Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Huta Stalowa Wola
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Huta Stalowa Wola – polskie przedsiębiorstwo przemysłu maszynowego i zbrojeniowego powstałe w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego na północny zachód od miasta Nisko, w okolicach wsi Pławo – obecnie Stalowa Wola.
Remove ads
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Lata 30. i 40. XX w.
19 stycznia 1937 w kancelarii notariusza Karola Hottingera w Warszawie, Huta Pokój-Śląskie Zakłady Górniczo-Hutnicze Sp. A kc. i Towarzystwo Starachowickich Zakładów Górniczych Sp. Akc. zawarły umowę o założeniu spółki o nazwie „Zakłady Południowe - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Nisku”. 30 stycznia 1937 roku Spółka podpisała umowę ze Skarbem Państwa – Ministerstwem Spraw Wojskowych na budowę Zakładów Południowych, złożonych z huty stali szlachetnych i zakładu mechanicznego, położonych w Pławie w Centralnym Okręgu Przemysłowym[5].
Organizacja Zakładów Południowych w okresie budowy[5].
Zarządowi Spółki podlegała Dyrekcja Naczelna. Nad działalnością Spółki nadzór sprawowały dwa organy: Rada Nadzorcza i Nadzór Wojskowy. Trzema głównymi organami działania Naczelnej Dyrekcji były: Biuro Projektowe, Kierownictwo Budowy i Dyrekcja Finansowo-Handlowa.
Naczelne władze Spółki miały następującą obsadę:
Zarząd: Prezes – inż. Marceli Siedlanowski (dyr. nacz. z Huty Baildon), Członkowie – inż. Karol Szaniawski (dyr. z państwowych Wytwórni Uzbrojenia), inż. Michał Łukaszewicz (dyr. z Towarzystwa Zakładów Starachowickich).
Dyrekcja Naczelna: Naczelny Dyrektor – inż. Marceli Siedlanowski,
- Dyrektor Huty – inż. Feliks Olszak (z Huty Baildon)
- Dyrektor Zakładów Mechanicznych – inż. Karol Szaniawski,
- Dyrektor Finansowo-Handlowy – inż. Michał Łukaszewicz.
Rada Nadzorcza: Prezes – inż. Czesław Klarner (prezes Towarzystwa Zakładów Starachowickich S. A.),
- Z-ca Prezesa – inż. Stanisław Sursycki ( prezes Huty Pokój S.A.),
- Członkowie – płk inż. S. Witkowski ( z MSWojsk), inż. Dąbrowski (dyr. w Towarzystwie Zakładów Starachowickich),
- Nadzór Wojskowy: Przewodniczący – wiceminister w MSWojsk. A. Litwinowicz[5].
.jpg)
Budowę zakładów, których głównym przeznaczeniem miała być produkcja artyleryjska, rozpoczęto od podstaw, na terenie wykarczowanej puszczy w marcu 1937 roku, w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, pod nazwą Zakłady Południowe[6]. Uroczystego otwarcia dokonał Prezydent RP prof. inż. Ignacy Mościcki w czerwcu 1939 roku. Zakład produkował wtedy stal szlachetną, sprzęt zbrojeniowy oraz rolniczy. Poczyniono także starania w celu uzyskania szwedzkiej licencji na produkcję nowoczesnych turbin parowych. Umowa ze stroną szwedzką została podpisana, jednakże Szwedzi ociągali się z przekazaniem dokumentacji do wybuchu II wojny światowej, przez co idea produkcji turbin w HSW została zaniechana. W ekspresowym tempie powstawała elektrownia oraz osiedle pracownicze Stalowa Wola. Inwestycje nie zostały całkowicie zakończone przed wybuchem drugiej wojny światowej.
Projektantem udanych funkcjonalnie i architektonicznie dużych budynków m.in. Naczelnej Dyrekcji, Dyrekcji Huty i Zakładu Doświadczalnego, Dyrekcji Zakładu Mechanicznego i Portierni (bramy) był inż. Jan Bitny-Szlachta[5].
Podczas okupacji niemieckiej zakłady w 1939 roku zostały przejęte przez Niemcy i włączone do koncernu Reichswerke Hermann Göring jako Werk Stalowa Wola[6]. W czerwcu 1940 roku zakłady zostały przemianowane na ''Stahlwerke Braunschweig Werk Stalowa Wola''[7]. Produkowano tam m.in. działa przeciwlotnicze 88 mm[8], elementy bomb lotniczych, pociski artyleryjskie, szybkostrzelne działka przeciwlotnicze 37 mm oraz peryskopy do łodzi podwodnych. Pod koniec wojny prowadzono przeróbki zdobytych radzieckich dział.
Kiedy w lipcu 1944 roku region został opanowany przez Armię Czerwoną, HSW była największym zakładem przemysłu ciężkiego w zdobytej części Polski. Zakłady i ich wyposażenie zostały jednak w dużym stopniu zniszczone lub ewakuowane przez odchodzących okupantów[8]. Mimo zniszczeń wykonano do końca wojny ponad 15 tys. części zamiennych do radzieckich pojazdów wojskowych i wykonano naprawy wielu dział i wozów pancernych[7]
Po II wojnie światowej 20 marca 1948 roku Zakłady Południowe zostały przemianowane na przedsiębiorstwo państwowe ''Huta Stalowa Wola''[7].
Lata 60. i 70. XX w.
W maju 1961 roku po utworzeniu Zjednoczenia Przemysłu Ciągników i Maszyn Rolniczych i podporządkowaniu HSW Zjednoczeniu miała ona być w pierwszej kolejności producentem urządzeń hutniczych i górniczych oraz maszyn ciężkich[7]. W 1967 zaproponowano Hucie podjęcie produkcji ciężkich maszyn budowlanych, 25 sierpnia 1967 roku zakład został podporządkowany Zjednoczeniu Maszyn Budowlanych Bumar, dając początek nowej specjalizacji HSW[7]
Dwa miesiąc później dyrektor HSW Zdzisław Malicki powiedział.
''Opracowany program przewiduje wykonanie w HSW 5 zasadniczych grup maszyn. Będą to więc maszyny do robót ziemnych, do budowy dróg, dźwigi samojezdne, ciągniki gąsienicowe oraz zespoły hydrauliczne i skrzynie biegów''[7]
W tym też czasie odbywała się produkcja zbrojeniowa, poszerzając stopniowo asortyment[8]. Produkowano głównie armaty i haubice na licencji radzieckiej, kalibru do 122 mm, dla Wojska Polskiego i na eksport[6]. Jednym z głównych produktów stała się armata czołgowa 100 mm D-10T czołgów rodziny T-54/T-55[8]. Oprócz dział, produkowano też wyrzutnie rakietowe kalibru 140 mm WP-8z i morskie WM-18[8].
W latach 60 i 70 XX wieku HSW opracowała i wdrożyła własne konstrukcje maszyn budowlanych[7].
- Hydrauliczna ładowarka kołowa Ł-3 (1969)[9]
- Hydrauliczna ładowarka kołowa Ł-31 (1971)[9]
- Kołowa ładowarka przegubowa Ł-3P „Mrówka” (1973)[9]
- Kołowa spycharka M-3 (1972-73)[9]
- Zgarniarko-równiarka ZgSH-201[7]
- Kołowa wywrotka NW-10 Mamut-200 (1972-75)[9]
- Równiarko- spycharka (1970)
W 1972 został utworzony Kombinat Przemysłowy Huta Stalowa Wola, w skład którego weszły też filie w Janowie Lubelskim, Leżajsku, Strzyżowie i Zaklikowie oraz fabryk w Suchedniowie i FM Radomsko. Przedsiębiorstwo zatrudniało ponad 20 tys. pracowników[10] Na początku lat 70 XX wieku dzięki współpracy kooperacyjnej z przedsiębiorstwami brytyjskimi, amerykańskimi i niemieckimi uzyskano licencje na nowe w Polsce rodzaje maszyn budowlanych w tym; dokumentację konstrukcyjną spycharek gąsienicowych International Harvester, betoniarek na podwoziu samochodowym Stteter, dźwigów Jones, Coles- Cranes i mostów napędowych Clark Equipment Co[9][7].
W grudniu 1974 sztandar Huty Stalowa Wola został odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy[11].
Lata 80. XX w.
Pod koniec lat 70. i na początku lat 80.[12] Huta Stalowa Wola, oprócz produkcji maszyn budowlanych i sprzętu artyleryjskiego, stała się znaczącym producentem opancerzonych pojazdów bojowych, a także stali jakościowych dla potrzeb prawie całego krajowego przemysłu obronnego. Wdrożono do produkcji m.in. transporter gąsienicowy MT-LB i haubicę samobieżną 2S1 Goździk, na licencji radzieckiej[8].
W lipcu 1984 Kombinat Przemysłowy „Huta Stalowa Wola” został wyróżniony wpisem do „Księgi zasłużonych dla województwa tarnobrzeskiego”[13].
Lata 90. XX w.
Po przemianach ustrojowych przystąpiono do restrukturyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstwa. 15 lipca 1991 roku przedsiębiorstwo państwowe Huta Stalowa Wola Kombinat Przemysłowy stało się jednoosobową spółką akcyjną Huta Stalowa Wola SA (HSW SA), w której całość akcji posiadał Skarb Państwa. Pod względem organizacyjnym zakład przeorganizowano w grupę kapitałową złożoną ze spółki dominującej i spółek zależnych.
Zakład Hutniczy i walcownia blach Huty Stalowa Wola zostały sprywatyzowane i w 2006 roku utworzyły odrębną spółkę, należącą do grupy Złomrex, HSW-Huta Stali Jakościowych SA (obecnie pod firmą Cognor SA Oddział HSJ w Stalowej Woli)[14].
XXI wiek
W wyniku restrukturyzacji HSW SA stała się największym polskim producentem maszyn budowlanych. Wieloletnie doświadczenie w produkcji sprzętu wojskowego uczyniło także z HSW SA wiodącego producenta dla krajowego przemysłu obronnego. Produkcja i sprzedaż maszyn budowlanych została przekazana w 2004 r. do nowo powstałej spółki HSW – Trading Sp. z o.o. Produkowane maszyny sprzedawane były pod marką HSW. Z dniem 1 kwietnia 2007 HSW-Trading Sp. z o.o. został włączony w struktury Huty Stalowa Wola SA.
W 2008 roku, w wyniku kontraktu z MON, rozpoczęto rozwijanie produktów wojskowych, takich jak samobieżna armatohaubica Krab, transporter minowania narzutowego Kroton oraz najnowszego wyrobu Centrum Produkcji Wojskowej (część HSW): wyrzutni rakiet Langusta[15][16].
Zdecydowano następnie pozostawić w HSW jedynie produkcję zbrojeniową i 1 lutego 2012 roku część produkująca maszyny cywilne HSW została sprzedana chińskiemu koncernowi Guangxi LiuGong Machinery Co. Ltd. Dzięki temu, spółka w okresie 2012-2016 przeprowadziła inwestycje w zakresie zwiększenia możliwości produkcji zbrojeniowej i unowocześnienia zakładu[6].
2 kwietnia 2012 Huta Stalowa Wola kupiła 100% udziałów w fabryce samochodów ciężarowych i specjalizowanych podwozi dla wojska Jelcz-Komponenty.
W styczniu 2014 roku właściciel – Skarb Państwa zdecydował o wniesieniu akcji Huty Stalowa Wola SA do powstałej krótko przed tym spółki akcyjnej Polska Grupa Zbrojeniowa w Radomiu, mającej być największym polskim producentem broni[17].
W tym samym roku w HSW SA zakończono prace projektowe związane z budową działa samobieżnego 155 mm na podstawie kołowej Kryl, wraz z systemem kierowania ogniem[18].
W 2016 roku ukończono budowę lufowni dla potrzeb m.in. programu haubicoarmaty Krab, co umożliwiło produkcję luf kalibru do 155 mm i długości do 11 m, przez co HSW dołączyła do nielicznych producentów w Europie Zachodniej posiadających takie możliwości[6]. W 2021 roku HSW otrzymała licencję na produkcję luf armat czołgowych 120 mm Rh120 L/44 czołgu Leopard 2, z chromowanym przewodem lufy[8].
1 grudnia 2021 roku z HSW połączono spółkę Wojskowe Zakłady Inżynieryjne w Dęblinie, włączając ją jako oddział w skład HSW[19].
Dnia 1 grudnia 2022 r. miała miejsce finalizacja procesu nabycia przez Hutę Stalowa Wola S.A. całości przedsiębiorstwa od Autosan sp. z o.o. z Sanoka. Od tego momentu zakład ten stał się częścią HSW i kontynuuje swoją działalność jako Huta Stalowa Wola S.A. Oddział Autosan[20]. Uruchomiono tam montaż pojazdu Jelcz 442.32, którego pierwsze egzemplarze opuściły sanocką fabrykę na przełomie 2024 i 2025 roku[21].
Z dniem 10 października 2023 Huta Stalowa Wola odkupiła ponownie majątek, bez produkcji maszyn, od chińskiego koncernu Guangxi LiuGong Machinery Co. Ltd[22]. Przejęty od LiuGong HSW – Zakład Zespołów Napędowych, to obecnie specjalnie utworzony nowy oddział pod nazwą: Huta Stalowa Wola S.A. Oddział I w Stalowej Woli, który znacząco zwiększy zdolności produkcyjne HSW S.A[23].
22 sierpnia 2024 roku otrzymała certyfikat uprawniający do serwisowania wyrzutni M903 Patriot. Zgodnie z umową licencyjną, ma prawo do serwisowania wyrzutni dla polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej, oraz Agencji Wsparcia i Zamówień NATO (NSPA), a także do produkcji części zamiennych[24].
Remove ads
Produkcja historyczna
Podsumowanie
Perspektywa
Produktem końcowym Huty Stalowa Wola SA były maszyny budowlane do prac ziemnych i drogowych (produkcja przejęta w 2012 przez Guangxi Liu Gong Machinery Co. Ltd. w Stalowej Woli.
- Koparka mechaniczna KM-602A (1967)[9]
- Hydrauliczna ładowarka kołowa Ł-3 (1969)[9]
- Hydrauliczna ładowarka kołowa Ł-31 (1971)[9]
- Żuraw samochodowy Hydros 30T (1971)[9]
- Betonomieszarka Stteter (1971)
- Kołowa ładowarka przegubowa Ł-3P „Mrówka” (1973)[9]
- Równiarko- spycharka M-3 (1972-73)[9]
- Kołowa wywrotka NW-10 Mamut-200 (1972-75)[10]
- Dźwig samojezdny Hydros T -351[7]
- Spycharka gąsienicowa TD-15C (1973)[9]
- Spycharka TD-8
- Spycharka gąsienicowa TD-20C[9]
- Ładowarka gąsienicowa 175C[9]
- Układacz rur TD-25CS[9]
- Układacz rur SB-85[7]
- Ciągnik TD-25M (1977)[9]
- Ładowarka 560
.jpg)
- Spycharka gąsienicowa TD-40 (1983)[7] (największa maszyna produkcji HSW o wadze 68 ton)
- Zgarniarko-równiarka ZgSH-201[7]
- Betoniarka stacjonarna BWW-252E[7]
- Skrzynia przekładniowa U-35 dla ZSRR[7].
- Wózek akumulatorowy Stal-258[7]
- Furgon elektryczny Stal 158 SA-1
- Wózek elektryczny EK-2
- Samochód Stal – 300
jak również sprzęt wojskowy[25]:
- Samobieżna haubica kalibru 122 mm Goździk,
- Transporter opancerzony MT-LB
- transporter rozpoznania inżynieryjnego TRI Hors,
- wóz pogotowia technicznego WPT Mors II
- opancerzony transporter sanitarny WEM Lotos
- transporter inżynieryjny TRI-D Durian rozwinięcie TRI Hors wyposażony dodatkowo w system likwidacji min,
- transporter minowania narzutowego Kroton
- zestaw przeciwlotniczy Sopel
- wóz dowodzenia obrony przeciwlotniczej Łowcza-3
- Transporter opancerzony Opal.
- Transporter BWO-40 (prototyp)
- Transporter BWP-40 (prototyp)
- Transporter LWB-23 Krak (prototyp)
Remove ads
Aktualne produkty przedsiębiorstwa
- 155mm Haubica Krab
- Wyrzutnia rakiet WR40 Langusta
- Samobieżny moździerz RAK
- Lekkie Podwozie Gąsienicowe
- Przeciwlotnicza armata automatyczna 35mm KDA dla PZA Loara i zdalnie Sterowany System Przeciwlotniczy ZSSP-35 Hydra
- M98 98 mm moździerz
- 120 mm moździerz ciągniony
- Transporter minowania narzutowego Kroton
- Spycharkoładowarka SŁ-34C[26]
- Koparkoładowarka 9.50M[26]
- ZSSW-30 (bezzałogowy system wieżowy z armatą 30 mm)[27]
- pływający bojowy wóz piechoty Borsuk[28]
- Pojazd Minowania Narzutowego BAOBAB-K[29]
- Artyleryjski kołowy wóz rozpoznawczy[30]
- Artyleryjski wóz dowodzenia na podwoziu kołowym
- Artyleryjski wóz dowodzenia na podwoziu gąsienicowym
- Wóz amunicyjny dla systemu artyleryjskiego Regina
- Gąsienicowy wóz dowódczo-sztabowy
- Wóz remontowy dla systemu artyleryjskiego Rak
Prace badawcze i rozwojowe
- Autonomiczne Podwozie Gąsienicowe prototyp 2008
- 155 mm haubica na podwoziu kołowym Kryl[31][32]
- System dowodzenia i kierowania ogniem dla modułu dywizjonowego haubic Kryl[31][32]
- Ciężki Bojowy Wóz Piechoty[33]
- Transporter opancerzony Waran[34]
- Transporter opancerzony Heron[35]
- Wóz ewakuacji medycznej (WEM)[36]
Struktura własnościowa HSW
Kapitał zakładowy Huty Stalowa Wola SA wynosi 324 946 782,75 zł (opłacony w całości) i dzieli się na 68 409 849 akcji o wartości nominalnej 4,75 zł każda (styczeń 2025)[4].
Akcjonariat
Udziałowcy (styczeń 2025)[4]:
- Polska Grupa Zbrojeniowa SA – 86,09%
- Skarb Państwa – 5,63%
- PGE Obrót S.A. – 0,84%
- ORLEN S.A. – 0,66%
- Pozostali drobni akcjonariusze – 6,78%
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads