Operacja wschodniokarpacka
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Operacja wschodniokarpacka – zaczepna operacja wojsk radzieckich, przeprowadzona na froncie wschodnim w Karpatach w dniach 8 września – 28 października 1944 siłami 2 Frontu Ukraińskiego i 4 Frontu Ukraińskiego. Operacja była kontynuacją operacji lwowsko-sandomierskiej.
II wojna światowa, front wschodni | |||
Jeden z pomników bitwy o przełęcz dukielską po słowackiej stronie | |||
Czas | |||
---|---|---|---|
Miejsce | |||
Terytorium | |||
Wynik |
zwycięstwo ZSRR | ||
Strony konfliktu | |||
| |||
Dowódcy | |||
| |||
Siły | |||
| |||
Położenie na mapie Europy | |||
49,417618°N 21,699371°E |
2. Frontem dowodził marszałek Iwan Koniew, a 4. Frontem gen. Iwan Pietrow. Siły radzieckie liczyły 246 tysięcy żołnierzy. Ze strony niemieckiej broniła się grupa armijna pod dowództwem gen. Gottarda Heinrici, w tym 1 Armia Pancerna, w sile ogółem około 300 tysięcy żołnierzy.
22 czerwca 1944 w wyniku wielkiej „operacji Bagration”, nastąpiła likwidacja całego zgrupowania Armii Środek. Podczas operacji, swojego głównodowodzącego docenił sam Adolf Hitler, polecając ewakuować go z kotła drogą lotniczą i powierzając dowództwo formacji przygotowujących obronę linii Karpat – Linia Arpada, nazwanej – Grupą Armii Heinrici. Zgrupowanie składało się z 1 Armii Pancernej, 1 Armii Węgierskiej, 17 Armii, XI Korpusu Armijnego (w rejonie Dukli), XXIV Korpusu Pancernego, wzmocnionego 1 Dywizją Pancerną, 8 Dywizją Piechoty oraz 208 Dywizją Piechoty.
Operacja wschodniokarpcka składała się z dwóch podoperacji: operacji dukielsko-preszowskiej niem. Karpaten-Dukliner Operation oraz operacji użhorodzkiej (inaczej debreczyńskiej) niem. Karpaten-Uschgoroder Operation.
Przygotowania do operacji dukielskiej zostały wykonane w bardzo krótkim czasie, miały na celu wsparcie powstania słowackiego. Szczególnie ciężkie walki toczyły się na Przełęczy Dukielskiej, od 6 października 1944. W ciągu dwóch miesięcy zmagań udało się 1. Frontowi Ukraińskiemu zająć tylko 30–35 km głębokości frontu niemiecko-węgierskiego. W krwawych walkach 8 września została zdobyta Machnówka i Wrocanka, a 10 września Draganowa i Sulistrowa.
Operacja użhorodzka została przeprowadzona siłami 4. Frontu Ukraińskiego, miała na celu zajęcie Niziny Węgierskiej oraz otoczenie niemieckich wojsk w Transylwanii. W wyniku operacji zajęty został Debreczyn przez 2. Front Ukraiński. W dniu 26 października armie radziecki opanowały Mukaczewo, 27 października Użhorod, 29 października zajęty został Czop.
W wyniku postępu Armii Czerwonej na froncie wschodnim, w dniu 29 sierpnia 1944 wybucha na Słowacji proradzieckie powstanie skierowane przeciwko III Rzeszy oraz rządowi premiera Józefa Tiso. Po przejściu części wojska słowackiego na stronę powstańców, premier Tiso, zdając sobie sprawę, że jego siły nie zdołają stłumić powstania, zdecydował się zdemobilizować armię Republiki i poprosić Niemców o pomoc w zaprowadzeniu „porządku” w kraju. W konsekwencji, na terytorium Słowacji wkroczył Wehrmacht i SS, bezwzględnie tłumiąc powstanie. Walki powstańcze trwały do 28 października 1944.
W zdobytym przez wojska radzieckie Lesku w okresie operacji znajdował się sztab głównodowodzącego Armii Czerwonej. Tu 17 października 1944, równolegle z wydarzeniami na Słowacji dowódca 1. Armii węgierskiej gen. Béla Miklós, późniejszy premier Węgier wezwał przez radio, po wcześniejszej dezercji, oddziały węgierskie do zmiany frontu i przyłączenia się do Armii Czerwonej. W zdobytym przez Rosjan Debreczynie odbywało się następnie posiedzenie węgierskiego Tymczasowego Zgromadzenia Narodowego, tutaj też działał przez 100 dni Tymczasowy Rząd Narodowy Węgier w czasie, gdy wojska radzieckie zdobywały Budapeszt.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.