Anna Aucamp

Anna Francina Aucamp (née D'Assonville, distrik Heilbron, Oranje-Vrystaat, 29 Desember 1904 – Potchefstroom, 3 Junie 1985) was ’n onderwyseres, predikantsvrou, vroueleier in die Gereformeerde Kerk en jare lange voorsitter van die Uniale komitee van die Gereformeerde Sustersbond.

Mev. ds. Anna Aucamp, gebore D'Assonville.

Herkoms

Die eerste Gereformeerde kerk Frankfort, in gebruik van 1913 tot 1963. Die argitek was William Henry Ford. Anna D'Assonville se ouers se getuienis oor hoekom hulle by die Gereformeerde Kerke onder die Kruis aangesluit het, is onder die hoeksteen ingemessel.

Anna Francina D'Assonville is twee en ’n half jaar ná die einde van die Tweede Vryheidsoorlog in die distrik Heilbron in die destydse Oranjerivierkolonie gebore. 'n Broer van haar, prof. Victor d'Assonville, het Gereformeerde predikant, professor in die teologie en skrywer geword. Haar moeder was 'n nooi Grové, 'n dogter van Roelof en Anna Francina Grové wat weens gewetensbesware by die Gereformeerde Kerke onder die Kruis aangesluit het. Die Gereformeerde kerk Heilbron is eers in 1964 van die Gereformeerde kerk Frankfort afgestig, maar lidmate uit die omgewing was onder dié wat op 23 Februarie 1911 op die plaas Weltevrede saamgekom en 'n gemeente gestig het. So het die laaste Gereformeerde Kerk onder die Kruis tot stand gekom, wat in 1913 by die Gereformeerde kerkverband ingelyf is. 'n Eksemplaar van die Blad waarin Anna se ouers se getuienis verskyn, is ingemessel in die hoeksteen van die Gereformeerde kerk Frankfort. Die nuwe gemeente het in dieselfde jaar ’n eie kerkgebou teen ’n koste van £2 770 laat oprig. Die argitek, William Henry Ford, was vir 12 NG kerke verantwoordelik, onder meer dié van die NG gemeente Frankfort die jaar vantevore. H. van Jaarsveld was die bouaannemer en ds. H.P.J. Pasch, die konsulent, het die hoeksteen gelê. Eers in 1917 het die gemeente ’n predikant gekry in die persoon van ds. J.H. Boneschans, wat die lidmate in kombinasie bedien het.

Opleiding

Nadat Anna gematrikuleer het, het sy aan die Grey-universiteitskollege op Bloemfontein en aan die Potchefstroomse Onderwyskollege studeer. Ná voltooiing van haar Onderwysdiploma in 1925, het sy skoolgehou en deur middel van privaat studie haar B.A.-graad in 1928 aan die PUK verwerf.

Huwelik en eerste gemeente

Die Algemene Sinode van 1936 was die eerste keer dat Eldoret 'n afgevaardigde na die Algemene Sinode kon stuur en wel in die persoon van ds. Abraham Aucamp, wat vyfde van links voor sit. Dit was ook die Sinode waartydens die Afrikaanse Psalmberyming in ontvangs geneem en ds. Koos van Rooy, oudleraar van Bethulie, se vrou, Brechtje, ernstig siek geword en gesterf het. Tydens sy tydjie in Suid-Afrika is ds. Aucamp met Anna D'Assonville getroud.

Die eerste Gereformeerde pastorie op Eldoret waarin ds. en mev. Aucamp gewoon het.

D'Assonville was onderwyseres aan die Brandwagskool in Benoni tot 1936 toe sy met ds. A.L. Aucamp van die gemeente Eldoret, Kenia, in die eg verbind is. In daardie jaar sou die nasionale sinode van die Gereformeerde Kerk op Bethulie sit. Vir die eerste keer het Eldoret 'n afgevaardigde gestuur – hul eie predikant. Niemand het dit nie geweet nie, maar ds. Aucamp het (met vreugde) die helfte van die onkoste uit sy eie sak betaal omdat hy van plan was om in Suid-Afrika te trou. Met blymoedigheid en onverskrokkenheid het die jong bruid na Kenia vertrek: die eerste vaste pastoriepaar van die Gereformeerde kerk in Oos-Afrika. Ná hul aankoms het die gemeente sommer ook ’n pastorie gekry. Almal, veral die susters, het met groot ywer gewerk. In dié tyd is die hele gemeente (daar was toe sowat 110 belydende en 80 dooplidmate) met die dominee se verjaardag in 1936 by die pastorie onthaal. Die dertigerjare was depressietyd, maar dit was tog wonderlike jare. Dit was nog voor die Tweede Wêreldoorlog, wat so baie dinge laat verander het. Hier het mev. Aucamp en haar man pionierswerk gedoen en goeie fondamente gelê.

Afskeid van Kenia

Die kommissie vir die restourasie en oprigting van die beskadigde Eerste Taalmonument, Burgersdorp, onder wie mev. Aucamp (vierde van regs voor) en haar eggenoot, ds. Abraham Aucamp (regs voor), 1957.

Dié wonderlike tyd in die Gereformeerde kerk Eldoret se geskiedenis het egter tot ’n einde gekom toe die Aucamps die gemeente in 1937 verlaat en meer as 10 jaar van eensaamheid gevolg het. Toe het die oorlog gekom en daarmee saam ontwrigting en smart. Ds. Aucamp het kort voor sy vertrek na die Gereformeerde kerk Bethlehem nog ’n keer so ver moontlik die gemeente deurgegaan. Die afskeid was vir hom ook bitter swaar. Kenia was die eerste liefde van sy bediening. Tog was daar in die laaste tyd voor sy vertrek was daar ook vreugde in die pastorie, want die pastoriepaar se eersteling is begin Februarie 1937 gebore, die latere prof. Piet Aucamp van die Randse Afrikaanse Universiteit.

Na Bethlehem

Die algemene kongres van die Sustersverenigings van die Gereformeerde Kerk op Burgersdorp, 23-25 Maart 1948. Hier is mev. Aucamp (wat waarskynlik agtste van links in die voorste ry staan) verkies tot voorsitster van die Uniale komitee.

Op 17 April 1937 is ds. Aucamp deur sy ou huisvriend ds. J.P. Jooste bevestig as eerste predikant van Bethlehem. In die tyd van bediening daar het hy ook ruim 'n jaar lank die gemeente Durban as konsulent bedien en ook in die tyd is die gemeentes Reitz en Harrismith afgestig as selfstandige gemeentes. Ná die afsterwe van ds. D.P. du Plessis was hy ook geruime tyd konsulent van die gemeentes Ladybrand en Ficksburg. Behalwe die gewone kerklike werk was hy op Bethlehem ook voorsitter van die Helpmekaar, van die Reddingsdaadbond, het sy kragte gegee in belang van die skole, die Voortrekkers en so meer. Op Bethlehem is ds. en mev. Aucamp se seun Liebrecht gebore. Hier was sy onder-kommandante van die Voortrekkers en het met die Eeufeesviering van die Groot Trek in 1938 'n belangrike plek ingeneem. Sy het oor die 300 Voortrekkerkappies en meer as 30 Voortrekkertabberds gemaak.

Predikant van Ficksburg-Ladybrand

Ds. en mev. Aucamp en inwoners van die Dirk Postma-tehuis vir bejaardes, Burgersdorp.

In April 1942 het haar man die beroep aanvaar na die kombinasie Ficksburg-Ladybrand en so het die gesin na Ficksburg verhuis vanwaar ds. Aucamp 'n tyd lank die vakante gemeentes Bethlehem en Durban bedien en later weer Ventersburg en Thaba Nchu bedien het. Die gesin het hier aangegroei tot drie seuns, want hier is die jongste seun, Roelof, gebore. In dié tyd is mev. Aucamp tot voorsitster van die provinsiale komitee van die Vrystaatse Sustersvereniginge en in 1939 tot tesouriere van die Uniale Komitee van die Gereformeerde Sustersbond verkies.

Burgersdorp

Ds. en mev. Aucamp en hul gesin in die tyd dat hulle predikantspaar van Burgersdorp was. Die jongste, Roelie (middel), was predikant van Heilbron 1971–1973 en Middelburg, KP, 1973–2011. Geëmeriteer 2012. Links is waarskynlik Liebrecht en regs Pieter.

Ds. en mev Aucamp in 1958 op besoek aan Kenia afgeneem voor die saal vir Afrikaanse volksfeeste te Broederstroom. By hulle is mnr. en mev. Hendrik Kruger, ook van Burgersdorp.

Begin 1948 het die egpaar en hul kinders na hul laaste werkkring verhuis nadat ds. Aucamp ’n beroep na die Gereformeerde kerk Burgersdorp aangeneem het. Dit was tye van skaarsheid aan predikante sodat ds. Aucamp, behalwe veelvuldige pligte in eie gemeente, konsulentsbediening moes doen vir 'n tyd lank in die gemeentes Aliwal-Noord, Molteno, Venterstad, Colesberg, Oos-Londen, Maclear en Dordrecht.

Pas nadat die egpaar in Burgersdorp in 1948 aangekom het, is hier 'n Uniale Susterskonferensie gehou. By dié geleentheid is mev. Aucamp verkies tot voorsitster van die Uniale Komitee van die Gereformeerde Sustersbond en tree toe uit as Uniale tesouriere. Dié amp het mev. Aucamp meer as 10 jaar lank beklee en haar plek as voorsitster met nougesetheid en eer vol gestaan. Vanaf 1949 was sy vise-voorsitster van Kaaplandse sustersorganisasies. Op Burgersdorp het sy weer in die bestuur van die Voortrekkers gedien en was lid van die hospitaalraad. Sy was lid van die dagbestuur van die Dirk Postma-ouetehuis en het 'n groot aandeel gehad in die oprigting van die tehuis en nou ook in die instandhouding daarvan. Sy het dikwels by geleenthede opgetree, veral by die Vrouelandbou-unie. Omstreeks 1958 het sy haar man vergesel op 'n besoek aan Kenia waar hulle die Gereformeerde gemeentes bedien en weer ou gemeentelede ontmoet het.

Waardering

Mev. Aucamp se grafsteen in die begraafplaas op Potchefstroom.

Ida Bosman skryf in 1959 van mev. Aucamp: "Sy is beslis in haar optrede koersvas en altyd op hoogte van aktuele sake. Sy het die Uniale Konferensies gedurende die afgelope jare met groot takt en bekwaamheid gelei. Sy is nie alleen 'n bekwame predikantsvrou wat haar eggenoot getrou bystaan nie, maar ook 'n vaardige huisvrou en moeder."

Bronne

• (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859–1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.
• (af) Jooste, prof. dr. J.P. 1960. "Oorsig van die geskiedenis van die Gereformeerde Kerk Burgersdorp". In: Die Gereformeerde Kerk, Burgersdorp. Gedenkalbum by geleentheid van die Eeufees 22-24 Januarie 1960. Burgersdorp: Kerkraad van die Gereformeerde kerk.
• (af) D'Assonville, prof. dr. V.E. 1984. Kerk op die Wit Hooglande (Geskiedenis van die Gereformeerde Kerke Eldoret en Skeurvallei). Potchefstroom: Marnix.