Loading AI tools
polski generał Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wacław Teofil Stachiewicz (ur. 19 listopada[1] 1894 we Lwowie, zm. 12 listopada 1973 w Montrealu) – generał brygady Wojska Polskiego, szef Sztabu Głównego (1935–1939), pisarz wojskowy. W 1964 awansowany do stopnia generała dywizji przez władze emigracyjne.
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1946 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
szef Sztabu Głównego |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Syn Teofila, lekarza, i Anieli z Kirchmayerów (stryjecznej siostry Kazimierza Kirchmayera, ojca Jerzego). Brat Marii i Juliana, także oficera Wojska Polskiego. Był uczniem C. K. V Gimnazjum we Lwowie. Jerzy Kirchmayer tak scharakteryzował przyszłego generała: „Wacek był tylko o rok starszy ode mnie. Delikatnego zdrowia, mniej przystojny od swego starszego rodzeństwa, wyróżniał się nieprawdopodobnymi postępami w naukach. Z roku na rok miewał na świadectwach tylko stopnie bardzo dobre i celujące z odznaczeniem. Stopień dobry uważałby za klęskę. Mówiono o nim, że jest najlepszym uczniem nie tylko w V gimnazjum, do którego uczęszczał, ale w ogóle w całym Lwowie. Wacek cierpiał na bóle głowy i wujostwo Teofilowie obawiali się, że powodem tego jest zbyt forsowna nauka. Dlatego byli radzi, ilekroć mogli go przywieźć na Pasieki. Bawiliśmy się wówczas w Indian, dzielnych Osagów i złych Pawnisiów, w Wołodyjowskich, Longinusów i Kmiciców. Były to kochane czasy”.
Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia w zakresie geologii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. W 1912 wstąpił do Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, w którym ukończył szkoły podoficerską i niższą oficerską. Z racji posiadanego wykształcenia specjalizował się w wykorzystywaniu kartografii i topografii dla potrzeb wojskowych.
Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Dowodził plutonem w V batalionie 1 pułku I Brygady Legionów. 9 października 1914 awansowany do stopnia podporucznika. Następnie na dwa miesiące oddelegowany do tworzenia struktur niepodległościowej organizacji na terenie Królestwa Polskiego. W lutym 1915 przeniesiony do 5 pułku, w którym walczył na froncie dowodząc 4 kompanią. Został ranny w bitwie pod Konarami w maju 1915. W Legionach pełnił m.in. funkcje dowódcy batalionu i adiutanta (szefa sztabu) pułku. W marcu 1917 ukończył Kurs Oficerów Sztabu Generalnego przy Inspektoracie Polskich Sił Zbrojnych w Warszawie.
Po kryzysie przysięgowym w sierpniu 1917 został wcielony do armii austriackiej w stopniu sierżanta i odkomenderowany na front włoski. W marcu 1918 na rozkaz Komendanta Głównego POW, Edwarda Śmigłego-Rydza, zdezerterował z frontu i dotarł do Warszawy, gdzie objął stanowisko szefa sztabu Komendy Naczelnej nr I POW.
W odrodzonym Wojsku Polskim pełnił funkcje szefa Oddziału I i zastępcy szefa sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa, oficera łącznikowego Naczelnego Dowództwa WP przy Dowództwie III Korpusu Armii Polskiej we Francji, szefa wydziału w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych, szefa Sekcji Organizacyjnej w Oddziale I Sztabu MSWojsk. Podczas ofensywy sowieckiej, w maju 1920 został szefem Oddziału I, a następnie II Sztabu Armii Rezerwowej gen. Sosnkowskiego. Pełnił tam także funkcje oficera operacyjnego.
Po rozwiązaniu Armii Rezerwowej wrócił do ministerstwa jako szef Sekcji Organizacyjnej, a następnie Wydziału Organizacyjnego Oddziału I Sztabu Generalnego WP. W październiku 1921 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej (Ecole Superieure de Guerre) w Paryżu i odbył staż liniowy we Francji. 1 lutego 1924 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko asystenta z jednoczesnym odkomenderowaniem na cztery miesiące do Biura Ścisłej Rady Wojennej[2]. 3 listopada 1925 przesunięty został ze stanowiska asystenta na stanowisko wykładowcy[3]. W kwietniu 1926 objął stanowisko szefa Oddziału I Sztabu Generalnego. 25 czerwca 1927 został mianowany I oficerem sztabu Inspektoratu Armii[4]. Następnie, został skierowany do służby liniowej. Od stycznia 1928 był dowódcą 27 pułku piechoty w Częstochowie. 28 stycznia 1929 mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie[5]. 12 grudnia 1933 mianowany dowódcą 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie[6].
26 stycznia 1935, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych Józefa Piłsudskiego, został awansowany przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego na stopień generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 1. lokatą w korpusie generałów[7]. Była to ostatnia nominacja generalska podpisana przez Marszałka Piłsudskiego. 5 czerwca 1935 zwolniony ze stanowiska dowódcy 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie i mianowany szefem Sztabu Głównego WP (zamieniony miejscami z gen. bryg. Januszem Gąsiorowskim)[8]. Z dniem 24 czerwca 1935 objął urzędowanie[9]. Został jednym z najbliższych współpracowników nowego generalnego inspektora sił zbrojnych, gen. dyw. Edwarda Śmigłego-Rydza. Na tym stanowisku podjął intensywne prace nad opracowaniem planu przebudowy i modernizacji wojska, nadzorował prace nad nowym planem mobilizacyjnym „W” oraz koordynował prace nad planem wojny z ZSRR (plan „Wschód”), a od 4 marca 1939 także z Niemcami (plan „Zachód”).
W okresie II Rzeczypospolitej został osadnikiem wojskowym w powiecie kosowskim[10].
W momencie wybuchu wojny automatycznie objął stanowisko szefa Sztabu Naczelnego Wodza, marsz. Śmigłego-Rydza. Po ewakuacji Naczelnego Wodza do Brześcia gen. Stachiewicz pozostał w Warszawie do 9 września w celu koordynacji obrony linii środkowej Wisły, po czym dołączył do sztabu w Brześciu. Na rozkaz Naczelnego Wodza 18 września 1939 przekroczył ze sztabem granicę rumuńską, gdzie został internowany w Stanic-Prahova koło Ploeszti. W styczniu 1940 uciekł z internowania i przez Bukareszt trafił do Jugosławii, skąd na rozkaz gen. Kukiela udał się do Algieru.
Na skutek nacisków gen. Sikorskiego został internowany przez władze francuskie w Algierze. 6 listopada 1943 został wezwany przez nowego Naczelnego Wodza, gen. Kazimierza Sosnkowskiego do Londynu, gdzie jednak przebywał do końca wojny bez jakiegokolwiek przydziału. Po wojnie, w grudniu 1946 został zdemobilizowany.
W grudniu 1948 przeniósł się do Kanady, do Montrealu, gdzie zamieszkał ponownie z przebywającymi tam żoną i dziećmi[11]. Poświęcił się pracy pisarskiej i badawczej nad polskimi przygotowaniami do wojny. Naczelny Wódz, gen. broni Władysław Anders, mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z 1 stycznia 1964. Zmarł 12 listopada 1973 w Montrealu na atak serca. Został pochowany na tamtejszym Mount Royal Cemetery[12].
Według redaktora „Kuriera Wileńskiego” Kazimierza Okulicza, w okresie wileńskim wolnomularz, członek loży Tomasz Zan w Wilnie[13], źródła rodzinne nie potwierdzają tej informacji.
Jego żoną była Wanda z domu Abraham (1895–1995), córka prof. Władysława Abrahama, siostra gen. bryg. Romana Abrahama, działaczka kulturalna w Kanadzie), miał dwóch synów (Bogdana i Juliusza[14][15]) i córkę (Ewę).
W 2004 został patronem Dyżurnej Służby Operacyjnej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Generał Wacław Stachiewicz występuje w filmie Operacja Himmler z 1979 w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego. Odtwórcą tej roli był Tomasz Zaliwski.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.