Strzybnica

Strzybnica (niem. Friedrichshütte) – część miasta^[3] i dzielnica Tarnowskich Gór położona w północno-zachodniej części miasta. Dawniej osiedle, a także samodzielne miasto.

Strzybnica

Friedrichshütte

Dzielnica Tarnowskich Gór
Budynek dawnego urzędu miejskiego w Strzybnicy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	tarnogórski
Miasto	Tarnowskie Góry
Data założenia	1786
Prawa miejskie	1967–1975[1]
W granicach Tarnowskich Gór	od 27 maja 1975[1]
Zarządzający	Małgorzata Macioła
Powierzchnia	6,11 km²
Populacja (2022) • liczba ludności	4 961[2]
• gęstość	811,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 32
Kod pocztowy	42-680 i 42-609
Tablice rejestracyjne	STA
Położenie na mapie Tarnowskich Gór Strzybnica
Położenie na mapie Polski Strzybnica
Położenie na mapie województwa śląskiego Strzybnica
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Strzybnica
50°28′41″N 18°48′04″E

Położenie

Strzybnica leży w północno-zachodniej części miasta. Na północy graniczy z Pniowcem, na zachodzie z gminą Tworóg (sołectwa Hanusek i Boruszowice), na południowym zachodzie z Rybną, od południa z Sowicami i na niewielkim odcinku ze Śródmieściem-Centrum, natomiast na wschodzie z Lasowicami.

Historia

Huta Fryderyk. Pocztówka z l. 1904-1906

Ciągły rozwój osadniczy Strzybnicy zapoczątkowano w 1786 roku. Wówczas rząd Królestwa Prus z inicjatywy hrabiego Friedricha Wilhelma von Redena wybudował hutę przeznaczoną do wytapiania rud srebra, ołowiu i cynku z kopalni „Fryderyk” w Bobrownikach. Kopalnia ta została uruchomiona w 1784 roku, była największą kopalnią rud na Górnym Śląsku aż do 21 kwietnia 1933 roku, kiedy została zamknięta.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Strzybnica”^[4].

W 1928 roku sołtysem był Jan Hakuba, odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi za „zasługi w przyłączeniu Górnego Śląska do Polski”^[5].

W latach 1946–1954 siedziba gminy Strzybnica.

W latach 50. XX wieku na wschód od Zakładów Przetwórczych „Strzybnica” (późniejszy „Zamet”) założono Park Hutnika.

W 1954 Strzybnica wraz z Piaseczną utworzyły wspólną gromadę^[6].

W latach 1967–1975 Strzybnica była samodzielnym miastem.

W Strzybnicy działa klub sportowy Strzybnica, Tęczowe Przedszkole nr 24, Szkoła Podstawowa nr 13, straż pożarna, tartak oraz rzymskokatolicka parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej Fatimskiej. W latach 2009–2014 swoją siedzibę miało tutaj również Wydawnictwo św. Macieja Apostoła^[7].

Transport

Transport drogowy

Ulica Zagórska, główna ulica dzielnicy

Główną ulicą przebiegającą przez Strzybnicę jest zbudowana w 1847 roku^[8] droga łącząca Tarnowskie Góry z Opolem – obecnie ulica Zagórska. Stanowi ona część drogi krajowej nr 11 (drogi jednojezdniowej klasy GP na odcinku Tworóg – Bytom)^[9].

Transport kolejowy

Wzdłuż ulicy Zagórskiej biegnie linia kolejowa nr 144 łącząca stacje Tarnowskie Góry i Opole Główne. Na terenie dzielnicy zlokalizowana jest stacja Tarnowskie Góry Strzybnica, na której ruch pasażerski został zawieszony w grudniu 2011 roku wraz z wejściem w życie nowego rozkładu jazdy likwidującego cztery pary pociągów relacji Tarnowskie Góry – Zawadzkie – Opole Główne. Powodem jest wycofanie się województwa śląskiego z organizacji przewozów na tej linii spowodowane niską frekwencją w pociągach^[10].

Komunikacja miejska

Przystanek Strzybnica Kościelna przy ul. Kościelnej

Publiczny transport zbiorowy na terenie dzielnicy obejmuje przewozy autobusowe, których organizatorem od 1 stycznia 2019 jest Zarząd Transportu Metropolitalnego^[11].

Według stanu z grudnia 2022 przez Strzybnicę przejeżdżają i zatrzymują się autobusy kursujące na liniach^[12]:

• 78 (Tarnowskie Góry Dworzec – Miedary Posesja 17),
• 129 (Tarnowskie Góry Dworzec – Krupski Młyn Słoneczna),
• 142 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
• 143 (Tarnowskie Góry Dworzec – Nowa Wieś Pętla),
• 189 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
• 670 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pniowiec Pętla),
• 671 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pniowiec Pętla),
• 736 (Pniowiec Pętla – Miedary Tarnogórska),
• 780 (Stare Tarnowice GCR – Szarlej Kaufland).

Na terenie dzielnicy znajdują się przystanki: Strzybnica Park Hutnika, Strzybnica Zametowska, Strzybnica Grzybowa, Strzybnica Kościół, Strzybnica Kościelna, Strzybnica Szkoła oraz przystanki na żądanie: Strzybnica Ferma, Strzybnica Osiedle i Strzybnica Poczta^[12].

Herb

Według statutu dzielnicy Strzybnica do 2015 roku herbem dzielnicy był:

(...) złote kowadło, formą zbliżone do pieca hutniczego, umieszczone na niebieskim tle^[13].

Ludzie związani ze Strzybnicą

• Friedrich August Bouterwek^[14] – niemiecki artysta, tworzący malarstwo historyczne,
• Henryk Nolewajka – polski aktor telewizyjny, filmowy i teatralny.

Sport

W dzielnicy działa klub piłkarski UKS Unia Strzybnica z siedzibą przy ulicy Armii Krajowej 24^[15]. Pierwszy zespół obecnie (sezon 2024/2025) gra w rozgrywkach III ligi śląskiej w grupie bytom-zabrze^[16], natomiast Unia II Strzybnica rywalizuje w ramach śląskiej B-klasy w grupie Bytom II^[17][18].

Zobacz też

• Huta Fryderyk