj.
En okcidenta Eŭropo
La kontraŭkultura movado ekregis en okcidenta Eŭropo, kun Londono, Amsterdamo, Parizo, Romo kaj Milano, Kopenhago kaj Okcidenta Berlino konkurencante kun San-Francisko kaj Novjorko kiel kontraŭkulturaj centroj.
La Brita subgrunda movado estis movado ligita al la kreskanta subkulturo en Usono kaj asociita kun la hipia fenomeno, generante siajn proprajn revuojn kaj gazetojn, modojn, muzikgrupojn kaj klubojn. Subgrunda reprezentanto, Barry Miles, diris, "La subgrundaĵo estis kaptilo por komunumo de samaspektaj kontraŭsistemaj, kontraŭ-militaj, rok-individuoj, multaj el kiuj havis komunan intereson pri distraj drogoj. Ili vidis pacon, esplorante larĝan areon de konscio, amon kaj seksan eksperimentadon kiel pli indaj je ilia atento ol enirado de ratoj. La rekta, konsumisma vivmaniero ne plaĉis al ili, sed ili ne kontraŭis aliajn, kiuj vivas ĝin. Tiam la mezaj klasoj ankoraŭ sentis, ke ili rajtas trudi siajn valorojn al ĉiuj aliaj, kio rezultis en konflikto."
En Nederlando, Provo estis kontraŭkultura movado, kiu temis pri "provokado de perfortaj respondoj de aŭtoritatoj uzante neperfortan reziston." En Francio, la ĝenerala striko centrita en Parizo en majo 1968 kunigis francajn studentojn, kaj preskaŭ faligis la registaron.
Kommune 1 aŭ K1 estis komunumo en Okcidenta Germanio, kaj estis konata pro ĝiaj strangaj okazaĵoj, kiuj ŝanĝis inter satiro kaj provoko. Ĉi tiuj eventoj estis inspiro por la movado "Sponti" kaj aliaj maldekstraj grupoj. En la malfrua somero de 1968, la komunumo moviĝis al senhoma fabriko sur Stephanstraße por reorientiĝi. Ĉi tiu dua fazo de Kommune 1 estis karakterizita de seksumado, muziko kaj drogoj. Baldaŭ, la komunumo ricevis vizitantojn el la tuta mondo, inkluzive de Jimi Hendrix.
En orienta Eŭropo
Mánička estas ĉeĥa esprimo uzata de junuloj kun longaj haroj, kutime viroj, en Ĉeĥoslovakio tra la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj. Longa hararo por viroj dum tiu tempo estis konsiderata esprimo de sociaj kaj politikaj sintenoj en komunisma Ĉeĥoslovakio. Ekde la mezo de la 1960-aj jaroj, la longharaj kaj malordigitaj homoj (tiel nomataj máničky aŭ vlasatci) estis malpermesitaj eniri en drinkejojn, kinejojn, teatrojn kaj uzi publikan transporton en pluraj ĉeĥaj urboj kaj urbetoj. En 1964, la reguloj pri publika transporto en Most kaj Litvínov ekskludis longharulojn kiel homoj kun malbela stilo. Du jarojn poste, la urba konsilantaro en Poděbrady malpermesis eniri tiujn en kulturajn instituciojn en la urbo. En aŭgusto 1966, Rudé právo informis, ke máničky en Prago estis malpermesitaj viziti unuarangajn restoraciojn.
En 1966, dum granda kampanjo kunordigita de la Komunista Partio de Ĉeĥoslovakio, ĉirkaŭ 4000 junaj viroj estis devigitaj fortondi siajn harojn, ofte en la ĉeloj kun la helpo de la ŝtatpolico. La 19-an de aŭgusto 1966, dum "interveno pri sekureco" organizita de la ŝtatpolico, 140 longhararaj homoj estis arestitaj. Kiel respondo, la "longharula komunumo" organizis proteston en Prago. Pli ol 100 homoj vigligis sloganojn kiel "Redonu al ni niajn harojn!" aŭ "For la frizistojn!". La ŝtatpolico arestis la organizantojn kaj plurajn partoprenantojn de la kunveno. Kelkaj el ili ricevis punojn en malliberejo. Laŭ la ĵurnalo Mladá fronta DNES, la Ĉeĥoslovaka Ministerio pri Interno en 1966 eĉ kompilis detalan mapon pri la ofteco de aperado de longharuloj en Ĉeĥoslovakio. En aŭgusto 1969, dum la unua datreveno de la sovetia okupado de Ĉeloslovakio, la longharuloj estis unu el la plej aktivaj voĉoj en la ŝtato protestantaj kontraŭ la okupado. Junaj protestantoj estis nomumitaj "vagabondoj" kaj "pigruloj" fare de la oficiala normaligita gazetaro.
En Aŭstralio
La revuo Oz estis unue eldonita kiel satira humura revuo inter 1963 kaj 1969 en Sidnejo, Aŭstralio, kaj, en ĝia dua kaj pli bone konata apero, ĝi fariĝis revuo "psikedele hipia" de 1967 ĝis 1973 en Londono. Forte identigita kiel parto de la subgrunda gazetaro, ĝi estis temo de du famaj obscenecaj provoj, unu en Aŭstralio en 1964 kaj la alia en Britio en 1971.
En Latinameriko
En Meksiko, rokmuziko estis ligita al la junulara ribelo de la 1960-aj jaroj. Meksikurbo, kaj ankaŭ nordaj urboj kiel Monterejo, Nuevo Laredo, Ciudad Juárez, kaj Tijuana, estis eksponitaj al usona muziko. Multaj meksikaj roksteluloj implikiĝis en la kontraŭkulturo. La tri-taga Festivalo de Avandaro, okazinta en 1971, estis organizita en la valo de Avándaro proksime al la urbo Toluca, apuda urbo al Meksikurbo, kaj konata kiel "La meksika Woodstock". Nudeco, droguzado, kaj la ĉeesto de usona flago skandaligis konservativan meksikan socion tiom, ke la registaro malhelpis rokmuzikajn prezentojn dum la cetero de la jardeko. La festivalo, reklamita kiel pruvo de la modernigo de Meksiko, neniam atendis la amasojn, kaj la registaro devis forpeli la partoprenantojn. Ĉi tio okazis dum la epoko de prezidento Luis Echeverría, ekstreme subprema epoko en la meksika historio. Io ajn kiu povus esti ligita al la kontraŭkulturo aŭ studentaj protestoj estis malpermesita por esti elsendita de publikaj ondoj, kun la registaro timante ripeton de la studentaj protestoj de 1968. Malmultaj grupoj postvivis la malpermeson; kvankam tiuj, kiuj postvivis ĝin, kiel Three Souls in My Mind (poste El Tri), restis popularaj parte pro sia adopto de la hispana lingvo por siaj kantotekstoj, sed plejparte kiel rezulto de dediĉita subgrunda sekvo. Kvankam la meksikaj rokmuzikaj grupoj povis muziki publike meze de la 1980-aj jaroj, la malpermeso koncerti al internaciaj rokbandoj daŭris ĝis la jaro 1989.
La Kordobaĵo estis civila ribelo en la urbo Kordobo, Argentino, fine de majo 1969, dum la milita diktaturo de generalo Juan Carlos Onganía, kiu okazis kelkajn tagojn post la Rosariazo, kaj jaron post la franca majo de 1968. Male al la antaŭaj protestoj, la Kordobaĵo ne kongruis kun antaŭaj luktoj, gviditaj de marksismaj laboristaj estroj, sed asociis studentojn kaj laboristojn en la sama lukto kontraŭ la militisma registaro.
Remove ads
Civilrajta movado
La Movado pri Civilaj Rajtoj, ŝlosila elemento de la pli granda kontraŭkultura movado, implikis la uzon de aplikata neperforto por certigi, ke egalaj rajtoj garantiitaj de la usona konstitucio validas por ĉiuj civitanoj. Multaj ŝtatoj kontraŭleĝe rifuzis multajn el tiuj rajtoj al afrik-usonanoj, kaj ĉi tio estis sukcese traktita en la fruaj kaj mezaj 1960-aj jaroj en kelkaj gravaj neperfortaj movadoj.[39][40]
Birmingham estis nur unu el pli ol cent urboj skuitaj de la ĥaosa protesto dum printempo kaj somero, kelkaj el ili en la nordo sed ĉefe en la sudo. Dum marto en Vaŝingtono, Martin Luther King nomis tiajn protestojn kiel "la kirlaj ribeloj". En Ĉikago, nigruloj tumultis tra la suda flanko fine de majo post kiam blanka policisto pafis al 14-jara nigra knabo kiu fuĝis el scenejo de rabado.[41] Perfortaj kolizioj inter nigraj aktivuloj kaj blankaj laboristoj okazis en Filadelfio kaj Harlem en sukcesaj klopodoj integri ŝtatajn konstruajn projektojn.[42][43] La 6-an de junio, pli ol mil blankuloj atakis sidlokon en Lexington, Norda Karolino; nigruloj batalis kaj unu blankulo estis mortigita. Edwin C. Berry de la Nacia Urba Ligo avertis pri kompleta kolapso ĉe rasrilatoj: "Mia mesaĝo el la bieraj ĝardenoj kaj la barbirejoj, ĉiuj indikas la fakton, ke la negro estas preta por milito."
Liberparola movado
Granda parto de la kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj originis ĉe universitataj kampusoj. La Liberparola Movado de 1964 en la Universitato de Kalifornio, Berkeley, kiu havis siajn radikojn en la Movado pri Civilaj Rajtoj de la suda Usono, estis unu frua ekzemplo. En Berkeley grupo de studentoj komencis identigi sin kiel interesajn kiel klaso, kiuj kontraŭas la interesojn kaj praktikojn de la universitato kaj ĝiaj kompaniaj sponsoroj. Aliaj ribelemaj junuloj, kiuj ne estis studentoj, ankaŭ kontribuis al la Libera Parolado-Movado.[44]
Kun la partopreno de miloj da studentoj, la Liberaparola Movado estis la unua amasa evento de civitana malobeo en usona universitata kampuso en la 1960-aj jaroj. Studentoj insistis ke la universitata administracio subtenas la malpermeson pri ĉe-kampusaj politikaj agadoj kaj agnoskas la rajton de la studentoj al libera parolado kaj akademia libereco. La Movado pri Libera Parolado estis influita de la Nova Maldekstro, kaj ankaŭ rilate al la Movado pri Civilaj Rajtoj kaj la Movado kontraŭ Vjetnamia Milito. Ĝis hodiaŭ, la heredaĵo de la Movado plu formas la usonan politikan dialogon en universitataj kampusoj kaj en pli ampleksa socio, efikante sur la politikaj opinioj kaj valoroj de universitataj studentoj kaj la ĝenerala publiko.
Nova maldekstro
La Nova maldekstro estas termino uzata en diversaj landoj por priskribi maldekstrismajn movadojn okazintajn en la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj en la okcidenta mondo[45]. Ili diferencis de pli fruaj maldekstremaj movadoj, kiuj pli orientiĝis al laborista aktivismo, kaj anstataŭe adoptis socian aktivismon. La usona "Nova Maldekstro" asociiĝas kun universitataj amasaj protestoj kaj radikalaj maldekstremaj movadoj. La brita "Nova Maldekstro" estis intelekte impulsita movado, kiu provis korekti la perceptitajn erarojn de "malnovaj maldekstraj" partioj en la post-mondmilita periodo. La movadoj komencis malfortiĝi en la 1970-aj jaroj, kiam aktivuloj devigis sin al partiaj projektoj, disvolvis sociajn justemajn organizojn, moviĝis al identecpolitiko aŭ alternativaj vivostiloj, aŭ fariĝis politike senagaj.[46][47][48]
La ekapero de la Nova Maldekstro en la 1950-aj kaj 1960-aj jaroj kondukis al renaskiĝo de intereso pri liberecisma socialismo. La kritiko de la Nova Maldekstro pri la aŭtoritatismo de la Malnova Maldekstro estis ligita kun forta intereso pri persona libereco, aŭtonomeco kaj kondukis al remalkovro de pli malnovaj socialismaj tradicioj, kiel ekzemple maldekstra komunismo, konsilia komunismo, kaj la Industriaj Laboristoj de la Mondo. La Nova Maldekstro ankaŭ kaŭzis renaskiĝon de la anarkiismo. Revuoj kiel Radikala Usono kaj Nigra Masko en Usono, Solidareco, Granda Flamo kaj Demokratio kaj Naturo, The International Journal of Inclusive Democracy, en Britio, enkondukis gamon de maldekstrismaj libertarianismaj ideoj al nova generacio. Socia ekologio, aŭtonomismo kaj pli lastatempe partoprenaj ekonomioj kaj inkluziva demokratio fontas el tio.[49]
Pliiĝo de populara intereso pri anarkiismo okazis en okcidentaj landoj dum la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj. Anarkiismo influis la kontraŭkulturon de la 1960-aj jaroj kaj anarkiistoj aktive partoprenis en la sociaj protestoj de 1968. Dum la 9-a Kongreso de la Itala Anarkiisma Federacio en Kararo en 1965, grupo decidis forlasi ĉi tiun organizon kaj kreis la Gruppi di Iniziativa Anarchica. En la 1070-aj jaroj, ĝi estis plejparte kunmetita de "veteranoj individuisme anarkiistoj kun pacisma orientiĝo, naturismo, ktp, ...".[50] En 1968, en Kararo, Italio, Internacio de Anarkiistaj Federacioj estis fondita dum internacia anarkiisma kongreso okazinta tie en 1968 fare de la tri ekzistantaj eŭropaj federacioj, nome de Francio, la itala kaj la Iberia Anarkiisma Federacio kaj ankaŭ la bulgara federacio en franca ekzilo. Dum la okazaĵoj de majo de 1968 la anarkiismaj grupoj aktivaj en Francio estis Fédération anarchiste, Mouvement communiste libertaire, Union fédérale des anarchistes, Alliance ouvriere anarchiste, Union des groupes anarchistes, Noir et Rouge, Confédération Nationale du Travail, Union anarcho-syndicaliste, Organization revolutionnaire anarchiste, Cahiers socialistes libertaires, À contre-courant, La Révolution prolétarienne, kaj la publikaĵoj proksime al Émile Armand.[51]
La Nova Maldekstro en Usono ankaŭ inkludis anarkiistajn, kontraŭkulturajn kaj hipiajn radikalajn grupojn kiel ekzemple la Yippies kiuj estis gviditaj de Abbie Hoffman, The Diggers kaj Up Against the Wall Motherfuckers. Fine de 1966, The Diggers malfermis senpagajn magazenojn, kiuj simple fordonis siajn akciojn, provizis senpagan manĝon, distribuis senpagajn drogojn, donacis monon, organizis senpagajn muzikajn koncertojn, kaj realigis verkojn pri politika arto.[52] The Diggers prenis sian nomon el la originalaj anglaj Elfosantoj gviditaj de Gerrard Winstanley kaj serĉis krei et-socion libera de mono kaj kapitalismo. Aliflanke, la Yippies ekuzis teatrajn gestojn, kiel antaŭenigi porkon ("Pigasus la Senmorta") kiel kandidato por prezidento en 1968, por moki la sistemon. Ili estis priskribitaj kiel tre teatremaj, kontraŭ-aŭtoritataj kaj anarkiismaj junularaj movadoj el "simbola politiko". Ĉar ili estis konataj pro surstrata teatro kaj politike temaj ŝercoj, multaj el la "maljuna skolo" de politika maldekstro aŭ ignoris aŭ kondamnis ilin.[53] Laŭ ABC News, "la grupo estis konata pro surstrataj teatraĵoj kaj iam estis aluditaj kiel la "Groucho-marksistoj ".[54][55].[56]
Kontraŭmilita movado
En Placo Trafalgar, Londono, en 1958, en okazaĵo de civitana malobeo, 60,000-100,000 protestantoj kiuj plejparte konsistis el studentoj kaj pacistoj konverĝis en la "malpermeso de la bombo".[57]
Opozicio al la Vjetnama milito komenciĝis en 1964 ĉe usonaj universitataj kaj kolegiaj kampusoj. Studenta aktivismo fariĝis reganta temo inter la naskiĝeksplodistoj[58], kreskante por inkludi multajn aliajn demografiajn grupojn. Sendevigoj kaj prokrastoj por la mezaj kaj superaj klasoj rezultigis la indukton de misproporcia nombro de malriĉuloj, laboristaj klasoj kaj malplimultoj. Kontraŭkulturaj libroj kiel MacBird de Barbara Garson kaj granda parto de la kontraŭkultura muziko kuraĝigis spiriton de nekonformismo kaj kontraŭ-sistema agado. Antaŭ 1968, la jaro post granda marŝo al Unuiĝintaj Nacioj en Novjorko kaj granda protesto ĉe la Pentagono estis entreprenitaj, plimulto de homoj en la lando kontraŭis la militon.[59]
Kontraŭnuklea movado
Sciencistoj kaj diplomatoj pridiskutis la politikon pri nukleaj armiloj ekde la atombombo de Hiroŝimo en 1945.[60][61][62] La publiko maltrankviliĝis pro la testadoj pri nukleaj armiloj ekde ĉirkaŭ 1954, post ampleksaj nukleaj testoj en Pacifiko. En 1961, ĉe la pinto de la Malvarma Milito, ĉirkaŭ 50 000 virinoj kunigitaj de Women Strike for Peace marŝadis en 60 urboj de Usono por protesti kontraŭ nukleaj armiloj.[63] En 1963, multaj landoj ratifis la Traktaton por parta malpermeso de nukleaj testoj, kiu malpermesis atoman testadon.[64][65][66][67][68]
Kelkaj lokaj opozicioj al nuklea energio aperis komence de la 1960-aj jaroj,[69] kaj en la malfruaj 1960-aj jaroj kelkaj membroj de la scienca komunumo esprimis siajn memzorgojn. En la fruaj 1970-aj jaroj, okazis grandaj protestoj pri proponita nuklea centralo en Wyhl, Germanio. La projekto estis nuligita en 1975 kaj kontraŭ-nuklea sukceso ĉe Wyhl inspiris opozicion al nuklea energio en aliaj partoj de Eŭropo kaj Nordameriko.[70] Atomenergio iĝis afero de gravaj publikaj protestoj en la 1970-aj jaroj.[71][72]
Feminismo
La rolo de virinoj kiel plentempaj dommastroj en industria socio estis defiita en 1963, kiam usona feministo Betty Friedan publikigis The Feminine Mystique, donante impeton al la virina movado kaj influante tion, kion multaj nomis dua onda feminismo. Aliaj aktivuloj, kiel Gloria Steinem kaj Angela Davis, aŭ organizis, influis aŭ edukis multajn pli junajn virinojn por apogi kaj vastigi feminisman penson. Feminismo gajnis pliajn paŝerojn ene de la protestaj movadoj de la fino de la 1960-aj jaroj, ĉar virinoj en movadoj kiel Studentoj por Demokratia Socio ribeliĝis kontraŭ la "subtena" rolo al kiu ili estis transdonitaj en la Nova Maldekstro, plejparte regata de viroj, same kiel kontraŭ manifestacioj kaj deklaroj pri seksismo ĉe kelkaj radikalaj grupoj. La pamfleto Women and Their Bodies (1970), baldaŭ konvertiĝis en la libro de 1971 Our Bodies, Ourselves, kiu influis aparte la novan feminisman konscion.[73]
Movado por liberaj lernejoj
Ĉar elreviĝo pri la establitaj sociaj institucioj disvastiĝis kun la kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj, alternativaj lernejoj ŝprucis ekster la loka publiklerneja sistemo. Financitaj per instruado kaj filantropiaj stipendioj, ili estis kreitaj de gepatroj, instruistoj kaj studentoj kontraŭaj al samtempaj instruaj praktikoj tra Usono kaj organizitaj sen centra organizo, kutime malgranda kaj popola kun alternativaj instruplanoj. Ilia filozofia influo rekte fontis el la kontraŭkulturo, A. S. Neill kaj Summerhill, centrita edukado por infanoj, el la Progresisma Erao, la Modernaj Lernejoj, kaj Liberecanaj Lernejoj. Influaj voĉoj en la movado estis Paul Goodman, Edgar Z. Friedenberg, Herb Kohl, Jonathan Kozol, kaj James Herndon, kun titoloj kiel Summerhill de 1960, A. S. Neill, The Lives of Children de George Dennison kaj la Lernejoj de Jonathan Kozol en 1972. La translokigo de la movado estis spurita tra la Novaj Lernejaj Ŝanĝoj kaj Usona Summerhill Societo.
La difino kaj amplekso de lernejoj memklasifikitaj kiel "liberaj lernejoj" kaj ties asociita movado neniam estis klare priskribitaj, kaj tiele estis ampleksa vario inter lernejoj. La movado ne subskribis ununuran ideologion, sed ĝiaj "liberaj lernejoj" inklinis sin al la duumo aŭ utopia kultura retiro de eksteraj zorgoj, aŭ konstruitaj sur la heredaĵo de liberecanaj lernejoj kun rekta politika direkto kontraŭ sociaj maljustaĵoj. Ĉi tiu dikotomio ankaŭ vidis en la tipo de studentoj kiujn la lernejo allogis per la jam menciita estado de blankaj, mez-klasaj studentoj kaj la dua de kutime malriĉaj, nigraj kaj vilaĝaj. Kelkaj lernejoj praktikas partoprenan demokration por memregado. La movado "senpagaj lernejoj" estis ankaŭ konata kiel la "novaj lernejoj" aŭ "movado de alternativaj lernejoj". Aŭtoro Ron Miller difinis la principojn de la liberaj lernejaj movadoj kiel lasi al familioj elekti por siaj infanoj, kaj lasi infanojn lerni laŭ sia propra rapideco.
Mediprotektismo
La kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj ampleksis etikan sintenon al la tero, kaj komunumoj de la epoko ofte translokiĝis al la kamparo el la urboj. Influaj libroj de la 1960-aj jaroj inkludis Silentan Printempon de Rachel Carson kaj The Population Bomb de Paul Ehrlich. Kontraŭkulturaj ekologiistoj rapide ekkomprenis la konsekvencojn el la skribaĵoj de Ehrlich pri troloĝiĝo, la antaŭdiro de "Pinta nafto" de Hubbert kaj pli ĝeneralaj zorgoj pri poluado, rubo, mediaj efikoj de la Vjetnama milito, aŭtomobilaj vivstiloj kaj nuklea energio. Pli larĝe ili vidis, ke la dilemoj pri fiksado de energio kaj rimedoj havos implicojn por geopolitiko, vivstilo, medio kaj aliaj dimensioj de moderna vivo. La temo "reen al la naturo" jam superregis en la kontraŭkulturo ĝis la tempo de la Woodstock-festivalo en 1969, dum la unua Tera Tago en 1970 estis signifa en alportado de mediaj zorgoj al la avangardo de junulara kulturo. Komence de la 1970-aj jaroj, popularaj kontraŭkulturaj eldonaĵoj kiel "Whole Earth Catalog" kaj "The Mother Earth News" estis popularaj, el kiuj aperis denove la reveno al la naturo. La kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj kaj fruaj 1970-aj jaroj estis fruaj adoptantoj de praktikoj kiel reciklado kaj organika agrikulturo longe antaŭ ol ili fariĝis ĉefa. La kontraŭkultura intereso pri ekologio progresis ĝis la 1970-aj jaroj: aparte influa estis la Nov-maldekstra ekologia anarkiisto Murray Bookchin, la kritiko de Jerry Mander pri la efikoj de televido en la socio, la romano de Ernest Callenbach Ecotopia, la fikciaj kaj nefikciaj verkoj de Edward Abbey, kaj ekonomika libro de Ernst Friedrich Schumacher Small Is Beautiful.
Produktistoj
La Nacia Organizaĵo de Farmistoj estas movado de produktistoj kiu estis fondita en 1955. Ĝi iĝis speciala famkonata pro nemoveblaĵa perforto kaj minacoj faritaj, atribuitaj al ĝi, sed sen oficiala aprobo de la organizo, de incidento de 1964 kiam du membroj estis premitaj sub la radoj de bovin-transporta kamiono, por aranĝi retenadon de varoj, kaj opozicio al kooperativoj kiuj ne volis reteni. Dum retenado de protestoj, farmistoj intence detruis manĝaĵojn aŭ buĉis siajn bestojn kun la celo altigi prezojn kaj gajni amaskomunikilajn elmontradojn. La organizaĵo de produktistoj malsukcesis persvadi la usonan registaron establi kvoto-sistemon kiel nuntempe havas ĝin por lakto, fromaĝo, ovoj kaj birdokortaj provizprogramoj pri administrado en Kanado.
Geja liberiĝo
La geja liberiga movado estas socia kaj politika movado de la malfruaj 1960-aj jaroj ĝis meze de la 1980-aj jaroj kiu instigis lesbojn kaj gejajn virojn okupiĝi pri radikala rekta ago, kaj kontraŭi socian honton kun geja fiero.[74][75] En la feminisma spirito de la politika estulo, la plej baza formo de aktivismo estis emfazo elŝrankiĝi antaŭ la familio, amikoj kaj kolegoj, kaj vivi la vivon kiel malkaŝa lesbo aŭ gejo.[76] En ĉi tiu periodo, ĉiujaraj politikaj marŝoj tra gravaj urboj, kutime okazigitaj en junio (por memorfesti la ribelon de Stonewall), ankoraŭ estis konataj kiel marŝoj de "Geja Liberigo".[77]. Ĝis la 1970-aj jaroj (en urbaj gejaj centroj) kaj en la 1980-aj jaroj en pli malgrandaj komunumoj, la marŝoj nomiĝis "paradoj de gejaj fiero". La movado implikis la lesban kaj gejan komunumojn en Nordameriko, Sudameriko, Okcidenta Eŭropo, kaj Aŭstralio kaj Nov-Zelando.[76][78]
Geja liberigo ankaŭ estas konata pro siaj ligoj al la kontraŭkulturo de tiu epoko (ekz. la grupo Radical Faeries) kaj por la intenco de la samseksemaj liberigistoj transformi aŭ forigi fundamentajn instituciojn de socio kiel genro kaj nuklea familio; la politiko estis radikala, kontraŭrasisma, kaj kontraŭkapitalisma. Por atingi tian liberigon, estis uzata konsciigo kaj rekta ago.[79][80]
La tumultoj de Stonewall estis serio de spontanaj, perfortaj manifestacioj kontraŭ polica razio, kiu okazis en la matenaj horoj de la 28-a de junio 1969 en la Stonewall Inn[81], geja drinkejo en la kvartalo Greenwich Village en Novjorko[82][83]. Ĉi tio ofte estas citita kiel la unua kazo en usona historio, kiam homoj de la geja komunumo batalis kontraŭ registara subtenata sistemo, kiu persekutis seksajn malplimultojn, kaj fariĝis la difina evento kiu markis la komencon de la movado de gejaj rajtoj en Usono[84] kaj ĉirkaŭ la mondo.[85]
Remove ads
Hipioj
Post la 14-a de januaro 1967 la Human Be-In en San-Francisko organizita de artisto Michael Bowen, la atento de la komunikiloj pri kulturo estis plene aktivigita. En 1967, la interpretado de Scott McKenzie de la kanto "San Francisco (Be Sure to Wear Flowers in Your Hair)" allogis 100.000 junulojn el la tuta mondo por festi "Amsomero" de San-Francisko.[86] Dum la kanto estis origine verkita de John Phillips de The Mamas & the Papas por diskonigi la Monterejan Festivalon de la jaro 1967, kiu fariĝis tuja sukceso tutmonde (numero 4 en Usono, numero 1 en Eŭropo) kaj rapide superis ĝian originalan celon. .
La flor-infanoj de San-Francisko, ankaŭ nomataj "hipioj" fare de loka gazetara publicisto Herb Caen, adoptis novajn stilajn vestaĵojn, eksperimentis kun psikodelaj drogoj, vivis komunume kaj disvolvis vibrigan muzikan scenon. Kiam homoj revenis de "Amsomero" ĉi tiuj stiloj kaj kondutoj rapide disvastiĝis el San-Francisco kaj Berkeley al multaj usonaj kaj kanadaj urboj kaj eŭropaj ĉefurboj. Kelkaj hipioj formis komunumojn por vivi tiel malproksime kiel plej eble. Ĉi tiu aspekto de la kontraŭkulturo malakceptis aktivan politikan engaĝiĝon kun la ĉeftendenco kaj, post la opinio de Timothy Leary "Enŝalti, agordi, forlasi", esperis ŝanĝi socion forlasante ĝin.
Rigardante malantaŭen sian vivon (kiel profesoro de Harvardo) antaŭ 1960, Leary interpretis ĝin kiel "anonima institucia dungito, kiu veturis por labori ĉiun matenon en longa vico da vojaĝantaj aŭtoj kaj veturis hejmen ĉiun nokton kaj trinkis martiniojn ... kiel pluraj milionoj da mezklasaj, liberalaj, intelektaj robotoj. "
Ĉar membroj de la hipia movado maljuniĝis kaj moderigis siajn vivojn kaj opiniojn, kaj precipe post kiam usona implikiĝo en la Vjetnama milito finiĝis meze de la 1970-aj jaroj, la kontraŭkulturo estis plejparte absorbita de la ĉeftemo, lasante daŭran trafon al filozofio, moraleco, muziko, arto, alternativa sano kaj dieto, vivstilo kaj modo.
Aldone al nova stilo de vestaĵo, filozofio, arto, muziko kaj diversaj vidpunktoj pri kontraŭmilito, kaj kontraŭrasismo, kelkaj hipioj decidis forĵeti modernan socion kaj restarigi bienojn aŭ komunumojn. La plej unua el la komunumoj en Usono estis 7-akrea tero en Suda Koloradio, nomita Drop City. Laŭ Timothy Miller,
Drop City kolektis la plej multajn el la temoj, kiuj evoluis al aliaj lastatempaj komunumoj pri anarkio, pacismo, seksa libereco, kampara izoleco, intereso pri drogoj, arto, kaj engaĝigis ilin en ekstravaganca komunumo senkompara kun la antaŭe ekzistantaj.
Multaj el la loĝantoj praktikis agojn kiel reuzado de rubo kaj reciklitaj materialoj por konstrui geodeziajn kupolojn por rifuĝo kaj aliaj diversaj celoj; uzante diversajn drogojn kiel mariĥuano kaj LSD, kaj kreante diversajn pecojn de Drop Art. Post la komenca sukceso de Drop City, vizitantoj prenis la ideon pri komunumoj kaj disvastigis ilin. Alia komunumo nomata "La Ranĉo" estis tre simila al tiu de la kulturo de Drop City, kaj ankaŭ novaj konceptoj kiel donado al infanoj de la komunumo de vastaj liberecoj konataj kiel "infanaj rajtoj".[87]
Mariĥuano, LSD kaj aliaj distraj drogoj
.png)
Dum la 1960-aj jaroj, ĉi tiu dua grupo de uzantoj de LSD evoluis kaj ekspansiiĝis al subkulturo, kiu laŭdis la mistikan kaj religian simbolecon ofte generitan de la potencaj efikoj de la drogo, kaj rekomendis ĝian uzon kiel metodo levi konscion. La personecoj asociitaj kun la subkulturo, guruoj kiel ekzemple Timothy Leary kaj psikedelaj rokmuzikistoj kiel Grateful Dead, Pink Floyd, Jimi Hendrix, The Byrds, The 13th Floor Elevators, Ultimate Spinach, Janis Joplin, Crosby, Stills, Nash & Young, The Doors, Blue Cheer, The Chambers Brothers, Country Joe and the Fish, Big Brother and the Holding Company, Jefferson Airplane kaj The Beatles, baldaŭ altiris multe da publiko, generante pli da intereso pri LSD.[88]
La popularigo de LSD ekster la medicina mondo rapidis kiam individuoj kiel Ken Kesey partoprenis drogtestilojn kaj ŝatis tion, kion ili vidis. Tom Wolfe verkis vaste legitan raporton pri ĉi tiuj fruaj tagoj de la eniro de LSD en la ne-akademian mondon en sia libro The Electric Kool Aid Acid Test, kiu dokumentis la transterenan acidan vojaĝon de Ken Kesey kaj la Merry Pranksters, psikedela buso "Furthur" kaj la pli postaj lokaj LSD-festoj de la Merry Pranksters. En 1965, Sandoz-laboratorioj ĉesis siajn ankoraŭ laŭleĝajn sendojn de LSD al Usono por esplorado kaj psikiatria uzo, post peto de la usona registaro, maltrankvila pro ĝia uzo. Antaŭ aprilo de 1966, LSD-uzado fariĝis tiel ĝeneraligita ke Time Magazine avertis pri ĝiaj danĝeroj. En decembro de 1966, la ekspluatofilmo Hallucination Generation estis publikigita. Ĉi tio estis sekvita de The Trip en 1967 kaj Psych-Out en 1968.[89]
Psikedela esplorado kaj eksperimentado
Ĉar plej multaj esploroj pri Psikedelo komenciĝis en la 1940-aj kaj 50-aj jaroj, peza eksperimentado efikis en la 1960-aj jaroj dum ĉi tiu epoko de ŝanĝiĝo kaj movado. Esploristoj akiris agnoskon kaj popularecon pro la antaŭenigo de psikedelo. Ĉi tio vere ankrigis la ŝanĝon, kiun komencis kontraŭkulturistoj kaj sekvantoj. La plej multaj esploroj estis faritaj ĉe ĉefaj kolegiaj institutoj, kiel la Universitato Harvardo.
Timothy Leary kaj lia Harvard-esplora teamo esperis eblajn ŝanĝojn en la socio. Ilia esplorado komenciĝis per fungoj kun psilocibino kaj nomiĝis la Projekto Psilocibino de Harvardo. En unu studo konata kiel la Eksperimento Malliberejo Konkordo, li esploris la eblajn potencialojn de psilocibino redukti la recidivon ĉe krimuloj, kiuj estas liberigitaj de la malliberejo.[90] Post la esploraj kunsidoj, Leary faris sekvaĵon. Li trovis, ke "75% el la enkarcerigitaj kaptitoj liberigitaj restis ekster la malliberejo." Li kredis ke li solvis la kriman problemon de la nacio. Sed kun multaj skeptikaj oficistoj, ĉi tiu sukceso ne estis antaŭenigita.[91]
Pro la personaj spertoj kun ĉi tiuj drogoj, Leary kaj liaj multaj elstaraj kolegoj, Aldous Huxley (La Pordoj de Percepto) kaj Alan Vatts (La Gaja Kosmologio)[90] kredis ke ĉi tiuj estas la mekanismoj kiuj povus alporti pacon al ne nur la nacio sed al la mondo. Kiam iliaj esploroj daŭris, la amaskomunikiloj sekvis ilin kaj publikigis sian laboron kaj dokumentis ilian konduton, komenciĝis la tendenco de ĉi tiu kontraŭkultura medikamenta eksperimentado.[92]
Leary faris provojn alporti pli organizitan konscion al homoj interesitaj pri la studo de psikedelo. Li alfrontis la Senatan komitaton en Vaŝingtono kaj rekomendis ke kolegioj rajtigu la karierojn de laboratoriaj kursoj pri psikedelo.
Leary kaj la esplorado de lia teamo fermiĝis ĉe Harvardo kaj ĉien ili translokiĝis ĉirkaŭ la terglobo. Ilia kontraŭleĝa konduto kaj agresema aliro kun tiuj drogoj ne bone fiksis la leĝon. Oficialuloj ne konsentis.[93]
Ken Kesey kaj la Merry Pranksters
Ken Kesey kaj la Merry Pranksters helpis formi la evoluantan karakteron de la kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj kiam ili komencis vojaĝon tra la lando en la somero de 1964 en psikedela lerneja buso nomita "Furthur". Komence de 1959, Kesey volontulis kiel esploradotemo por kuracaj testoj financitaj de la CIA, Project MKUltra. Ĉi tiuj provoj testis la efikojn de LSD, psilocibino, meskalino kaj aliaj psikedelaj drogoj. Post la kuracaj provoj, Kesey daŭre eksperimentis, kaj implikis multajn amikojn; kolektive ili fariĝis konataj kiel "Merry Pranksters". La Pranksters vizitis Harvardan LSD-defendanton Timothy Leary ĉe sia retiriĝloko en Millbrook, Novjorko, kaj eksperimentado kun LSD kaj aliaj psikedelaj drogoj, ĉefe kiel rimedo por interna reflekto kaj persona kresko, iĝis konstanta dum la vojaĝo de Pranksters.
Marry Pranksters kreis rektan ligon inter la Beat-generacio, de la 1950-aj jaroj, kaj la psikedela sceno de la 1960-aj jaroj; la buso estis stirita de Beat-ikono Neal Cassady, Beat-poeto Allen Ginsberg estis enbuse dum kelka tempo, kaj ili renkontis la amikon de Cassady, Beat-aŭtoro Jack Kerouac, kvankam Kerouac rifuzis partopreni en la Prankster-sceno. Post la reveno de Pranksters al Kalifornio, ili popularigis la uzon de LSD ĉe la tielnomitaj "Acid-Testoj", kiuj komence okazis en la hejmo de Kesey en La Honda, Kalifornio, kaj poste en multaj aliaj okcidentaj marbordaj lokoj. La eksperimentoj pri vojaĝoj kaj Prankster estis dokumentitaj en The Electric Kool Aid Acid Test de Tom Wolfe, elstara reprezentanto de nova ĵurnalismo.
Aliaj psikedelaĵoj
Eksperimentado kun LSD, pejotlo, psilocibino fungoj, MDA, mariĥuano, kaj aliaj psikedelaj drogoj fariĝis grava komponanto de kontraŭkulturo de 1960-aj jaroj, influante filozofion, arton, muzikon kaj vestojn. Jim DeRogatis skribis ke pejotlo, malgranda kakto enhavanta la psikedelan alkalidon meskalino, estis vaste havebla en Aŭstino, Teksaso, kontraŭkultura centro ĉe la komenco de la 1960-aj jaroj.
Seksa revolucio
La seksa revolucio (ankaŭ konata kiel tempo de "seksa liberigo") estis socia movado kiu defiis tradiciajn kodojn de konduto ligitajn al sekseco kaj interhomaj rilatoj tra la okcidenta mondo de la 1960-aj jaroj ĝis la 1980-aj jaroj. Seksa liberigo inkludis pli grandan akcepton de seksumado ekster tradiciaj aliseksamaj, monogamaj rilatoj (ĉefe geedzeco). La kontraŭkoncipado kaj la pilolo, la publika nudeco, la normaligo de la antaŭgeedziĝa seksrilato, la samseksemo kaj la alternativaj seksaj formoj, kaj la laŭleĝigo de la abortigo, estis ĉiuj sekvitaj.[94][95]
Alternativaj amaskomunikiloj
Subgrundaj gazetoj ekaperis en plej multaj urboj kaj universitataj urboj, por difini kaj komuniki la gamon de fenomenoj, kiuj difinis la kontraŭkulturon: radikalan politikan opozicion al "La Sistemo", koloraj eksperimentaj (kaj ofte eksplicite drog-influitaj) aliroj al arto, muziko kaj kino, kaj senbrilaj indulgoj en seksumado kaj drogoj kiel simbolo de libereco. La artikoloj ankaŭ ofte inkludis bildstriojn, el kiuj la subgrunda komikso estis elkreskaĵo.
Alternativaj sportoj
Dum la nombro de junuloj kiuj apartiĝis de sociaj normoj kreskis, ili rezistis kaj serĉis alternativojn. La formoj de eskapo kaj rezisto montras multajn manierojn inkluzive de socia agado, alternativaj vivstiloj, vestoj, muziko kaj alternativaj distraj agadoj, inkluzive de la ludo flugdisko. El la hipioj ĵetantaj la flugdiskon ĉe festivaloj kaj koncertoj venis hodiaŭaj popularaj sportoj pri diskoj.[96][97] Disko-sportoj kiel liberstila flugdisko, golfdisko, diskaj intestoj, Ultimate kaj aliaj, iĝis la unuaj eventoj de ĉi tiu sporto.[98][99]
Avangarda arto kaj kontraŭ-arto
La Situaciista Internacio estis limigita grupo de internaciaj revoluciuloj fondita en 1957, kaj kiu havis sian pinton en sia influo sur la senprecedencaj ĝeneralaj sovaĝaj strikoj de majo de 1968 en Francio. Kun iliaj ideoj enradikiĝintaj en la marksismo kaj la eŭropaj artaj avangardoj de la 20-a jarcento, ili pledis por ke la spertoj pri la vivo estu alternativaj al tiuj akceptitaj de la kapitalisma sistemo, por plenumi homajn primitivajn dezirojn kaj daŭrigi superan pasian kvaliton. Por ĉi tiu celo ili sugestis kaj eksperimentis la konstruadon de situacioj, nome la starigon de medioj favoraj al la plenumo de tiaj deziroj. Uzante metodojn desegnitajn de la artoj, ili disvolvis serion de eksperimentaj kampoj de studado por la konstruado de tiaj situacioj, kiel unueca urboplanismo kaj psikogeografio. Ili batalis kontraŭ la ĉefa obstaklo por plenumi tian superan pasian vivon, identigitan de ili en progresinta kapitalismo. Ilia teoria laboro atingis la tre influan libron La Socio de la Spektaklo de Guy Debord. Debord argumentis en 1967, ke spektaklecoj kiel amaskomunikiloj kaj reklamado havas centran rolon en altnivela kapitalisma socio, kiu montras falsan realon por maski la realan kapitalisman degradadon de homa vivo. Raoul Vaneigem verkis La revolucio de la ĉiutaga vivo, kiu prenas la kampon de "ĉiutaga vivo" kiel la tero sur kiu komunikado kaj partopreno povas okazi, aŭ, kiel estas pli ofte, esti pervertita kaj abstrakta en pseŭdformoj.
Fluxus (nomo prenita el latina vorto signifanta "flui") estas internacia reto de artistoj, komponistoj kaj dizajnistoj konataj pro miksado de diversaj artaj komunikiloj kaj disciplinoj en la 1960-aj jaroj. Ili aktivis pri novdadaisma muziko, vida arto, literaturo, urba planado, arkitekturo kaj dizajno. Fluxus ofte estas priskribita kiel intermedia, esprimo kreita de Fluxus-artisto Dick Higgins en fama 1966 eseo. Fluxus kuraĝigis "faru vi mem"-an estetikon, kaj taksis simplecon super komplekseco. Kiel Dadaismo antaŭ ĝi, Fluxus inkludis fortan fluon de kontraŭ-komercismo kaj kontraŭ-arta sentemo, malestimante la konvencian merkatan impulsitan artan mondon favore al art-centrita kreiva praktiko. Dum Fluxus-artisto Robert Filliou skribis, tamen, Fluxus diferencis de Dadaismo en sia pli riĉa aro de aspiroj, kaj la pozitivaj sociaj kaj komunumaj aspiroj de Fluxus multe superis la kontraŭ-artan tendencon, kiu ankaŭ markis la grupon.
En la 1960-aj jaroj, la Dada-influata arta grupo Black Mask deklaris, ke revolucia arto devus esti "integra parto de vivo, kiel en primitiva socio, kaj ne apendico de riĉeco."[100] Black Mask interrompis kulturajn eventojn en Novjorko donado de konsistigataj flugfolioj de artaj okazaĵoj al senhejmuloj kun la allogo pri senpagaj trinkaĵoj. Poste, la Motherfuckers kreskis el kombinaĵo de Black Mask kaj alia grupo nomata Angry Arts, Up Against the Wall Motherfuckers estis anarkiisma afinecgrupo en Novjorko.[101].
Muziko
Dum la fruaj 1960-aj jaroj, la nova ondo de britaj muzikistoj gajnis popularecon kaj famon en Usono. Artistoj kiel The Beatles malfermis la vojon al iliaj samlandanoj eniri la usonan merkaton. The Beatles mem estis influita de multaj artistoj, inter ili usona kantaŭtoro Bob Dylan, kiu estis lirika inspiro same kiel ilia enkonduko al mariĥuano.[102] La frua kariero de Dylan kiel protesta kantisto estis inspirita de artistoj kiel Pete Seeger kaj lia heroo Woody Guthrie. Aliaj homoj, kiel Joan Baez kaj Peter, Paul and Mary, kondukis la kantojn de la epoko al novaj publiko kaj publikaj agnoskoj.[103]
La muziko de la 1960-aj jaroj moviĝis al elektra, psikedela versio de roko, plejparte pro la decido de Bob Dylan ludi elektran gitaron ĉe la Newport Folk Festival en 1965. La lastatempe popularigita elektra sono de rokmuziko tiam estis konstruita sur kaj formita en psikedela roko de artistoj kiel The 13th Floor Elevators kaj britaj grupoj Pink Floyd kaj The Beatles.[104] La albumo de The Beach Boys, Pet Sounds (1966), ankaŭ pretigis la vojon por pli postaj hipiaj aranĝoj, kun la skribo de Brian Wilson interpretita kiel "pledo pri amo kaj kompreno." Pet Sounds servis kiel grava fonto de inspiro por aliaj nuntempaj aranĝoj,[105] la plej multaj precipe rekte inspiris Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band de The Beatles. La unuopaĵo "Good Vibrations" pliiĝis al la numero unu tutmonde, tute ŝanĝante la percepton pri tio, kio povus esti disko.[106] Estis dum ĉi tiu periodo la tre atendita albumo Smile[107]. Tamen, la projekto kolapsis kaj The Beach Boys publikigis malaltigitan version nomitan Smiley Smile, kiu malsukcesis fari grandan komercan efikon sed ankaŭ estis tre influa, plej precipe ĉe The Who de Pete Townshend.
The Beatles poste iĝis la plej grava komerca reprezentanto de la "psikedela revolucio"[108] (Revolver, Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band kaj Magical Mystery Tour), en la malfruaj 1960-aj jaroj. En Usono, bandoj, kiuj ekzemplis la kontraŭkulturon, fariĝis grandegaj komercaj kaj ĉefaj sukcesoj. Ĉi tiuj inkluzivis The Mamas & the Papas, Big Brother and the Holding Company (Cheap Thrills), Jimi Hendrix (Are You Experienced ), Jefferson Airplane (Surrealistic Pillow), The Doors (The Doors) kaj Sly and the Family Stone (Stand!). Bandoj kaj aliaj muzikistoj, kiel la Grateful Dead, Neil Young (Kanado), David Peel, Phil Ochs, The Fugs, Quicksilver Messenger Service, John Sebastian, Melanie, The Velvet Underground, Frank Zappa, Captain Beefheart, Santana, CSNY, Shocking Blue, Country Joe and the Fish, kaj The Holy Modal Rounders estis konsideritaj ŝlosilo por la kontraŭkultura movado.[109]
Dum la hipia scenejo naskiĝis en Kalifornio,[110] pli pinta sceno aperis en Novjorko,[111] kiu emfazis pli pri avangardo kaj arta muziko. Grupoj kiel The Velvet Underground eliris el ĉi tiu subgrunda muzika scenejo, kiu estis ĉefe super la legenda The Factory de Andy Warhol. The Velvet Underground provizis la muzikon por la Exploding Plastic Inevitable, serio de plurmediaj eventoj prezentitaj de Warhol kaj liaj kunlaborantoj en 1966 kaj 1967. La kantoteksto de The Velvet Underground estis konsiderita riskaĵo de la epoko, ĉar ili diskutis seksan fetiĉismon, transgenrajn identojn, kaj la uzo de malmolaj medikamentoj asociitaj kun la The Factory de Warhol kaj ties supersteluloj.[112]
MC5 de Detrojto ankaŭ eliris el la subgrunda rokmuzika scenejo de la malfruaj 1960-aj jaroj. Ili enkondukis pli agreseman evoluon de garaĝa roko, kiu ofte estis kunfandita kun sociopolitikaj kaj kontraŭkulturaj verkoj de la epoko, kiel ekzemple en la kanto "Motor City Is Burning" (John Lee Hooker-kovrilo adaptante la rakonton de la Detroit Race Riot de 1943 al la Detrojta tumulto de 1967). MC5 havis ligojn kun radikalaj maldekstraj organizoj kiel Up Against the Wall Motherfuckers kaj White Panther Party de John Sinclair. MC5 faris longan aron antaŭ la Demokrata Nacia Konvencio de 1968 en Ĉikago, kie fifama tumulto poste eksplodis inter polico kaj studentoj protestantaj kontraŭ la Vjetnama milito kaj la lastatempaj murdoj de Martin Luther King kaj Robert Kennedy. MC5, The Stooges kaj la jam menciita Velvet Underground, estas nun viditaj kiel influo sur la prapunka sono kiu kondukus al punkroko kaj metalroko en la malfruaj 1970-aj jaroj.[113]
Alia hejtilo de la kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj estis Aŭstino, Teksaso, kun du el la legendaj muzikaj ejoj de la epoko, Vulcan Gas Company kaj la Armadillo World Headquarters, kaj muzikaj talentoj kiel Janis Joplin, The 13th Floor Elevators, Shiva's Headband, kaj, poste, Stevie Ray Vaughan. Aŭstino ankaŭ estis hejmo de granda novmaldekstra aktivisma movado, unu el la plej fruaj subgrundaj gazetoj, The Rag, kaj avangardaj grafikaj artistoj kiel Fabulous Furry Freak Brothers de la kreinto Gilbert Shelton, subgrunda komiksa pioniro Jack Jackson (Jaxon), kaj superrealisma Armadillo-artisto Jim Franklin.[103][114]
La 1960-aj jaroj ankaŭ estis epoko de rokfestivaloj, kiuj ludis gravan rolon en disvastigado de la kontraŭkulturo tra Usono.[115] La Montereja Festivalo, kiu lanĉis la karieron de Hendrix en Usono, estis unu el la unuaj el ĉi tiuj festivaloj.[116] Festivaloj de Insulo Wight (1968-1970) de Britio altiris grandajn nomojn kiel ekzemple The Who, The Doors, Joni Mitchell, Hendrix, Bob Dylan, kaj aliaj.[117] La Woodstock Festivalo (1969) en Novjorkio, iĝis simbolo de la movado,[118] kvankam la festivalo ĉe la insulo Wight de 1970 altiris pli grandan homamason.[103] Kelkaj kredas ke la epoko finiĝis abrupte per la fifama Altamont Free Concert fare de The Rolling Stones, en kiu pez-savita sekureco de la Hells Angels rezultigis la mortpunon de spektantaro, ŝajne en memdefendo, ĉar la spektaklo fariĝis ĥaoso.[119][120]
Dum la psikedela revolucio progresis, kantoteksto fariĝis pli kompleksa, (ekzemple, "White Rabbit" de Jefferson Airplane). Longdaŭraj albumoj ebligis al artistoj fari pli profundajn deklarojn ol povus esti faritaj nur per unu kanto (kiel ekzemple la satira kanto Freak Out de Mothers of Invention). Eĉ la reguloj pri ununuraj kantoj streĉiĝis, kaj aperis simplaj daŭroj pli ol tri minutoj, kiel "Like a Rolling Stone" de Bob Dylan, "Alice's Restaurant" de Arlo Guthrie[121], kaj la kanto de Iron Butterfly (17-minuta) In-A-Gadda-Da-Vida.[122]
La 1960-aj jaroj vidis la protestan kanton havi senton de politika mem-graveco, kun "I Ain't Marching Anymore" de Phil Ochs kaj "I-Feel-Like-I'm-Fixin'-to-Die Rag " de Country Joe and the Fish, inter la multaj kontraŭmilitaj himnoj kiuj estis gravaj por la epoko.
Libera ĵazo estas alproksimiĝo al ĵazo, kiu unue disvolviĝis en la 1950-aj kaj 1960-aj jaroj. Kvankam la muziko produktita de liberaj ĵazverkistoj vaste variis, la komuna trajto estis malkontento pri la limoj de bibopo, malmolbopo kaj modala ĵazo, kiuj disvolviĝis en la 1940-aj kaj 1950-aj jaroj. Ĉiu laŭ sia propra maniero, liberaj ĵazmuzikistoj provis ŝanĝi, etendi aŭ malkonstrui la konvenciojn de ĵazo, ofte per forĵetado de ĝis nun senŝanĝaj trajtoj de ĵazo, kiel ekzemple fiksaj kordaj ŝanĝoj aŭ taktoj. Kvankam kutime konsiderata eksperimenta kaj avangarda, libera ĵazo ankaŭ kontraŭe estis elpensita kiel provo redoni ĵazon al ĝiaj "primitivaj", ofte religiaj radikoj, kaj emfazo al kolektiva improvizado. Libera ĵazo estas forte asociita kun la novigoj de Ornette Coleman kaj Cecil Taylor en la 1950-aj jaroj kaj la pli postaj verkoj de saksofonisto John Coltrane. Aliaj gravaj pioniroj estis Charles Mingus, Eric Dolphy, Albert Ayler, Archie Shepp, Joe Maneri kaj Sun Ra. Kvankam hodiaŭ "libera ĵazo" estas la ĝenerale uzata termino, multaj aliaj terminoj estis uzitaj por priskribi la malstrikte difinitan movadon, inkluzive de "avangarda", "energia muziko" kaj "La nova afero". Dum ĝia frua kaj ora epoko meze de la 1960-aj jaroj, multe da libera ĵazo estis publikigita de establitaj etikedoj kiel ekzemple Prestige, Blue Note kaj Impulse, samekiel nepartianoj ESP Disk kaj BYG Actuel. Libera improvizado estas improvizita muziko sen reguloj preter la logiko aŭ inklino de la muzikisto implikita. La termino povas rilati al ambaŭ teknikoj (uzita de iu muzikisto en iu varo) kaj kiel rekonebla ĝenro en si mem. Libera improvizado, kiel muzika ĝenro, disvolvita en Usono kaj Eŭropo meze ĝis malfruaj 1960-aj jaroj, plejparte kiel elkreskaĵo de libera ĵazo kaj modernaj klasikaj muzikoj. Neniu el ĝiaj primaraj reprezentantoj povas esti konsiderataj famuloj ene de la ĉefa ĵaza mondo; tamen, en eksperimentaj rondoj, multaj liberaj muzikistoj estas bone konataj, inkluzive de saksofonistoj Evan Parker, Anthony Braxton, Peter Brötzmann kaj John Zorn, perkutisto Christian Lillinger, trombonisto George Lewis, gitaristoj Derek Bailey, Henry Kaiser kaj Fred Frith kaj la improviza grupo Art Ensemble of Chicago kaj AMM.
Allmusic Guide deklaras,[123] ke "ĝis ĉirkaŭ 1967, la mondoj de ĵazo kaj roko estis preskaŭ tute apartaj". La termino "ĵaz-roko" (aŭ rok-ĵazo") ofte estas uzata kiel sinonimo de la termino "ĵazfuzio". Tamen, iuj faras distingon inter la du terminoj. The Free Spirits foje estis cititaj kiel la plej frua ĵaz-roka bando.[124] Fine de la 1960-aj jaroj, samtempe, kiam ĵazmuzikistoj spertis pri rokmuzikoj kaj elektraj instrumentoj, rokmuzikaj grupoj kiel Cream kaj Grateful Dead komencis enkorpigi elementojn de ĵazo en sian muzikon, eksperimentante etenditan liberan formon de improvizado. Aliaj grupoj kiel Blood, Sweat & Tears rekte pruntis harmonikajn, melodiajn, ritmajn kaj instrumentajn elementojn de la ĵaza tradicio.[125] La rokaj grupoj, kiuj uzis ĵazajn ideojn (kiel Soft Machine, Colosseum, Caravan, Nucleus, Chicago, Spirit kaj Frank Zappa), turnis la miksaĵon de la du stiloj kun elektraj instrumentoj.[126] Ĉar rokmuziko ofte emfazis sincerecon kaj simplecon super virtuozeco, ĵaz-rokenrolo ĝenerale kreskis el la plej arte ambiciaj rokmuzikaj subgenroj de la fino de la 1960-aj jaroj kaj komencoj de la 1970-aj: psikedelo, progresiva rokenrolo, kaj la kantaŭtora movado. La sesioj Bitches Brew de Miles Davis, registritaj en aŭgusto 1969 kaj publikigitaj la sekvan jaron, plejparte prirezignis la kutiman turnadon de ĵazo favore al rok-stilo kun elektra basgitaro.[127] La registrado miksis liberan ĵazon kiu blovis kun elektronika ensemblo kun elektronikaĵoj klavaroj kaj gitaro, plus densa miksaĵo de perkutado. Davis ankaŭ tiris la rokan influon ludante sian trumpeton per elektronikaj efikoj kaj pedaloj.[128] Dum la albumo donis al Davis oran diskon, la uzo de elektraj instrumentoj kaj rokfrapoj kreis grandan konsternon inter kelkaj pli konservativaj ĵazokritikoj.
Kino
La kontraŭkulturo ne nur estis trafita de kinoarto, sed ankaŭ kontribuis al la provizado de enhavoj kaj talentuloj elstaraj por tiu epoko en la kinindustrio. Bonnie and Clyde markis la junulecan spiriton de la epoko, ĉar "la fremdiĝo de la junuloj en la 1960-aj jaroj estis komparebla al la bildo de la reĝisoro de la 1930-aj jaroj.[129]" Filmoj el ĉi tiu periodo ankaŭ temis pri la ŝanĝoj okazantaj en la mondo. Signo de ĉi tio estis la videbleco, kiun la hipia subkulturo akiris en diversaj ĉefaj kaj subgrundaj amaskomunikiloj. Filmoj pri hipiaj ekspluatadoj estas ekspluatadoj de 1960-aj jaroj pri la hipia kontraŭkulturo[130] kun stereotipaj situacioj asociitaj al la movado kiel ekzemple mariĥuano kaj uzado de LSD, seksaj kaj sovaĝaj psikedelaj festenoj. Ekzemploj estas The Love-Ins, The Trip, Psych-Out kaj Wild in the Streets. La muzika teatraĵo Hair ŝokis scenejajn spektantarojn kun tute fronta nudeco. La "Road Trip" de Dennis Hopper Easy Rider (1969) fariĝis akceptita kiel unu el la gravaj filmoj de la epoko.[131][132] Medium Cool portretis la Demokratian Kunvenon de 1968 kune kun la policaj tumultoj en Ĉikago, pro kio ĝi estis nomata kiel "fuzio de realisma kinarto kaj politika radikalismo".[133]
Provo fari kinstudion profitante la hipian tendencon en 1968, estis Psych-Out,[134] kiu kontraste al la filmversio Alice's Restaurant de Arlo Guthrie, kiun kelkaj diras ke ĝi portretis la generacion kiel "kondamnita".[135] La muziko de la epoko estis reprezentita de filmoj kiel Woodstock de 1970, dokumenta filmo pri la muzika festivalo. Inaŭgurita de la publikigo de Blue Movie de Andy Warhol en 1969, la fenomeno de plenkreskaj erotikaj filmoj estas publike diskutita de famuloj (kiel Johnny Carson kaj Bob Hope[136] kaj prenita serioze fare de kritikistoj (kiel Roger Ebert),[137][138]), kaj prenitaj serioze de kritikistoj (kiel Roger Ebert), prilumita de Ralph Blumenthal de The New York Times, kiel "porno ŝika", kaj poste konata kiel la porna orepoko, komenciĝis, por la unua fojo, en moderna usona kulturo.[139] Laŭ premiita aŭtoro Toni Bentley, de la filmo de la jaro 1976 The Opening of Misty Beethoven, bazita sur la teatraĵo Pygmalion de George Bernard Shaw, kaj pro atingado de ĉefa nivelo en la historio kaj scenejoj, ĝi estas konsiderita la "krona juvelo" de ĉi tiu "Ora Epoko".[136][140][141]
En Francio la Nova Ondo estis kovra termino kreita de kritikistoj por grupo de francaj produktoroj de la malfruaj 1950-aj kaj 1960-aj jaroj,[142] influitaj de itala novrealismo kaj klasika Holivuda kinarto.[143][144] Kvankam neniam formale organizita movado,[145] la produktoroj de la Nova Ondo estis ligitaj per sia mem-konscia malakcepto de klasika kina formo kaj ilia spirito de juna ikonoklasmo kaj estas ekzemplo de eŭropa arta kino. Multaj ankaŭ okupiĝis pri la sociaj kaj politikaj malordoj de la epoko, farante siajn radikalajn eksperimentojn per redaktado, vida stilo kaj rakonta parto de ĝenerala rompo kun la konservativa paradigmo. La maldekstra grupo, aŭ Rive Gauche, estis kontingento de produktoroj asociitaj kun la franca nova ondo, unue identigitaj kiel tiuj de Richard Roud. La kontesta grupo "dekstra flanko" konsistas el la pli famaj kaj finance sukcesaj nov-ondaj direktoroj asociitaj kun Cahiers du cinéma (Claude Chabrol, François Truffaut kaj Jean-Luc Godard). Maldekstremaj direktoroj inkludas Chris Marker, Alain Resnais, kaj Agnès Varda[145]. Roud priskribis apartan "amon por speco de bohemia vivo kaj senpacienco kun la konformeco de la Dekstra Banko, alta grado de implikiĝo en literaturo kaj la plastiko, kaj sekve intereso pri eksperimenta kinarto", kaj ankaŭ identigo kun la politika maldekstro.[145] Aliaj nov-ondaj filmoj el la tuta mondo asociitaj kun la 1960-aj jaroj estas Nova Germana Kino, Ĉeĥoslovaka Nova Ondo, Brazila Nova Kino kaj Japana Nova Ondo. Dum la 1960-aj jaroj, la esprimo "arta filmo" komencis esti multe pli uzata en Usono ol en Eŭropo. En Usono, la termino ofte estas difinita tre larĝe, por inkluzivi filmojn de "aŭtoro" de fremdaj lingvoj (ne anglalingvaj), sendependajn filmojn, eksperimentajn filmojn, dokumentfilmojn kaj mallongajn filmojn. En la 1960-aj jaroj "arta filmo" iĝis eŭfemismo en Usono por pikaj italaj kaj francaj B-filmoj. De la 1970-aj jaroj, la termino estis uzita por priskribi eŭropajn filmojn kun eksplicita seksumado kaj arta strukturo kiel ekzemple la sveda filmo Jag är nyfiken... . La 1960-aj jaroj estis grava periodo en artfilmo; la publikigo de kelkaj pioniraj filmoj okazantaj en la eŭropa arta kino, kiu havis kontraŭkulturajn trajtojn ĉe produktoroj kiel Michelangelo Antonioni, Federico Fellini, Pier Paolo Pasolini, Luis Buñuel kaj Bernardo Bertolucci.
Teknologio
Kulturaj historiistoj, kiel Theodore Roszak en lia eseo en 1986 "El Satori al Silicia Valo" kaj John Markoff en lia libro What the Dormouse Said, montris, ke multaj el la fruaj pioniroj de persona komputilo aperis en la usona okcident-marborda kontraŭkulturo. Multaj fruaj komputikaj kaj interkonataj pioniroj, post malkovri LSD kaj vagi en la kampusoj de la Universitato de Kalifornio, Berkeley, Stanford, kaj MIT en la malfruaj 1960-aj jaroj kaj fruaj 1970-aj jaroj, aperis el ĉi tiu tavolo la kreintoj de la moderna teknologio, precipe la Silicon Valley.
Religio, spiritualeco kaj okultismo
.jpg)
Multaj hipioj malakceptis tradician organizitan religion favore al pli persona spirituala sperto, ofte uzante indiĝenajn kaj popolajn kredojn. Se ili aliĝus al ĉefaj kredoj, verŝajne hipioj akceptus Budhismon, Daoismon, Hinduismon, Unuitaran Universalismon kaj la restaŭrisman kristanisman movadon. Kelkaj hipioj akceptis nov-paganismon, precipe Viko. Viko estas sorĉarta religio, kiu fariĝis pli elstara komence de 1951, kun la nuligo de la Witchcraft Acts de 1735, post kiu Gerald Gardner kaj poste aliaj kiel Charles Cardell kaj Cecil Williamson komencis publikigi siajn proprajn versiojn de la Metio. Gardner kaj aliaj neniam uzis la terminon "Viko" kiel religia identigilo, simple aludante al la "sorĉa kulto", "sorĉado" kaj la "malnova religio". Tamen, Gardner nomis sorĉistinojn kiel "la viko".[146] During the 1960s, the name of the religion normalised to "Wicca".[147][148] Dum la 1960-aj jaroj, la nomo de la religio normiĝis al "Viko" (angle Wicca). La tradicio de Gardner, poste nomata Gardnerianismo, baldaŭ iĝis la dominanta formo en Anglio kaj disvastiĝis al aliaj partoj de la Britaj Insuloj. Post la morto de Gardner en 1964, ĝi daŭre kreskis seninterrompe malgraŭ sensacieco kaj negativaj portretoj en britaj gazetoj, kun novaj tradicioj disvastigitaj de figuroj kiel Robert Cochrane, Sybil Leek kaj plej grava Alex Sanders, kies aleksradra viko, ĉefe bazita sur Gardnerismo, kvankam kun emfazo metita sur ceremonia magio, rapide disvastiĝis kaj gajnis multe da atento de la amaskomunikiloj.
En la libro, Hippies and American Values (1991), Timothy Miller priskribis la hipian etoson kiel esence "religia movado" kies celo estis superi la limojn de ĉefaj religiaj institucioj. "Same kiel multaj malkonsentaj religioj, la hipioj estis ege malamikaj al la religiaj institucioj de la dominanta kulturo, kaj ili provis trovi novajn kaj taŭgajn manierojn fari la taskojn, kiujn la superregaj religioj ne plenumis." En lia pionira, samtempa laboro The Hippie Trip, la aŭtoro Lewis Yablonsky rimarkigis, ke tiuj, kiuj plej respektas hipion estis la spiritualaj gvidantoj, la tiel nomataj "ĉefpastroj" kiuj aperis dum tiu epoko.[149]
Unu tia hipia "alta pastro" estis Stephen Gaskin, instruisto ĉe la State College de San-Francisko. Komence de 1966, "Lundnokta Klaso" de Gaskin fine superis la prelegon, kaj altiris 1.500 hipio-sekvantojn en malferma diskuto pri spiritualaj valoroj, priskribante kristanajn, budhanajn kaj hindajn instruojn. En 1970, Gaskin fondis Tenesian komunumon nomitan La Bieno, kaj li ankoraŭ listigas sian religion kiel "Hipia."[150]
Timothy Leary estis usona psikologo kaj verkisto, konata pro sia defendo de psikedelaj drogoj. La 19-an de septembro 1966, Leary fondis la Ligon por Spirituala Malkovro, religio deklaranta LSD kiel sian sanktan sakramenton, parte kiel malsukcesa provo konservi leĝan statuson por la uzo de LSD kaj aliaj psikedeloj por la religiaj partianoj bazitaj sur "libereco" de religio. The Psychedelic Experience estis la inspiro por la kanto de John Lennon "Tomorrow Never Knows" en la albumo de The Beatles Revolver. Li publikigis pamfleton en 1967 nomata "Komenci vian propran religion" por kuraĝigi tion kaj estis invitita ĉeesti la 14-an de januaro 1967 ĉe Human Be-In en renkontiĝo kun ĉirkaŭ 30.000 hipioj en Parko Golden Gate en San-Francisko. Li kreis la faman frazon "Enŝalti, agordi, forlasi".[151][152][153]
La Principia Discordia estas la fonda teksto de Diskordianismo verkita de Greg Hill (Malaclypse la pli juna) kaj Kerry Wendell Thornley (Lord Omar Khayyam Ravenhurst).[154] Ĝi estis origine publikigita sub la titolo "Principia Discordia aŭ kiel La Okcidento estis Perdita" en limigita eldono de kvin ekzempleroj en 1965. La titolo, laŭlitere kun la signifo "Malkonkordaj Principoj", kongruas kun la tendenco de la latina por preferi hipotaktikajn gramatikajn aranĝojn. En la angla, oni atendus, ke la titolo estu "Principoj de Malkonkordo".[155][156]
Remove ads
La daŭra efiko, inkluzive de nedezirataj konsekvencoj, kreiva produkto kaj ĝenerala heredaĵo de la kontraŭkultura epoko daŭre estas aktive diskutita, debatita, malestimata kaj festata. Eĉ la nocioj de kiam la kontraŭkulturo enigis la Beat-Generacion, kiam ĝi cedis al la posteulo, kaj kio okazis inter ili estas malfermitaj por debato.[157] Laŭ rimarkinda brita subgrunda kaj alternativa kulturista verkisto Barry Miles, "Ŝajnis al mi, ke la 1970-aj jaroj estis kiam okazis la plej multaj aferoj, kiujn homoj atribuas al la 1960-aj jaroj:[158] ĉi tiu estis la aĝo de ekstremoj, homoj prenis pli da drogoj, pli longaj haroj, pli malmultekostaj vestaĵoj, pli da seksumado, protestis pli forte kaj renkontis pli da opozicio de la sistemo. Ĝi estis la epoko de seksumado kaj drogoj kaj rokmuziko, kiel diris Ian Dury. La kontraŭkultura eksplodo de la 1960-aj jaroj vere implikis nur kelkajn milojn da homoj en Britio kaj eble dekfoje pli en Usono, plejparte kontraŭ la Vjetnama milito, dum en la 1970-aj jaroj la ideoj disvastiĝis tra la mondo.[159]
Instrua fako de la Universitato Kolumbio, pri la kontraŭkultura epoko diris: "Kvankam historiistoj ne akordiĝas pri la vera influo de la kontraŭkulturo sur usona politiko kaj socio, plejmulto el ili priskribas la kontraŭkulturon laŭ similaj terminoj. Virtuale ĉiuj aŭtoroj, ekzemple, dekstre, Robert Bork en Slouching Towards Gomorrah (Novjorko: Regan Books, 1996) kaj, maldekstre, Todd Gitlin en The Sixties: Years of Hope, Days of Rage (Novjorko: Bantam Books, 1987), karakterizas la kontraŭkulturon kiel memindulgema, infaneca, malracia, narcisisma, kaj eĉ danĝera. Malgraŭ tio, multaj liberalaj kaj maldekstremaj historiistoj trovas konstruajn elementojn, dum tiuj dekstremaj ne".[160]
La generacia breĉo inter la riĉaj junuloj kaj iliaj tre ofte malriĉaj gepatroj estis kritika ero de la kulturo de la 1960-aj jaroj.[161][162] En intervjuo kun la ĵurnalisto Gloria Steinem dum la usona prezidenta kampanjo en 1968, la estonta Unua Damo Pat Nixon elmontris la generaciajn abismojn rilate al mondkonceptoj inter Steinem, 20 jarojn pli juna, kaj ŝi mem post kiam Steinem prisondis sinjorinon Nixon rilate al ŝia juneco, rolmodeloj kaj vivstilo.[163] Nekredebla infano de la Granda Depresio, Pat Nixon diris al Steinem, "Mi neniam havis tempon pripensi tiajn aferojn, kiun mi volis esti, aŭ kiun mi admiris, aŭ havi ideojn. Mi neniam havis tempon revi pri tiaj aferoj. Mi devis labori. Mi ne nur sidis kaj pensis pri mi aŭ miaj ideoj aŭ kion mi volis fari ... Mi daŭre laboris. Mi ne havis tempon por maltrankviliĝi pri kiu mi admiras aŭ kun kiu mi sentas min identigita. Mi neniam havis facilan taskon. Mi tute ne similas al vi.[164]
Ekonomie, oni asertis, ke la kontraŭkulturo vere nur kreis novajn merkatigajn segmentojn por la moderna junstila amaso.[165] Eĉ antaŭ ol la kontraŭkultura movado atingis sian pintan influon, la koncepto pri adopto de socie respondecaj politikoj de korporacioj establitaj, estis diskutita de ekonomikisto kaj Nobel-premiito Milton Friedman (1962): "Malmultaj tendencoj povus tiel profunde subfosi la saman bazon de nia libera socio kiel la akcepto fare de korporaciaj respondeculoj pri socia respondeco krom ebligi pli multe da mono al siaj akciuloj. Ĉi tio estas fundamente subfosaj doktrinoj. ĉu vi scias, kio ĝi estas? Ĉu mem-elektitaj privataj individuoj povas decidi, kia estas la socia intereso? "
En Britio, la komentisto Peter Hitchens identigis la kontraŭkulturon kiel unu el la kontribuantaj faktoroj al tio, kion li vidis kiel la ioma misfarto en brita politiko en 2009.
En 2003, aŭtoro kaj eksa aktivulo pri liberesprimo Greil Marcus estis citita, "Kio okazis antaŭ kvar jardekoj estas historio. Ĝi ne estas nur eksplodo en la historio de tendencoj. Kiu ajn aperas en marŝo kontraŭ milito en Irako, ĝi ĉiam okazas kun memoro pri la efikeco kaj ĝojo kaj kontentiĝo de similaj protestoj okazintaj antaŭ jaroj... Ne gravas, ke ne ekzistas kontraŭkulturo, ĉar kontraŭkulturo de la pasinteco donas al homoj senton, ke iliaj propraj diferencoj gravas."[165]
Demandite pri la perspektivoj de la kontraŭkultura movado en la cifereca epoko, iama kantaŭtoro de Grateful Dead kaj memnomata "kiber-liberecano" John Perry Barlow diris, "Mi komencis kiel adoleska beatniko kaj poste fariĝis hipio kaj poste fariĝis kiberpunkto Kaj nun mi ankoraŭ estas membro de la kontraŭkulturo, sed mi ne scias, kiel nomi tion. Kaj mi emis pensi, ke tio estas bona afero, ĉar post kiam la kontraŭkulturo en Usono ricevos nomon tiam la amaskomunikilaro povos ĝin kovri, kaj la reklamindustrio povos igi ĝin merkatista tavoleto. Sed vi scias, ĝuste nun mi ne certas, ke ĝi estas bona afero, ĉar ni ne havas ajnan flagon por kunigi. Sen nomo eble ekzistas kohera movado."[166]
Dum la epoko, konservativaj studentoj protestis kontraŭ la kontraŭkulturo kaj trovis manierojn festi iliajn konservativajn idealojn per legado de libroj kiel A Study of Communism de J. Edgar Hoover, kuniĝantaj studentaj organizoj kiel la College Republicans, kaj organizado de grekaj eventoj kiuj plifortigis seksajn normojn.[167]
Libera advokato kaj socia antropologo Jentri Anders observis, ke kelkaj liberecoj estis aprobitaj ene de kontraŭkultura komunumo en kiu ĝi vivis kaj studis: "libereco esplori onian potencialon, libereco krei onian Memon, libereco de persona esprimo, libereco de tempoprojekto, libereco de rigide difinitaj roloj kaj hierarkiaj statoj ... " Aldone, Anders kredis, ke iuj en la kontraŭkulturo deziris modifi la edukadon de infanoj tiel ke ĝi ne malinstigis, sed kuraĝigis" estetikan senton, amon al naturo, pasion por muziko, deziron por reflekto, aŭ forte markitan sendependecon. "[168][169]
En 2007, Carolyn Garcia, iama ano de Merry Pransters, komentis, "Mi vidas restojn de tiu movado ĉie. Ĝi estas iom kiel la nuksoj en la glaciaĵo Ben and Jerry: ĝi estas tiel komplete miksita, ni iom atendas ĝin. La afero estas, ke ekstravaganco ne plu estas tiel fremda. Ni ampleksis diversecon laŭ multaj manieroj en ĉi tiu lando. Mi kredas, ke ĝi faris al ni grandegan servon.[170]
Remove ads
- . The 1960s: A Bibliography. Iovaa Ŝtata Universitato Library.
- Lemke-Santangelo, Gretchen. (2009) Daughters of Aquarius: Women of the Sixties Counterculture. University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1633-6.
- Reich, Charles A.. (1995) The Greening of America, 25‑a eldono, Three Rivers Press. ISBN 978-0-517-88636-6.
- Roche, Nancy McGuire, "The Spectacle of Gender: Representations of Women in British and American Cinema of the Nineteen-Sixties" (PhD dissertation. Middle Tennessee State University, 2011). DA3464539.
- Roszak, Theodore. (1968) The Making of a Counter Culture. Universitato de Kalifornio.
- Street, Joe, "Dirty Harry's San Francisco," The Sixties: A Journal of History, Politics, and Culture, 5 (Junio 2012), 1–21.
- American Experience: Primary Resources: Truth about Indochina, 1954. PBS. Arkivita el la originalo je 2017-03-11. Alirita 2019-04-19 .
- Shribman, David, "If JFK had lived", Pittsburgh Post-Gazette, Novembro 9 2013.
- Roberts, Sam, "A Spy Confesses, and Still Some Weep for the Rosenbergs", 'New York Times', Septembro 21 2008.
- Weber, Bruce, "Leonard I. Weinglass, Lawyer, Dies at 77; Defended Renegades and the Notorious", 'New York Times', Marto 24 2011.
- Perrone, James E.. (2004) Music of the Counterculture Era. Greenwood Publishing Group.. ISBN 978-0-313-32689-9.
- Miller, Richard J.. Timothy Leary's liberation, and the CIA's experiments! LSD's amazing, psychedelic history (Excerpt). Salon.com. (2013).
- . Warhol's Pop Politics. Smithsonian Magazine (October 31, 2008). Arkivita el la originalo je Septembro 27, 2009. Alirita Decembro 30, 2013 .
Arkivigite je 2009-09-27 per Archive-It
- Rasmussen, Cecilia, "Closing of club ignited the 'Sunset Strip riots'", Los Angeles Times, Aŭgusto 5 2007.
- Kitchell, Mark, Berkeley in the Sixties (1990 Film Documentary), Libra Films
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads