Gustave Adolph Maeder

Ds. Gustave Adolph Maeder (Morija, Lesotho, 7 Januarie 1846 – Kaapstad, 26 Augustus 1918) was 'n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk, skrywer en mederedakteur van die gesaghebbende Ons Kerk Album van Hollandsche Kerken en Leeraren (1917).

Ds. G.A. Maeder
Ds. G.A. Maeder
Naam	Gustave Adolph Maeder
Geboorte	7 Januarie 1846 Lesotho
Sterfte	26 Augustus 1918 Kaapstad, Kaapprovinsie
Kerkverband	Nederduits Gereformeerd
Gemeente(s)	Kaapstad, Simonstad, Ladybrand, Victoria-Wes
Jare aktief	1870–1907
Kweekskool	Kweekskool, Stellenbosch
Sendingwerk	Witsieshoek

Agtergrond en opleiding

Maeder was die seun van die Franse Sendeling Franz Maeder en sy vrou, Clarisse Delatte, wat van Verdun in Picardie, Frankryk, afkomstig was. Sy vader het teen 1836 van Duitsland na Suid-Afrika gekom en was sendeling van die Paryse Evangeliese Genootskap, eers op Bethesda en later op Morija, in die destydse Basoetoland (Lesotho). Onder invloed van ds. John Murray, leraar van die plaaslike NG gemeente, by wie hy op Burgersdorp ingewoon het, het Maeder besluit om predikant te word. Hy ontvang onderrig aan die bekende skool van MacLachlan op Stellenbosch en daarna aan die Suid-Afrikaanse Kollege in Kaapstad, waar hy die Tweedeklassertifikaat met onderskeiding behaal. Ná die gebruiklike studietydperk van vier jaar aan die Stellenbosse Kweekskool van 1866 tot 1869 word hy op 10 Maart 1870 saam met vier ander kandidate gelegitimeer.

Gemeentelike bediening

Hy was 'n kort ruk hulpprediker in die NG gemeente Kaapstad en word daarna op Simonstad (in wat nou die NG gemeente Vishoek is) georden en bevestig op 19 Mei 1870. In 1874 neem hy die tweede beroep as sendeling na Witsieshoek aan. Hy was die eerste binnelandse sendeling van die Kerk vir dié sendingstasie en is onder blyke van groot belangstelling op 15 Februarie 1874 op Bloemfontein bevestig. Ds. Colin McKenzie Fraser, die seun van die Skotse predikant ds. Colin Fraser, tweede leraar van die NG gemeente Beaufort-Wes van 1824 tot 1862, asook die pa van die latere Vrystaatse presidentsvrou Tibbie Steyn, hou die bevestigingsrede en ds. A.P. Meiring lees die formulier. Presies 'n maand later, op 15 Maart 1874, geskied sy voorstelling op Witsieshoek. Op 31 Maart 1878 oorhandig ds. A. van Lingen, predikant van die NG gemeente Harrismith, die akte van demissie namens die Sinodale Sendingkommissie aan hom.

Hy word op 10 April (volgens 'n ander bron 20 April) 1878 op Ladybrand bevestig, waar hy met 'n boufonds vir 'n nuwe kerk begin. Weens sy vrou se swak gesondheid aanvaar hy ses jaar later 'n beroep na die NG gemeente Victoria-Wes, waar hy op 19 April 1884 ingeseën word. Hier is hy 23 jaar lank werksaam en moet eers sy eerste en daarna sy tweede vrou aan die dood afstaan.

Sy arbeid op Victoria-Wes is gekenmerk deur sy besondere liefde vir gemeentevergaderings, waarvan hy minstens twee per jaar gehou het. Op 10 Julie 1886 stig hy 'n Jongeliedevereniging met 70 lede en in 1894 word 'n CJV-saal onder sy leiding opgerig. Hy beywer hom ook vir die plaaslike sending en onderwys en help om die geldsake van die gemeente te verbeter. Tydens die Anglo-Boereoorlog word hy uit Victoria-Wes verban, waarna hy tot 16 Mei 1902 in Kaapstad woon toe hy toegelaat word om teen borgtog van £1 000 na Victoria-Wes terug te keer. Ná die hervatting van sy werksaamhede aldaar beywer hy hom vir die aankoop van 'n kerkorrel, wat op 12 Julie 1903 ingewy word. Op 3 November 1907 aanvaar hy sy emeritaat, maar bly steeds deur prediking en andersins met sy bekende vurigheid van gees werksaam om te doen wat sy hand ook al vind om te doen.

In die Ring en Sinode

Ds. Maeder toe hy leraar van Simonstad was.

Die Sinode het dadelik ds. Maeder se bruikbaarheid en bekwaamheid besef en gee reeds op 15 April 1874 aan hom die reg om sitting in te neem in die Sinodale vergaderings van die Kerk met 'n adviserende stem. Op 11 April 1877 verleen die Sinode aan hom dieselfde reg op die vergaderings van die Oostelike Ring (in die Vrystaat). Hy word reeds op die eerste vergadering van die Oostelike Ring, in sitting op Bethlehem op 18 Oktober 1877, versoek om as skriba op te tree tot die vergadering 'n skriba verkies het, en toe die predikant van die NG gemeente Harrismith tot skriba verkies word, word besluit dat ds. Maeder as sy assistent moet optree. So teken hy die notule G.A. Maeder, V.D.M. Zendeling en assistent scriba.

Op vergaderings toon hy telkens dat hy 'n man vir orde en iemand met 'n fyn regsgevoel is, veral wanneer hy byvoorbeeld die aandag van die vergadering vestig op sake soos die onvolledige antwoorde by "kerkvisitasie" (1878), die registerafskrifte wat getrou volgens die oorspronklike moes gekopieer word (1879), die geloofsbriewe van Frankfort wat nie deur die meerderheid van die kerkraad geteken is nie (1880), die onwettigheid van 'n vergadering waar geen enkele predikant in ampsgewaad teenwoordig was nie (1881), die afgevaardigdes van Frankfort wat volgens "de oude Wet" gekies is (1881) ens. Hy was welsprekend maar ook spraaksaam, want hy het oor feitlik elke onderwerp op die Ringsvergadering die woord gevoer of 'n voorstel ingedien. Weens sy opgeruimdheid en humorsin tree hy dikwels as seremoniemeester op. Hy was 'n gewaardeerde en geliefde predikant en verteenwoordig die NG Kerk in die Missionary Conference op Vrydag 27 Oktober 1876 en word tot skriba verkies. Hy dien saam met ds. Colin McKenzie Fraser (Philippolis) en ds. A.P. Meiring (Edenburg) in die kommissie van eksaminatore toe "De Eerw. Heer de Jongh van Arkel" in September 1879 sy eksamen aflê. In dieselfde jaar dien hy as penningmeester van die Sinodale Sendingfonds. In 1881 en 1882 dien hy as voorsitter van die Oostelike Ring asook in verskeie Ringskommissies, meestal die Regskommissie, Ringskommissie en Kommissie van Rationarii.

Ná sy aftrede

Maeder vestig hom in Wynberg en word ouderling van die NG gemeente Wynberg. In dié hoedanigheid woon hy verskeie sittings van die Sinode by. In 1913 gaan hy na Durban as hullprediker, waar hy hom beywer vir die bou van 'n kerk vir die NG gemeente Durban en self vir die boufonds kollekteer. (Dit is die kerk, ontwerp deur die vermaarde kerkargitek Gerard Moerdijk, wat in 1924 ingewy is.) Vantevore het hy reeds getoon dat hy 'n goeie kollektant is toe hy 'n groot bedrag vir die Hugenote-gedenksaal in Kaapstad ingesamel het.

Hy was ook 'n boeiende skrywer. In 1917 verskyn uit sy Uit de oude en nieuwe Afrikaansche doos en met C. Zinn is hy mederedakteur van die interessante en ryklik geïllustreerde gedenkuitgawe Ons kerk album van Hollandsche kerken en leeraren.^[1][2] Dit was soortgelyk aan Ons gemeentelike feesalbum, wat ds. Phil Olivier met die oog op die Van Riebeeckfees in 1952 saamgestel het. Dié grootste onderneming het hy nieteenstaande afnemende liggaamskrag met lus, ywer en volharding aangedurf. Hy het ook die vakante NG gemeente Pietermaritzburg 'n kort tydjie voor sy dood ná 'n operasie in Kaapstad bearbei.

Persoonlike lewe

Maeder het op 10 Mei 1871 met Annie Caroline Sara Morgenrood van Wynberg in die huwelik getree en is ná haar dood getroud met Matilda Johanna Louisa Roux (oorlede 22 Maart 1905), die oudste dogter van ds. Pieter Roux, eerste leraar van die NG gemeente Smithfield in die Vrystaat. Uit sy eerste huwelik is drie dogters en 'n seun gebore. Matilda was 'n weduwee van ds. Cloete en 'n tante van dr. S.P. Pellissier, die vader van die Volkspelebeweging, en ook van die vrou van dr. E.G. Jansen, voorlaaste goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika, Mabel Jansen, skrywer, opvoedkundige, kultuurleier en politikus. Ná ds. Cloete se dood in 1877 het sy haar gesin versorg deur musiekleerlinge aan te neem en 16 jaar lank 'n dagskool in stand te hou tot sy met ds. Maeder in die huwelik getree het.

'n Waardering

Slegs drie dae ná sy dood, op 29 Augustus 1918, skryf De Kerkbode dat ds. Maeder veral gekenmerk is deur sy blanke opregtheid, blymoedigheid, ruimhartigheid, edelmoedigheid, egte volks- en vaderlandsliefde, innige gehegtheid aan die Kerk en toegewydheid aan die Kerk se belange, warme sendingliefde, besondere belangstelling in die opvoeding van die jeug en versorging van minderbevoorregtes. As prediker, skryf die Kerkorgaan, was hy bekwaam, oorspronklik, baie interessant en tintelend van gloed en lewe.

Bronne

• De Kock, W.J. (hoofred.). 1976. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel I. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, namens die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.
• Flemming, H.C.J. 1970. 'n Eeu van genade. Eeufeesgedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerk Ladybrand. Ladybrand: Die Kerkraad.

Verwysings

1. Amazon.com
2. Google Books^{[dooie skakel]}