Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu (Ad sanctam Mariam Magdalenam[4], nazywane też Marynką[5]) – najstarsza poznańska szkoła ponadpodstawowa, zlokalizowana w zabytkowym budynku przy ul. Garbary 24. Przez niektórych historyków (m.in. prof. Zygmunta Borasa) uważana za najstarszą świecką szkołę polską działającą do dziś.
szkoła ponadpodstawowa | |
nr rej. 221 z 23.05.1979[1] | |
Budynek stanowiący siedzibę szkoły od 1853 | |
Salus Rei Publicae suprema lex Dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Garbary 24 |
Data założenia |
1303 / 1573 / 1990 |
Patron | |
Dyrektor | |
Wicedyrektorzy |
dr Filip Reinholz[2] |
Położenie na mapie Poznania | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
52°24′12″N 16°56′19″E | |
Strona internetowa |
Data powstania szkoły jest sporna[6]. Sama szkoła uważa za swój początek założenie w 1303 roku szkoły przy ówczesnej poznańskiej farze – kolegiacie św. Marii Magdaleny (stąd nazwa) za pozwoleniem biskupa Andrzeja Zaremby z 1302 roku[5][6][7]. Patronem tej szkoły był prawdopodobnie św. Tomasz z Akwinu, który patronował całemu podstawowemu szkolnictwu w średniowieczu. Szkoła w okresie renesansu cieszyła się złą sławą. Miało to mieć związek z odbywającymi się w niej wykładami osób związanych z ruchem protestanckim (m.in. Grzegorz Paweł z Brzezin[8]), co prowadziło do incydentów na tle religijnym.
Po sprowadzeniu jezuitów do Poznania powstało Kolegium Jezuickie, które przejęło kościół, szkołę i kilka innych budynków[6]. Szkołę otwarto 25 czerwca 1573[9][10], data ta jest podawana jako oficjalna data założenia w zestawieniu Stowarzyszenia Najstarszych Szkół[11]. Problematyczne jest utożsamienie dawnej szkoły parafialnej z Kolegium, ponieważ ta pierwsza działała odeń niezależnie do roku 1579, w którym przekazano kolegium budynek szkoły kolegiackiej[12][13].
Po kasacji zakonu jezuitów w 1773 formalnie zlikwidowane Kolegium Jezuickie[9] przekształcono w szkołę wydziałową. Przedstawiciele Komisji Edukacji Narodowej zalecili rektorowi Kolegium, Adamowi Chrzanowskiemu, sporządzenie opisu majątku. Zniesiono katedry teologii i filozofii, jednak zatrzymano czterech nauczycieli, którzy kontynuowali prowadzenie zajęć. Spora liczba uczniów miała wówczas przenieść się do Akademii Lubrańskiego[14]. Były jezuita Józef Feliks Rogaliński podjął próbę zabezpieczenia mienia jezuickiego i reorganizacji zajęć dydaktycznych w budynkach Kolegium, zwracając się w 1774 roku do Komisji Edukacji Narodowej z projektem utworzenia w Poznaniu Akademii Wielkopolskiej[15]. Wizytator Komisji Antoni Poniński proponował urządzenie szkoły wyższej w budynkach Kolegium, a w Akademii Lubrańskiego szkoły wydziałowej. Mimo zebranych funduszy, wyznaczeniu rektora (Józefa Rogalińskiego), zatrudnieniu wykładowców i rozpoczęciu zajęć w 1774 roku Komisja nie zdecydowała się na utworzenie szkoły wyższej. Po likwidacji Akademii Lubrańskiego w 1780 roku cały jej majątek, bibliotekę i uczniów przeniesiono do gmachu byłego Kolegium Jezuickiego i utworzono w 1781 roku szkołę wydziałową na bazie obu szkół[15][9][7]. Rogaliński złożył dymisję, pozostając emerytowanym profesorem szkoły. Po wkroczeniu wojsk pruskich w 1793 roku utrzymano kadrę szkoły wydziałowej i jej emerytowanych profesorów wywodzących się jeszcze z Kolegium Jezuickiego[16].
Począwszy od 1802 roku szkołę zaczęto dostosowywać do standardów szkolnictwa pruskiego zgodnie z reskryptem z kwietnia 1799 roku[17]. W 1828 roku w szkole miał gościć Fryderyk Chopin, który dał koncert na terenie byłego Kolegium jezuickiego (dzisiejszy urząd miasta Poznania). W 1834 szkołę podzielono na dwa gimnazja – gimnazjum Fryderyka Wilhelma dla protestantów (dzisiejsze III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego w Poznaniu) i gimnazjum św. Marii Magdaleny dla katolików[18][9]. Tym samym szkoła otrzymała nazwę, nawiązującą do nieistniejącej już kolegiaty pod wezwaniem Marii Magdaleny lub do współczesnej pojezuickiej kolegiaty o tej samej patronce. W następstwie nieudanego ataku na poznańską cytadelę w 1846 roku i uwięzienia uczniów gimnazjum, którzy należeli do spisku, uległy wobec władzy pruskiej rektor gimnazjum ks. Jakub Prabucki wydał nakaz nauczycielom, by przeprowadzili rewizję w prywatnych mieszkaniach uczniowskich[19]. Nauczyciele, którzy odmówili wykonania tego rozkazu (m.in. August Wannowski, Hipolit Cegielski, Antoni Oppeln-Bronikowski[20]) zostali zwolnieni z pracy. W 1858 władze przeniosły szkołę z ul. Gołębiej (budynek zajmowany jest obecnie przez Szkołę Baletową[5]) do budynku zaprojektowanego przez Friedricha Butzke, znajdującego się przy Placu Bernardyńskim. Po powstaniu styczniowym władze pruskie zamknęły gimnazjum w Trzemiesznie. Rektor Johann Brettner postanowił wówczas zatrudnić w gimnazjum św. Marii Magdaleny jego nauczycieli (m.in. Antoniego Jerzykowskiego) wraz z rektorem[21]. Śmierć rektora Roberta Engera, który opierał się przed wydaleniem uczniów podejrzanych o spiskowanie i wykluczeniem języka polskiego spośród języków wykładowych gimnazjum[22], poprzedziła lata intensywnej germanizacji. W tym okresie znaczna część biblioteki, zawierającej starodruki i rękopisy byłego Kolegium Jezuickiego, uległa rozproszeniu[23]. 23 czerwca 1873 roku odbyły się w szkole obchody rocznicy 300-lecia szkoły[24]. Z powodu niedopuszczenia do głosu polskojęzycznych absolwentów zorganizowano równoległe obchody w Bazarze, w trakcie których uczestnicy wysłuchali przemówienia wychowanka szkoły, Karola Libelta.
Przejęcie szkoły przez polską administrację nastąpiło w 1919 roku, a jej rektorem został dotychczasowy prefekt, ks. Julian Janicki[25]. W 1929 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zezwoliło na rekwizycję wszystkich starych druków i rękopisów biblioteki gimnazjalnej (od XV do XVIII wieku i niektórych druków z lat 1800–1830) przez nowo powstały Uniwersytet im. Adama Mickiewicza[26].
W 1929 roku na etacie woźnego prowizorycznego zatrudniony został Władysław Filipiak, powstaniec wielkopolski i bohater wojny z bolszewikami, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
22 kwietnia 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki nadał Państwowemu Liceum i Gimnazjum Św. Marii Magdaleny Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi na polu wielowiekowej pracy wychowawczej dla wielu pokoleń”[27][28][29]. Nadanie orderu połączono z odsłonięciem w kościele św. Franciszka tablicy pamięci wychowanków szkoły poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po II wojnie światowej grono pedagogiczne oraz uczniowie mieli opinię przeciwników nowych władz[29][30]. Po rzekomym zabójstwie politycznym dokonanym 23 stycznia 1947 przez uczniów na koledze[uwaga 1], w 1950, szkoła została zamknięta[5][31]. W ciągu tygodnia oskarżonych skazano na karę śmierci[uwaga 2][30]. W 1997 r. zostali zrehabilitowani[uwaga 3][30]. W latach 1948–1979 w budynku szkoły przy placu Bernardyńskim działało VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki.
Od 1958 o szkołę walczył Związek byłych uczniów Gimnazjum Św. Marii Magdaleny (dziś Stowarzyszenie Absolwentów Gimnazjum i Liceum św. Marii Magdaleny)[4]. Z prywatnych pieniędzy wyremontowano szkołę. Szkoła, jako Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny, została reaktywowana 1 września 1990[5][4][30]. Nawiązując do średniowiecznych tradycji szkoła utworzyła Bractwo św. Tomasza z Akwinu (dziś już nieistniejące), którego członkami byli uczniowie. Jego celem było propagowanie samoulepszania, dyskusja o edukacji i współczesności. Przewodniczył mu ówczesny wicedyrektor Jerzy Sokół.
Akademia Wielkopolska (1774–1781)[32]
Szkoła wydziałowa (1781–1793)
Gimnazjum poznańskie (1793–1815)
Königliches Marien-Gymnasium (1815–1918)
Gimnazjum św. Marii Magdaleny (1919–1950)
Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny (1990–)
Miejsce w rankingu liceów sporządzanym przez portal WaszaEdukacja.pl
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.