Remove ads
Το γαρύφαλλο (ή γαρίφαλο) είναι ο αρωματικός ανθοφόρος οφθαλμός (μπουμπούκι) του δέντρου Συζύγιον το αρωματικόν (Syzygium aromaticum), από την οικογένεια Μυρτίδες (Myrtaceae) και δεν πρέπει να συγχέεται με το γνωστό λουλούδι. Είναι εγγενές στα νησιά Μολούκες στην Ινδονησία και χρησιμοποιείται ευρέως ως καρύκευμα. Τα γαρίφαλα συγκομίζονται εμπορικά κυρίως στις Ινδονησία, Ινδία, Μαδαγασκάρη, Ζανζιβάρη, Πακιστάν, Σρι Λάνκα και Τανζανία.
| Γαρίφαλο (Syzygium aromaticum) | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Γαρίφαλο (Συζύγιον το αρωματικόν), εικονογράφηση από τον Köhler. | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Συζύγιον το αρωματικόν (Syzygium aromaticum) Κάρολος Λινναίος (L.), Merrill & Perry | ||||||||||||||
| Συνώνυμα[1] | ||||||||||||||
|
Το δέντρο γαρύφαλλο είναι ένα αειθαλές δέντρο που φτάνει σε 8-12 μ ύψος, με μεγάλα φύλλα και αιματόχρωμα λουλούδια, ομαδοποιημένα σε συστάδες ακροδεκτών. Οι ανθοφόροι οφθαλμοί, αρχικά έχουν χλωμό χρώμα, σταδιακά γίνονται πράσινοι και κατόπιν όταν είναι έτοιμοι για συγκομιδή, αλλάζουν σε ένα φωτεινό κόκκινο. Τα γαρύφαλλα συγκομίζονται όταν έχουν μέγεθος 1,5-2,0 εκ. και αποτελούνται από ένα μεγάλο κάλυκα που καταλήγει σε τέσσερα εξαπλώμενα σέπαλα (φύλλα κάλυκος άνθους) και τέσσερα μη ανοιγόμενα πέταλα που σχηματίζουν μια μικρή κεντρική μπάλα.
Remove ads
Παραφθορά του βενετικού garofolo, λατιν. garofulum, ελλην. καρυόφυλλο (Ανδριώτης). Στην αρχή το έγραφαν με ύψιλον και δύο λάμδα, όπως ακριβώς και το λουλούδι γαρύφαλλο. Συνώνυμες και οι λέξεις girofle, clou de Girofle, καρενφίλ, καρυόφυλλο(ν). Γερμανιστί gewürznelke. Γνωστό και με τα ονόματα μοσχοκάρφι ή καρυόφυλλο ή γαρόφαλο ή καραφίλι.[2]
Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει στη Συρία, γαρύφαλλα σε ένα κεραμικό αγγείο, με αποδείξεις που χρονολογούν το εύρημα συν-πλην μερικά χρόνια από το 1721 π.Χ.[3] Στο τρίτο αιώνα π.Χ., ένας Κινέζος ηγέτης της δυναστείας των Χαν, απαιτούσε απ'όσους του απευθύνονταν, να μασούν γαρύφαλλο για να φρεσκάρουν την αναπνοή τους.[4] Τα γαρύφαλλα διαπραγματεύονταν κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μεταξύ των μουσουλμάνων ναυτικών και των εμπόρων, στο κερδοφόρο εμπόριο του Ινδικού Ωκεανού. Το εμπόριο γαρύφαλλου αναφέρεται επίσης από τον Ιμπν Μπαττούτα (Ibn Battuta) και ακόμη διάσημοι χαρακτήρες από τις Αραβικές Νύχτες, όπως του Σεβάχ του θαλασσινού είναι γνωστό ότι αγόραζαν και πωλούσαν γαρύφαλλα από την Ινδία.[5]
Μέχρι τη σύγχρονη εποχή, τα γαρίφαλα αναπτύσσονταν μόνο σε λίγα νησιά, στις Νήσους Μολούκες (ιστορικά ονομάζονται τα νησιά των μπαχαρικών), συμπεριλαμβανομένων των Bacan, Makian, Μότι, Ternate και Tidore.[3] Στην πραγματικότητα, το δέντρο γαρίφαλο, που οι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι το παλαιότερο στον κόσμο, που ονομάζεται Afo, είναι στο Ternate.[6] Οι ντόπιοι το έχουν βαφτίσει Afo, χωρίς όμως να ενθυμούνται ποιος το ονομάτησε και γιατί έλαβε αυτή την ονομασία.[6] Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.800 μ. (6.000 ft). Έως πρόσφατα είχε φτάσει σε ύψος 40 μ. και ο κορμός του είχε διάμετρο 4 μ.[6] Σήμερα, το δέντρο προστατεύεται από έναν τοίχο από τούβλα, καθώς οι χωρικοί στην προσπάθειά τους να βρουν καυσόξυλα, το τραυμάτισαν κόβοντάς του τα κλαδιά και αφήνοντάς το ένα ξερό κούτσουρο με ολίγα γυμνά κλαδιά.[6] Το δέντρο είναι μεταξύ 350 και 400 ετών.[6] Λένε στους τουρίστες, ότι το 1770, ένας Γάλλος ονόματι Poivre, έκλεψε τα δενδρύλλια από το ίδιο δέντρο, τα μετέφερε στη Γαλλία και στη συνέχεια στη Ζανζιβάρη, η οποία κάποτε ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός γαρύφαλλου στον κόσμο.[6]
.jpg)
Μέχρι τα γαρίφαλα να αναπτυχθούν έξω από τις νήσους Μολούκες, διαπραγματεύονταν όπως το λάδι, με το αναγκαστικό όριο κατά την εξαγωγή.[6] Καθώς η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών ενοποιούσε τον 17ο αιώνα, τον έλεγχό της επί του εμπορίου μπαχαρικών, προσπάθησαν να κερδίσουν το μονοπώλιο του γαρύφαλλου, όπως είχαν στο μοσχοκάρυδο. Ωστόσο, "σε αντίθεση με το μοσχοκάρυδο που περιορίζονταν στις μικρές νήσους Bandas, τα δέντρα γαρύφαλλου μεγάλωναν σε όλες τις Νήσους Μολούκες και το εμπόριο γαρύφαλλου ήταν πολύ πέρα από τις περιορισμένες εξουσίες αστυνόμευσης της εταιρείας."[8]
Είναι γνωστό ότι ο Αδόλφος Χίτλερ (1889-1945), το σιχαινόταν και ήταν της γνώμης ότι απ'όλες τις ράτσες των μπαχαρικών, η χειρότερη, ήταν η ράτσα του μοσχοκαρφιού: «Δεν άφησε γραπτά ίχνη σχετικά με το θέμα αυτό, αλλά όλοι οι οικείοι του γνώριζαν την απέχθειά του για το μπαχαρικό αυτό και που χρησιμοποιείται τόσο συχνά».[9]
Remove ads
Το αιθέριο έλαιό του, γνωστό ως γαρυφαλλέλαιο, εξάγεται από τα γαρύφαλλα με απόσταξη και χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική, στον καθαρισμό των μικροσκοπίων, στην αρωματοποιία και στην παρασκευή διαφόρων σκευασμάτων για τον καθαρισμό του στόματος.
Τα γαρύφαλλα χρησιμοποιούνται στην κουζίνα της Ασίας, Αφρικής, Εγγύς και Μέσης Ανατολής, προσδίδοντας γεύση στα κρέατα, κάρυ και μαρινάδες καθώς και στα φρούτα όπως μήλα, αχλάδια ή ραβέντι (τα χοντρά κοτσάνια των φύλλων του καλλιεργούμενου φυτού της οικογένειας dock, τα οποία είναι κοκκινωπά ή πράσινα και τρώγονται ως φρούτο μετά το μαγείρεμα). Το γαρύφαλλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δώσει αρωματικά και γευστικά χαρακτηριστικά στα ζεστά ροφήματα, συχνά σε συνδυασμό με άλλα συστατικά όπως λεμόνι και ζάχαρη. Το γαρύφαλλο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως συστατικό του μπαχαράτ.
Στη Μεξικανική κουζίνα, το γαρύφαλλο είναι περισσότερο γνωστό ως clavos de olor (Ισπαν. γαρίφαλο) και συχνά συνοδεύει κύμινο και κανέλα.[10]
Ένα σημαντικό συστατικό της γεύσης του γαρύφαλλου, παρεχόμενη από τη χημική ευγενόλη (eugenol)[11] και η ποσότητα του καρυκεύματος που απαιτείται είναι συνήθως μικρή. Συνδυάζεται καλά με την κανέλα, το μπαχάρι, τη βανίλια, το κόκκινο κρασί και τον βασιλικό καθώς και το κρεμμύδι, τις φλούδες εσπεριδοειδών, τον αστεροειδή γλυκάνισο ή τους πιπερόκοκκους.
Μη μαγειρικές χρήσεις
Το μπαχαρικό χρησιμοποιείται στην Ινδονησία, σε ένα είδος τσιγάρου που ονομάζεται (kretek).[1] Η χρήση του ως συστατικού τσιγάρου είχε διαδοθεί καθ' όλη την έκταση της Ευρώπης, της Ασίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 2009, τα τσιγάρα γαρύφαλλου, (καθώς και τα αρωματισμένα τσιγάρα με φρούτα και με γεύση καραμέλας) είχαν τεθεί εκτός νόμου στις ΗΠΑ. Τα τσιγάρα που περιέχουν γαρύφαλλο, όταν πωλούνται στις ΗΠΑ, κατατάσσονται στα πούρα.[12]
Το γαρύφαλλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απωθητικό μυρμηγκιών.[13]
Είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν τριμμένο, στις μούμιες τους. Φαίνεται δε ότι χωρίς αυτό, δεν θα υπήρχαν έως σήμερα οι μούμιες των φαραώ.[14]
Τα γαρύφαλλα χρησιμοποιούνται για να κάνουν άρωμα πομάδας (μια μπάλα ή διάτρητο δοχείο από μυρωδάτες ουσίες, όπως βότανα και μπαχαρικά, τοποθετημένο σε μια ντουλάπα, συρτάρι ή το δωμάτιο για να αρωματίσουμε τον αέρα ή (πρώην) που φέρεται ως υποτιθέμενη προστασία ενάντια στη μόλυνση) όταν συνδυάζεται με πορτοκάλι. Όταν στη βικτοριανή Αγγλία, δωριζόταν μια τέτοια πομάδα, δήλωνε "τη ζεστασιά του συναισθήματος."
Χρησιμοποιούνται επίσης σε ορισμένα τσιγάρα, καθώς επίσης και ως θυμίαμα καθώς και σε αρώματα.[6]
Παραδοσιακές ιατρικές χρήσεις
Τα γαρύφαλλα χρησιμοποιούνται στην ινδική ιατρική Ayurveda, στην κινεζική ιατρική, στη δυτική βοτανοθεραπεία και στην οδοντιατρική όπου το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται ως αναλγητικό (παυσίπονο) για τα έκτακτα οδοντιατρικά περιστατικά. Το γαρύφαλλο χρησιμοποιείται ως διαλύων τα αέρια του στομάχου (carminative), για την αύξηση του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι και τη βελτίωση του περισταλτισμού (peristalsis). Τα γαρύφαλλα λέγεται επίσης ότι είναι φυσικά αντισκωληκικά.[15] Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία, κυρίως για πεπτικά προβλήματα, όταν χρειάζεται διέγερση και αύξηση της θερμοκρασίας. Τοπική εφαρμογή πάνω από το στομάχι ή στην κοιλιά λέγεται ότι θερμαίνει τον πεπτικό σωλήνα. Τοποθετημένο στην κοιλότητα ενός σάπιου δοντιού, ανακουφίζει τον πονόδοντο.[16]
Τα γαρύφαλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν εσωτερικά ως τσάι και τοπικά ως έλαιο για υποτονία, μεταξύ άλλων και για τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Αυτό βρίσκεται επίσης στη Θιβετιανή ιατρική.[17] Ορισμένοι συνιστούν την αποφυγή περισσότερο από περιστασιακή την εσωτερική χρήση του γαρύφαλλου με την παρουσία της πίτας Ayurveda τέτοια φλεγμονή απαντάται σε οξείες εξάρσεις αυτοάνοσων νόσων.[18]
Πιθανές ιατρικές χρήσεις
Η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει αναταξινομήσει την ευγενόλη (μία από τις χημικές ουσίες που περιέχονται στο γαρυφαλλέλαιο), υποβαθμίζοντας την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του. Η FDA πιστεύει τώρα ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να δείχνουν ότι το γαρυφαλλέλαιο ή η ευγενόλη είναι αποτελεσματική για τον πονόδοντο ή μία ποικιλία άλλων τύπων πόνου.[19]
Μελέτες για τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας του για τη μείωση του πυρετού, ως ένα κουνουπο-απωθητικό καθώς και για την πρόληψη της πρόωρης εκσπερμάτωσης, απέβησαν άκαρπες.[19] Παραμένει να αποδειχθεί, αν το γαρύφαλλο μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.[20]
Επιπλέον, το έλαιο γαρίφαλου χρησιμοποιείται στην παρασκευή μερικών οδοντόκρεμων και διάλυμα clovacaine, το οποίο είναι ένα τοπικό αναισθητικό που χρησιμοποιείται στη στοματική εξέλκωση και φλεγμονή. Η ευγενόλη (ή γενικά έλαιο γαρύφαλλου) αναμιγνύεται με οξείδιο του ψευδαργύρου, για να σχηματίσει μια προσωρινή πλήρωση κοιλότητας του δοντιού.[21]
Το έλαιο γαρύφαλλου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναισθητοποίηση των ψαριών, ενώ η παρατεταμένη έκθεση σε υψηλότερες δόσεις (η συνιστώμενη δόση είναι 400 mg/l) θεωρείται ένα ανθρώπινο μέσο ευθανασίας.[22]
Remove ads
- Οι μίσχοι του γαρύφαλλου είναι λεπτά φυτικά στελέχη του άξονα της ταξιανθίας που δείχνουν απέναντι σταυρωτή διακλάδωση. Εξωτερικά, είναι καφέ, τραχιά και ακανόνιστα τσαλακωμένα κατά μήκος με εύθρυπτη, ξηρή και ξυλώδη υφή.
- Η μητέρα των γαρύφαλλων (anthophylli) είναι τα ώριμα φρούτα των γαρύφαλλων που είναι ωοειδή, καφέ μούρα, μονόφθαλμα και μονόσπορα. Αυτό μπορεί να ανιχνευθεί από την παρουσία μεγάλης ποσότητας αμύλου στους σπόρους.
- Τα καφέ γαρύφαλλα είναι άνθη που επεκτείνονται σε έκταση, από τα οποία έχουν αποσπαστεί τόσο η στεφάνη του άνθους όσο και οι στήμονες.
- Τα εξαντλημένα γαρύφαλλα έχουν το περισσότερο ή όλο το έλαιο, απομακρυσμένο με την απόσταξη. Δεν αποφέρουν καθόλου έλαιο και είναι πιο σκούρα στο χρώμα.[23]
Remove ads
Ένα γαρύφαλλο από τη Χίο. Το μνημονεύει ο ευτράπελος ποιητής Καισάριος Δαπόντες (1713-1784), ως κάτι μεταξύ των εκλεκτότερων γεύσεων και αρωμάτων της εποχής του:
«Γαρόφαλα Χιώτικα, και η μαστίχη και μύγδαλα,
μήλα τα Μπογδάνικα, κεράσια των Γραβνών,
Βλαχιάς βύσσινα, οι ροζακές σταφίδες,
τα σύκα της Σμύρνης δε, εκλεκτά πράγματα»
μήλα τα Μπογδάνικα, κεράσια των Γραβνών,
Βλαχιάς βύσσινα, οι ροζακές σταφίδες,
τα σύκα της Σμύρνης δε, εκλεκτά πράγματα»
(εκ του Κανόνος περιεκτικού πολλών εξαιρέτων πραγμάτων, των εις πολλάς πόλεις νήσους και έθνη και ζώα εγνωσμένων,Βενετία 1778).
Η ευγενόλη περιλαμβάνει το 72-90% του αιθέριου ελαίου που εξάγεται από τα γαρύφαλλα και είναι η ένωση που είναι πιο υπεύθυνη για το άρωμα στο γαρύφαλλο.[11] Άλλα σημαντικά βασικά συστατικά από το έλαιο του γαρίφαλου περιλαμβάνουν ακετυλο ευγενόλη, β-καρυοφυλλένιο, βανιλλίνη, οξύ crategolic, τανίνες, όπως η bicornin,[11][25] γαλλοταννικό οξύ, σαλικυλικό μεθύλιο (παυσίπονο), τα φλαβονοειδή ευγενίνη, καιμπφερόλη, ραμνετίνη και eugenitin, τριτερπενοειδή όπως ολεανολικό οξύ, στιγμαστερόλη και καμπεστερόλη και πολλά σεσκιτερπένια.[26]
Η ευγενόλη μπορεί να είναι τοξική σε σχετικά μικρές ποσότητες, όπου μια δόση των 5 - 10 ml, επηρεάζει σοβαρά ένα παιδί 2 χρόνων.[27]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads