Tadeusz Jerzy Borowski (ur. 9 lipca 1941 w Warszawie, zm. 3 marca 2022 tamże[1]) – polski aktor i lektor. Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich.
 Tadeusz Borowski (2014), Teatr Syrena | |
| Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1941 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 marca 2022 |
| Zawód |
aktor |
| Lata aktywności |
1962–2022 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| Odznaczenia | |
   | |
Wczesne lata
Wychowywał się na warszawskim Powiślu[2]. W dzieciństwie marzył, by być strażakiem, a matka chciała, żeby został księdzem[2]. W młodości pływał, jeździł konno i trenował szermierkę. Przez dwa lata trenował boks i w wieku 16 lat został mistrzem Warszawy[2]. Uczęszczał do XXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Czackiego[3], następnie rozpoczął studia na Wydziale Aktorskim stołecznej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej[2], gdzie jego wykładowcami aktorstwa byli Aleksander Bardini i Jan Kreczmar[3]. Jego rolą dyplomową był Malvolio w Szekspirowskiej komedii Wieczór Trzech Króli[3]. Na ostatnim roku studiów wystąpił jako pastor Kimball i żebrak w musicalu Opera za trzy grosze Bertolta Brechta w reż. Aleksandra Bardiniego. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1963[2].
Kariera sceniczna
W 1962 zadebiutował na scenie Teatru Narodowego jako dworzanin w komedii Aleksandra hr. Fredry Zemsta w reż. Ewy Bonackiej[4]. W 1963 Ali Bunsch zaangażował go do Teatru Wybrzeże w Gdańsku, co wkrótce potem zostało zatwierdzone przez dyrektora teatru, Jerzego Golińskiego[5]. W latach 1963–1966 w gdańskim Teatrze Wybrzeże zagrał ponad 28 ról, z czego połowę stanowiły nagłe zastępstwa[5], w tym służącego Ździebełko i Harpagona (w zastępstwie za chorego Zenona Burzyńskiego[5][6]) w komedii Skąpiec Moliera (1963) w reż. Kazimierza Brauna[7], Wengierowicza – syna w Ten wariat Płatonow Antoniego Czechowa (1964) w reż. Jerzego Golińskiego, górala w wodewilu Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale z muzyką Jana Stefaniego do libretta Wojciecha Bogusławskiego (1964) w reż. Jerzego Golińskiego, Agustina w Komu bije dzwon Ernesta Hemingwaya (1964) w reż. Jerzego Golińskiego, narratora w Śmierci gubernatora Leona Kruczkowskiego (1964) w reż. Kazimierza Brauna, zamachowca w Królu IV Stanisława Grochowiaka (1964) w reż. Piotra Paradowskiego, Nicka w Kto się boi Virginii Woolf? Edwarda Albee’ego (1965) w reż. Jerzego Golińskiego, Teklińskiego w Ktoś nowy Marka Domańskiego (1965) w reż. Jerzego Golińskiego, Schweizerkasa w Matce Courage i jej dzieciach Bertolta Brechta (1966) w reż. Jerzego Golińskiego, Zenona Isauryjczyka w Romulusie Wielkim Friedricha Dürrenmatta (1966) w reż. Piotra Paradowskiego, Pierwszego Radnego w dramacie Jan Maciej Karol Wścieklica (1966) Witkacego w reż. Zbigniewa Bogdańskiego oraz pisarza i porucznika von Rutty w Namiestniku Rolfa Hochhutha (1966) w reż. Jerzego Golińskiego.
W 1966 został zaangażowany przez Kazimierza Dejmka do warszawskiego Teatru Narodowego, gdzie został obsadzony w roli wieśniaka w komedii Fredrowskiej Nowy Don Kiszot, czyli sto szaleństw (1966) w reż. Józefa Wyszomirskiego, sztuce Tadeusza Różewicza Wyszedł z domu (1966) w reż. Wandy Laskowskiej, jako Akast w komedii Moliera Mizantrop (1967) w reż. Henryka Szletyńskiego, w roli młodzieńca w Kordianie Juliusza Słowackiego (1967) w reż. Dejmka, w roli młodzieńca na balu, diabła i Jana w Dziadach Adama Mickiewicza (1967) w reż. Dejmka, Lyzandera w komedii szekspirowskiej Sen nocy letniej (1968) w reż. Wandy Laskowskiej, w roli rzemieślnika w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego (1969) w reż. Adama Hanuszkiewicza i Jegomościa w Świętej Joannie George’a Bernarda Shawa (1969) w reż. Hanuszkiewicza. W 1969 na znak buntu przeciwko odwołaniu z Narodowego Kazimierza Dejmka w rezultacie marcowej afery z mickiewiczowskimi Dziadami i w reakcji na powołanie na jego miejsce Hanuszkiewicza, w latach 1969–1970 związał się z Teatrem im. Juliusza Osterwy w Lublinie, gdzie zaproszenie dyrektora Kazimierza Brauna zagrał reżysera w Akcie przerwanym Tadeusza Różewicza (1970) i Lenina w Szóstym lipca Michała Szatrowa (1970). W latach 1970–1972 ponownie występował w Teatrze Narodowym w Warszawie. Od 1972 był związany z warszawskim Teatrem Ateneum im. Stefana Jaracza.
Kariera ekranowa
Występował w Teatrze Telewizji, m.in. w Za kulisami Cypriana Kamila Norwida w reż. Kazimierza Brauna (1966), w Legendzie Stanisława Wyspiańskiego w reż. Lecha Wojciechowskiego (1967), w Śpiewie z pożogi Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w reż. Krystyny Sznerr (1968), w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego w reż. Jerzego Krasowskiego (1969), Dwóch teatrach Jerzego Szaniawskiego w reż. Kazimierza Brauna (1972), w spektaklu Romeo i Julia Williama Szekspira w reż. Jerzego Gruzy (1974) oraz w Balu manekinów Brunona Jasieńskiego w reż. Janusza Warmińskiego (1979), w Indyku Sławomira Mrożka w reż. Macieja Wojtyszki (1990) i w roli szefa Policji w Królu Edypie Sofoklesa w reż. Gustawa Holoubka (2005). Brał udział w realizacjach Teatru Telewizji TVP dla najmłodszych widzów, m.in. w Bajkach pana Perrault w reż. Anette Olsen i Jerzego Sztwiertni (1974–1976) jako Kadet Rousselle.
W 1964 pojawił się po raz pierwszy na planie filmowym w epizodycznej roli uczestnika bójki na molo w dramacie psychologiczno–obyczajowym Zbigniewa Kuźmińskiego Banda. Pierwszą dużą i jednocześnie jedną z głównych ról doktora Adama Rawicza zagrał w dramacie psychologicznym Romana Załuskiego Kardiogram (1971). Był narratorem w polskiej wersji językowej radzieckiego serialu przygodowo-wojennego Siedemnaście mgnień wiosny (1974).
Odznaczenia i nagrody
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1978), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1988) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003)[8][9].
W 1971 otrzymał wyróżnienie na XII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Mefista w sztuce Jerzego S. Sito Pasja Doktora Fausta w reż. Tadeusza Minca w Teatrze Narodowym w Warszawie. W 1977 został uhonorowany Nagrodą Państwową RFSRR za rolę Eugeniusza Truszczyńskiego w filmie Zapamiętaj imię swoje (1974) w reż. Siergieja Kołosowa[10].
Śmierć
Zmarł 3 marca 2022 w Warszawie w wieku 80 lat. 24 marca 2022 został pochowany na cmentarzu parafialnym w Hornówku w gminie Izabelin[11].
Filmografia
- Banda (1964) – uczestnik bójki na molo
- Kardiogram (1971) – doktor Adam Rawicz
- Na przełaj (1971) – Rysiek, brat Grażyny
- Zaraza (1971) – doktor Adam Rawicz
- Ogłoszenie matrymonialne (1972) – inżynier
- Z tamtej strony tęczy (1972) – lekarz, kolega Teresy
- Zniszczyć pirata (1972)
- Rozwód (Scheidungsprozess) (1973) – Janek
- Śledztwo (1973) – Gregory, inspektor Scotland Yardu
- Godzina za godziną (1974) – Paweł, przyjaciel Tadeusza, mąż Teresy
- Zapamiętaj imię swoje (1974) – Eugeniusz Truszczyński
- Dyrektorzy (serial telewizyjny) (1975) – Szymanek
- Jarosław Dąbrowski (1975) – Teofil, brat Jarosława
- Znaki szczególne (1976) – inżynier Zdzisław Rudnik, zastępca kierownika zakładu prefabrykacji
- Gdzie woda czysta i trawa zielona (1977) – sekretarz Kuriata
- Znak orła (serial telewizyjny) (1977) – rycerz Wincenty, starosta wielkopolski
- Pogrzeb świerszcza (1978) – Roman
- Wściekły (1979) – inżynier Rudnik
- Sekret Enigmy (1979) – Marian Rejewski
- Tajemnica Enigmy (serial telewizyjny) (1979) – Marian Rejewski
- Zielony ptak (Der Grüne Vogel) (1980)
- Misja (serial telewizyjny) (1980)
- Wielka majówka (1981) – inżynier wynalazca rozmawiający z Julkiem
- Blisko, coraz bliżej (serial telewizyjny) (1982–1986) – Kazimierz Borucki, mąż Anny
- Jeśli się odnajdziemy (1982) – Wojciech Brożyński, zastępca kierownika ośrodka
- 1944 (1984) (serial telewizyjny) (odc. 3. Jan)
- Rycerze i rabusie (serial telewizyjny) (1984) – Mikołaj Tarnowski
- Och, Karol (1985) – Tadek, kolega Karola
- Przyłbice i kaptury (serial telewizyjny) (1985) – Kuno von Lichtenstein
- Rajska jabłoń (1985) – lekarz Romana
- Maskarada (1986) – „odpowiedzialny”
- Brawo mistrzu (1987); film TV
- Modrzejewska (serial telewizyjny) (1989) – Siergiej S. Muchanow, mąż Marii Kalergis, prezes dyrekcji Warszawskich Teatrów Rządowych
- Maria Curie (Marie Curie, une femme honorable) (1990) – lekarz na froncie
- Koniec gry (1991) – psychoanalityk
- Jan Lechoń (1991) – narrator
- Kuchnia polska (serial telewizyjny) (1991–1993) – Stępiński, znajomy Biesiekierskich
- Zespół adwokacki (1994) – przewodniczący składu orzekającego w sprawie Malaka w Sądzie Apelacyjnym w Łodzi
- Młode wilki (1995) – inżynier Bukowski
- Milles, Les (1995) – architekt Bernard Zippert
- Ekstradycja 2 (serial telewizyjny) (1996) – bankowiec u „Bossa”
- Klan (serial telewizyjny) (1997–2010) – Stanisław Szajkowski, dyrektor Banku Północnego (2000)
- Królowa złodziei (1997) (Marion du faouet – chef de volerus) – Le Vicomte
- Ostatnia misja (1999) – pracownik „rent a car”
- M jak miłość (serial telewizyjny) (2001–2003, 2017) – 2 role: doktor Siemasz, lekarz w szpitalu w Gródku (odc. 32, 43, 44, 46, 48, 52, 61, 136), lekarz (odc. 1285, 1289, 1290, 1291)
- Chopin. Pragnienie miłości (2002) – doktor Sanchez
- Przedwiośnie (2002) – Józef Haller
- Samo życie (serial telewizyjny) (2002–2010) – Artur Kuźmiński, inspektor w Kuratorium Oświaty w Warszawie, przyjaciel Henryka Rowickiego
- Sfora: Bez litości (2002) – członek Rady Polityki Pieniężnej
- Sfora (serial telewizyjny) (2002) – członek Rady Polityki Pieniężnej
- Czwarta władza (serial telewizyjny) (2004)
- Dziupla Cezara (serial telewizyjny) (2004) – strażak
- Fałszerze – powrót Sfory (serial telewizyjny) (2006) – Bartels, prezes nadzoru bankowego
- Hania (2007) – ojciec Wojtka
- Barwy szczęścia (serial telewizyjny) (2007–2012, 2014–2015, 2018) – Karol, ojciec Marty
- Balladyna (The Bait) (2009) – doktor
- Na dobre i na złe (2011) – Julian Zapała, ojciec Przemka (odc. 448, 449)
- Ojciec Mateusz (2012, 2020) 2 role: profesor Adam Kotoński (odc. 103), January Sapalski (odc. 300, 301)
- Lekarze (2012–2014) – profesor Stanisław Mich
- Aż po sufit! (2015) – Tadeusz Treder, ojciec Joanny
- Ultraviolet (2017) – Karol Augustyn (odc.10)
- Komisarz Alex (2017) – Lorenzo Testi (odc.129)
- Blondynka (2018) – profesor Kubica (odc. 79, 88, 90)
Dokumenty
- „Widzę Ciebie Warszawo sprzed laty...” (2000) – lektor
- Ułani, ułani... (1998) – lektor
- Czy musieli zginąć... (1997) – narrator
- Pierwszy ułan Drugiej Rzeczypospolitej (1994) – narrator
- Tadeusz Komorowski „Bór” (1994) – lektor
- Powrót Paderewskiego (1991) – narrator
Polski dubbing
- Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara (2017) – kapitan Toms
- Piękna i Bestia (2017)
- Lwia Straż (2016–2020) –
- Zazu (dialogi),
- Mjomba (odc. 18)
- Paddington (2015) – jeden z geografów
- Biegiem przez las (2012) – Dziadek
- Scooby Doo i miecz samuraja (2009) – Takagawa
- Byli sobie podróżnicy (druga wersja dubbingowa, 2009)
- Batman (2008) –
- ochroniarz (odc. 52),
- dr Matthew Thorne (odc. 53)
- Scooby Doo i śnieżny stwór (2007) – profesor
- Naruto (2007) –
- Hiruzen Sarutobi Trzeci Hokage,
- Manda,
- Senta,
- Hiashi Hyūga (odc. 79)
- Za linią wroga II: Oś zła (2007) – Weylon Armitage
- Ben 10 (wrzesien 2006) – Kraab (odc. 5)
- Lassie (2006) – McBane
- Było sobie życie (2006) –
- Szef z centrum chromosomów (odc. 1),
- jeden z neutrofilów (odc. 2),
- jeden z enzymów (odc. 2)
- Jan Paweł II (2006)
- Kim Kolwiek (2005–2007) – Dementor
- Oliver Twist (2005)
- Co nowego u Scooby’ego? (2004) – Starożytny (odc. 18)
- Kaczor Dodgers (2004–2006) –
- prezydent Kosmosu (odc. 3b),
- mistrz Moloch (odc. 37a)
- Król Lew III: Hakuna matata (2004) – Zazu
- Looney Tunes znowu w akcji (2004) – reżyser filmu z Batmanem
- Scooby Doo i meksykański potwór (2003) – duch Señora Otero
- Country Miśki (2003) – Elton John
- Nieustraszeni ratownicy (2002–2003) –
- Pierce (odc. 30b),
- dr Elder (odc. 31b)
- Dragon Ball Z: Fuzja (2002) – Hoi
- Dragon Ball Z: Atak smoka (2002) – Hoi
- Atomówki (2001) –
- Piaskowy Dziadek (odc. 17a),
- Majstersztyk (odc. 27a),
- policjant z Citiesville (odc. 28a)
- Scooby-Doo i oporny wilkołak (2000) –
- narrator,
- Dżyngis Kong
- Przygody Mikołaja (2000)
- Scooby i Scrappy Doo (2000) –
- jeden z braci Balton (odc. 22c),
- John Bitsy (odc. 25b),
- Mięśniak Melon (odc. 28b)
- Timon i Pumba (2000) – Zazu
- Muppety z kosmosu (1999) – lektor
- Walter Melon (1999–2000)
- Król Lew II: Czas Simby (1999) – Zazu
- Dawno temu w trawie (1999) – Slim
- Flintstonowie (trzecia wersja dubbingowa, 1998)
- Trzy dni, aby wygrać (1998) – Teo
- Droopy, superdetektyw (1998) –
- tata (odc. 9),
- Rockfor (odc. 12)
- Conan – łowca przygód (1998) – narrator
- Star Trek: Voyager (1997) –
- Dereth (odc. 5),
- Lord Burleigh (odc. 13)
- Kot Billy (pierwsza wersja, 1997) – Pan Hubert
- Pinokio (1997) – świerszcz Pepe
- Freakazoid! (1997–1999) – narrator
- Król i ptak (1997) – Król Karol V + III = VIII + VIII = XVI
- 101 Dalmatyńczyków (1997) –
- kapitan policji,
- reporter z TV
- Tom i Jerry (1997) – król (odc. 111)
- Szczenięce lata Toma i Jerry’ego (1997) – narrator (odc. 48a, 48c, 49a)
- Richie milioner (1996) –
- dziennikarz,
- reporter
- Wieczór z muppetami (1996–1997)
- Opowieść wigilijna Myszki Miki (1996) –
- lektor,
- kwestujący na biednych #1 (Szczur z Przygód Ichaboda i Pana Ropucha)
- Dzieciaki do wynajęcia (1996) – Larry Keyvey
- Stinky i Jake przedstawiają (1996–1998) – Yves Karaluszak
- Toy Story (1996) –
- robot,
- dowództwo z reklamy,
- komentator sportowy
- Taz-Mania (pierwsza wersja dubbingowa, 1996) – Bull Aligator
- Nowe przygody Madeline (1996, 2002–2003) – narrator
- Objawienia w Fatimie (1996) – mer
- Myszka Miki i przyjaciele (1996–1997) –
- lektor,
- duch #4 (odc. 25c),
- sąsiad (odc. 43c),
- burmistrz miasteczka terroryzowanego przez Pete’a (odc. 47a),
- narrator (odc. 48c, 64c)
- juror (odc. 59a),
- konferansjer (odc. 59a),
- fotograf (odc. 59a)
- Mój sąsiad Totoro (pierwsza wersja dubbingowa, 1996) – lektor
- Bombik (1995) – narrator
- Aladyn (pierwsza wersja dubbingowa, 1995–1998) – lektor
- Albert, piąty muszkieter (1995–1996) – kardynał Richelieu
- Tex Avery przedstawia (1995) –
- narrator (odc. 4, 13),
- Kot, który nienawidził ludzi (odc. 30)
- Mała syrenka (pierwsza wersja dubbingowa, 1995) – ryba, która nienawidziła śmiechu (odc. 19)
- Przygody Myszki Miki i Kaczora Donalda (pierwsza wersja dubbingowa, 1994–1995) –
- lektor,
- narrator,
- wewnętrzny głos Donalda (odc. 5a)
- Król Lew (1994) – Zazu
- Beethoven 2 (1994) – lektor
- Dzielny Agent Kaczor (pierwsza wersja dubbingowa, 1994) –
- lektor,
- Zakuty Dziób
- Tajemnica trzynastego wagonu (1994) – Głos spikera na stacji kolejowej w Hanowerze
- Tajna misja (1993–1994) – Neville Savage
- Wędrówka do domu (1993) – lektor
- Pan niania (1993) – lektor
- Tom i Jerry – Ale kino! (1993, pierwsza wersja dubbingowa) – lektor
- Kroniki młodego Indiany Jonesa (1993) –
- major Boucher (odc. 5),
- major Bilideau (odc. 8)
- Nowe przygody Kubusia Puchatka (1992–1993) –
- lektor (odc. 1-29, 32a, 34-36, 38-42, 47-50),
- Mieszkaniec osady Prosiaczków (odc. 5)
- Mahabharata (1992) – Wjasa
- Łebski Harry (1991–1998) –
- lektor,
- hycel (odc. 2a),
- strażnik (odc. 9b),
- kierownik sali (odc. 11a)
- Wesoła siódemka (1991–1992) – lektor
- Leśna rodzina (1991) –
- lektor (odc. 1-3),
- Leśniczy (odc. 1-3)
- Inspektor Gadżet (1991) – lektor (odc. 66-81)
- Kacze opowieści. Poszukiwacze zaginionej lampy (1991) – dżin
- Chip i Dale: Brygada RR (1991–1992) –
- lektor (odc. 7-15, 17-65),
- prezenter telewizyjny (odc. 22),
- prognostyk (odc. 52)
- Kacze opowieści (1991–1993) –
- lektor (odc. 1-7, 9-13, 15-23, 25, 27-100),
- detektyw Shedlock Jones (odc. 25),
- król Mung Ho (odc. 67),
- Wesoły Jack (odc. 71),
- Pulpon, członek bractwa Złotej Gęsi (odc. 79, 80)
- reporter programu „Otwarte studio” (odc. 87)
- Historie biblijne (pierwsza wersja dubbingowa, 1990)
- Bajarz (1990) – król (odc. 6)
- Wuzzle (1988) –
- lektor,
- narrator,
- Studnia Życzeń (odc. 8),
- konferansjer show Hipki (odc. 8)
- Smerfy (1988, 1993–1994) –
- druid (pierwsza wersja odc. 74),
- lektor (odc. 117-144, 148-153, 175-187, 189-202, 205-222)
- Tylko Manhattan (1988) – Cutter Amberville
- Odyseja (1987) – narrator
- Ostatnie dni Pompei (1987) – Arbaces
- Pustelnia parmeńska (1985) – narrator
- Lisek Vuk (1984) – narrator
- Hotel Polanów i jego goście (1983) – doktor Gottschling
- Krach operacji „Terror” (1983) –
- narrator,
- Saulski
- Czarodziejski kleks (1982) – ojciec
- Kasztany miłości (1974) – Luigi Vivarelli
- Siedemnaście mgnień wiosny (1974) – narrator
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
