Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniumap

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu (Ad sanctam Mariam Magdalenam[4], nazywane też Marynką[5]) – najstarsza poznańska szkoła ponadpodstawowa, zlokalizowana w zabytkowym budynku przy ul. Garbary 24. Przez niektórych historyków (m.in. prof. Zygmunta Borasa) uważana za najstarszą świecką szkołę polską działającą do dziś.

Szybkie fakty Państwo, Miejscowość ...
Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu
szkoła ponadpodstawowa
 Zabytek: nr rej. 221 z 23.05.1979[1]
Thumb
Budynek stanowiący siedzibę szkoły od 1853
Salus Rei Publicae suprema lex
Dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Garbary 24
61-867 Poznań[2]

Data założenia

1303 / 1573 / 1990

Patron

św. Maria Magdalena

Dyrektor

mgr Jerzy Sokół[3][2]

Wicedyrektorzy

dr Filip Reinholz[2]

Położenie na mapie Polski
Thumb
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Thumb
Położenie na mapie Poznania
Thumb
Ziemia52°24′12″N 16°56′19″E
Strona internetowa
Zamknij
Thumb
Liceum odznaczone Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
Thumb
Dziedziniec dawnej siedziby szkoły, dziś zajmowanej przez Szkołę Baletową
Thumb
Świadectwo ucznia Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu z 1846
Thumb
Dr Maria Łowmiańska z uczennicami przed budynkiem VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki w Poznaniu, dzisiejszej siedziby Marynki (Poznań, 1953)
Thumb
Widok na liceum latem
Thumb
Widok na liceum jesienią
Thumb
Widok na liceum zimą

Historia

Data powstania

Data powstania szkoły jest sporna[6]. Sama szkoła uważa za swój początek założenie w 1303 roku szkoły przy ówczesnej poznańskiej farze – kolegiacie św. Marii Magdaleny (stąd nazwa) za pozwoleniem biskupa Andrzeja Zaremby z 1302 roku[5][6][7]. Patronem tej szkoły był prawdopodobnie św. Tomasz z Akwinu, który patronował całemu podstawowemu szkolnictwu w średniowieczu. Szkoła w okresie renesansu cieszyła się złą sławą. Miało to mieć związek z odbywającymi się w niej wykładami osób związanych z ruchem protestanckim (m.in. Grzegorz Paweł z Brzezin[8]), co prowadziło do incydentów na tle religijnym.

Po sprowadzeniu jezuitów do Poznania powstało Kolegium Jezuickie, które przejęło kościół, szkołę i kilka innych budynków[6]. Szkołę otwarto 25 czerwca 1573[9][10], data ta jest podawana jako oficjalna data założenia w zestawieniu Stowarzyszenia Najstarszych Szkół[11]. Problematyczne jest utożsamienie dawnej szkoły parafialnej z Kolegium, ponieważ ta pierwsza działała odeń niezależnie do roku 1579, w którym przekazano kolegium budynek szkoły kolegiackiej[12][13].

Po kasacji zakonu jezuitów w 1773 formalnie zlikwidowane Kolegium Jezuickie[9] przekształcono w szkołę wydziałową. Przedstawiciele Komisji Edukacji Narodowej zalecili rektorowi Kolegium, Adamowi Chrzanowskiemu, sporządzenie opisu majątku. Zniesiono katedry teologii i filozofii, jednak zatrzymano czterech nauczycieli, którzy kontynuowali prowadzenie zajęć. Spora liczba uczniów miała wówczas przenieść się do Akademii Lubrańskiego[14]. Były jezuita Józef Feliks Rogaliński podjął próbę zabezpieczenia mienia jezuickiego i reorganizacji zajęć dydaktycznych w budynkach Kolegium, zwracając się w 1774 roku do Komisji Edukacji Narodowej z projektem utworzenia w Poznaniu Akademii Wielkopolskiej[15]. Wizytator Komisji Antoni Poniński proponował urządzenie szkoły wyższej w budynkach Kolegium, a w Akademii Lubrańskiego szkoły wydziałowej. Mimo zebranych funduszy, wyznaczeniu rektora (Józefa Rogalińskiego), zatrudnieniu wykładowców i rozpoczęciu zajęć w 1774 roku Komisja nie zdecydowała się na utworzenie szkoły wyższej. Po likwidacji Akademii Lubrańskiego w 1780 roku cały jej majątek, bibliotekę i uczniów przeniesiono do gmachu byłego Kolegium Jezuickiego i utworzono w 1781 roku szkołę wydziałową na bazie obu szkół[15][9][7]. Rogaliński złożył dymisję, pozostając emerytowanym profesorem szkoły. Po wkroczeniu wojsk pruskich w 1793 roku utrzymano kadrę szkoły wydziałowej i jej emerytowanych profesorów wywodzących się jeszcze z Kolegium Jezuickiego[16].

XIX i XX wiek

Począwszy od 1802 roku szkołę zaczęto dostosowywać do standardów szkolnictwa pruskiego zgodnie z reskryptem z kwietnia 1799 roku[17]. W 1828 roku w szkole miał gościć Fryderyk Chopin, który dał koncert na terenie byłego Kolegium jezuickiego (dzisiejszy urząd miasta Poznania). W 1834 szkołę podzielono na dwa gimnazja – gimnazjum Fryderyka Wilhelma dla protestantów (dzisiejsze III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego w Poznaniu) i gimnazjum św. Marii Magdaleny dla katolików[18][9]. Tym samym szkoła otrzymała nazwę, nawiązującą do nieistniejącej już kolegiaty pod wezwaniem Marii Magdaleny lub do współczesnej pojezuickiej kolegiaty o tej samej patronce. W następstwie nieudanego ataku na poznańską cytadelę w 1846 roku i uwięzienia uczniów gimnazjum, którzy należeli do spisku, uległy wobec władzy pruskiej rektor gimnazjum ks. Jakub Prabucki wydał nakaz nauczycielom, by przeprowadzili rewizję w prywatnych mieszkaniach uczniowskich[19]. Nauczyciele, którzy odmówili wykonania tego rozkazu (m.in. August Wannowski, Hipolit Cegielski, Antoni Oppeln-Bronikowski[20]) zostali zwolnieni z pracy. W 1858 władze przeniosły szkołę z ul. Gołębiej (budynek zajmowany jest obecnie przez Szkołę Baletową[5]) do budynku zaprojektowanego przez Friedricha Butzke, znajdującego się przy Placu Bernardyńskim. Po powstaniu styczniowym władze pruskie zamknęły gimnazjum w Trzemiesznie. Rektor Johann Brettner postanowił wówczas zatrudnić w gimnazjum św. Marii Magdaleny jego nauczycieli (m.in. Antoniego Jerzykowskiego) wraz z rektorem[21]. Śmierć rektora Roberta Engera, który opierał się przed wydaleniem uczniów podejrzanych o spiskowanie i wykluczeniem języka polskiego spośród języków wykładowych gimnazjum[22], poprzedziła lata intensywnej germanizacji. W tym okresie znaczna część biblioteki, zawierającej starodruki i rękopisy byłego Kolegium Jezuickiego, uległa rozproszeniu[23]. 23 czerwca 1873 roku odbyły się w szkole obchody rocznicy 300-lecia szkoły[24]. Z powodu niedopuszczenia do głosu polskojęzycznych absolwentów zorganizowano równoległe obchody w Bazarze, w trakcie których uczestnicy wysłuchali przemówienia wychowanka szkoły, Karola Libelta.

Przejęcie szkoły przez polską administrację nastąpiło w 1919 roku, a jej rektorem został dotychczasowy prefekt, ks. Julian Janicki[25]. W 1929 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zezwoliło na rekwizycję wszystkich starych druków i rękopisów biblioteki gimnazjalnej (od XV do XVIII wieku i niektórych druków z lat 1800–1830) przez nowo powstały Uniwersytet im. Adama Mickiewicza[26].

W 1929 roku na etacie woźnego prowizorycznego zatrudniony został Władysław Filipiak, powstaniec wielkopolski i bohater wojny z bolszewikami, odznaczony Orderem Virtuti Militari.

22 kwietnia 1939 roku prezydent Ignacy Mościcki nadał Państwowemu Liceum i Gimnazjum Św. Marii Magdaleny Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi na polu wielowiekowej pracy wychowawczej dla wielu pokoleń”[27][28][29]. Nadanie orderu połączono z odsłonięciem w kościele św. Franciszka tablicy pamięci wychowanków szkoły poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.

Po II wojnie światowej grono pedagogiczne oraz uczniowie mieli opinię przeciwników nowych władz[29][30]. Po rzekomym zabójstwie politycznym dokonanym 23 stycznia 1947 przez uczniów na koledze[a], w 1950, szkoła została zamknięta[5][31]. W ciągu tygodnia oskarżonych skazano na karę śmierci[b][30]. W 1997 r. zostali zrehabilitowani[c][30]. W latach 1948–1979 w budynku szkoły przy placu Bernardyńskim działało VII Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki.

Współczesność

Od 1958 o szkołę walczył Związek byłych uczniów Gimnazjum Św. Marii Magdaleny (dziś Stowarzyszenie Absolwentów Gimnazjum i Liceum św. Marii Magdaleny)[4]. Z prywatnych pieniędzy wyremontowano szkołę. Szkoła, jako Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny, została reaktywowana 1 września 1990[5][4][30]. Nawiązując do średniowiecznych tradycji szkoła utworzyła Bractwo św. Tomasza z Akwinu (dziś już nieistniejące), którego członkami byli uczniowie. Jego celem było propagowanie samoulepszania, dyskusja o edukacji i współczesności. Przewodniczył mu ówczesny wicedyrektor Jerzy Sokół.

Dyrekcja

Akademia Wielkopolska (1774–1781)[32]

Szkoła wydziałowa (1781–1793)

  • 1781–1784 – ks. Jan Paprocki
  • 1784–1793 – ks. Józef Przyłuski

Gimnazjum poznańskie (1793–1815)

  • 1793–1802 – ks. Józef Przyłuski
  • 1802–1807 – E.W.A. Wolfram
  • 1809–1812 – ks. Jan Gorczyczewski
  • 1812–1815 – ks. Ignacy Przybylski

Königliches Marien-Gymnasium (1815–1918)

  • 1815–1824 – Jan Samuel Kaulfuss
  • 1824–1831 – Johann Friedrich Jacob, Michał Stoc
  • 1831–1842 – Michał Stoc
  • 1842–1846 – ks. dr Jakub Prabucki
  • 1846–1866 – dr Johann Brettner
  • 1866–1873 – dr Robert Enger
  • 1873–1878 – dr August Uppenkamp
  • 1878–1883 – dr Hermann Deiters
  • 1883–1895 – Otto Meinertz
  • 1895–1912 – Heinrich Schröer
  • 1912–1919 – Egon Heinrich Huckert

Gimnazjum św. Marii Magdaleny (1919–1950)

  • 1919–1920 – ks. Julian Janicki
  • 1920–1930 – Dezydery Ostrowski
  • 1930–1937 – Benedykt Stanisław Bińkowski
  • 1937–1939 – Jan Duda
  • 1945–1950 – Mieczysław Dubas

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny (1990–)

  • 1990–1994 – mgr Michał Ratajczak
  • 1994–2018 – mgr Lucyna Woch
  • od 2018 – mgr Jerzy Sokół[33]

Miejsce w rankingach

Miejsce w rankingu liceów sporządzanym przez portal WaszaEdukacja.pl

  • 2017 – 4. miejsce w Poznaniu
  • 2018 – 4. miejsce w Poznaniu
  • 2019 – 5. miejsce w Poznaniu
  • 2020 – 3. miejsce w Poznaniu
  • 2021 – 3. miejsce w Poznaniu

Pedagodzy

Absolwenci

Nagrody i odznaczenia

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1939)
  • Zasłużony dla Miasta Poznania (2003)
  • Odznaka Honorowa „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego” (2003)
  • Statuetka Hipolita Cegielskiego „za wysoką jakość kształcenia i wychowania, w hołdzie Jej założycielom i pedagogom” (2009)

Uwagi

  1. Zabójstwa dokonali należący do konspiracyjnego Związku Młodzieży Wielkopolskiej Zbigniew Kosmowski i Bohdan Dybizbański (pomagali im Leszek Stanisław Kempiński i Marek Harkiewicz). Ofiarą był dh Jan Zdzisław Stachowiak. Zabójstwo zostało dokonane w podziemiach kościoła bernardynów (obok gimnazjum). (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).
  2. Proces odbył się 30 stycznia 1947 przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Poznaniu; Kosmowskiego i Dybizbańskiego rozstrzelano 15 lutego 1947 w więzieniu przy ul. Młyńskiej. (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).
  3. 24 czerwca 1997 Sąd Wojewódzki w Poznaniu ponownie rozpatrzył tę sprawę i uznał wyrok za nieważny. Jako usprawiedliwienie zabójców podaje obawę przed dekonspiracją organizacji mającej na celu walkę o niepodległy byt państwa polskiego. (zob. Okopy św. Marii Magdaleny, „Nasza Wielkopolska” nr 3/2000, s. 13).

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.