Λίβανος
χώρα της Ανατολικής Μεσογείου From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Λίβανος (αραβικά: لُبْنَان, Λουμπνάν) είναι χώρα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Έγινε ανεξάρτητη στις 22 Νοεμβρίου 1943 μετά από εικοσάχρονη γαλλική κατοχή. Έχει συνολική έκταση 10.452 τ.χλμ. και πληθυσμό, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση του ΟΗΕ για το 2024, 5.806.000 κατοίκους (116η στον κόσμο).[1] Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Βηρυτός.
| Δημοκρατία του Λιβάνου
الجمهورية اللبنانية Al-Jumhūrīyyah al-Lubnānīyyah | |||
|---|---|---|---|
| |||
.svg) Η θέση του Λιβάνου (πράσινο) | |||
| και μεγαλύτερη πόλη | Βηρυτός 33°53′00″N 35°30′00″E | ||
| Αραβικά | |||
| Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία | |||
| Κενή θέση Νατζίμπ Μικάτι | |||
Νομοθετικό σώμα | Βουλή των Αντιπροσώπων | ||
| Ανεξαρτησία από τη Γαλλία Ισχύον Σύνταγμα | 22 Νοεμβρίου 1943 23 Μαΐου 1926 (αναθεωρήθηκε τελευταία φορά το 1989) | ||
| • Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή | 10.452 km2 (166η) 1,6 454 km 225 km | ||
| Πληθυσμός • Εκτίμηση 2024 • Πυκνότητα | 5.806.000[1] (116η) 555,5 κατ./km2 (24η) | ||
| ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 85,164 δισ. $[2] (85η) 18.524 $[2] (58η) | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 51,991 δισ. $[2] (82η) 11.308 $[2] (58η) | ||
| ΔΑΑ (2021) |  0,706[3] (112η) – υψηλός | ||
| Νόμισμα | Λιβανέζικη λίρα (LBP) | ||
| • Θερινή ώρα | EET (UTC +2) (UTC +3) | ||
| Internet TLD | .lb | ||
| Οδηγούν στα | δεξιά | ||
| Κωδικός κλήσης | +961 | ||
Το όνομα της χώρας προήλθε από το όρος Λίβανος, το οποίο με την σειρά του προήλθε από τη φοινικική ρίζα lbn (𐤋𐤁𐤍) που σημαίνει "λευκό", προφανώς από τις χιονισμένες κορυφές του.[4]
Ο Λίβανος ως όνομα μιας διοικητικής μονάδας (σε αντίθεση με την οροσειρά) εισήχθη μετά τις οθωμανικές μεταρρυθμίσεις του 1861, ως σαντζάκι του Όρους του Λιβάνου (αραβικά: متصرفية جبل لبنان, τουρκικά: Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı), μετεξελίχθηκε ως Κράτος του Μεγάλου Λιβάνου (αραβικά: دولة لبنان الكبير Dawlat Lubnān al-Kabīr, γαλλικά: État du Grand Liban) το 1920, για να καταλήξει στη σημερινή ονομασία του ως Δημοκρατία του Λιβάνου (αραβικά: الجمهورية اللبنانية al- Jumhūrīyah al-Lubnānīyah) μετά την ανεξαρτησία του το 1943.
Η περιοχή του Λιβάνου είναι γνωστή από τα πανάρχαια χρόνια, ως τμήμα της Φοινίκης και φημιζόταν για τα δάση της, που την αρωματική ξυλεία τους εμπορεύονταν οι Φοίνικες. Οι φοινικικές πόλεις των παραλίων του Λιβάνου και ιδιαίτερα η Τύρος είχαν αποκτήσει μεγάλη ισχύ και τα πλοία τους έπλεαν σε όλες τις τότε γνωστές θάλασσες. Αργότερα η περιοχή του Λιβάνου δέχτηκε την κυριαρχία των Περσών και των Ελλήνων, όπου στο κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτέλεσε τμήμα της επικράτειας των Σελευκιδών.
Στη συνέχεια, κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς, τον 7ο αιώνα από τους Άραβες και αργότερα από τους Τούρκους. Το 1861 έγινε αυτόνομο κράτος με την επίβλεψη του Σουλτάνου. Το 1914, ο Λίβανος περιήλθε στη γαλλική σφαίρα επιρροής μέχρι το 1926, οπότε αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη δημοκρατία, με την ουσιαστική όμως διακυβέρνηση των Γάλλων. Από το 1940, οι Λιβανέζοι άρχισαν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους και το 1943 κατάφεραν να την αποκτήσουν. Κατά τον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 έγινε στόχος ισραηλινών επιθέσεων, επειδή ήταν τόπος συγκέντρωσης των Παλαιστινίων και των προσφύγων.
Στις 13 Απριλίου 1975 ξέσπασε στον Λίβανο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ φαλαγγιτών (δεξιών χριστιανών) και αριστερών Μουσουλμάνων Παλαιστινίων που κράτησε ως τις 18 Οκτωβρίου 1976, οπότε υπογράφτηκε ανακωχή στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Οι συνέπειες του πολέμου αυτού, που επιδεινώθηκε με την επέμβαση συριακών και άλλων αραβικών δυνάμεων που υποστήριζαν τους Φαλαγγίτες, ήταν δυσμενείς. Ο πόλεμος αυτός κόστισε 6.000 νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες και καταστροφή πόλεων. Τον Ιούνιο του 1982 έγινε εισβολή Ισραηλινών, που κατέλαβαν το νότιο τμήμα της χώρας με σκοπό την εξόντωση των Παλαιστινίων. Οι ισραηλινές δυνάμεις αποχώρησαν το 2000.
Ο Λίβανος βρισκόταν υπό συριακή κατοχή μέχρι το 2005, όταν ο συριακός στρατός αποχώρησε. Πρωθυπουργός του Λιβάνου είναι ο Φουάντ Σινιόρα. Μία οργάνωση που χαίρει μεγάλης ισχύος εντός του Λιβάνου είναι η Χεζμπολλάχ. Το καλοκαίρι του 2006, η Χεζμπολλάχ απήγαγε δύο Ισραηλινούς στρατιώτες, προκαλώντας την έκρηξη ενός πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και την οργάνωση ο οποίος διήρκεσε αρκετούς μήνες και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές.
Ο Λίβανος είναι μια ορεινή παραθαλάσσια χώρα μήκους από βόρεια προς νότια 220 χιλιομέτρων και πλάτους από 32 έως 55 χιλιομέτρων. Βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο και αποτελεί μέρος της Μέσης Ανατολής και της περιοχής του Λεβάντε. Συνορεύει βόρεια και ανατολικά με τη Συρία, νότια με το Ισραήλ και δυτικά βρέχεται από τη Μεσόγειο. Έχει έκταση 10.400 τετραγωνικά χιλιόμετρα που είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή, εκτός από δύο πεδιάδες: μία παραλιακή στη Μεσόγειο, και την κοιλάδα Μπεκάα, ανάμεσα στα όρη Λίβανος και Αντιλίβανος.
Κλίμα
Ο Λίβανος έχει μεσογειακό κλίμα (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Csa και Csb) που χαρακτηρίζεται από ζεστά και ξηρά καλοκαίρια (Ιούνιο έως Σεπτέμβριο) και δροσερούς και βροχερούς χειμώνες (Δεκέμβριο έως μέσα Μαρτίου), με μέση ετήσια θερμοκρασία 15 °C. Κατά μήκος της ακτής, τα καλοκαίρια είναι ζεστά και υγρά με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 35 °C τον Αύγουστο. Λόγω της επίδρασης της θάλασσας, το ημερήσιο εύρος θερμοκρασιών στις παράκτιες περιοχές είναι μικρότερο από ό,τι στην ενδοχώρα. Ο Ιανουάριος είναι ο πιο κρύος μήνας, με θερμοκρασίες περίπου 5 έως 10 °C. Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην ακτή κυμαίνεται μεταξύ 700 και 1.000 mm. Περίπου το 70% της μέσης βροχόπτωσης στη χώρα καταγράφεται μεταξύ Νοεμβρίου και Μαρτίου και συγκεντρώνεται σε λίγες μόνο ημέρες της εποχής των βροχών, με έντονες βροχοπτώσεις ή βίαιες καταιγίδες. Οι βροχοπτώσεις στο εσωτερικό του Λιβάνου είναι εντονότερες από τις βροχοπτώσεις κατά μήκος της ακτής (1.600 mm), ενώ εμφανίζεται χιόνι στα βουνά.[5]
Ο Λίβανος έχει οικονομία ελεύθερης αγοράς και ισχυρή εμπορική παράδοση. Η κυβέρνηση δεν περιορίζει τις ξένες επενδύσεις. Ωστόσο, το επενδυτικό κλίμα υποφέρει από γραφειοκρατία, διαφθορά, αυθαίρετες αποφάσεις αδειοδότησης, πολύπλοκες τελωνειακές διαδικασίες, υψηλούς φόρους, τιμολόγια και τέλη, αρχαϊκή νομοθεσία και ανεπαρκή προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Η οικονομία του Λιβάνου είναι προσανατολισμένη στις υπηρεσίες. Οι κύριοι τομείς ανάπτυξης περιλαμβάνουν τις τράπεζες και τον τουρισμό.[6]
Ο εμφύλιος πόλεμος του 1975-1990 έβλαψε σοβαρά την οικονομία της χώρας, μείωσε την εθνική παραγωγή στο μισό και εκτροχίασε η θέση του Λιβάνου ως τραπεζικού κόμβου της Μέσης Ανατολής. Μετά τον εμφύλιο, η κυβέρνηση προσπάθησε να ανακτήσει την οικονομική ισχύ της χώρας, μέσω δανεισμού, κυρίως από τις εγχώριες τράπεζες. Αυτό οδήγησε σε υπέρμετρη αύξηση του δημοσίου χρέους. Πρόσφατα, η εμφύλια σύγκρουση στη Συρία διέκοψε μία από τις μεγάλες αγορές του Λιβάνου και έναν διάδρομο μεταφορών μέσω του Λεβάντε. Η εισροή προσφύγων προκάλε κοινωνικές εντάσεις και αυξημένο ανταγωνισμό για θέσεις ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού και δημόσιες υπηρεσίες. Επί του παρόντος, το υψηλό δημόσιο χρέος σε συνδυασμό με την αδύναμη οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 1-2% περιορίζει τα φορολογικά έσοδα, ενώ οι μεγαλύτερες κρατικές δαπάνες παραμένουν η εξυπηρέτηση του χρέους, οι μισθοί για τους δημόσιους υπαλλήλους και οι μεταφορές στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτές οι δαπάνες περιορίζουν τη δυνατότητα του κράτους να επενδύσει σε απαραίτητες βελτιώσεις υποδομής, όπως νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και μεταφορές.[6]
Ο πληθυσμός του Λιβάνου, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2024, είναι 5.806.000 κάτοικοι,[1] εκ των οποίων το 61,1% είναι μουσουλμάνοι (διαφορετικών δογμάτων) και το 33,7% χριστιανοί (επίσης πολλών διαφορετικών δογμάτων)[6] μεταξύ των οποίων και 3.674 Μάρτυρες του Ιεχωβά[8] καθώς και το 5,2% Δρούζοι.[6] Επίσημα αναγνωρίζονται 18 διαφορετικά θρησκευτικά δόγματα.[6] Οι Σουνίτες μουσουλμάνοι αποτελούν το 27% του πληθυσμού ακολουθούμενοι από τους Σιίτες που αποτελούν το 24%. Οι Αλαουίτες αποτελούν το 3% του πληθυσμού της χώρας. Οι Μαρωνίτες χριστιανοί αποτελούν την σημαντικότερη πολιτικά ομάδα του Λιβάνου με 20% του συνολικού πληθυσμού. Ακολουθούν οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας με 9% του συνολικού πληθυσμού, οι Μονοφυσίτες με 5%, οι Καθολικοί χριστιανοί με 4% και οι Προτεστάντες με 2%. Η θρησκεία είναι απαραίτητη καθώς χρειάζεται για όλους τους τομείς της καθημερινότητας ενώ όλες οι οικογενειακές υποθέσεις καθώς και η ζωή των πιστών ρυθμίζονται από τις θρησκευτικές κοινότητες που ανήκουν αφού δεν υπάρχει αστικό δίκαιο, ούτε επιτρέπονται πολιτικοί γάμοι ή άλλες πολιτικές πράξεις. Επιπλέον η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, στο δημόσιο, στα σχολεία και στην αγορά εργασίας γίνεται με βάση τις θρησκευτικές κοινότητες που ανήκουν οι πιστοί. Ο πρόεδρος της χώρας πρέπει υποχρεωτικά να είναι Χριστιανός Μαρωνίτης, ο πρωθυπουργός Σουνίτης Μουσουλμάνος, ο πρόεδρος της Βουλής Σιίτης Μουσουλμάνος και ο υπουργός εξωτερικών Ορθόδοξος χριστιανός. Οι θέσεις στο κοινοβούλιο καταλαμβάνονται κατά 50% από μουσουλμάνους και κατά 50% από χριστιανούς υποχρεωτικά για λόγους ισότιμης αντιπροσώπευσης θρησκευτικά. Στην κυβέρνηση και το υπουργικό συμβούλιο εκπροσωπούνται όλα τα 18 αναγνωρισμένα Μουσουλμανικά και χριστιανικά δόγματα καθώς και οι Δρούζοι όπως και στο δημόσιο και τα σώματα ασφαλείας.
Το 95% του πληθυσμού είναι Άραβες, 4% Αρμένιοι και 1% άλλες εθνοτικές ομάδες.[6]
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 76,4 χρόνια (74,0 χρόνια οι άνδρες και 79,2 οι γυναίκες).[9]
Γλώσσες
Το άρθρο 11 του Συντάγματος του Λιβάνου αναφέρει ότι "τα αραβικά είναι η επίσημη εθνική γλώσσα. Ο νόμος καθορίζει τις περιπτώσεις στις οποίες πρέπει να χρησιμοποιείται η γαλλική γλώσσα".[10] Η πλειοψηφία των Λιβανέζων μιλά λιβανέζικα αραβικά, τα οποία ομαδοποιούνται σε μια μεγαλύτερη κατηγορία που ονομάζεται λεβαντίνικα αραβικά, ενώ τα σύγχρονα πρότυπα αραβικά χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιοδικά, εφημερίδες και επίσημα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Αρχηγός Κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσοι είναι ηλικίας 21 ετών και άνω. Από πλευράς γυναικών, δικαίωμα να ψηφίσουν έχουν όσες έχουν συμπληρώσει την στοιχειώδη εκπαίδευση και είναι ηλικίας 21 ετών και άνω. Η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική για τους άνδρες. Απαγορεύεται να ψηφίσουν οι στρατιωτικοί.[11]
Εκλογή προέδρου
Το 2008 επιτεύχθηκε συμφωνία στο Κατάρ για την εκλογή Προέδρου, με τη μεσολάβηση του Αραβικού Συνδέσμου- ανάμεσα σε κυβέρνηση και αντιπολίτευση στον απόηχο της χειρότερης βίας που γνώρισε η χώρα μετά τον εμφύλιο πόλεμο της περιόδου 1975-1990.[12] Συγκεκριμένα, η χώρα ήταν χωρίς Πρόεδρο από τον Νοέμβριο του 2007 και προτού εκλεγεί ο Μισέλ Σουλεϊμάν προηγήθηκαν 19 αποτυχημένες προσπάθειες για εκλογή Προέδρου.
Ο Σουλεϊμάν εξελέγη Πρόεδρος από το Κοινοβούλιο στις 25 Μαΐου του 2008.[13] Η εκλογή του έγινε με 118 υπέρ επί συνόλου 127 παρόντων βουλευτών στη διαδικασία. Βρέθηκαν επίσης 6 λευκά ψηφοδέλτια. Η ψηφοφορία διεξήχθη παρουσία αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (των ΥΠΕΞ Γαλλίας και Ιταλίας) και επίσης αντιπροσωπείας του αμερικανικού Κογκρέσου.
Η πλειοψηφία του Κοινοβουλίου συμφώνησε στις 28 Μαΐου του 2008 να στηρίξει τον Φουάτ Σινιόρα στον σχηματισμό της πρώτης κυβέρνησης της χώρας υπό τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Σουλεϊμάν. Ο τελευταίος έδωσε εντολή[14] σχηματισμού κυβέρνησης στον Σινιόρα, την ίδια ημέρα.
Στις 30 Σεπτεμβρίου 2008 υιοθετήθηκε νέος εκλογικός νόμος από το Κοινοβούλιο. Με βάση αυτόν οι εκλογές θα διεξάγονται εντός μίας ημέρας και καθιερώνεται νέα διαίρεση σε εκλογικές περιφέρειες.[15]
Το 2014, το 2015 και το μεγαλύτερο μέρος του 2016 χαρακτηρίστηκαν από την αδυναμία εκλογής Προέδρου λόγω μη συμμετοχής μεγάλου αριθμού βουλευτών στην ψηφοφορία. Ο 46ος γύρος από τον Απρίλιο του 2014 έγινε στις 31 Οκτωβρίου 2016 και ο Μισέλ Αούν εξελέγη με 83 ψήφους επί συνόλου 127.[16]
Διοικητικές διαιρέσεις
Ο Λίβανος χωρίζεται σε εννέα κυβερνεία (muḥāfaẓāt, αραβικά: محافظات), τα οποία υποδιαιρούνται περαιτέρω σε είκοσι πέντε νομούς (aqdyah, αραβικά: أقضية, ελληνικά: καζάς). Οι νομοί διαιρούνται επίσης σε πολλούς δήμους, με τον καθένα να περικλείει μια ομάδα πόλεων ή χωριών. Τα κυβερνεία και οι αντίστοιχοι νομοί τους αναφέρονται παρακάτω:
- Κυβερνείο Βηρυτού
- Το κυβερνείο της Βηρυτού περιλαμβάνει την πόλη της Βηρυτού και δεν χωρίζεται σε νομούς.
- Κυβερνείο Ακάρ
- Νομός Ακάρ
- Κυβερνείο Μπάαλμπεκ-Χερμέλ
- Νομός Μπααλμπέκ
- Νομός Χερμέλ
- Κυβερνείο Μπεκάα
- Νομός Ρασάγια
- Νομός Δυτικής Μπεκάα (al-Beqaa al-Gharbi)
- Νομός Ζαχλέ
- Κυβερνείο Κεσερουάν-Τζμπέιλ
- Νομός Βύβλου (Jbeil)
- Νομός Κεσερουάν
- Κυβερνείο της Οροσειράς του Λιβάνου (Jabal Lubnan/Jabal Lebnen)
- Νομός Αλέι
- Νομός Μπααμπντά
- Νομός Σουφ
- Νομός Ματν
- Κυβερνείο Ναμπατίε (Jabal Amel)
- Νομός Μπιντ-Τζμπέιλ
- Νομός Χασμπάγια
- Νομός Μαρτζεϊούν
- Νομός Ναμπατίε
- Βόρειο Κυβερνείο (ash-Shamal/shmel)
- Νομός Μπατρούν
- Νομός Μπσάρι
- Νομός Κούρα
- Νομός Μινίγιε - Ντάνιε
- Νομός Τρίπολης
- Νομός Ζγκάρτα
- Νότιο Κυβερνείο (al-Janoub/Jnub)
- Νομός Τζεζίν
- Νομός Σιντόν (Saida)
- Νομός Τύρου (Sur)
Οι πιο πρόσφατες εκλογές διεξήχθησαν τον Μάιο του 2018.[20] Οι προηγούμενες κρίσιμες εκλογές για κοινοβούλιο διεξήχθησαν με τον νέο εκλογικό Νόμο, υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στις 7 Ιουνίου του 2009.[21] Ο αντισυριακός συνασπισμός, με την ονομασία συμμαχία της 14ης Μαρτίου, που έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας, απέκτησε ελαφρύ προβάδισμα έναντι της Χεζμπολάχ.[22] Η συμμετοχή έφτασε το 55%.[23] Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του BBC η συμμαχία της 14ης Μαρτίου θα συγκέντρωνε συνολικά σχεδόν 70 έδρες, δυο λιγότερες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές του 2005. Η συμμαχία της 14ης Μαρτίου πήρε 71 έδρες επί συνόλου 128 εδρών στο κοινοβούλιο, με τη συμμαχία της 8ης Μάρτη να κερδίζει 57 έδρες.[24] Πολλοί παρατηρητές αναμένουν να δουν την εμφάνιση μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, παρόμοιας με εκείνη που σχηματίστηκε μετά στη συμφωνία της Ντόχα, το 2008.[25] Στις 27 Ιουνίου του 2009 εξελέγη νέος πρωθυπουργός ο Σαάντ Χαρίρι. Στις 29 Οκτωβρίου 2019 ο Σαάντ Χαρίρι υπέβαλε την παραίτηση του ενώπιον του προέδρου Αούν, κατόπιν μαζικών διαδηλώσεων που διήρκεσαν περισσότερες από 10 ημέρες. Το 2020 παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός Χασάν Ντιάμπ και το 2021 ανέλαβε ξανά την πρωθυπουργία ο Νατζίμπ Μικάτι.
Η οδήγηση στη χώρα γίνεται στα δεξιά.
Διεθνούς φήμης καλλιτέχνες που κατάγονται από τον Λίβανο είναι μεταξύ άλλων ο Χαλίλ Γκιμπράν, ο Ουαζντί Μουαουάντ, η Ναζούα Κάραμ και η Φαϊρούζ.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
