Abraham Aucamp

Ds. Abraham Liebrecht Aucamp (distrik Bethulie, 21 September 1905 – 6 Junie 1961) was tussen 1933 en 1961 predikant in vier gemeentes van die Gereformeerde Kerk, onder andere die eerste predikant van die Gereformeerde kerk Eldoret in Kenia, ook sy eerste standplaas. Hy is oorlede in die jaar waarin hy sy emeritaat aanvaar het, waarskynlik weens swak gesondheid aangesien hy indertyd net 55 jaar oud was. Sy gemeentes was agtereenvolgens Eldoret (1933–1937), Bethlehem (1937–1942), Ficksburg-kombinasie (1942–1948) en eindelik Burgersdorp (1948–1961).

Ds. Abraham Aucamp
Ds. Abraham Liebrecht Aucamp
Naam	Abraham Liebrecht Aucamp
Geboorte	21 September 1905 Bethulie, Oranje-Vrystaat
Sterfte	6 Junie 1961 (op 55) Burgersdorp, Kaapland
Kerkverband	Gereformeerd
Gemeente(s)	Eldoret 1933–1937 Bethlehem 1937–1942 Ficksburg-kombinasie 1942–1948 Burgersdorp 1948–1961
Jare aktief	1933–1961
Kweekskool	Teologiese Skool Potchefstroom

Nie lank ná sy aankoms in Eldoret nie het ds. M.P. Loubser, wat jare lank predikant van die NG Kerk in Kenia was, weens swak gesondheid en hoë ouderdom na die Unie terug vertrek. Langer as ’n jaar was ds. Aucamp die enigste Afrikaanse predikant in Kenia en in die tyd het hy soveel moontlik alle Afrikanergesinne en siekes besoek en begrafnisse gehou. Ook het hy hom beywer in belang van kulturele aangeleenthede, die viering van die Afrikanerfeesdae en die behartiging van die skoolbelange van die jeug. Later het daar ook broeders-predikante van die ander Afrikaanse kerke gekom — ds. A. Brand vir die Hervormde Kerk en di. J.W. Dednam en Brits vir die NG Kerk. Die samewerking met dié broeders was hartlik.

Jeugjare en opleiding

Bestuur van die Studentekorps Veritas Vincet, Potchefstroom, omstreeks 1930 of '31. Van links: M. Postma, V.P. Snyman, W. Coetzee, J.L. de Bruin en A.L. Aucamp.

Studente Teologiese Vereniging, Teologiese Skool Potchefstroom, 1926. Eerste ry: H.J. Vermeulen, F. Coetzee, P.W. van der Walt, Kuifie van der Walt, S.P. van der Walt, J.H. van Zyl. Tweede ry: J.P. van der Walt, B.J. de Klerk, H.C.J. Flemming, W.J. Postma, L.S. van der Walt, I.J. van der Walt, P.G.W. Snyman. Derde ry: J.J.H. Booysen, W.J. van der Merwe, J.L. van der Merwe, C.E.G. Malan, M. Postma, P.J. de Klerk, S.J. van der Walt, H.F.V. Kruger, J.L. de Bruin, A.L. Aucamp. Vyfde ry: Hugo du Plessis, P.J. Liebenberg, Fanus du Toit, B.B.B. Olivier, J.F. du Plooy, J.M. de Wet, J.B. du Plessis, S.C. Venter, A. Postma.

Studente en professore (van links: J.A. du Plessis, J.D. du Toit en C.J.H. de Wet) van die Teologiese Skool Potchefstroom, 1929. Abraham Aucamp staan links in die derde ry.

Abraham Liebrecht Aucamp het as jong seun geluister na die vertellinge van sy vader wat gedurende die oorlog (1898–1902) eers op kommando was en later as krygsgevangene op St. Helena, en na die van sy moeder eers op die eensame plaas en toe weggevoer in oop trokke per trein na die konsentrasiekamp by Norvalspont en later na die "moordkamp" by Bethulie. Hierdie gebeurtenisse het 'n onuitwisbare stempel op die kinders afgedruk met die resultaat om niks anders te wees as Christelik-nasionale Afrikaners nie. Omdat die ouerpaar alles in die Driejarige Oorlog verloor het, was dit maer jare van armoede en worsteling om die gesin te onderhou en te laat leer. Hulle was 'n gesin van nege kinders, ses seuns en drie dogters.

Kleintyd het Abraham Aucamp verskillende plaasskole besoek tot hy ná St. 6 na die dorpskool op Bethulie gegaan het, waar hy einde 1924 sy matrikulasie-eksamen afgelê het. Hy kon kort voor sy dood nog goed onthou hoe hy in die eerste skooljare kennis gemaak het met "English" en hoe die kind wat 'n Afrikaanse woord gebruik het, die plank-esel om die nek moes dra.

Begin 1925 is hy na Potchefstroom om predikant te word. Hierdie studie het hy aan die einde van 1931 voltooi en is hy beroepbaar gestel. Dit was in die jare van depressie en droogte. Vakante gemeentes was baie min. Meer as 'n jaar van wag vir 'n beroep het aangebreek. As proponent was hy 'n tyd lank in 'n gemeente behulpsaam vir vry inwoning en £5 per maand. Middel 1933 is hy toe beroep na Eldoret, Kenia.

In Kenia

Bevestiging op Bethal

So het in die naweek van 19 Augustus 1933 'n uitsonderlike gebeurtenis op die Hoëveldse dorp Bethal plaasgevind nadat die kerkraad van Eldoret, ’n gemeente wat destyds uit net oor die honderd belydende lidmate en sowat 80 dooplidmate bestaan het, die Algemene Vergadering in Transvaal die mandaat gegee het om vir hulle 'n proponent te beroep. Weens die enorme afstand met die enigste verbinding per skip langs die ooskus en ook met treine en karige vervoer, moes die kerkraad die uitsonderlike weg volg dat hul predikant in die Unie bevestig sou word. So is prop. Aucamp op Saterdagmôre, 19 Augustus 1933 deur ds. H.J.R. du Plessis bevestig as die eerste predikant van die Gereformeerde Kerk in Midde-Afrika.

Die kerkraad van Eldoret het juis Bethal gekies omdat die meeste van hul families aan die begin van die 20ste eeu uit daardie omgewing na Oos-Afrika getrek het. Dit was ook Nagmaalsnaweek en die kerkgebou was van Saterdagoggend af elke keer van hoek tot kant met belangstellendes gevul. Twee predikante was aanwesig wat later professor aan die Teologiese Skool op Potchefstroom sou word, di. S. du Toit, die plaaslike leraar, en J.P. Jooste, wat spesiaal van Bethulie af gekom het. Ook ds. N.H. van der Walt (die ou Kenia-veteraan) en ds. W.J. de Klerk wat Kenia in 1929 besoek het, was daar.

Ds. H.J.R du Plessis se bevestigingsrede oor Joh. 3:29 (die vriend van die bruidegom) was aangrypend. Sondagmiddag het die jeugdige ds. Aucamp die kansel bestyg en gepreek uit die nuwe Afrikaanse Bybel, wat maar pas verskyn het. Sy preek was 'n afskeidspreek aan die gemeentes in Suid-Afrika, maar ook sy intreepreek vir die gemeente in Eldoret. Hy was alleen, want hy het sy verloofde 'n ruk vantevore deur die dood verloor. Hy moes sy familie agterlaat en gaan na 'n wêreld wat hy nog nooit gesien het nie. Dit sou ook sy eerste seereis wees. Sy preek het die toehoorders aangegryp; plek-plek was daar trane in die oë. Dr. V.E. d'Assonville (later ds. Aucamp se swaer) skryf: "Baie gedagtes gaan deur die gemoed van dierbares en vriende, onder andere sy boesemvriend en getroue maat, proponent Jan du Plooy, saam met wie hy dikwels onder dieselfde kombers geslaap het. Maar helder klink die oortuigende stem in Bethal se kerkgebou. Sy teks is Hand. 20:24 – 'Maar ek bekommer my glad nie; ek ag ook my lewe vir myself nie dierbaar nie. . .'

Reis na Kenia

Ds. Aucamp by Nairobi op 16 September 1933, kort ná sy aankoms in Oos-Afrika.

Die seereis het gegaan van Lourenço Marques (Maputo) tot by Mombasa. Ds. Aucamp het voortdurend aantekeninge gemaak en 'n dagboek gehou, wat behoue gebly het. Op 4 September 1933 het hy sy reis met die Durham Castle begin. Op die aand van die 14de land hy in Mombasa. Met die treinreis na die binneland het hy dinge tot in die fynste besonderhede waargeneem. Hy skryf onder meer: "Dit is asof die trein sy slingerweg moet soek tussen die hoë en baie palmbome deur. Alles is so fris, groen en lewendig, en as 'n mens let op die gegewens by die verskillende stasies, dan merk jy hoe verbasend vinnig die trein klim – binne die eerste 50 myl bereik jy al die hoogte van oor duisend voet bokant seeoppervlakte, en by Limuru, 355 myl van Mombasa, is die hoogte 7 390 voet. . ." Van Eldoret het hy geskryf: "Dit is die hoofstad van die Uasin Gishu-plato, vanwaar 'n pragtige uitsig is oor die Elgeyo-vlakte en tot waar die berg Elgon op 'n afstand van ongeveer 80 myl van Eldoret hom in die verte bloudynsig verhef. Die hoogte van Elgon is 13 870 vt."

Eerste treë

Ds. Aucamp by die Ford-motor waarmee hy Gereformeerde lidmate in Oos-Afrika bedien het.

In Nairobi, Kenia se hoofstad, moes ds. Aucamp enkele dae oorbly en was hy by die Kilian-gesin tuis. By br. Hans Klopper, op 'n klein plasie 'n paar myl buite Nairobi, het hy toe sy eerste diens in Kenia gehou. Kort voor lank het hy al die Afrikaners in die omgewing ontmoet. Ook aan huis van ene br. Piet Visagie is 'n diens gehou.

Op Dinsdagmôre 19 September voor sonop het die trein die stasie van Eldoret binnestoom. Op die platform het oudl. Bernaas Enslin, diaken Stoffel Roets en br. James Wheeler die jong dominee ontmoet. Hulle het dadelik na br. Stoffel Roets se plaas vertrek waar ds. Aucamp vir eers tuis sou gaan aangesien Eldoret toe nog nie ’n pastorie gehad het nie. In sy aantekeninge het hy geskryf: "Ek was baie bly om weer tuis te wees, want dit is soos wat dr. Kuyper sê in sy In Jesus ontslapen: 'Daar is 'n verskil tussen op reis te wees en tuis wees.'"

Op Donderdag 21 September het hy sy verjaardag gevier. Saterdag 23 September 1933 was daar vir die soveelste keer fees in die gemeente van Eldoret, maar dié keer was dit seker die hoogtepunt, want ná 24 jaar het hulle eindelik hul eie predikant. Die Sondag was dit hul eie dominee wat vir hulle preek. Vier-en-twintig jaar nadat ds. H.J.R. du Plessis die gemeente op 13 Augustus 1909 gestig het, het 'n predikant feitlik op die ewenaar in die hart van Afrika kom woon en werk. Sy arbeidsveld was die hele Kenia en ook verspreidwonendes selfs tot in die Belgiese Kongo en Tanzanië. Op 20 Desember 1933 skryf ds. Aucamp: "Hier is die voorpunt van die Voortrekkers. . ." Dit was ook die voorpunt van die Gereformeerde Kerk. Uit Angola het die trek terug na Suid- en Suidwes-Afrika reeds in 1928 plaasgevind toe die Gereformeerde kerk Humpata dan ook ontbind het. Maar in Kenia was selfs in die depressiejaar 1933 nog 'n bruisende idealisme vol van toekomsideale.

Toe die knellende droogte van 1933 in die suide op sy hewigste was, het die toekoms vir die Afrikaners in Midde-Afrika oopgelê. In die streek Kakemega in Kenia is goud ontdek en selfs verwag dat spoedig "'n jong Johannesburgie" sou ontstaan waardeur nog baie Afrikaners uit die suide sou kom, aldus Die Kerkblad, orgaan van die Gereformeerde Kerk, van 20 Desember 1933. Die kerk het 'n bloeitydperk binnegegaan en hierin het die predikant ’n groot aandeel gehad.

Gemeentelike werk

1933: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting Pretoria, afgeneem op die trap van die Uniegebou. Eerste ry: A. Postma, P.G.W. Snyman, Derk Rumpff, J.G.H. van der Walt, I.D. Krüger, prof. J.C. Coetzee, T.T. Spoelstra, A.S.E. Yssel, D.N. Kotzé, W.J. Postma, J.P. van den Berg, I.J. van der Walt. Tweede ry: H.F.V. Kruger, J.H. Boneschans, J.M. de Wet. Tweede ry: W.J. de Klerk, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk, B. de Klerk, S.J. van der Walt, L.S. van der Walt, J. Schutte, N.H. van der Walt, E.I.J. Venter, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.G Venter, J.V. Coetzee. Vierde ry: J. van Rooy, A. Aucamp, H.P.J. Pasch. Vyfde ry: J.A. van Rooy, J.H. Kruger, G.H.J. Kruger, W.F. Venter, I.J. Lessing, J.B. du Plessis, S.P. van der Walt, J.P. Jooste, J.L. de Bruin, S. du Toit, D.P. du Plessis, F.P.J. Snyman.

Die heel eerste kerkraadsvergadering wat ds. Aucamp op Eldoret gehou het, was die begin van 'n aansteeklike ywer en geesdrif in die hele gemeente. Die nuwe predikant het al die gemeenteaktiwiteite konstruktief en op 'n gereelde basis gestel. Sy program vir eredienste is soos volg bepaal: Die eerste Sondag van elke maand in die wyk van oudl. Enslin; die tweede in die wyk van oudl. Klopper; die derde afwisselend op die plekke Bessiefontein en Broederstroom; die vierde in Eldoret in die kerkgebou waar die hele gemeente dan sover moontlik sou bymekaarkom. Vir die eerste keer in Eldoret se geskiedenis kon onder die moeilike omstandighede gereeld kategismuspreke gelewer word, terwyl die dominee ook elke week katkisasies op verskillende plekke gehou het. Die maandelikse kerkraadsvergaderings – vroeër hoogstens een keer per jaar – het geweldig bygedra om die ampsdraers se kennis oor die Gereformeerde leer en kerkregering te laat toeneem. Dit moes hulle vroeër jare lank ontbeer. Die vaste predikant was vir die gemeente ook 'n herder en leraar in al hulle lief en leed, in hul huwelike en ook in hul siekte, dood en smart.

Onder ds. Aucamp se leiding is ook 'n sustersvereniging georganiseer en hierdie susters sou voortaan deur hul werkywer voortdurend 'n samebindende faktor wees. Ook is gereeld, behalwe die eredienste, een maal per maand 'n samekoms van die gemeente gehou waartydens die predikant opbouende lesings van godsdienstige en kerklike aard gegee het. Nagmaalstye het die waens en enkele motors van heinde en verre oor afstande van honderde kilometers saamgekom en reeds op die Donderdag is op die kerkplein begin om tente op te slaan. Van dié feesnaweke word in Die Kerkblad van 20 Desember 1933 vertel: "Dit lyk dan ook of die gemeente hierdie dae waarlik fees vier soos Israel van ouds in hulle tente of hutte gewoon het in die dae van hulle loofhuttefeesviering en soos wat dit eenmaal in sy volle heerlikheid gevier sal word volgens Opb. 7 wanneer die palmtakskare met wuiwende palmtakke voor die troon van God sal staan." Met ds. Aucamp se koms is die Afrikaanse Bybel dan ook einde 1933 in gebruik geneem en hy het gesorg dat elke huisgesin en al die katkisasiekinders een kry.

Sy lang reis na die Belgiese Kongo

Ds. AL Aucamp en diaken Sagrys Enslin met die "Body Box"-Ford in Februarie 1934 op pad na die Belgiese Kongo om 'n voorraad van die eerste Afrikaanse Bybels af te lewer.

Die Nasionale Sinode van die GKSA van 1939 voor die Vrouemonument in Bloemfontein. Eerste ry: H.S. van Jaarsveld, F.N. Lion Cachet, W.J. Postma, B. de Klerk, H.J. Venter, J. van Rooy, P.W. van der Walt, P.G.W. Snyman. Tweede ry: N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, D. Postma, dr. J.D. Du Toit, J.A. van Rooy, dr. C.J.H de Wet, dr. S.O. Los, dr. J.P. Jooste, J.V. Coetzee, I.D Kruger, J.C. van der Walt. Derde ry: J.P. van der Berg, G.H.J. Kruger, A.L Aucamp, M. Postma, J.M. de Wet, I.J. Lessing. Vierde ry: Jacs van Rooy, J.L. de Bruin, J.A. Schutte, A. Postma, E.L.J. Venter, D.G. Venter, J.L. Vorster, T.T. Spoelstra, Derk Rumpff, H. du Plessis. Vyfde ry: dr. B.J. de Klerk, P.J. de Klerk, J.J. Venter, J.H. Boneschans, L.S. van der Walt, S. du Toit, J.F. du Plooy, A.S.E. Yssel. Sesde ry: H.F.V. Kruger, P.J.S. de Klerk, D.N. Kotze, W.J. Snyman, W.F. Venter, S.P. van der Walt, J.W.J. van Ryssen, N.J. Snyman, B.R. Krüger, D.J. van der Walt.

Die enorme land ten weste van Kenia was in die 1930's nog bekend as die Belgiese Kongo (later Zaïre en teenswoordig die Demokratiese Republiek van die Kongo. Destyds was in dié kolonie 70 verspreidwonende lidmate (kinders ingesluit) van die Gereformeerde Kerk. Ds. Derk Rumpff het hulle in 1930 besoek en eers weer ná vier jaar sou ds. Aucamp, onder uiters moeilike omstandighede, gaan huisbesoek doen en dienste hou. Daarvan skryf hy onder meer: "In elke brief wat ek ná my aankoms in Kenia uit die Kongo ontvang, het dit geblyk (d.i. die honger en dors na die Woord) en nieteenstaande baie moeilikhede en teenhede, soos gebrek aan fondse, slegte tyd (baie reëns) ens., het diaken Sagrys Enslin en ekself op 27 Februarie 1934 daarheen vertrek."

Die vervoermiddel was 'n "Box Body Ford", wat swaar gelaai was. Daar moes genoeg kos vir etlike dae asook kampeervoorrade en beddegoed saamgeneem word. Daarby het die dominee gesorg vir 'n groot voorraad Bybels vir die mense in die Kongo. En so sou die eerste Afrikaanse Bybels asook Gereformeerde kerklike literatuur vir die eerste keer in daardie land met sy oerwoude ingedra word. Die roete was min of meer dieselfde as wat ds. Rumpff in 1930 gevolg het. Soms moes hulle feitlik 'n hele dag tussen moerasse en ruigtes deur worstel. Snags het hulle onder muskietnette geslaap. Op die tweede dag het hulle die Nylrivier bereik, wat ongeveer 5 km breed is. Daar is die Fordjie "op twee blokke met planke aanmekaar" vasgemaak en deur inboorlinge oorgeroei. Dit was 'n gevaarlike onderneming. Rondom hierdie primitiewe vlot met pioniers van die Gereformeerde Kerk het dit van seekoeie gewemel en soms twee uur geduur voor hulle met groot moeite die oorkant kon bereik. En toe moes hulle teen die berge uitsukkel, dikwels in eerste rat. So byna kon hulle dit nie haal nie en dan het Sagrys Enslin gestoot dat die sweet hom aftap. Op 'n keer het die diaken geskree: "Pasop, Dominee, die kar kan terughardloop. . ." Toe hulle bo uitkom, is 'n sug van verligting geslaak. Ver onder hulle kronkel die reuse-Nyl. Dan vorder hulle daardie aand tot by Loropie, net slegs enkele kilometers van die Soedannese grens af. Die volgende môre was hulle reeds in die donkerte op pad. En dan 'n pap wiel maar hulle ry maar verder met die geloof dat die ander sal hou. Naderhand (met dagbreek) was die pad byna onbegaanbaar. Ds. Aucamp het self geskryf: "Oral in die pad sien ons tekens van olifante. Ons hou asem op en spoed maar so vinnig ons maar kan. Ons kom by 'n brug; sal ons waag? Broer Sagrys klim af; ja wat – ek ry oor! Nie te ver nie en ons kom onverwags by 'n brug wat die vorige nag deur olifante deurgetrap is. Ek slaan remme aan, maar met 'n stamp is ons oor. Van nou af kry ons baie bamboesbrûe wat gevaarlik lyk, maar ons waag maar en kom tienuur veilig by Arna".

Ds. Aucamp en ook die ander predikante wat in Kenia gewerk het, kon boeke oor gevaarlike reise geskryf het. Dis. Aucamp se geselskap kon drie weke lank al die broers en susters met hule kinders in daardie uitgestrekte wêreld besoek. Feitlik elke dag is dienste gehou en met die diaken wat as 'n hulpouderling deur die kerkraad benoem is, is ook sakramente uitgedeel. Met vreugde is die Afrikaanse Bybel diep in die oerwoude van Afrika in hul huise ontvang.

Met hul terugkoms het ds. Aucamp en diaken Enslin 'n ander pad geneem om by Mahagi die boot oor die Albertmeer te haal. Die jare 1933 tot 1937 (die bedieningstyd van ds. Aucamp) het in die geskiedenis van Eldoret een van die wonderlikste tye bly. Ds. d'Assonville skryf: "Selfs die navorser wat van buite af in die ou dokumente van die gemeente gaan delf, word met 'n nostalgiese heimwee vervul. Sulke dae sal daar vir die Gereformeerde Kerk (menslik gesproke) nooit weer in Midde-Afrika aan-breek nie. Dit is vir altyd verby. En dit is net enkeles wat vandag (1984) nog leef wat iets van daardie tyd in hulle herinneringe kan dra. Dit was 'n uitsonderlike tyd, nie in die sin dat dit sonder swaarkry was nie. Inteendeel, juis in die moeilike, soms byna bomenslike moeilike omstandighede het die broeders en susters die wonder van die geloof beleef.

Die kwarteeufeesviering

Die kerkrade van Skeurvallei en Edloret is einde Julie 1958 afgeneem saam met die Klassis van Trans-Limpopo. In die middelste ry sit: (van links) oudl. G.B. Enslin van Skeurvallei, ds. J.J. Venter van Koperstreek (vroeër genoem Nkana), ds. W.J. Maritz (Salisbury), ds. Abraham Aucamp (Burgersdorp), ds. H.J. Kruger (Bulawayo), ds. G.H. Buys (Lusaka), oudl. C.J. Roets van Eldoret en G. Botha (Skeurvallei).

Ds. en mev Aucamp in 1958 op besoek aan Kenia afgeneem voor die saal vir Afrikaanse volksfeeste te Broederstroom. By hulle is Hendrik en Nannie Kruger, ook van Burgersdorp.

Die laaste week van September 1934 was een van die grootste hoogtepunte in die gemeente se bestaan. Hul predikant, ds. Aucamp, was toe reeds 'n jaar lank in Kenia werksaam. Reeds op die Donderdag van 28 September het die kerkplein van tente en waens en vragmotors en karre begin vol word. 'n Geesdriftige gees van vreugde het dwarsdeur die gemeente posgevat en hierdie keer het hulle feitlik in volle getalle na Eldoret opgetrek. Sommige het selfs honderde kilometers ver gekom. Dit was die fees van die gemeente se 25-jarige bestaan. Dit was ook by hierdie geleentheid dat die kerkgebou vir die eerste keer heeltemal stampvol was. Vir die eerste keer het die lidmate ook op die eie nuwe sederhoutbanke gesit. Saterdagmôre om tienuur was die dankdiens vir die seëninge die afgelope 25 jaar. Die dominee het gerpeek uit Ps. 124: "As die HERE nie vir ons was nie. . ." Hy het die gemeente gewys op God se oneindige liefde en verbondstrou in die kwarteeu wat verbygegaan het. .. in dae van eensaamheid en herderloosheid met voortdurende worsteling in 'n vreemde land.

Dan was daar die vertellings van die eerste lidmate wat nog die gemeente op 13 Augustus 1909 help stig het. Daar was die legendariese oom Abraham Joubert wat reeds in 1905 uit Bethal in Oos-Transvaal na Midde-Afrika getrek het. In eie reg was hy 'n Voortrekker wie se omswerwinge soos 'n avontuurverhaal geklink het. Daar was oom Freek van Niekerk wat saam met die ander Gereformeerde families soos die Roetse, die Enslins, die Steenkamps, die Van Dyks gekom het. En hier sit ook diaken Stoffel Roets en sy vrou Nonnie Steenkamp wat as jong mense al die ontberings deurgemaak het. Dertig jaar ná hierdie fees in 1934, sou hierdie selfde twee mense die laaste twee lidmate van die gemeente wees wat hul kerkgebou aan vreemdes sou oorhandig. Dit sou in 1964 gebeur. Die fees van 1934 was egter groots en wonderlik. Dit was ook 'n Nagmaalsfees.

Huisbesoek

Studente, dosente en besoekende predikante neem in April 1949 tydens die Sinode van die GKSA afskeid van Totius by die Teologiese Skool Potchefstroom. Eerste ry: D.F. Malan, G.P. Scheepers, C. Hatting, L.J. Botha, P.W. Buys, S.C.W. Duvenage, P.W. van der Walt, W.J. Postma, G.P.L. van der Linde, J.J.S. Venter, G.C.P. van der Vyver, M.J. Booyens, S.J. du Plessis, K.S. van Wyk de Vries. Tweede ry: J.V. Coetzee, P.J. Venter, P.J. Coetzee, J.W.J. van Ruyssen, D.J. van der Walt, H.G. Stoker, J.C. van der Walt, J.H. Boneschans, prof. J.D. du Toit, B.J. de Klerk, D.G Venter, A.S.E. Yssel, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.N. Kotzé, N.T. Snyman. Derde ry: D.C.S. van der Merwe, B.R. Krüger, J. Postma, R.S.J. van Wyk, M. Postma, J.L. de Bruin, C.E.G. Malan, J.J.H. Booysen, B.J. de Klerk, A.L. Aucamp, J.A. Schutte, I.J. van der Walt, L.S. Van der Walt, S. du Toit, A. Duvenage, W.J. Snyman, P.J.S. de Klerk, T.T. Spoelstra.Vierde ry: D.J. Delport, J.L. Vorster, J.P. Jooste, A.A. Venter, J.F. du Plooy, H.F.V. Kruger, Jacs van Rooy, I.J. Lessing, J.M. de Wet, S.P. van der Walt, P.J. de Klerk.

Ds. Aucamp het intussen sy tweede Fordjie gekry. Ds. d'Assonville skryf: "Dit is byna ongelooflik om op die kaart van Kenia en Zaïre te sien hoe ver ds. Aucamp werklik met hierdie motor gereis het om lidmate op te soek. Sommige van hierdie togte was feitlik 'n verhaal op sy eie. En praat nie van die paaie en die driwwe nie! En met reëntye is dit 'n 'aanhoudende gly-gly deur die modder'."

In September 1935 het die dominee saam met oudl. J.A. Enslin ware die hele oostelike en noordoostelike gedeelte van Kenia platgery om die verspreidwonende Gereformeerdes op te soek. In die omgewing van Nakuru, Laikipia, Nanyuki en Nairobi moes hulle 1 280 km ry om by net 13 lidmate uit te kom. Ook by lidmate van die NG Kerk en die Hervormde Kerk het hulle aangedoen, 'n mooi gewoonte wat destyds bestaan het sonder om met mekaar se sake in te meng. By Naramuro, aan die voet van die berg Kenia, het ds. Aucamp in vervoering geraak oor die natuur toe die laaste sonstrale op die sneeutoppe van hierdie bergreus skyn. In daardie wêreld het hy die gesinne Nel en Van der Westhuizen besoek.

Weer na die Kongo

Die eerste Gereformeerde pastorie op Eldoret waarin ds. en mev. Aucamp gewoon het.

Op 22 Oktober 1935 het ds. Aucamp en diaken Piet Potgieter weer na die Belgiese Kongo vertrek. Die klein Gereformeerde kudde aan die ander kant van Uganda en die Nylrivier en die Albertmeer het weer hulle herders nodig gehad. Hierdie keer was die roete oor Kakemega (by die goudmyne), Mumias, Busta, Iganga, Jinja (waar die Nyl uit die Victoriameer vloei) en dan Kampala, die hoofstad van Uganda. Naby Butiaba het hulle by 'n steil berg gekom en moes noodgedwonge die nag in 'n inboorlingstat slaap.

Ds. Aucamp is in 1936 met Anna Francina d'Assonville, 'n onderwyseres van Benoni, getroud.

Die Algemene Sinode van 1936 was die eerste keer dat Eldoret 'n afgevaardigde na die Algemene Sinode kon stuur en wel in die persoon van ds. A.L. Aucamp, wat vyfde van links voor sit. Dit was ook die Sinode waartydens die Afrikaanse Psalmberyming in ontvangs geneem en ds. Koos van Rooy, oudleraar van Bethulie, se vrou, Brechtje, ernstig siek geword en gesterf het.

Op die Albertmeer het die motor op 'n sleepboot agter die skip met die naam Robert Corydon gegaan. Ná baie ontberings het die predikant en die diaken in die nag by die Du Toit-familie uitgekom. Eers is Roelf du Toit en sy gesin opgeklop en daarna weer die familie van Hans du Toit. Ds. d'Assonville skryf: "Dit word 'n middernagtelike fees: Die predikant is weer hier! In die dae wat volg, is dit weer 'n voortdurende proses van huisbesoek doen, baie ry en dienste hou. Ook katkisasies word gehou en sakramente bedien. Met hierdie besoek sou dit ook die laaste keer wees (dat) ds. Aucamp nog die ou Dorslandtrekker, die vermaarde oom Hans du Toit met sy vrou, tant Levina, sou sien."

Hierna het hy nog honderde kilometers in die Kongo Zaire afgelê. By Bunia, ongeveer 200 km van die Du Toits af, is die families Viljoen, Coetzee en Grobler besoek. Daar het ds. Aucamp op 'n plek uitgekom wat die verbeelding aangryp: 'n begraafplaas van Afrikaners, 11 grafte van Boeremense so diep in die oerwoude van Afrika. Ds. Aucamp skryf sy gewaarwordinge neer. "'n Mens dink aan hulle lotgevalle en omswerwinge, hulle lewensworstelinge en ontberings totdat hulle die oë gesluit het, duisende myle weg van hulle mede-Afrikaners se vaderland. . ." In Zaire het die broeders wat huisbesoek gedoen het, verder spore van meer Afrikaners gekry, soos die familie van Dirk Engelbrecht nog 300 km verder en die families Van der Merwe en Pretorius wat selfs tot in die Franse Kongo getrek het.

Die terugtog was ewe moeisaam. Om halfvier op die oggend van 8 November 1935, het die Fordjie op die bekende plaas van die Potgieters, Bessiefontein, ingetrek. En daardie dag was die enigste dag dat die dominee oorgehad het om sy preke vir die Sondag voor te berei.

Sy lewensmaat

Ds. Aucamp en sy gesin in die tyd dat hy predikant van Burgersdorp was. Die jongste seun, Roelie (middel), was predikant van Heilbron 1971–1973 en Middelburg, KP, 1973–2011. Geëmeriteer 2012. Links is Liebrecht en regs Pieter.

In 1936 sou die nasionale sinode van die Gereformeerde Kerk op Bethulie sit. Vir die eerste keer het Eldoret 'n afgevaardigde gestuur – hul eie predikant. Niemand het dit nie geweet nie, maar ds. Aucamp het die helfte van die onkoste uit sy eie sak betaal. Maar hy het dit met vreugde gedoen. En hy het ryk teruggekom – met sy bruid, Anna Francina d'Assonville, ’n onderwyseres van Benoni. En toe het Eldoret sommer ’n pastorie gekry. Almal, veral die susters, het met groot ywer gewerk. In dié tyd is die hele gemeente (daar was indertyd sowat 110 belydende en 80 dooplidmate) met die dominee se verjaardag in 1936 by die pastorie onthaal is. Die dertigerjare was depressietyd, maar dit was tog wonderlike jare. Dit was nog voor die Tweede Wêreldoorlog, wat so baie dinge laat verander het.

Afskeid van Kenia

Die kommissie vir die restourasie en oprigting van die beskadigde Eerste Taalmonument, Burgersdorp, onder wie ds. Aucamp (regs voor) en sy eggenote, Anna, vierde van regs voor, 1957.

Dié wonderlike tyd in die Gereformeerde kerk Eldoret se geskiedenis het egter tot ’n einde gekom toe ds. Aucamp die gemeente in 1937 verlaat en meer as 10 jaar van eensaamheid gevolg het. Toe het die oorlog gekom en daarmee saam ontwrigting en smart. Ds. Aucamp het kort voor sy vertrek na die Gereformeerde kerk Bethlehem nog ’n keer so ver moontlik die gemeente deurgegaan. Die afskeid was vir hom ook bitter swaar. Kenia was die eerste liefde van sy bediening. Tog was daar in die laaste tyd voor sy vertrek was daar ook vreugde in die pastorie, want die pastoriepaar se eersteling is begin Februarie 1937 gebore, die latere prof. Piet Aucamp van die Randse Afrikaanse Universiteit.

Na Bethlehem

Op 17 April 1937 is ds. Aucamp deur sy ou huisvriend ds. J.P. Jooste bevestig as eerste predikant van Bethlehem. In die tyd van bediening daar het hy ook ruim 'n jaar lank die gemeente Durban as konsulent bedien en ook in die tyd is die gemeentes Reitz en Harrismith afgestig as selfstandige gemeentes. Ná die afsterwe van ds. D.P. du Plessis was hy ook geruime tyd konsulent van die gemeentes Ladybrand en Ficksburg. Behalwe die gewone kerklike werk was hy op Bethlehem ook voorsitter van die Helpmekaar, van die Reddingsdaadbond, het sy kragte gegee in belang van die skole, die Voortrekkers en so meer. Op Bethlehem is hulle seun Liebrecht gebore.

Predikant van Ficksburg-Ladybrand

In April 1942 het hy die beroep aanvaar na die kombinasie Ficksburg-Ladybrand. Van Ficksburg moes hy 'n tyd lank die vakante gemeentes Bethlehem en Durban bedien en later weer Ventersburg en Thaba Nchu.

Burgersdorp

Begin 1948 het ds. Aucamp en gesin verhuis na Burgersdorp nadat hy ’n beroep aangeneem het na die Gereformeerde kerk Burgersdorp. Die gesin het toe al aangegroei tot drie seuns. Op Ficksburg is die jongste seun, Roelof, gebore. (Hy was predikant van Heilbron 1971–1973 en Middelburg, Kaap, 1973–2011.) Dit was tye van skaarsheid aan predikante sodat ds. Aucamp, behalwe veelvuldige pligte in eie gemeente, konsulentsbediening moes doen vir 'n tyd lank in die gemeentes Aliwal-Noord, Molteno, Venterstad, Colesberg, Oos-Londen, Maclear en Dordrecht.

Bronne

• (af) D'Assonville, prof. dr. V.E. 1984. Kerk op die Wit Hooglande (Geskiedenis van die Gereformeerde Kerke Eldoret en Skeurvallei). Potchefstroom: Marnix.
• (af) Jooste, prof. dr. J.P. 1960. "Oorsig van die geskiedenis van die Gereformeerde Kerk Burgersdorp". In: Die Gereformeerde Kerk, Burgersdorp. Gedenkalbum by geleentheid van die Eeufees 22-24 Januarie 1960. Burgersdorp: Kerkraad van die Gereformeerde kerk.
• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Venter, ds. A.A. 1958. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1959. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Van der Vyver, dr. G.C.P. (voorsitter: gedenkboekredaksie). 1959. Die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika 1859–1959. Potchefstroom: Deputaatskap vir die Eeufees.
• (af) Visagie, J.D. 1988. Nederduits Gereformeerde Kerk Wolmaransstad 1888–1988. Wolmaransstad: NG Kerkraad.