Zbrosławice (gmina)

Zbrosławice – gmina wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Zbrosławice

gmina wiejska
Centrum Usług Publicznych w Zbrosławicach
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	tarnogórski
TERC	2413092
Wójt	Katarzyna Zyga[1]
Powierzchnia	148,36 km²
Populacja (1.01.2019) • liczba ludności	16 112[2]
• gęstość	109 os./km²
Nr kierunkowy	032
Tablice rejestracyjne	STA
Adres urzędu: ul. Oświęcimska 2 42-674 Zbrosławice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 21
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Zbrosławice
Położenie na mapie Polski Zbrosławice
Położenie na mapie województwa śląskiego Zbrosławice
50°25′N 18°45′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Zbrosławice.

Położenie

Gmina jest położona w południowo-zachodniej części powiatu tarnogórskiego i sąsiaduje z miastami:

• Tarnowskie Góry, Bytom, Gliwice, Pyskowice, Zabrze

oraz gminami:

• Tworóg (powiat tarnogórski)
• Wielowieś (powiat gliwicki)
• Toszek (powiat gliwicki)

Powierzchnia

Według danych z roku 2002^[3] gmina Zbrosławice ma obszar 148,71 km², w tym:

• użytki rolne: 70%
• użytki leśne: 20%

Gmina stanowi 23,14% powierzchni powiatu.

Gmina Zbrosławice jest trzecią co do wielkości gminą wiejską w województwie śląskim (po gminach Rudziniec i Jeleśnia).

Historia

Gmina zbiorowa Zbrosławice powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[4]) w powiecie bytomskim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[5][6]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[6][7], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[8][9].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 2 gromad: Ptakowice i Zbrosławice^[10]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie^[11]. Po zniesieniu powiatu bytomskiego 1 kwietnia 1951, gminę Stolarzowice przyłączono do powiatu tarnogórskiego w tymże województwie^[12]. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 2 gromad: Ptakowice i Zbrosławice^[13]. 9 marca 1953 woj. katowickie przemianowano na stalinogrodzkie^[14]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[15].

Osobny artykuł: Zbrosławice (gromada).

Osobny artykuł: Stolarzowice (gromada).

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie^[16]. W jej skład weszły: obszary zlikwidowanych osiedli Zbrosławice (obejmującym także Ptakowice) i Wieszowa oraz obszary sołectw Laryszów, Miedary i Wilkowice^[16][17].

Demografia

Dane z 31 grudnia 2014^[18]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	15 757	100	7861	49,9	7896	50,1
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	105,96		52,86		53,1

Podział administracyjny

Gmina Zbrosławice podzielona jest na 21 sołectw^[19]:

Herb	Sołectwo	Powierzchnia [km²]	Liczba ludności (2017)	Gęstość zaludnienia [osoby/km²] (2017)	Kod pocztowy
	Boniowice	3,56	99	27,8	42-674
	Czekanów	3,62	912	251,9	42-677
	Jasiona	5,94	236	39,7	42-674
	Jaśkowice	3,44	138	40,1	42-674
	Kamieniec	8,30	789	95,1	42-674
	Karchowice	4,53	322	71,1	42-674
	Kopienica	6,86	640	93,3	42-674
	Księży Las	9,06	422	46,6	42-674
	Laryszów	1,84	397	215,8	42-674
	Łubie	12,89	674	52,3	42-674
	Łubki	3,16	130	41,1	42-674
	Miedary	13,74	1075	78,2	42-676
	Przezchlebie	7,17	846	118,0	42-675
	Ptakowice	8,49	578	68,1	42-674
	Szałsza	7,73	611	79,0	42-677
	Świętoszowice	3,39	512	151,0	42-675
	Wieszowa	16,72	2296	137,3	42-672
	Wilkowice	6,70	445	66,4	42-674
	Zawada	4,50	306	68,0	42-674
	Zbrosławice	9,59	2553	266,2	42-674
	Ziemięcice	7,48	910	121,7	42-675

Zabytki

XV-wieczny kościół św. Michała w Księżym Lesie

Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada w Karchowicach

Roznos Głębokiej Sztolni „Fryderyk” w Ptakowicach

Z tym tematem związana jest kategoria: Zabytki w gminie Zbrosławice.

• dwory i pałace:
  • Dwór w Jasionie z 1799
  • Pałac w Czekanowie z XVII wieku
  • Pałac w Kamieńcu z XVII wieku
  • Pałac w Kopaninie (przysiółek do Miedar) z 1880
  • Pałac w Łubiu z połowy XVIII wieku
  • Pałac w Szałszy z 1877
  • Pałac w Wieszowie
  • Pałac w Wilkowicach
  • Pałac w Zbrosławicach
• kościoły:
  • Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kamieńcu
  • Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Karchowicach
  • Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kopienicy-Łubiu
  • Kościół św. Michała w Księżym Lesie^[a]
  • Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szałszy^[a]
  • Kościół Trójcy Świętej w Wieszowie
  • Kościół św. Marka w Zawadzie
  • Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zbrosławicach
  • Ruiny kościoła św. Jadwigi w Ziemięcicach
• inne obiekty:
  • Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada^[b]
  • Spichlerz w Ziemięcicach
  • Park w Reptach (fragment)
  • Głęboka Sztolnia „Fryderyk” (szyb sztolniowy nr 5 „Adam”, portal wylotu oraz roznos sztolni)

Współpraca międzynarodowa[20]

• Brackenheim (od 5 maja 2001 roku),
• Charnay-lès-Mâcon (od 9 maja 2002 roku),
• Tarnalelesz (od 1 sierpnia 2004 roku),
• Castagnole delle Lanze (od 8 września 2007 roku).

Uwagi

1. Obiekt wchodzący w skład Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego
2. Obiekt wchodzący w skład Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego