Opoczno
miasto w województwie łódzkim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
miasto w województwie łódzkim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Opoczno (ros. Опочно, jid. אפאטשנא, hebr. אופוצ'נו) – miasto w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opoczno. Położone nad rzekami Wąglanką i Drzewiczką, na krańcu Wyżyny Przedborskiej, historycznie w Małopolsce a dokładnie w Ziemi Radomskiej. Stare Opoczno i Nowe Opoczno były miastami królewskimi Korony Królestwa Polskiego[3]. Miasto królewskie w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku[4].
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Zamek Kazimierzowski w Opocznie, obecnie Muzeum Regionalne | |||||
| |||||
Dewiza: Nasza historia i dzień dzisiejszy jest naszą dumą | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Data założenia |
1191 (Kościół św. Magdaleny) | ||||
Prawa miejskie |
XIV w. | ||||
Burmistrz |
Michał Konecki | ||||
Powierzchnia |
26,99[1] km² | ||||
Wysokość |
190 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 44 | ||||
Kod pocztowy |
26-300 | ||||
Tablice rejestracyjne |
EOP | ||||
Położenie na mapie gminy Opoczno | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |||||
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego | |||||
51°22′38″N 20°17′13″E | |||||
TERC (TERYT) |
1007044 | ||||
SIMC |
0967943 | ||||
Urząd miejski ul. Staromiejska 626-300 Opoczno | |||||
Strona internetowa |
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto liczyło 21 060 mieszkańców[2].
Miasto leży we wschodniej części województwa łódzkiego, w północnej części mezoregionu Wzgórza Opoczyńskie[5], szerzej na pograniczu Wyżyny Małopolskiej i Niziny Mazowieckiej, u ujścia rzeki Wąglanki do Drzewiczki – prawego dopływu Pilicy.
Historycznie należy do Małopolski (dokładnie Ziemia Radomska). Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim, gdzie było siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego.
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[19] na listę zabytków wpisane są obiekty:
Początki historii zamku sięgają XIV w., kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego na terytorium Polski powstało wiele zamków obronnych. Zamek opoczyński, zbudowany jednocześnie z murami miasta, był typowym zamkiem miejskim tzn. leżał w obrębie miasta. Ze względu na brak źródeł trudno jest ustalić, jak wyglądał w swojej pierwotnej formie.
Zamek opoczyński spełniał rolę siedziby administracyjnej starostów, którzy mieli obowiązek utrzymywania go w stanie pełnego przygotowania na wypadek wojny. Zamek w Opocznie spłonął prawdopodobnie w trakcie wielkiego pożaru miasta w XV wieku. Po remoncie użytkowano go w XVI i XVII wieku, aż do zniszczenia w czasach Potopu szwedzkiego. W ograniczonej formie użytkowano go także później m.in. w wieży mieściło się więzienie. W XVIII wieku po remoncie podejmowano w nim króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W pierwszej połowie XIX wieku był już ruiną. Dzisiejsza forma budynku to efekt historyzującej przebudowy z 1927 roku fragmentu gmachu z XIX wieku, który zbudowano w miejscu gotyckiego zamku. Obecnie w zamku swoją siedzibę ma Muzeum Regionalne.
Kościół zbudowano w stylu gotyckim około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego. Posiadał jedną nawę i wieżę. Został zrujnowany w 1812 roku gdy pełnił rolę szpitala. Restaurowany około 1850 przez Henryka Marconiego, rozebrany częściowo 1934 z zachowaniem gotyckiego prezbiterium będącego obecnie boczną kaplicą. Istniejący współcześnie kościół wybudowano w latach 1935–1949.
Znajdująca się przy rynku kamienica, jest obok zamku, plebanii i zachowanego gotyckiego prezbiterium kościoła, najstarszym zachowanym budynkiem w mieście. Tradycja wiąże powstanie domu Esterki z legendarną ukochaną króla Kazimierza Wielkiego – Żydówką Esterą. Legenda głosi, że Kazimierz Wielki poznał Esterkę polując w lasach pod Opocznem. Podobno gdy zbierała zioła dla swojego dziadka, wypadł na nią spłoszony tur i już miał ją zmiażdżyć, gdy przeszyty oszczepem runął u jej stóp. Początkowo król nie zdradzał, kim jest i podawał się za dworzanina królewskiego.
Istniejący dzisiaj budynek powstał w XVI wieku, lecz uległ zrujnowaniu w pierwszej połowy XIX wieku. Został odbudowany w 1893 r. w nowym kształcie, a w 1927 roku ponownie przebudowany według projektu architekta Majewskiego i z tego okresu pochodzi jego dzisiejszy wygląd. Z pierwotnego budynku na parterze zachowały się dwie sale o sklepieniu kolebkowym oraz tak samo sklepiona piwnica. Ponad oknami pierwszego piętra dojrzeć można fragmenty majuskułowych napisów łacińskich z XVI wieku Zręczna rada nastąpiła, Mąż doskonały służył czasowi, Wszystko obiecał poświęcić pracy i Bogu, Mąż cierpliwy błądził wygnany z miasta jako pasterz któremu oddano w opiekę rzeczy (miasto). W górnej części frontonu widnieje herb województwa sandomierskiego, do którego Opoczno niegdyś należało. Na frontonie kamienicy 19 marca 1931 r. wmurowano tablicę z popiersiem marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie w budynku znajduje się biblioteka[21].
Na placu Kościelnym znajduje się piętrowa kamienna plebania z 1622 roku. Podobno w 1655 roku przebywał w niej dowodzący szwedzką armią w czasie Potopu feldmarszałek Arvid Wittenberg. Obecnie na parterze zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami. Nad wejściem wmurowana jest kamienna płyta z poł. XVII w. z herbami Dębno i Lewart. Pośrodku znajduje się tablica żeliwna z napisem informującym o fundacji plebanii przez Jana Alberta Liwskiego, proboszcza opoczyńskiego. Na płycie widnieje również godło z Orłem Białym i herbem Wazów[21].
Mury obronne w Opocznie rozpoczęto budować zapewne wkrótce po lokacji miasta w 1365 r. Mury zbudowane z kamienia miały długość około 950 metrów i wzmacniały je wysunięte prostokątne baszty otwarte od strony miasta. Mury wzmiankowano w 1550 roku. W XVII wieku remontowano je w obawie przed atakiem Tatarów i Turków. Na mapie miasta z 1820 roku widać jeszcze znaczne zachowane odcinki murów. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment średniowiecznego muru obronnego w piwnicy domu przy ul. Kołomurnej 13. Nie wiadomo czy Opoczno miało dwie czy trzy bramy miejskie, wzmiankowano jedynie jedną z nich w 1455 roku u wylotu ulicy biegnącej z rynku ku rzece. W 1599 roku na podstawie zezwolenia Zygmunta III Wazy przebito nową bramę od strony Krakowskiego Przedmieścia i był to wylot z zamku na zewnątrz obwodu fortyfikacji. Zarówno mury jak i bramy miejskie zostały rozebrane podczas regulacji w XIX wieku[22].
Zabytki wpisane na listę zabytków:
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Opoczno zostało sklasyfikowane jako szóste pod względem zanieczyszczenia powietrza miasto Unii Europejskiej[27]. W 2014 roku dopuszczalny średnioroczny poziom rakotwórczego benzo(a)pirenu został tam przekroczony niemal piętnastokrotnie i wyniósł 14,6 ng/m³[28][29][30]. Począwszy od 1 stycznia 2017 roku przeniesiono stację manualną z pl. Kościuszki 15 na ul. Skłodowskiej-Curie 5[31].
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (przyszła droga ekspresowa S12) oraz droga wojewódzka nr 726. Z Tomaszowem Mazowieckim Opoczno łączy droga wojewódzka nr 713 do Łodzi.
Na obrzeżach miasta funkcjonuje stacja kolejowa Opoczno Południe (Centralna Magistrala Kolejowa) , umożliwiająca połączenia do
Połączenia realizowane są przez PKP Intercity, w większości klasą Intercity, z kilkoma wyjątkami klasą TLK
Istnieje również w centrum miasta stacja Opoczno (linia kolejowa nr 25), umożliwiająca połączenia do:
Połączenia realizowane są w większości przez Łódzką Kolej Aglomaracyjną, oprócz jednej pary kursów realizowanej przez Polregio.
W Opocznie działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.
Z Opoczna bezpośrednio można dojechać do Lublina, Warszawy, Wrocławia, Częstochowy, Łodzi, Kłodzka, Końskich, Krakowa i innych większych miast.
Najbliższym cywilnym portem lotniczym jest Port Lotniczy Warszawa-Radom, oddalony jest on od Opoczna o 70 km.
Kolejnymi bliskimi lotniskami są:
Burmistrzem miasta jest Michał Konecki, pełniący tę funkcję od 7 maja 2024 roku. Funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej pełni Dariusz Kołodziejczyk[43].
Przedszkola
Szkoły podstawowe
Szkoły średnie
Źródło: [47]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.