Malachit

Malachit – minerał z gromady węglanów, będący zasadowym węglanem miedzi. Należy do minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych na Ziemi^[2].

Szybkie fakty Skład chemiczny, Twardość w skali Mohsa ...

Nazwa pochodzi od greckiego μαλάχη, malache (malwa) i μαλακός, malakos (miękki) – aluzja do zielonej barwy minerału i jego niewielkiej twardości^[2].

Właściwości

Bardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju słupkowym, płytkowym^[1], igiełkowym lub włosowym; często występują zbliźniaczenia^[2]. Występuje w skupieniach zbitych, wiązkowych, ziemistych, nerkowatych, kulistych, groniastych^[1], naciekowych w formie włóknistej, promienistej lub koncentrycznej. Tworzy naskorupienia i naloty, impregnacje i pseudomorfozy po azurycie, lazurycie^[5], kuprycie, kalcycie, miedzi, chalkozynie, atakamicie, tetraedycie, cerusycie. Malachit występuje zwykle w postaci ciemnobrunatnych (czarnych) nacieków lub skupień nerkowatych^[2]. Jest przeświecający do nieprzezroczystego (bardzo rzadko jest przezroczysty). Często wykazuje budowę pasiastą, wstęgową lub słojową. Ma różny połysk; kryształy zazwyczaj szklisty do diamentowego, skupienia zbite odznaczają się szklistym bądź tłustym, natomiast formy włókniste, igiełkowe i promieniste - jedwabistym do aksamitnego, z kolei ziemiste są matowe. Zawiera czasami domieszki cynku, wapnia czy krzemu^[2]. Tworzy zbite mieszaniny mineralne z azurytem – azurmalachit; chryzokolą, turkusem, pseudomalachitem – ejlatyt. Barwi płomień na zielono. Rozpuszczalny w kwasach^[5].

Remove ads

Malachit występuje jako minerał wtórny, w strefach utleniania złóż kruszców miedzi, razem z azurytem i kuprytem, kalcytem, chryzokolą, duftytem czy pseudomalachitem^[2]. Innymi minerałami towarzyszącymi mu są m.in. goethyt, brochantyt^[1], baryt, złoto, oliwenit, konichalcyt czy tyrolit^[3]^[6].

Miejsca występowania:

Rosja (Ural) – ze złoża gumiszewskiego wydobywa się malachitowe bryły o masie dochodzącej do 60 t; ze złoża miednorudnianskiego do 1,5 t^[2].
USA – w kopalni Bisbee w Arizonie pozyskiwano bloki do 4,5 t^[2].
Zambia, Namibia, Demokratyczna Republika Konga, Australia, Kazachstan, Wielka Brytania, Mongolia, Chiny, Indie, RPA, Meksyk, Maroko, Francja, Austria, Niemcy^[5]^[6]^[2].
W Polsce w niewielkich ilościach w woj. świętokrzyskim (Miedzianka, Miedziana Góra) oraz na Dolnym Śląsku na Pogórzu Kaczawskim, w Rudawach Janowickich, Kletnie, oraz na Ornaku (Tatry)^[3]^[6]^[2].

Zastosowanie

W jubilerstwie – wysoko ceniony kamień ozdobny, stosowany zwykle w postaci kaboszonów do wyrobu artystycznej biżuterii i ozdób. Szlifowany też kuliście^[1]. O atrakcyjności kamieni stanowi bogata, wzorzysta budowa wewnętrzna, dobrze widoczna po wypolerowaniu^[7]^[2].
- od starożytności używano go do wyrobu kamei i gemm.
- w średniowieczu do ozdoby insygniów monarszych, relikwiarzy i ksiąg.
- szczególnie popularny był w klasycyzmie.
W architekturze stosowany jako okładzina ścian, kolumn – np. sala malachitowa w Ermitażu; z malachitu wykonane były prawdopodobnie kolumny świątyni Artemidy w Efezie^[8]^[9]^[2].
W malarstwie malachitu używa się jako pigmentu (nie mylić z zielenią malachitową).
W sztuce zdobniczej i rzeźbiarstwie artystycznym, czego przykładem są wazy, lichtarze, zastawy stołowe i inne.
Jako źródło otrzymywania miedzi (ok. 57% Cu).

Właściwości

Występowanie

Zastosowanie

Galeria

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on