Gereformeerde kerk Molteno

Die Gereformeerde kerk Molteno is, hoewel dit reeds in 1903 gestig is, slegs die 12de oudste van die 17 gemeentes in die GKSA se Klassis Burgersdorp. Weens die gedurige wegtrek van lidmate uit die Noordoos-Kaap, tradisioneel die hartland van die Gereformeerde kerkverband, het hier in 2015 net 29 belydende en drie dooplidmate oorgebly sodat Molteno toe die derde kleinste gemeente in dié Klassis was en die kleinste in die Noordoos-Kaap.

Gereformeerde kerk Molteno
Sluit in	Molteno
Klassis	Burgersdorp
Huidige predikant(e)	Wouter Ten Haaf (hulpdiens)
In kombinasie met	Steynsburg
Belydende lidmate	22
Dooplidmate	3
Adres	Smithstraat 71 Molteno Oos-Kaap
Geskiedenis
Stigtingsdatum	1903
Afgestig van	Burgersdorp
Eerste predikant	J.H. Kruger (1907–1911)

Ds. Jan Hendrik Kruger was van 1907 tot 1911 leraar van die kombinasie Elliot/Molteno/Sterkstroom. Van 1911 tot 1952 was hy leraar van die Gereformeerde kerk Postmasburg.

Die Gereformeerde kerk Molteno, 2008. Die hoeksteen is op 24 Oktober 1903 gelê.

Ds. W.J. Postma, leraar (in kombinasie) van 1927 tot 1929.

Die kerk se hoeksteen.

Ds. Stephanus Johannes van der Walt, die leraar van 1930 tot 1941.

Die kerkraad in 1938. Ds. S.J. van der Walt sit in middel.

Die hoeksteenlegging van die kerkgebou op 24 Oktober 1903.

Ds. I.J. Lessing, leraar (in kombinasie) van 1942 tot 1948, toe hy sy emeritaat aanvaar, maar daarna was hy nog tot 1977 werksaam by die Administratiewe Buro.

Ds. Louis Botha was leraar van Molteno/Sterkstroom van 1949 tot 1954.

Agtergrond en eerste kerk

Lidmate van Molteno was eers deel van die eerste Gereformeerde gemeente wat ds. Dirk Postma in die Kaapkolonie gestig het, naamlik Burgersdorp in Januarie 1860. Weens die groot afstand tussen Molteno en Burgersdorp was dit vir die lidmate op en om Molteno moeilik om eredienste op Burgersdorp by te woon. So het hulle saam met die lidmate van die NG Kerk ’n poging aangewend om ’n kerkgebou te bekom. Gereformeerdes het die reg gehad om vier maal per jaar in dié vorige gebou van die NG gemeente Molteno byeen te kom.

In September 1876 is ’n boukommissie aangewys met die oog op die bou van ’n eie kerk en in Maart die volgende jaar is die nuwe kerk in gebruik geneem.

Afstigting en tweede kerk

In Mei 1903, pas ’n jaar ná die einde van die Tweede Vryheidsoorlog wat ook hier gewoed het, het die Gereformeerde kerk Molteno van Burgersdorp afgestig. Heel gou is ’n boukommissie benoem wat in September daardie jaar aanbeveel het dat ’n nuwe kerk gebou word. Die geraamde koste sou £1 385 wees, waarvan broeder A.J. van der Walt sr. £850 sou bydra en oudl. J.J. van Straaten £550. J.C. de Klerk en J.A. Greyling is as boumeesters benoem. Prof. Jan Lion Cachet het die nuwe kerk se hoeksteen op 24 Oktober 1903 onthul. Die skilder, skrywer en amateur-geskiedkundige Johannes Meintjes, wat op Molteno grootgeword het en in later jare lank in die distrik gewoon het, skryf: "(Dit) is 'n onpretensieuse gebou van wit gepleisterde baksteen, met voor- en -agtergewels wat met houtwerk versier is. Die gebou is ook oor 'n lang periode as skool gebruik, want die Gereformeerde gemeente is betreklik klein en dit was soms oor lang periodes 'n gesukkel om 'n predikant te kry."^[1]

In 1930 is die huidige kerkbanke in gebruik geneem. ’n Jaar later is die losstaande kerkklok opgerig. In 1940 het die gemeente die geld in die orrelfonds gebruik om ’n orrel van die Gereformeerde kerk Steynsburg aan te koop. Op ’n gemeentevergadering in November 1956 is besluit om die harmonium, wat in 1906 aangekoop is, aan die Gereformeerde kerk Uitenhage te skenk. Die huidige orrel is in Augustus 1960 aangekoop toe Molteno nog ’n volle 101 belydende en 58 dooplidmate gehad het.

Eie predikant

Gedurende die eerste vier jaar van die gemeente se bestaan het naburige predikante die lidmate bedien. In 1907 het Molteno (335 lidmate), Sterkstroom (164) en Elliot (293) in kombinasie getree en is hulle bedien deur ds. J.H. Kruger, wat op Sterkstroom gesetel was. Die ideaal van ’n eie predikant wat op Molteno sou woon, is reeds op 24 Mei 1912 verwesenlik met die bevestiging van prop. J.P.J. Snyman. In 1913 is die pastorie voltooi en betrek.

Predikante

1. Kruger, Jan Hendrik, 1907 – 1911
2. Snyman, Francois Petrus Jacobus, 1912 – 1926 (in kombinasie met Dordrecht en Elliot)
3. Postma, Willem Jacobus, 1927 – 1929 (in kombinasie met Sterkstroom, Indwe en Maclear)
4. Van der Walt, dr. Stephanus Johannes, 1930 – 1941
5. Lessing, Izak Jacobus, 1942 – 1948 (aanvaar sy emeritaat)
6. Botha, Louis Jacobus, 1949 – 1954 (in kombinasie met Sterkstroom)
7. Smit, Cornelius Hermanus, 1955 – 1958
8. Du Plooy, Jacobus Stephanus, 1959 – 1964
9. Van der Walt, Josef Cornelis, 1965 – 1967
10. Lourens, Matthys Johannes, 1970 – 1972 (in kombinasie met Sterkstroom)
11. Kruger, Jan Adriaan, 1973 – 1975
12. Du Plessis, Jan Barend, 1982 – 1985 (in kombinasie met Dordrecht, Jamestown en Indwe)
13. Fanoy, dr. Pieter, 1985 – 1995 (in kombinasie met Dordrecht, Jamestown en Indwe)
14. Helberg, dr. Abraham Nicolas, 1995 – 1998 (in kombinasie met Dordrecht en Jamestown)

Bronne

• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Schalekamp, ds. M.E. (voorsitter: redaksiekommissie). 2001. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2002. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1998. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1957. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1958. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1958. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1959. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Vogel, Willem (red.). 2014. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2015. Potchefstroom: Administratiewe Buro.

Verwysings

1. (af) Meintjes, Johannes. 1974. Dorp van drome. Die geskiedenis van Molteno 1874–1974. Molteno: Munisipaliteit.

Sien ook

• NG gemeente Molteno
• NG gemeente Sterkstroom