Caracas (šp. Santiago de León de Caracas) je glavni grad Venecuele i jedan od najvećih gradova Južne Amerike od 2,084,500 stanovnika[2] u samom centru grada, koji je istovetan sa Distriktom glavnog grada i Općinom Libertador.
Caracas Santiago de León de Caracas | |||
|---|---|---|---|
|
|||
| Nadimak: La Odalisca del Ávila ("Odaliska Avile") La Sucursal del Cielo ("Nebeska grana") La Ciudad de la Eterna Primavera("Grad vječnog proljeća") | |||
| Geslo: Ave María Purísima, sin pecado concebida, en el primer instante de su ser natural | |||
| Koordinate: 10°30′N 66°56′W | |||
| Država |  Venecuela | ||
| Distrikt | Distrikt glavnog grada | ||
| Općina | Libertador | ||
| Osnivanje | 25. maj 1567.[1] | ||
| Osnivač | Diego de Losada | ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Antonio Ledezma Díaz | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 1 930 km² | ||
| - Urbano područje | 433 km² | ||
| - Područje utjecaja | 1 930 km² | ||
| Visina | 920 metara[2] | ||
| Stanovništvo (2017.) | |||
| - Urbano područje | 2,084,500[2] | ||
| - Područje utjecaja | 3,725,000[3] | ||
| Vremenska zona | VST (UTC-4:30) | ||
| Poštanski broj | 1010-A | ||
| Pozivni broj | 212 | ||
| Službene stranice alcaldiametropolitana.gob.ve | |||
| Karta | |||
.svg)  Caracas Lokacija Caracasa u Venezueli | |||
Ali kako se Caracas odavno proširio izvan tih granica, i na teren Države Miranda gdje se nalaze općine; Chacao (77,713), Baruta (366,376), Sucre (698,452) i El Hatillo (91,462)[2] u metropolitanskom Caracasu živi 3,725,000 stanovnika[3]
Caracas je najveća urbana aglomeracija u Venezueli i politički, industrijski, financijski, trgovački, obrazovni i kulturni centar zemlje. Pored svoje uloge nacionalne prijestolnice, Caracas služi i kao administrativni centar Distrikta glavnog grada, koji obuhvaća površinu od 433 km².[1]
Grad leži u sredini sjevernog dijela država. Fizička pozicija Caracasa je impresivna, gotovo odmah od obale Karipskog mora uzdižu se strmi obronci Karipskih Anda, svega nekih 11 km zračne linije prema jugu, iza tog planinskog zida, prostire se Caracas u uskoj dolini rijeke Guaire okružen nešto nižim planinama Karipskih Anda i sa juga. Sam centar Caracasa leži na nadmorskoj visini od 922 metara, a dolina izdužena u smjeru istok-zapad nekih 25 km, danas je gotovo sva pod građevinama. Ta nekad zelena i mirna oaza, danas je premrežena ulicama i autoputevima, po kojima tutnji nemoguć broj automobila. Inače je to seizmološki vrlo nestabilan teren -podložan potresima, a pamte se oni iz 1755., 1812. i 1967.[1]
Vrhovi planina uz more uzdižu se do visine od 2,600 metara (Pico Oriental).[1]
Glavna rijeka doline je Guaire, nekada relativno velik, ali kanaliziran i pretvoren prekomjernim zagađenjem u kanalizacioni odvod, ništa bolje ne stoje ni negove pritoke; Río El Valle, Quebrada Baruta i Quebrada Anauco.[1]
Klima
I pored toga što leži u tropima, zbog visine na kojoj leži Caracas ima neobično blagu i ugodnu klimu.
Temperature se kreću od sredine 40-ih oko 7 do 33 °C, a godišnji prosjek iznosi oko 21 °C. Nasuprot tome, prosječna temperatura u La Guairi uz more koja je udaljena samo 16 km, iznosi oko 27 °C. Sezonski raspon temperature u Caracasu između prosječno najhladnijeg mjeseca (januar) i najtoplijeg mjeseca (maj) iznosi samo 1 °C, što je znatno manje od normalnog dnevnog raspona.[1]
Godišnja količina oborina iznosi oko 800 mm. Postoji kišna sezona, koja traje od maj do novembra, tad padne četiri petine ukupne godišnje količine oborina. Nasuprot tome u sušnoj sezoni, od januara do aprila, vlada ugodno prohladno vrijeme sa kristalno čistim nebom.[1]
Caracas je sjedište nacionalne vlade, njene izvršne, zakonodavne i pravosudne vlasti. Gradska administracija upravlja uz Distrikt glavnog grada i sa četiri općine u susjednoj državi Miranda. Velik utjecaj na lokalnu politiku, još od ranih kolonijalnih vremena ima Općinsko vijeće Caracasa.[1]
Caracas je sjedište katoličke biskupije od 1535. i nadbiskupije od 1804.[1]
Caracas je podignut nakon više od 40 godina nakon Cumaná (1523) na istoku, i Cora (1527) na zapadu. Nukleus današnjeg grada bio je ranč kog je 1557. osnovao - Francisco Fajardo, sin španjolskog kapetana i kćerke indijanskog poglavice u tada zelenoj dolini.[1] Na tom mjestu je 1561. Juan Rodríguez Suárez podigao naselje, koje je uskoro uništeno indijanskim napadima. Ponovno naseljavanje doline započelo je 1566., pa se [[Diego de Losada|Diegu de Losadi pripisuje osnivanje grada 1567. Nazvao ga je Santiago de León de Caracas, da obilježi nekoliko stvari. Santiago u čast Apostola Jakova (šp. Santiago el Mayor ili samo Santiago) koji je svetac zaštitnik Španjolske, Leon po tadašnjem guverneru Pedro Ponce de Leónu i Caracas po lokalnom indijanskom plemenu.[1]
Caracas je 1578. bio četverokut od 24 km², koncentriran oko trga. Naselje jednokatnih kuća i popločenih ulica, sa kanalima za oborinske vode uz rubove. Ispočetka se grad širio uz cestu prema sjeveru, nakon tog prema jugu, kasnije se počelo graditi i prema zapadu i istoku.[1]
Cabildo ili Gradsko vijeće Caracasa postajao je sve više autoritet nad cijelom centralnom Venezuelom, a njeni članovi elita koja je upravljala političkim i ekonomskim poslovima grada. Od 1577. Caracas ima status provincijskog administrativnog centra. Grad su orobili engleski Bukaniri 1595., a kuće su stradale u dva potresa 1755. i 1812. Tokom 17. i 18. vijeka - Caracas je postepeno izrastao u dominantni urbani centar Venezuele. Indijanski otpor je slomljen, ponaviše zahvaljujući epidemiji boginja koja ih je desetkovala. Kako je dolina bila relativno slobodna od piratskih napada, sa zdravom i ugodnom klimom uz obilje pitke vode, privukla je brojne nove koloniste. Ispočetka je glavni prihod bio iskapanje zlata, a kasnije uzgoj kakaa za čokoladu.[1]
Simón Bolívar, najpoznatiji južnoamerički revolucionar, rođen je u Caracasu 24. jula 1783. u familiji koja je već dugo bila istaknuta u venezuelanskom društvu. Bolívar je sudjelovao u formiranju kratkotrajne Prve republike (1811-12), a dvije godine kasnije provalio je u Venezuelu s malom vojskom regrutiranom po Kolumbiji (Nova Granada).Nakon što je zauzeo Caracas u augustu 1813, grad mu je dodijelio titulu El Libertador (Oslobodioc), godinu dana kasnije Bolivarove snage bile su u potpunom povlačenju, ali kad je Velika Kolumbija (današnje; Kolumbija, Panama, Venezuela i Ekvador) konačno postala nezavisna 1821., Caracas je postao glavni grad Venezuele; grad je zadržao taj status i kad je Venezuela izašla iz Velike Kolumbije 1830. Kako je Caracas bio teško oštećen za vrijeme rata za nezavisnost, dugo vremena nakon tog se nije uspio oporaviti, pa je tavorio sve do kraja 19. vijeka.[1]
Urbanistička transformacija Caracasa započela je 1870. za predsjednikovanja Antonia Guzmána Blanca. On je čak i kad nije boravio u Caracasu, već u Parizu kog je obožavao, vladao Venezuelom preko svojih marionetskih premijera.Guzmán Blanco prihvatio se teškog zadatka da Caracas izgradi kao repliku francuske prijestolnice. Francuski arhitektonski okus tog vremena zamijenio je španjolski kolonijalni stil. Tad su podignuti prvi bulevari, kako bi se potaknuo rast grada, koji je do 1881. već imao gotovo 56.000 stanovnika. Uz veliku pompu je 1883. puštena u promet željeznička pruga Caracas i La Guaira, podignuta na teškom i strmom planinskom terenu koja je povezala Caracas sa Karipskim morem.[1] Početkom 20. vijeka, podignuto je prvo stambeno naselje za višu klasu u predgrađu El Paraíso, nedugo nakon tog podignuto je slično naselje za srednju klasu u Catiji.[1]
Počevši od 1936. godine, nakon smrti generala Juana Vicente Gómeza, koji je bio diktator 27 godina, zemlja je doživjela novu eru prosperiteta, povezanu sa velikim prihodima od eksploatacije nafte. Tad se u Caracasu gradilo na sve strane, dokle god je prostor doline dopuštao. Tad je kvart El Silencio u centru grada pretvoren je u veliki stambeno - poslovni kompleks za ljude srednjih primanja. Taj projekt planiran je još 1939. zajedno sa urbanističkim planom regulacije Caracasa, kao prvi takav projekt u zemlji, on je označilo početak modernog [[arhitektura|arhitektonskog trenda grada. U to vrijeme se broj stanovnika više nego udvostručio, od oko 200.000 u 1936. na 500.000 u 1950., a u široj okolici na gotovo 700.000.[1]
Između 1952. - 57. Venezuelom je vladao još jedan vojni diktator - Marcos Pérez Jiménez, koji je bio član vojne hunte koja je vladala Venezuelom i u predhodnom periodu (1950.-52.). Jiménez je posvećivao primarnu pažnju modernizaciji Caracasa, uklonio je favele a stanovnike preselio u pitoreskne stambene nebodere, i sagradio autoputeve prema moru i gradovima u unutrašnjosti. Promjena izgleda Caracasa bila je nagla i neodoljiva, stari grad je počeo nestajati dok su uredske i vladine zgrade nicale grozničavim tempom u dolini.[1]
Istovremeno su po strmim obroncima Karipskih Andi doslovno preko noći nicali novi kvartovi potleušica u kojih se slijavalo seosko stanovništvo u potrazi za poslom. Vremenom su prilike u tim sirotinjskim naseljima, nešto poboljšane, iako još uvijek brojna još uvijek nemaju vodovod i kanalizaciju. Pored tih teškoća, siromašni stanovnici tih naselja naročito su osjetljivi na poskupljenja i nestašice roba. Zbog poskupljenja i ukidanja autobusnih linija - 1989. izbili su veliki neredi koji su se proširili do centra grada sa brojnim poginulim. Pored toga sirotinjski kvartovi na strmim padinama naročito su osjetljivi na prirodne katastrofe, kao što je bio veliki potres koji je pogodio grad 1967. i velika poplava i klizanje tla 1999., kad je poginulo više hiljade ljudi.[1]
Stanovništvo Caracasa brzo se povećavalo od 50-ih do ranih 70-ih, kad je gotovo 1,7 milijuna ljudi živjelo u gradu, uz nekih 500 000 po periferiji. Stopa rasta usporila se, dijelom zbog vladinih nastojanja da se ograniči rast prijestolnice.[1]
I pored sve većeg broja očiglednih problema - Caracas je ostao dominantna snaga u venezuelanskom nacionalnom životu.[1]
Caracas puno pažnje posvećuje obrazovanju, kako javnom tako i privatnom, od osnovnog, srednjeg do univerzitetskog. Vodeća visokoškolska ustanova je Centralni univerzitet Venezuele (poznat i kao Univerzitet Caracas), osnovan 1725. Izgradnja novog kampusa nazvanog Univerzitetski grad (Ciudad Universitaria), započela je još 1945. po projektu Carlosa Raúla Villanueva. On je 2000. uvršten na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Americi, kao izvrstan primjer modernističke arhitekture.[1]
Ostale visokoobrazovne ustanove uključuju javni Univerzitet Simóna Bolívara, orijentiran prema nauci i tehnologiji, te nekoliko privatnih, od Katoličkog univeziteta Andrés Bello, do Metropolitanskog i Univerziteta Santa María. Od ostalih obrazovnih institucija treba spomenuti Institut za higijenu, Politehnički institut, brojne škole za djevojke i mladiće i Vojnu akademiju.[1]
Kao što su to i brojne druge svjetske metropole, i Caracas je kulturna prijestolnica zemlje, sa brojnim ustanovama na tom polju, od teatara, muzeja do galerija.
Najzačajniji je ultramoderni teatar Ateneo de Caracas, otvoren 1983. Caracas je dom Nacionalne biblioteke, i čak četiri Nacionalne Akademije (jezične, historijske, medicinske i političko društvene.
U Caracasu djeluju sve vodeće televizijske, radijske i novinarske kuće. Prve venezuelske novine - Gaceta de Caracas, započele su objavljivanje 1808., one izlaze još i danas, uz njih su danas još i Ultimas Noticias, El Nacional, El Mundo i El Universal.[1]
Caracas sa blagom klimom i izvrsnim sadržajima, pruža svojim građanima mogućnosti da se bave sportom i rekreacijom. Bejzbol i nogomet su najpopularniji sportovi. Grad također ima poznati hipodrom, koridu, brojne bazene i terene za golf i tenis. Planine i [[plaža|plaže duž karipske obale također nude rekreacijske mogućnosti, a sam grad ima puno javnih parkova i zelenih površina.[1]
Caracas je na mnogo načina bio globalni centar Venezuele za sve. To se osobito odnosilo na industriju i trgovinu do kraja 50-ih prošloga vijeka, kad je nacionalna vlada počela kampanju za industrijsku decentralizaciju. I pored toga Caracas je i danas vodeći industrijski centar zemlje, naročito u tekstilnoj i prehrambenoj industriji. Pored toga proizvode se duhanski proizvodi, papir, štampa, keramika, guma, staklo, kemikalije, lijekovi, artikli od drva, kože i kamena, kao i metalni i plastični proizvodi.[1]
Ipak je najvažniji sektor u privrednom životu grada tercijar, koji uključuje trgovinu na veliko i malo, transport i komunalne usluge, obrazovanje, zdravstvo i naročito rad u državnoj administraciji. Caracas je sjedište većine financijskih i industrijskih kompanija Venezuele, uz banke, osiguravajuća društa i državne agencije, od stranih do domaćih. Gotovo sve zemlje svijeta imaju ambasade ili konzulate u gradu. I u Caracasu, kao u bilo kojem gradu dinamičnog rasta građevinarstvo je vrlo značajno.[1]
Transport
Caracas je direktno povezan sa svim većim gradovima u svijetu, bilo avionskim ili brodskim linijama. Međunarodni aerodrom Simón Bolívar, udaljen 16 km od Caracasa kod Maiquetía na obali, pruža međunarodne veze, kao i domaće letove za sve dijelove republike. Pored toga tu su i dva manja aerodroma; La Carlota i Francisco de Miranda. Preko karipskih luka La Guaira i u manjoj mjeri Puerto Cabella odvija se najveći dio vanjskotrgovinske trgovine grada.
Moderni autoput sa dva dugačka tunela kroz planine, od Caracas do Maiquetía, La Guaire, te brojnih plaža i odmarališta duž obale, otvoren je 1953. kako bi zamijenio staru 34 km dugu cestu punu serpentina.[1]
Javni transport unutar grada odvija se i danas velikikim brojem autobusa, privatnih automobila i taksijima, ali su zbog tog sve češći ogromni zastoji. Sistem javnog prijevoza, iako nedovoljan, uvelike je poboljšan inauguracijom metroa 1983., iako je to nedovoljno zbog malog broja linija. Gužve su donekle smanjene izgradnjom sistema gradskih autoputeva. Željezničke pruge, koje su nekad povezivale Caracas sa lukama i ostalim gradovima Venezuele, napuštene su u korist autoputa.[1]
- Juan Alfonso Baptista (r. 1976), venecuelanski glumac
- Rómulo Gallegos (1884-1969), pisac i političar
- Francisco de Miranda (1750-1816), revolucionar
- Simón Bolívar (1783-1830), revolucionar
|
Panorama grada
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
