From Wikipedia, the free encyclopedia
Η φοινικική γλώσσα ή χαναανική εβραϊκή είναι αρχαία εξαφανισμένη γλώσσα η οποία ανήκει στη βορειοδυτική ομάδα των σημιτικών γλωσσών.[2] Ειδικότερα ανήκει στην οικογένεια των Χαναανικών γλωσσών.[3][4] Ήταν επικρατούσα γλώσσα κυρίως των περιοχών που άκμασε ο φοινικικός πολιτισμός όπως η Τύρος ή Βύβλος και η Σιδώνα[2] που αντιστοιχούν στο σημερινό Λίβανο στα παραθαλάσσια της Συρίας και του Ισραήλ στη νοτιοανατολική Κύπρο και ως γλώσσα κύρους στη Μικρά Ασία.[2] [5]Ομιλητές της υπήρχαν και στις αποικίες των Φοινίκων όπως στην Καρχηδόνα με την ανάπτυξη της Καρχηδονιακής η οποία είναι πολύ συγγενής της Φοινικικής. Τα κράτη που αντιστοιχούν στις περιοχές επέκτασης του Φοινικικού πολιτισμού και γλώσσας είναι η Τυνησία το Μαρόκο η Λιβύη η Αλγερία και περιοχές όπως η Σικελία η Σαρδηνία η Κορσική οι Βαλεαρίδες Νήσοι και το νότιο άκρο της Ισπανίας. Μέλη της ίδιας οικογένειας γλωσσών ήταν η Αμμωνιτική, η Μωαβιτική η Εδωμιτική και η Ουγκαριτική[6][3] ωστόσο μόνο η Φοινικική κατάφερε να ξεφύγει από τα στενά όρια της περιοχής.[4]
| Φοινικική | |
|---|---|
| Ομιλούνταν σε: | Χαναάν, Τύρος, Βύβλος, Σιδώνα |
| Εξαφάνιση: | Στις ακτές του Λιβάνου μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ., στη βόρεια Αφρική μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ.,[1] |
| Ταξινόμηση: | Αφροασιατικές γλώσσες Σημιτικές Κεντρικές σημιτικές Βορειοδυτικές σημιτικές Χαναανικές Φοινικική |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | |
| ISO 639-2/B | |
| ISO 639-3 | phn |
| SIL | |
| Glotto | {{{Glottolog}}} |
| Linguist | {{{Linguist}}} |
 | |
Η Φοινικική γλώσσα μαζί με την Καρχηδονιακή (Punic) είναι σήμερα γνωστή μόνο από τις περίπου 10.000 επιγραφές που έχουν ανακαλυφθεί, καθώς και από περιστασιακές αναφορές σε βιβλία που έχουν γραφτεί σε άλλες γλώσσες, δεδομένου ότι γράφτηκε κυρίως σε πάπυρο και περγαμηνή και όχι πέτρα.[7] Οι επιγραφές αυτές έχουν βρεθεί σε όλες τις προαναφερθείσες περιοχές επιρροής του Φοινικικού πολιτισμού, ορισμένες δε είναι δίγλωσσες αποτυπώνοντας ταυτόχρονα τις πολυποίκιλες σχέσεις των Φοινίκων με τους γείτονες τους[6]. Ένα σημαντικό εύρημα της φοινικικής γλώσσας, σε επιγραφές που αποτυπώνονται σε μάρμαρο, όστρακα και πέτρες, είναι το Φοινικικό Αρχείο Ιδαλίου στο Ιδάλιο της Κύπρου. Η παλιότερη αποκρυπτογραφημένη φοινικική επιγραφή τοποθετείται πιθανώς στον 11ο π.Χ. αιώνα και αφορά στον επιτάφιο του βασιλιά της Βύβλου Αχιράμ.[6] [2]Μολονότι η Φοινικική επιβίωσε επί 1000 χρόνια δεν έχουν βρεθεί δείγματα λογοτεχνίας παρά μόνο θρησκευτικά κείμενα που αφορούν στους Θεούς της περιοχής όπως ο Χαντάντ ή Βαάλ, η Αστόρεθ ο Κοθάρ και ο Ελ.[6] Επιγραφή του 1ου αιώνα π.Χ. είναι το πιο σύγχρονο εύρημα όταν πλέον η Φοινικική παρακμάζει και τη θέση της παίρνει η Αραμαϊκή γλώσσα τόσο τοπικά όσο και ευρύτερα στην περιοχή.[2]
Ως τυπική σημιτική γλώσσα η Φοινικική έχει την τάση να στρογγυλεύει (περισσότερο και από τις συγγενικές της γλώσσες) τον μακρό φθόγγο Α σε ū και τον βραχύ Α σε ō. Για παράδειγμα η λέξη αιωνιότητα προφέρεται ulom ενώ στην εβραϊκή γλώσσα olam και στην Αραμαϊκή alem. Ωστόσο οι προφορές αυτές συνάγονται από το ελλειμματικό αλφάβητο τους που κατέγραφε μόνο τα σύμφωνα και όχι τα φωνήεντα.[6] [8]
Η Φοινικική γραφόταν με το συμφωνογραφικό φοινικικό αλφάβητο, το οποίο προερχόταν από το πρωτοσημιτικό αλφάβητο ενώ αποτέλεσε τη βάση για το ελληνικό αλφάβητο και μέσω ετρουσκικής προσαρμογής για το λατινικό.[9]
Η Φοινικική γλώσσα ακουγόταν σε μεγάλο εύρος της Μεσογείου και ειδικότερα στις νότιες παρυφές της κατά το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Ωστόσο η φοινικική ως γλώσσα δεν επέδρασε σε καμία γλώσσα της Ευρώπης ούτε στην αρχαία Ελληνική στην οποία δεν συνεισέφερε κανένα στοιχείο της εκτός από το αλφάβητο[10]. Το γεγονός ότι οι Φοίνικες δεν αποτελούσαν συγκροτημένη πολιτική μονάδα εξηγεί τη μικρή της επιρροή. Αντίθετα οι Καρχηδόνιοι με ισχυρή πολιτική συγκρότηση και γλώσσα που αποτελούσε συνέχεια τη Φοινικικής κατάφεραν να αφήσουν τα ίχνη τους σε μεγάλο μέρος της βόρειας Αφρικής και ειδικότερα στη Νουμιδία.[10][11] Ως εκ τούτου είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η γλώσσα που διέδωσε σε όλο τον κόσμο το αλφάβητο της δεν κατάφερε να διασωθεί με την εύρεση έστω και ενός ολοκληρωμένου βιβλίου.[10][12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
