bowiem
Z Wikisłownika, wolnego słownika
- wymowa:
- IPA: [ˈbɔvʲjɛ̃m], AS: [bovʹi ̯ẽm], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• i → j
-
- znaczenia:
spójnik[1]
- (1.1) książk. spójnik przyłączający zdanie zawierające przyczynę, wyjaśnienie, uzasadnienie, do zdania poprzedniego
- odmiana:
- (1.1) nieodm.
- przykłady:
- (1.1) Był to najdłuższy etap, jechali bowiem z małą tylko przerwą przez godzin osiemnaście[2].
- (1.1) Nic nie odpowiedziałem marynarzowi, jeno spojrzałem na kapitana, czekając, co powie. Czułem bowiem, że marynarz spogląda na mnie podejrzliwie[3].
- (1.1) Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, bowiem ja, Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym[4]
- składnia:
- (1.1) Umieszczany zwykle po pierwszym wyrazie przyłączanego zdania, czasem po grupie wyrazów[1] (np. nie rozdziela się w ten sposób czasownika zwrotnego od się), czasem na początku zdania podrzędnego (zob. trzeci przykład).
- kolokacje:
- synonimy:
- (1.1) bo, dlatego że, gdyż, ponieważ, przest. albowiem, przest. jako że
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- (1.1) Nie powinno się stawiać spójnika bowiem na początku zdania; należy go umieszczać na drugim lub nawet trzecim miejscu[5].
- (1.1) Spójnika tego należy używać w języku pisanym, a unikać w mówionym[6].
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) because, for
- litewski: (1.1) todėl kad, tam
- łaciński: (1.1) enim, etenim, nam, namque
- rosyjski: (1.1) потому что
- ukraiński: (1.1) бо
- źródła:
Hasło „bowiem” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.- Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy.
- Bolesław Leśmian, Przygody Sindbada żeglarza.
- Księga Mosjasza, 13.13 w: Księga Mormona, wydanie polskie: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 1981.
- Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 144, 145.
- Franciszek Nieckula, Język mówiony i język pisany, w: Współczesny język polski pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław, 2001, s. 112.
