Łąka Prudnicka
wieś w województwie opolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łąka Prudnicka (niem. Gräflich Wiese[4], cz. Lúka[5]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na pograniczu Gór Opawskich i Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Złoty Potok i potok Zamecki Potok.
| wieś | |
 Widok z mostu w Łące Prudnickiej. Widoczne m.in.: rzeka Złoty Potok, wieża kościoła, Góry Opawskie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
265–290 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2019) |
1292[1] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0502641 |
Położenie na mapie gminy Prudnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°18′37″N 17°31′42″E[3] | |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do ówczesnego woj. opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 1269 osób[7].
Geografia
Położenie
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 4,5 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Obniżenia Prudnickiego, u północnego podnóża Gór Opawskich, w otulinie Parku Krajobrazowego Góry Opawskie. Należy do Euroregionu Pradziad[8]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[9]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Złoty Potok i potok Zamecki Potok[10]. Leży na wysokości 265–290 m n.p.m.
Środowisko naturalne
W Łące Prudnickiej panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,9 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Łąki Prudnickiej wynoszą 625 mm. Dominują wiatry zachodnie[11].
Nazwa
Ze względu na tytuł szlachecki właścicieli wsi z rodu von Choltitz, do 1945 miejscowość nosiła niemiecką nazwę Gräflich Wiese (zapisywana również Wiese gräflich), którą tłumaczy się na Łąka Hrabiowska[12]. Polskojęzyczne czasopisma wydawane na Górnym Śląsku w tamtym okresie używały naprzemiennie tłumaczeń Łąka hrabiowska[13][14] i Łąki hrabiowskie[15][16]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Łąka[17]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości nazwę Łąka Prudnicka[18].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Weze (1481), Wiese (1536), Wizni (1573), Wiesse (1697), Wiese (1784), Wiese (1845), Łąka Hrabiowska (Wiese Gräflich) (1939)[19].
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Wieś została założona po roku 1241, kiedy miała miejsce kolonizacja okolicznych terenów po ich spustoszeniu przez najazd mongolski[20]. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z dokumentu z 1481[21]. W 1337 król czeski Jan Luksemburski odkupił od Albrechta z Fulštejnu ziemię prudnicką i przekazał ją księciu niemodlińskiemu Bolesławowi Pierworodnemu[22]. Miejscowość parokrotnie zmieniała właścicieli. W XV wieku książęta niemodlińscy wznieśli tu murowany zamek. W 1481 kasztelanię prudnicką wraz z Łąką Prudnicką zakupił rycerski ród panów z Wierzbnej[20].
W 1592 nowymi właścicielami wsi została rodzina Mettichów, a tutejszy zamek stał się centrem ich dóbr[23]. Mettichowie przeprowadzili kilka remontów rezydencji, a w 1712 lub 1735 ufundowali, jako jedną z pierwszych na Śląsku, stojącą przed zamkiem figurę św. Jana Nepomucena[21]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[24]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[25].
Anna i Maria von Mettich w 1829 sprzedały swoje zadłużone dobra generałowej Colomb. Rok później od Colomb Łąkę Prudnicką wraz z dobrami w Niemysłowicach, Chocimiu oraz Spalonym Dworem kupił Johann Karl Sedlnitzky von Choltitz herbu Odrowąż. Z powodu wystąpień chłopów w Łące Prudnickiej związanych z Wiosną Ludów w 1848 schronił się w Spalonym Dworze na kilka dni, a następnie powrócił na zamek w Łące Prudnickiej i wprowadził reformy dotyczące zniesienia pańszczyzny, oczynszowania chłopów[26].
Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu wspiętego lwa skierowanego w prawo, trzymającego widły, a w otoku napis: GEMEINDE WIESE, GRÄFL. / KREIS NEUSTADT, O.-SCHL. (pol. Gmina Łąka Prudnicka / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[27]. W XIX wieku we wsi powstała przydrożna kapliczka (ob. przy ul. Nad Złotym Potokiem 92)[28].
Łąkę Prudnicką wielokrotnie nawiedzały powodzie i lokalne podtopienia[29]. 10 lipca 1903 Łąkę Prudnicką i okoliczne miejscowości nawiedziła ogromna powódź. W dolnej części wsi powstało rozlewisko, a mieszkańcy, którzy weszli na dachy domów, byli ewakuowani przez wojsko. Zginął tu wtedy 9-letni chłopiec[30]. Powódź zniszczyła zabudowania 19 gospodarstw i drogę do zamku w górę rzeki[31]. Następna duża powódź miała miejsce w 1938[29].
Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 2442 mieszkańców Łąki Prudnickiej 2403 posługiwało się językiem niemieckim, 26 językiem polskim, a 11 było dwujęzycznych[32]. W 1929 w Łące Prudnickiej powstał pomnik upamiętniający stu mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej[33]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Łąka Prudnicka znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[32]. W czasie III powstania śląskiego w zamku w Łące Prudnickiej mieścił się niemiecki sąd kapturowy. Polaków skazanych przez sąd rozstrzeliwano w pobliskim Lesie Niemysłowickim[34].
.jpg)
7 października 1938 przez Łąkę Prudnicką przejeżdżali m.in. Adolf Hitler i feldmarszałek Hermann Göring, którzy po wizytacji Kraju Sudetów udali się do Prudnika na pociąg, którym wrócili do Berlina[35]. Według Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, podczas II wojny światowej w Łące Prudnickiej zamordowano 5 obywateli Polski[36]. W styczniu 1945 przez Łąkę Prudnicką przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców. SS-mani zarządzili postój obok wsi. Po odpoczynku jeden z więźniów nie miał siły się podnieść. Udało mu się przekonać SS-mana, by ten go nie zabijał. Wówczas postanowił zastrzelić go członek Hitlerjugend, jednak zrezygnował gdy w obronie więźnia stanęła miejscowa kobieta. Ostatecznie więźnia zabił ukraiński nacjonalista. Na polecenie sołtysa Łąki Prudnickiej, robotnicy przymusowi z Polski i Związku Radzieckiego zwozili na saniach zwłoki zabitych więźniów i grzebali je w lejach po bombach bądź w piaskowniach (27 kwietnia 1946 przeprowadzono ich ekshumację)[37]. Amerykańskie lotnictwo przeprowadzało bombardowania w okolicy Łąki Prudnickiej. Ostatni niemiecki mieszkaniec zamku, Hermann von Choltitz, opuścił Łąkę Prudnicką w marcu 1945 w obawie przed zbliżającym się frontem[38]. 22 marca 1945 wieś została zajęta przez 77 i 153 Pułk Strzelecki 80 Dywizji Armii Czerwonej. Łąkę Prudnicką bronił 434 i 339 Pułk Piechoty Wehrmachtu oraz liczne bataliony Volkssturmu[39]. Niemcy bez powodzenia przeprowadzili cztery kontrataki na wieś poprzedzone zmasowanym ostrzałem artyleryjskim[40].
Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[41]. Wówczas w Łące Prudnickiej została osiedlona część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich – z Kamienopola koło Lwowa oraz z Chodaczkowa Wielkiego koło Tarnopola na terenie obecnej Ukrainy[42][43]. Sołtysem wsi został Bolesław Kolber, zabity 19 maja 1945 przez dwóch mężczyzn[44]. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód 28 listopada 1945[45].
W latach 1945–1950 Łąka Prudnicka należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Moszczanka[46], a w latach 1954–1972 do gromady Moszczanka[47]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Prudniku[48].
W 1947 we wsi powstało przedszkole. Znajdowało się w budynku, w którym następnie był Wiejski Dom Kultury. W 1985 przedszkole zostało przeniesione do placówki na ul. Głuchołaskiej 17[49]. W 1960 rozpoczęto budowę kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej, która została ukończona w 1964. Budowę kościoła w Łące Prudnickiej planowano już w 1939[50].
Po 1945 został rozebrany pomnik poświęcony ofiarom I wojny światowej. Z inicjatywy polskich mieszkańców wsi i potomków niemieckich mieszkańców przedwojennych, na wniosek burmistrza Franciszka Fejdycha, w 2009 pomnik został przywrócony na swoje dawne miejsce, odrestaurowany i odbudowany w dawnym kształcie, z wyjątkiem jego górnej części przedstawiającej Krzyż Żelazny i napis Unseren tapferen Helden! (pol. Chwała naszym bohaterom!), która została ustawiona za pomnikiem ze względu na brak zgody na pełną odbudowę. Odbudowie sprzeciwiali się lokalni przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, według których renowacja pomnika była „sprzeczna z tradycją katolicką” i jednoznaczna z propagowaniem symboli faszystowskich[33].
Podczas powodzi w lipcu 1997 w Łące Prudnickiej powstało wielkie rozlewisko, utworzył się zator. Zawaliły się dwa domy[51]. Ze wsi ewakuowane były 72 osoby[52]. W 1999 Łąka Prudnicka przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[53]. W 2020 w Łące Prudnickiej, w miejscu dawnej restauracji Reinholda Heisiga[54], otwarto centrum społeczno-kulturalne. W budynku znalazł się Wiejski Dom Kultury, filia gminnej biblioteki publicznej, przedszkole, remiza ochotniczej straży pożarnej i sala gimnastyczna[55].
Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[56].
Podczas powodzi 15 września 2024 wieś została częściowo zalana[57]. Woda podmyła podpory kładki przy kościele i zniszczyła jej początkowe fragmenty. Zniszczona została część ul. Jana Pawła II i fragment kładki kratownicowej. Powstały dziury przy kładce w pobliżu ruchomej szopki. Woda spływająca z pól uprawnych dokonała zniszczeń na terenie posesji[58].
Przynależność państwowa i administracyjna
Mieszkańcy
Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej oraz z centralnej Polski (teren późniejszych województw krakowskiego i nowosądeckiego)[59].
Według Narodowego Spisu Powszechnego w 2011 Łąka Prudnicka liczyła 1269 mieszkańców, co czyni ją największą wsią gminy Prudnik.
Liczba mieszkańców wsi
- 1871 – 1721[60]
- 1885 – 2025[61]
- 1900 – 2085[62]
- 1905 – 2321[63]
- 1933 – 2226[64]
- 1939 – 2105[64]
- 1940 – 2121[65]
- 1966 – 1305[66]
- 1998 – 1229[7]
- 2002 – 1317[7]
- 2009 – 1265[7]
- 2011 – 1269[67]
- 2013 – 1292[68]
- 2019 – 1292[1]
Liczba mieszkańców
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[69]:
- kaplica przydrożna, z XIX w., wypisana z księgi rejestru
- zespół zamkowy, z XVI w., z poł. XIX w.:
- zamek w Łące Prudnickiej pochodzi z XV w., został przebudowany w XVI w. oraz w latach 1615–1617 w stylu renesansu. Od XVI w. do 1825 w rękach rodu Mettich jako centrum ich dóbr. Przebudowa neogotycka w latach 1875–1883 (Wieża zamkowa). Od paru lat popadający w ruinę. Ostatnim niemieckim właścicielem zamku był urodzony w Łące Prudnickiej generał piechoty Dietrich von Choltitz. W 2006 roku zamek został zlicytowany przez komornika.
- park.
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Łące Prudnickiej chronione są ponadto[70]:
- zespół zamkowy
- ruina baszty
- mur ogrodzeniowy
Kaplica przydrożna
Ruiny zamku
Park
,_XIX_w.,_Łąka_Prudnicka_2020.08.17_01.jpg)
Pomniki i obiekty upamiętniające
- Pomnik poległych w I wojnie światowej – pomnik w Łące Prudnickiej powstały w 1929 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Powalony w 1945, częściowo odbudowany w 2009[71].
- Pomnik Jana Nepomucena – pomnik przed zamkiem w Łące Prudnickiej, wzniesiony w 1712 lub 1735 przez rodzinę Mettichów jako jeden z pierwszych na Śląsku pomników Jana Nepomucena[21][72].
Pomnik poległych w I wojnie światowej
Pomnik poległych w I wojnie światowej
Pomnik Jana Nepomucena
.jpg)
Gospodarka
Budynki dawnego folwarku w Łące Prudnickiej przejęła Stadnina Koni Prudnik[73]. W 1949 rozpoczęto tu hodowlę koni, przeniesionych z Janowa Podlaskiego i Prószkowa[74]. W Łące Prudnickiej siedzibę ma firma Zakład Tapetowo-Malarski Lenart Mieczysław, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[75].
Łąka Prudnicka wraz z całą gminą Prudnik podlega pod inspektorat ZUS w Prudniku[76].
Transport
Podsumowanie
Perspektywa
Transport drogowy
Przez Łąkę Prudnicką przebiega droga krajowa
Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn-Koźle – Pyskowice
W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1617O relacji Łąka Prudnicka – Moszczanka – Starowice oraz nr 1618O relacji Łąka Prudnicka – Moszczanka – Pokrzywna[77].
Transport autobusowy
Łąka Prudnicka posiadają połączenia autobusowe z Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem, Nysą, Opolem, Prudnikiem, Wrocławiem. We wsi znajdują się cztery przystanki autobusowe – „Łąka Prudnicka I”, „Łąka Prudnicka II”, „Skrz. 1”, „Skrz. 2”[78].
Transport autobusowy w Łące Prudnickiej obsługiwany był przez PKS Prudnik[79]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[80]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[81], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[82]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[83]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Łące Prudnickiej i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[84]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[85].
Oświata
W Łące Prudnickiej przy ul. Głuchołaskiej 13 znajduje się Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia „Złoty Potok”[86], a przy ul. Głuchołaskiej 17 Publiczne Przedszkole „Pod Kasztanem”[49]. W 2018 powstało przedszkole przy ul. Nad Złotym Potokiem 52. W tym samym budynku znajduje się remiza OSP Łąka Prudnicka, dom kultury i hala sportowa[87].
Kultura
We wsi działa Wiejski Dom Kultury, będący placówką kulturalno-oświatową. WDK jest organizatorem zajęć plastycznych, rytmicznych i retoryki. Podlega pod Prudnicki Ośrodek Kultury[88]. Dom kultury znajduje się przy ul. Nad Złotym Potokiem 52[87]. W marcu 2024 w Łące Prudnickiej otwarta została Regionalna Izba Pamięci im. Jana Trybuły[89].
Religia
W Łące Prudnickiej znajduje się katolicki kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, który jest siedzibą parafii Matki Boskiej Częstochowskiej (dekanat Prudnik)[90].
Sport
Przy ul. Nad Złotym Potokiem 52 znajduje się hala sportowa[87].
W Łące Prudnickiej działa klub piłkarski LZS Łąka Prudnicka. W swojej historii występował najwyżej w klasie A[91]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[92]. W 1955 z inicjatywy Andrzeja Trybuły i Horsta Treimera powstała sekcja kolarska LZS Łąka Prudnicka. Do klubu należeli m.in. Erwin Chmiel i Franciszek Surmiński, który reprezentując klub zdobył mistrzostwo Polski w 1961 w jeździe drużynowej na 100 km i brązowy medal w 1960. Sekcję kolarską przekazano do LKS Zarzewie Prudnik 4 czerwca 1964 i zakończyła działalność[93].
11 lipca 2012 przez Łąkę Prudnicką przebiegała trasa wyścigu Tour de Pologne[94].
Turystyka
Podsumowanie
Perspektywa
Atrakcją turystyczną wsi jest ruchoma szopka bożonarodzeniowa, zbudowana przez Jana Trybułę w 1947. Obecnie znajduje się w specjalnym budynku przy ul. Nad Złotym Potokiem 88[95].
W Łące Prudnickiej znajduje się ośrodek rekreacyjno-biznesowy „Biała Akacja Resort & Business”[96]. We wsi funkcjonują dwa gospodarstwa agroturystyczne: „Złoty Potok" i „Końskie Zacisze”[97].
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Łące Prudnickiej[98].
15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Łąkę Prudnicką prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[99].
Szlaki turystyczne
Przez Łąkę Prudnicką prowadzi szlak turystyczny[100][101]:
Prudnik – Wieszczyna – Trzebina (19,5 km): Prudnik (stacja kolejowa) – Łąka Prudnicka – Trupina – Wieszczyna – Trzebina
Szlaki rowerowe
Przez Łąkę Prudnicką prowadzą szlaki rowerowe[100][102]:
Wokół Lasu Prudnickiego – Pętla I (20 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Wieszczyna – Dębowiec – Prudnik- Prudnik – Pokrzywna (10 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Pokrzywna
- Łąka Prudnicka – Niemysłowice (6 km)
Bezpieczeństwo
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Łące Prudnickiej działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Prudniku[103]. Jednostka OSP została założona w marcu 2010[104].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 7 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[105].
Teren wsi, jak i całej gminy Prudnik, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[106]. Gminę Prudnik obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[107].
Ludzie związani z Łąką Prudnicką
- Hermann von Choltitz (1868–1945) – starosta powiatu prudnickiego, urodzony w Łące Prudnickiej
- Joseph Schweter (1874–1954) – ksiądz katolicki, historyk Kościoła na Śląsku, urodzony w Łące Prudnickiej
- Dietrich von Choltitz (1894–1966) – generał piechoty, wojenny gubernator Paryża w czasie II wojny światowej, urodzony w Łące Prudnickiej
- Dariusz Madera (ur. 1975) – menedżer i urzędnik państwowy, wicewojewoda opolski, zamieszkały w Łące Prudnickiej
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.