Loading AI tools
polska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katarzyna Małgorzata Figura (ur. 22 marca 1962 w Warszawie) – polska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna.
.JPG) Katarzyna Figura (2014) | |
| Data i miejsce urodzenia |
22 marca 1962 |
|---|---|
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Jan Chmielewski (1986–1989) |
| Lata aktywności |
od 1976 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Wybrzeże (od 2013) | |
| Strona internetowa | |
Karierę zawodową rozpoczynała rolami epizodycznymi w filmach Krzysztofa Kieślowskiego i Wojciecha Jerzego Hasa. W połowie lat 80. zdobyła rozgłos rolami w filmach Pociąg do Hollywood (1987) i Kingsajz (1987), które utrwaliły wizerunek aktorki jako polskiego symbolu seksu. W pierwszej połowie lat 90. zagrała role w filmach zagranicznych, m.in. amerykańskich i francuskich. Zasłynęła komediową rolą Ryszardy Siarzewskiej w filmach Kiler (1997) i Kiler-ów 2-óch (1998), w następnych latach zyskała uznanie krytyków także za role w filmach Ajlawju (1999), Żurek (2003) i Ubu król (2004), a także szeregiem znakomitych ról teatralnych w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (2006–2013) i Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (od 2013).
Dwukrotna laureatka nagrody „Złote Lwy” (1999, 2003) dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej za role w filmach Ajlawju (1999) i Ubu król (2004), laureatka Polskiej Nagrody Filmowej (2003) za główną rolę kobiecą w filmie Żurek (2003), laureatka Grand Prix 60. Kaliskich Spotkań Teatralnych – Festiwalu Sztuki Aktorskiej (2020) za rolę tytułową w tragedii Fedra (1677) Jeana Baptiste’a Racine’a w Teatrze Wybrzeże (2019)[1].
Jej ojciec był lekarzem weterynarii, a matka – ekonomistką[2]. Jest jedynaczką[2], co – jak przyznawała w wywiadach – było dla niej „powodem frustracji i poczucia inności”[3]. W okresie dojrzewania miała kompleksy związane z budową własnego ciała[3]. Od dziecka lubiła się przebierać, często zakładała blond perukę z długimi warkoczami. W przedszkolu występowała w rozmaitych przedstawieniach, recytując i śpiewając[4]. Jako dziecko zagrała w filmach Zginął pies (1973)[5] i Mysz (1977)[6]. Należała do Ogniska Teatralnego Teatru Ochoty prowadzonego przez Jana i Halinę Machulskich[7].
W 1985 ukończyła studia na PWST w Warszawie[5]. Jeszcze przed obroną dyplomu aktorskiego zagrała w debiucie reżyserskim Jacka Koprowicza Przeznaczenie (1983)[2], a w połowie lat 80. zagrała epizody u Krzysztofa Kieślowskiego w Bez końca i Wojciecha Jerzego Hasa w Osobistym pamiętniku grzesznika. Będąc na czwartym roku studiów aktorskich, dołączyła do zespołu Teatru Współczesnego, w którym debiutowała rolą Irmy w Trzech siostrach Antoniego Czechowa w reż. Macieja Englerta[8].
Jej pierwszą dużą rolą była postać młodej prostytutki Once w filmie Piotra Szulkina Ga, ga. Chwała bohaterom[8]. Popularność zdobyła rolą Rózi w bajce Jerzego Gruzy Pierścień i róża[8]. Przełomem w jej karierze była współpraca z Radosławem Piwowarskim i udział w Pociągu do Hollywood (1986); za rolę Marioli Wafelek, bufetowej zafascynowanej Marilyn Monroe, która namiętnie pisze listy do słynnego reżysera Billy’ego Wildera i marzy o karierze w Stanach Zjednoczonych[9], otrzymała Złotą Kaczkę od czytelników miesięcznika „Film”. Następnie wystąpiła u boku Jacka Chmielnika i Jerzego Stuhra w komedii Kingsajz (1986); a fragment filmu, w którym krasnoludek (Chmielnik) przechadza się po Ali (Figura), uznawany jest za jedną z najsłynniejszych scen w polskim kinie[10][11]. Występ w Pociągu... i Kingsajzie sprawił, że Figura zaczęła być postrzegana jako seksbomba, a prasa nazywała ją „polską Marilyn Monroe”[8]. W 1990 zagrała Superblondynę w filmie Porno, a rola niejako odpowiadała wizerunkowi, jaki przypisywano jej w Polsce – seksownej blondynki z dużym biustem[6].
Równocześnie z rozwojem kariery w Polsce, grała role drugoplanowe w produkcjach węgierskich (m.in. u Miklósa Jancsó[12]), czechosłowackich[13] i włoskich, a także główną rolę kobiecą w hiszpańskim Estación Central Joségo Antonia Salgota[12]. Zagrała też niewielką rolę w jednym z odcinków erotycznej serii Zalmana Kinga Pamiętnik Czerwonego Pantofelka. W 1989 wyjechała na stypendium do Francji, gdzie uczyła się w Conservatoire national supérieur d’art dramatique w Paryżu[12] oraz podpisała kontrakt z agencją „Intermedia”[13]. Zagrała epizody w kilku francuskich i brytyjskich filmach[13], a w 1991 wyjechała do Los Angeles, gdzie podpisała roczny kontrakt z William Morris Agency[14]. Wkrótce wygrała casting do filmu Roberta Altmana Gracz, w którym miała zagrać główną rolę, jednak producenci filmu nie zgodzili się na to ze względu na nierozpoznawalne w USA nazwisko Figury[15][16]; rolę ostatecznie powierzono Grecie Scacchi, a Figura pojawiła się w filmie epizodycznie, w roli samej siebie[17]. W tym czasie dzieliła życie między Francję a USA, zagrała m.in. Leni w brytyjsko-francuskich Głosach w ogrodzie Pierre’a Boutrona i Jennifer Lawrence w amerykańskiej Fatalnej przeszłości Clive’a Fleury’ego[17], a także Kolbę w erotycznym horrorze Ruggero Deodato Krwawe pranie, który uznaje za „najgorszy film w swojej karierze”[18]. Mieszkając we Francji, dorabiała jako kelnerka w paryskiej kawiarni, a po zagraniu w telewizyjnej reklamie Toyoty ponownie wyjechała do Los Angeles[18]. Wystąpiła epizodycznie w kolejnym filmie Altmana – Prêt-à-porter (1994)[19].
W pierwszej połowie lat 90. grała głównie w filmach Andrzeja Kondriatuka, takich jak Mleczna droga, Wrzeciono czasu i Słoneczny zegar[20]. W tejże dekadzie dwukrotnie pozowała do polskiej edycji „Playboya”: w maju 1994 (nr 18) i kwietniu 1997 (nr 53)[21]. Firmowała swoim nazwiskiem jedną z popularnych wówczas erotycznych linii telefonicznych, a angaż do tego projektu tłumaczyła słowami: Linia telefoniczna była moją działalnością aktorską i literacką. Pisałam opowiadania, które potem nagrywałam w studio radiowym, czyli dokładnie tak, jakbym nagrywała audycję. (...) Ludzie słuchali moich wynurzeń, mojego głosu nagranego na sekretarkę. Chcieli dowiedzieć się czegoś na mój temat. Moi fani nie dzwonili pod numer sex telefonu. A jeśli zdarzali się tacy, byli zawiedzeni[22]. W 1997 pojawiła się na wielkim ekranie jako Ryszarda „Gabrysia” Siarzewska w komedii Juliusza Machulskiego Kiler[23], kryminalistka Krystyna w Historiach miłosnych Jerzego Stuhra i Teriza w Szczęśliwego Nowego Jorku Janusza Zaorskiego[24]. W 1998 wystąpiła w roli Grazii w Prostytutkach Eugeniusza Priwieziencewa oraz otrzymała drugą w karierze Złotą Kaczkę dla najpopularniejszej aktorki[24]. W 1999 za rolę Gosi w Ajlawju Marka Koterskiego otrzymała Złote Lwy za pierwszoplanową rolę kobiecą na 24. FPFF[25].
W 2000 powróciła po latach przerwy na scenę teatralną, występując w roli Yany w Zazdrości na trzy faksy w Teatrze Nowym w Warszawie, poza tym współpracowała z Krakowskim Teatrem Scena STU. W 2002 w gdańskim Teatrze Wybrzeże wystąpiła w „Hanemannie” Stefana Chwina w reż. Izabelli Cywińskiej[26].
Odkryciem tego przedstawienia jest grająca Hankę Katarzyna Figura, która występuje tu – uwaga! – w roli tragicznej”. Jej Hanka z równą siłą szoruje podłogę i walczy o przybranego syna. Scena samobójstwa, w której idzie odkręcić kurki z gazem okryta haftowanym ręcznikiem – jak do ukraińskiego ślubu – chwyta za gardło
Również w 2002 zagrała epizodyczną rolę w Pianiście Romana Polańskiego[27]. Rok później w Żurku zagrała kobietę uwięzioną na marginesie społeczeństwa z ciężarną, 15-letnią córką. Aktorka wspominała: Musiałam przebić się przez własne szczęście. Po urodzeniu dziecka patrzyłam na świat jak na nieustannie odnawiający się cud i nie mogłam wejść łatwo w postać kobiety, której wszystko się rozsypuje[28]. Za tę rolę podczas 6. ceremonii wręczenia Orłów otrzymała nagrodę w kategorii najlepsza główna rola kobieca[29]. Z kolei w dramacie Ubu król zagrała odrażającą Ubicę. Udział w tym filmie przyniósł aktorce Złote Lwy za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą[30]. Zaczęła też pojawiać się w telewizyjnych sitcomach jako „special guest star”, m.in. w serialu Wiedźmy (2005).
W latach 2006–2013 była aktorką Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy im. Gustawa Holoubka. Jej rola w Alina na zachód z 2006 w reżyserii Pawła Miśkiewicza, w warszawskim Teatrze Dramatycznym, została wysoko oceniona przez krytykę. Specjalnie dla niej ogoliła włosy na głowie, ostatecznie zrywając z wizerunkiem seksbomby[31]. W tym samym teatrze zagrała Paulę Strasberg w spektaklu Krystiana Lupy Persona. Marilyn (2009).
W 2008 uczestniczyła w siódmej edycji programu rozrywkowego TVN Taniec z gwiazdami[32][33] oraz wystąpiła w swojej trzeciej sesji dla „Playboya” – jej zdjęcia ukazały się w październikowym wydaniu magazynu. W 2013 przeprowadziła się do Gdyni i została wykładowcą w Gdyńskiej Szkole Filmowej[34]. Od listopada 2013 jest etatową aktorką Teatru Wybrzeże[35]. W tymże roku zagrała Kalinę Jędrusik w głośnym monodramie Kalina w warszawskim Teatrze „Polonia”, a rok później Elżbietę I w Marii Stuart w reżyserii Adama Nalepy, na podstawie tekstu Friedricha Schillera. Tak rolę aktorki opisywał Łukasz Rudziński:
Spektakl jest tak naprawdę rozgrywką i popisem dwóch głównych bohaterek. Katarzyna Figura kreuje Elżbietę I na kobietę wystraszoną, nieco zagubioną, ale przy tym dumną, silną i stanowczą, zdającą sobie sprawę, że tron należy się rywalce. Jej Elżbieta I błyszczy najjaśniejszym blaskiem podczas spotkania z Marią Stuart. Wtedy klasyczną suknię z gorsetem zamienia na ekskluzywny kostium współczesnej bizneswoman. Jest skupiona, wyniosła i >>zimna jak skała<<, jak zauważa Maria Stuart. Elżbieta I to zdecydowanie najlepsza rola Figury w Teatrze Wybrzeże
W 2015 zagrała w szekspirowskich Wesołych kumoszkach z Windsoru w reżyserii Pawła Aignera i w Tresowanych duszach w reżyserii Adama Orzechowskiego[36].
W 1986–1989 była żoną przedsiębiorcy Jana Chmielewskiego, z którym ma syna Aleksandra (ur. 1987)[12]. W latach 90. była związana z reżyserem Ablem Ferrarą[37]. 27 maja 2000 poślubiła amerykańskiego przedsiębiorcę, producenta filmowego Kaia Schoenhalsa. Mają dwie córki, Koko Claire (ur. 24 października 2002[38]) i Kaszmir Amber (ur. 12 lutego 2005)[39]. W 2012 w wywiadzie dla „Vivy!” wyznała, że przez lata była ofiarą przemocy domowej[40]. Rozwód został sfinalizowany 24 września 2021 roku[41].
Brała udział w akcji charytatywnej „Podziel się dzieciństwem”[42]. Wzięła udział w spektaklu „Lady Oscar” z którego wpływy przeznaczono na Fundusz Stypendialny Klubu Rotary oraz zakup pojazdu specjalistycznego do przewozu dzieci niepełnosprawnych dla ośrodka rehabilitacyjnego OREW w Gdyni[43]. W grudniu 2016 wzięła udział w kolejnej akcji charytatywnej w Gdyni[44].
Była współwłaścicielką dwóch restauracji w Warszawie (Kom, Sense)[45] i krakowskiego hotelu i restauracji A la carte[46].
Poparła Pawła Adamowicza w kampanii wyborczej dotyczącej wyborów samorządowych w 2014[47], a także Bronisława Komorowskiego w 2015[48].
 Seriale | |||
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
| 1986 | Pierścień i róża | Różyczka | Wszystkie odcinki |
| 1990 | Navarro | rola nieznana | Serial produkcji francuskiej |
| 1992 | Red Shoe Diaries | rola nieznana | Serial produkcji amerykańskiej |
| 1998 | Złotopolscy | sołtysowa Michalakowa | Odcinek: 20 |
| 1999, 2001 | Świat według Kiepskich | 2 role: Królewna, Merlin | Odcinki: 21, 109 |
| 1999 | Badziewiakowie | wychowawczyni | Odcinek: 9 |
| 2000 | 13 posterunek 2 | Ewa | Odcinki: 11, 26 |
| 2001 | Na dobre i na złe | Aneta | Odcinek: 76 |
| 2001–2002 | Lokatorzy | Kalina | Regularna obsada; Odcinki: 63, 65, 67-68, 70, 72, 86 |
| 2004 | Stacyjka | farmaceutka Anda Szulc | Główna rola; Odcinki: 1-8, 10-13 |
| 2005 | Wiedźmy | Mariola | Główna rola |
| 2005–2009 | Niania | Joanna Skalska, siostra Maksa | Odcinki: 18, 112-113, 124 |
| 2006 | Pogoda na piątek | Anna Lewicka | Telenowela |
| 2008 | Pitbull | Wesalowa | Odcinek: 30 |
| 2009 | Londyńczycy 2 | Elizabeth Sawicky | Odcinki: 7, 9, 16 |
| 2011 | Rezydencja | Anna Żurowska | Telenowela |
| 2011 | Komisarz Alex | Elżbieta Wagner | Gościnnie; Odcinek: 1 |
| 2011, 2013 | Hotel 52 | 2 role: Wanda, Natasza Filipowicz | Gościnnie; Odcinki: 48, 91 |
| 2012–2013 | Wszystko przed nami | Marianna | Odcinki: 6, 11-12, 15, 18-19, 21, 24, 27, 29-32, 36-37, 40, 48-49, 63-64, 66, 69-73, 76-77, 82-83, 89-93, 95, 97-99 |
| 2018–2019 | Za marzenia | Eliza Drawicz | Drugoplanowa rola |
| 2023 | To nie ze mną | Amelia | Odcinki: 18, 21 |
| 2024 | Gang Zielonej Rękawiczki | Emilia | Odcinki: 12-14 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
