Zarząd Transportu Metropolitalnego

Zarząd Transportu Metropolitalnego, ZTM – jednostka organizacyjna Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, utworzona 22 listopada 2017 roku w celu organizowania, zarządzania i nadzorowania lokalnego transportu zbiorowego na terenie miast należących do związku metropolitalnego, gmin, z którymi podpisano stosowne porozumienie oraz gmin ościennych (w sumie 57 miast i gmin)^[2]. Jest to największy obszarowo organizator transportu publicznego w Polsce^[3].

Zarząd Transportu Metropolitalnego

Zarząd Transportu Metropolitalnego – Obszar Północny w Tarnowskich Górach
Państwo	Polska
Siedziba	Katowice
Adres	ul. Barbary 21a 40-053 Katowice
Data powstania	22 listopada 2017
Forma prawna	jednostka budżetowa
Dyrektor	Michał Wadowski[1]
Położenie na mapie Katowic Zarząd Transportu Metropolitalnego
Położenie na mapie Polski Zarząd Transportu Metropolitalnego
Położenie na mapie województwa śląskiego Zarząd Transportu Metropolitalnego
50°14′57,09″N 19°00′23,71″E
Strona internetowa

Historia

Zarząd Transportu Metropolitalnego został powołany 22 listopada 2017 przez Zgromadzenie GZM uchwałą nr III/16/2017^[4]. Tego samego dnia, uchwałą III/17/2017^[5] nadano mu statut^[6]. 1 stycznia 2019 r. ZTM przejął obowiązki dotychczasowych organizatorów transportu na terenie byłych związków (KZK GOP, MZKP Tarnowskie Góry, MZK Tychy)^[7].

W styczniu 2019 r. dyrektorem ZTM wybrano Małgorzatę Gutowską^[8][9].

Obszar

Zarząd Transportu Metropolitalnego świadczy usługi na terenie następujących 57 miast i gmin^[10]:

• Będzin
• Bieruń
• Bobrowniki
• Bojszowy
• Bytom
• Chełm Śląski
• Chorzów
• Czeladź
• Czerwionka-Leszczyny
• Dąbrowa Górnicza
• Gierałtowice
• Gliwice
• Imielin
• Jaworzno
• Katowice
• Knurów
• Kobiór
• Koziegłowy
• Krupski Młyn
• Lędziny
• Łaziska Górne
• Łazy
• Miasteczko Śląskie
• Miedźna
• Mierzęcice
• Mikołów
• Mysłowice
• Myszków
• Ornontowice
• Orzesze
• Oświęcim
• Ożarowice
• Piekary Śląskie
• Pilchowice
• Psary
• Pszczyna
• Pyskowice
• Radzionków
• Ruda Śląska
• Rudziniec
• Siemianowice Śląskie
• Siewierz
• Sławków
• Sosnowiec
• Sośnicowice
• Świerklaniec
• Świętochłowice
• Tarnowskie Góry
• Toszek
• Tworóg
• Tychy
• Wielowieś
• Wojkowice
• Wyry
• Zabrze
• Zbrosławice
• Żory

Zarząd Transportu Metropolitalnego organizuje sieć ponad 500 linii komunikacyjnych (autobusy, tramwaje, trolejbusy) obsługujących prawie 7 tys. przystanków. Codziennie na drogi wyjeżdża ok. 1500 pojazdów pod szyldem ZTM. Pasażerowie mogą śledzić ich rzeczywisty czas odjazdu z przystanków za pomocą tablic Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (SDIP), których jest ok. 550^[11]. SDIP to bardzo ważny element informacji pasażerskiej dla organizatora transportu, oprócz informacji o odjazdach, na tablicach wyświetlane są istotne komunikaty związane z organizacją transportu bądź informacje o jakości powietrza w rejonie. Ponadto nowo montowane tablice posiadają kamery, za sprawą których jest podnoszone bezpieczeństwo na przystankach^[2].

Operatorzy

Obsługę linii komunikacyjnych ZTM (autobusy, tramwaje, trolejbusy) zapewniają przedsiębiorstwa:

• samorządowe:
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Metropolitalnej w Świerklańcu
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Katowicach
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Sosnowcu
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Tychach
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Gliwicach
  • Tyskie Linie Trolejbusowe
  • Tramwaje Śląskie
• prywatne, m.in.:
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Grodzisku Mazowieckim^[12]
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Gostyninie
  • Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Tarnobrzegu
  • PKS Południe
  • INTRANS Group Anna Szelejewska
  • IREX/METEOR
  • Kłosok Żory
  • LZ Marcin Lazar
  • Transport Benedykt Nowak
  • Transport Rzemyk
  • Transgór Mysłowice
  • Usługi Transportowe Krzysztof Pawelec

Dodatkowo, wyżej wskazani i inni operatorzy tworzą konsorcja. W sumie, razem z konsorcjami, ZTM zleca obsługę linii ponad 20 podmiotom^[13].

Bilety

Bilet 20-minutowy (kwiecień 2024).

Zarząd Transportu Metropolitalnego oferuje bilety jednorazowe (krótkookresowe), dostępne w wersji czasowej (20-, 40- i 90-minutowe). Ponadto jest możliwość kupienia biletów wieloprzejazdowych (20, 40 i 80 przejazdów ważnych przez 180 dni), które kodowane były na ŚKUP i aplikacjach internetowych. Pasażerowie mogą również korzystać z biletów średniookresowych - dziennych (ważnych w dniu skasowania), 24-godzinnych oraz 7-dniowych. Bilety długookresowe dzielą się na trzy typy: 30-, 90- i 180-dniowe.

Pełną ofertę biletów, włącznie z biletami okresowymi, można kupić z użyciem wdrożonej w 2024 dedykowanej aplikacji Metroappka Transport GZM^[14].

Metrobilety

Metrobilet to bilet imienny, ważny przez jeden miesiąc. Uprawnia do nieograniczonej liczby przejazdów komunikacją ZTM oraz pociągami Kolei Śląskich na obszarze GZM (w zależności, który bilet wybiera pasażer i z wyjątkiem pociągów, w których obowiązuje taryfa specjalna oraz pociągów o charakterze komercyjnym). Dodatkowo dwa warianty Metrobiletów (czerwony oraz cała Metropolia) uprawniają również do nieograniczonej liczby przejazdów na odcinku Katowice – Sławków, obsługiwanym przez POLREGIO (z wyjątkiem pociągów, w których obowiązuje taryfa specjalna oraz pociągi o charakterze komercyjnym).

Logo systemu Transport GZM

W sumie pasażerowie mają do wyboru siedem wariantów Metrobiletów (w cenie normalnej oraz ulgowej) – strefa Katowice, pięć stref kolorowych (czerwona, niebieska, pomarańczowa, zielona, żółta) oraz bilet na całą Metropolię^[15].

Warianty Metrobiletu^[16][17]

Strefa Katowice

Ważny na terenie Miasta Katowice: w komunikacji miejskiej ZTM oraz na wszystkich liniach kolejowych obsługiwanych przez Koleje Śląskie.

Żółty

Ważny na całej sieci w komunikacji miejskiej ZTM oraz na obsługiwanych przez KŚ odcinkach linii kolejowych: Tarnowskie Góry – strefa Katowice (włącznie) i Bytom – Gliwice.

Zielony

Ważny na całej sieci w komunikacji miejskiej ZTM oraz na obsługiwanych przez KŚ odcinkach linii kolejowych: Gliwice – strefa Katowice (włącznie), Knurów – Gliwice.

Czerwony

Ważny na całej sieci w komunikacji miejskiej ZTM oraz na obsługiwanym przez KŚ odcinku linii kolejowej Dąbrowa Górnicza Sikorka – strefa Katowice (włącznie), a także na obsługiwanym przez POLREGIO odcinku linii kolejowej Katowice – Sławków.

Niebieski

Ważny na całej sieci w komunikacji miejskiej ZTM oraz na obsługiwanym przez KŚ odcinku linii kolejowej Nowy Bieruń – strefa Katowice (włącznie).

Pomarańczowy

Ważny na całej sieci w komunikacji miejskiej ZTM oraz na obsługiwanych przez KŚ odcinkach linii kolejowych: Tychy Lodowisko – strefa Katowice (włącznie), Łaziska Górne Brada – strefa Katowice (włącznie), Kobiór – strefa Katowice (włącznie)

Zakup biletu na wybraną strefą określoną kolorem automatycznie pozwala korzystać również z całej strefy Katowice.

Rozwój i jakość usług

Autobus MAN Lion’s City 12 EfficientHybrid na linii metropolitalnej M14

Zarząd Transportu Metropolitalnego, oprócz bieżących wprowadzanych zmian, wynikających na przykład z remontami czy budowami nowych dróg, przygotowuje długofalowe plany modernizacji i usprawnień całej sieci^[2]. Polegają one m.in. na lepszym skomunikowaniu miast i poszczególnych osiedli oraz zwiększeniu przejrzystości siatki połączeń. Cele te realizowane są przez wprowadzenie np. linii lotniskowych czy Metrolinii – unikatowych połączeń w skali Polski. W ramach rozwoju organizator transportu dostosowuje ofertę przewozową do zmieniających się potrzeb pasażerów i zwiększa efektywność wykorzystania taboru, zwłaszcza niskopodłogowego^{[potrzebny przypis]}.

ZTM stale podnosi jakość świadczonych usług m.in. ujednolica System Informacji Wizualnej na słupkach przystankowych, które zostały przejęte przez ZTM po trzech poprzednich organizatorach. Docelowo będą one wyglądać podobnie, ponadto będą w większym stopniu dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz cechować się większą funkcjonalnością i estetyką. ZTM podnosząc jakoś usług wypracowuje Standaryzację Informacji Wizualnej i ujednolica zapowiedzi głosowe, dzięki czemu wszystkie pojazdy będą wyglądać zgodnie z przyjętymi przez organizatora transportu wytycznymi^{[potrzebny przypis]}.

W ramach podnoszenia świadczonych usług ZTM regularnie prowadzi badania napełnień i inne kontrole w terenie. Te ostatnie prowadzone są również wspólnie z Inspekcją Transportu Drogowego i Policją^{[potrzebny przypis]}.

Metrolinie ZTM

Według stanu na luty 2024 roku na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii funkcjonowały 32 linie metropolitalne („metrolinie”), których organizacją zajmuje się Zarząd Transportu Metropolitalnego^[18]:

Numer linii	Przystanek początkowy	Przystanek końcowy	Obsługiwane gminy	Data uruchomienia	Źródło
M1	Katowice Mickiewicza (Katowice Dworzec)	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Ruda Śląska, Zabrze, Gliwice	2021-05-08	[19][20]
M24	Katowice Mickiewicza	Zabrze Goethego	Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Ruda Śląska, Zabrze		[19]
M2	Katowice Piotra Skargi (Katowice Dworzec)	Gołonóg Zajezdnia (Tworzeń Huta Katowice)	Katowice, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza		[19][21]
M3	Katowice Piotra Skargi (Katowice Dworzec)	Tarnowskie Góry Dworzec	Katowice, Chorzów, Bytom, Tarnowskie Góry		[19]
M4	Katowice Piotra Skargi (Katowice Dworzec)	Zagórze Zajezdnia (Ostrowy Górnicze Pomnik)	Katowice, Sosnowiec		[19]
M18	Tychy Osiedle „Z1”	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Tychy, Mikołów, Gierałtowice, Gliwice		[19][20]
M22	Katowice Sądowa	Międzyrzecze Gospoda	Katowice, Mysłowice, Imielin, Lędziny, Bieruń, Bojszowy	2021-07-03	[22]
M101	Katowice Sądowa	Wesoła Kopalnia	Katowice, Mysłowice		[22][23]
M102	Tarnowskie Góry Dworzec	Bytom Dworzec	Tarnowskie Góry, Radzionków, Bytom	2021-08-07	[24]
M108	Tychy Lodowisko	Imielin Wiadukt	Tychy, Bieruń, Chełm Śląski, Imielin		[24]
AP	Katowice Sądowa	Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport)	Katowice, Ożarowice	2022-01-01	[25]
M19	Sosnowiec Urząd Miasta	Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport)	Sosnowiec, Będzin, Psary, Mierzęcice, Ożarowice		[26]
M100	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Sośnicowice Centrum Przesiadkowe	Gliwice, Sośnicowice	2022-02-12	[27][20]
M104	Żerniki Osiedle	Stanica Kościół	Gliwice, Pilchowice		[27]
M28	Katowice Plac Wolności	Osiedle Wieczorka Dworzec	Katowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie		[27]
M14	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Siedliska Cargo (Pyrzowice Port Lotniczy)	Gliwice, Zbrosławice, Zabrze, Bytom, Tarnowskie Góry, Świerklaniec, Ożarowice, Mierzęcice	2022-03-12	[28][20]
M107	Pyskowice Szpitalna (Pyskowice Plac Wyszyńskiego)	Tarnowskie Góry Dworzec	Pyskowice, Zbrosławice, Tarnowskie Góry	2022-06-25	[29]
M105	Pyskowice Szpitalna	Szczygłowice Centrum Przesiadkowe	Pyskowice, Gliwice, Knurów		[29]
M10	Katowice Aleja Korfantego	Kobiór Centrum (Tychy OS ''Z1'')	Katowice, Tychy, Kobiór	2022-07-16	[30]
M11	Katowice Sądowa	Siedliska Cargo	Katowice, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Wojkowice, Bobrowniki, Ożarowice, Mierzęcice	2022-07-30	[31]
M16	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Osiedle Wieczorka Dworzec	Gliwice, Zabrze, Bytom, Piekary Śląskie	2022-08-20	[32][20]
M116	Osiedle Wieczorka Dworzec	Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport)	Piekary Śląskie, Bobrowniki, Ożarowice, Mierzęcice		[32]
M23	Katowice Piotra Skargi	Siewierz Dom Kultury	Katowice, Sosnowiec, Będzin, Psary, Siewierz	2022-09-03	[33]
M15	Tychy Towarowa	Sosnowiec Szpital Wojewódzki	Tychy, Lędziny, Mysłowice, Sosnowiec	2022-11-10	[34]
M109	Osiedle Mydlice Pętla	Sławków ZWM	Dąbrowa Górnicza, Sławków		[34]
M106	Gliwice Centrum Przesiadkowe	Rudziniec UG - PKP	Gliwice, Rudziniec	2023-01-01	[35]
M103	Dobieszowice Skrzyżowanie	Dąbrowa Górnicza Dworzec PKP	Bobrowniki, Psary, Dąbrowa Górnicza	2023-01-14	[36]
M25	Katowice Sądowa	Czeladź Dworzec	Katowice, Siemianowice Śląskie, Czeladź	2023-02-25	[37]
M12	Katowice Sądowa	Gostyń Drzymały	Katowice, Mikołów, Łaziska Górne, Wyry	2023-06-03	[38]
M13	Katowice Sądowa	Bobrek Inwestycyjna Pętla II	Katowice, Mysłowice, Sosnowiec		[38]
M17	Bytom Dworzec	Sosnowiec Urząd Miasta	Bytom, Piekary Śląskie, Siemianowice Śląskie, Czeladź, Sosnowiec		[38]
M21	Bytom Dworzec	Wygoda Skrzyżowanie	Bytom, Ruda Śląska, Mikołów	2023-09-23	[39]

Nagrody

W 2021 r. organizacja została nagrodzona tytułem „Przyjazny Pracodawca 2020” przez Ogólnokrajowy Pracowniczy Związek Zawodowy „Konfederacja Pracowników” za modelowe połączenie realizacji trudnych wyzwań, jakie przyniosła pandemia covid-19, z troską o komfort pracy i bezpieczeństwo swoich pracowników^[40].

W 2023 r. ZTM został laureatem ogólnopolskiego konkursu Masz Głos organizowanego przez Fundację im. Stefana Batorego. Jury doceniło współpracę pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Nagrodę przyznano w kategorii Super Samorząd^[41].

Dyrekcja

Dyrektorem Zarządu Transportu Metropolitalnego jest Michał Wadowski. Dodatkowo prace ZTM koordynują następujący dyrektorzy: Ewelina Lorenc-Nowak – zastępca dyrektora ZTM ds. Administracyjnych, Justyna Czardybon – zastępca dyrektora ZTM ds. Handlowych, Aleksander Sobota – zastępca dyrektora ZTM ds. Przewozów, Adam Sujkowski - Zastępca dyrektora ds. Kontrolingu, oraz Wojciech Trzewik - Zastępca Dyrektora ds. Zarządzania Operacyjnego^[42].