Loading AI tools
minerał Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goethyt, getyt[6] – pospolity minerał z gromady wodorotlenków. Chemicznie jest to tlenek wodorotlenek żelaza(III), FeO(OH), w polimorficznej formie α[4].
Goethyt | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
getyt |
---|---|
Skład chemiczny |
tlenek wodorotlenek żelaza(III), FeO(OH) |
Twardość w skali Mohsa |
5,0–5,5[1] |
Przełam |
nierówny[1] |
Łupliwość | |
Pokrój kryształu |
igiełkowy[1] |
Układ krystalograficzny |
rombowy[1] |
Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
Gęstość minerału |
4,3 g/cm³[1] |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
od żółtej do czarnobrunatnej, czerwonobrunatna[1] |
Rysa | |
Połysk |
metaliczny do matowego[1] |
Współczynnik załamania |
0,133-0,134[4] |
Inne |
|
Dodatkowe dane | |
Klasyfikacja Strunza |
4/F.06[5] |
Został nazwany w 1806 r. na cześć niemieckiego poety Johanna Wolfganga von Goethego[6][7]. Nazwa dotyczyła początkowo lepidokrokitu, minerału o tym samym składzie chemicznym, lecz o innej strukturze krystalicznej[7]. Wraz z lepidokrokitem goethyt tworzy mieszaninę zwaną limonitem[2].
Tworzy skupienia promieniste, nerkowate, groniaste, zbite lub ziemiste. Wykształca kryształy igiełkowe[1] lub włoskowe, z wyraźnym podłużnym prążkowaniem[2]. Tworzy pseudomorfozy wielu minerałów[1]. Stosunkowo często występuje pod postacią amorficzną, zwykle jest dość słabo wykrystalizowany[3].
Różnie wykształcone odmiany goethytu bywają określane odrębnymi nazwami[2].
Ulega reakcjom: hydratacji (powstaje lepidokrokit) oraz dehydratacji (produktem jest hematyt)[7]. Roztwarza się w kwasie solnym[8].
Jest produktem przeobrażania (wietrzenia[7]) minerałów żelaza (np. pirytu, magnetytu[7]) w złożach rud żelaza; formuje się w czapie żelaznej, laterytach, żelaziakach czy piaskowcach żelazistych[9]. Kryształy goethytu powstają również w pogazowych pęcherzach skał wulkanicznych, w strefach utleniania kruszców. Często towarzyszą mu m.in. kupryt, malachit, azuryt[1], hematyt, kalcyt[2].
Goethyt jest jednym z najważniejszych składników tropikalnych pokryw laterynowych oraz pokryw terra rosy[3].
Skupiska tego minerału znajdują się w Niemczech, w Siegen, Freisen[1] i Hirschberg, w Wielkiej Brytanii, w Lostwithiel, w Czechach[2], Stanach Zjednoczonych, Brazylii, RPA; Rosji oraz Australii[7].