48 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych

48 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych (48 pp) – oddział piechoty Armii Polskiej we Francji i Wojska Polskiego II RP.

Ten artykuł dotyczy 48 Pułku Piechoty II RP. Zobacz też: 48 Pułk Piechoty - inne pułki piechoty z numerem 48.

48 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	Strzelców Kresowych
Tradycje
Święto	11 września
Nadanie sztandaru	29 września 1924
Rodowód	6 Pułku Strzelców Polskich 6 Pułk Strzelców Pieszych
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Etienne Blondel
Ostatni	płk Walenty Nowak
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa o przedmoście warsz. (13–16 VIII 1920) bitwa pod Małorytą (10-11 IX 1920) kampania wrześniowa bitwa pod Jaworowem (15–16 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja	Stanisławów
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	11 Karpacka Dywizja Piechoty

Formowanie i walki

5 marca 1919 w gminie Martigny-les-Bains we Francji, na bazie 279 pułku piechoty 2 Dywizji Marokańskiej, sformowany został 6 pułk strzelców polskich. Jednostka podporządkowana została dowódcy 2 Dywizji Strzelców Polskich, która z kolei wchodziła w skład I Korpusu Armii Polskiej. W końcu kwietnia tego roku oddział został przetransportowany koleją do Polski. Z chwilą powrotu do kraju jednostka został przemianowana na 6 pułk strzelców pieszych. 1 września 1919, w wyniku zjednoczenia Armii Polskiej we Francji z Wojskiem Polskim, oddział przemianowany został na 48 pułk Strzelców Kresowych, a 2 Dywizja na 11 Dywizję Piechoty.

W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Stanisławowie^[1].

Osobny artykuł: Organizacja pułku piechoty Wojska Polskiego II RP.

Mapy walk pułku

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Kawalerowie Virtuti Militari

Order Virtuti Militari

Osobny artykuł: Kawalerowie Virtuti Militari 1914–1921.

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari[2]
plut. Michał Białecki	plut. Józef Cymmer	sierż. Leonard Czapski
sierż. Wawrzyniec Dolata	kpt. Stanisław Grodzicki	kpr. Kazimierz Gross
st. szer. Antoni Grzelczyk	szer. Jan Jakubowski	kpr. Stanisław Kałkus
st. sierż. Stanisław Kapczyński	szer. Roman Kostyszyn	por. Władysław IV Kowalski
płk Kazimierz Łukoski	szer. Tomasz Michalak	kpr. Jan Nowak
ppor. Jan Roskosz	kpr. Tomasz Rupa	por. Henryk Sobolewski[a]
plut. Jan Tomczak	ppor. Józef Żak

Pułk w okresie pokoju

W okresie międzywojennym 48 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr VI^[5] w garnizonie Stanisławów^[6], jego batalion zapasowy w Łukowie. Wchodził w skład 11 Karpackiej Dywizji Piechoty^[7].

Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 11 września, jako datę święta pułkowego^[8]. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę bitwy pod Małorytą stoczonej w roku 1920^[9].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 48 pułk piechoty zaliczony został do typu III pułków piechoty o stanach zbliżonych do wojennych. Na czas wojny przewidywany był do działań osłonowych. Corocznie otrzymywał około 1010 rekrutów. Jego obsadę stanowiło 68 oficerów i 2200 podoficerów i żołnierzy^[10].

24 lipca 1930 roku w Dniestrze koło Beremian, w powiecie buczackim, utonął st. sierż. Julian Oczko były żołnierz 6 pp Leg^[b].

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[11][c]:
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku	płk Walenty Nowak
I zastępca dowódcy	vacat
adiutant	por. Tadeusz Ludwik Swoboda
starszy lekarz	mjr dr Tadeusz Stefan Daszkiewicz
młodszy lekarz	por. lek. Ludwik Andrzej Firlej
II zastępca dowódcy (kwatermistrz)	ppłk Franciszek Głowacki
oficer mobilizacyjny	kpt. Franciszek Dutkiewicz
zastępca oficera mobilizacyjnego	por. Teofil Stępień
oficer administracyjno-materiałowy	kpt. adm. (piech.) Izydor Rozenman
oficer gospodarczy	kpt. int. Kazimierz Uryga
oficer żywnościowy	p.o. chor. Józef Kochański
oficer taborowy[d]	por. tab. Franciszek Józef Bednarski
kapelmistrz	ppor. rez. pdsc. Jan Franciszek Rybarczyk
dowódca plutonu łączności	kpt. Stanisław Andrzejczyk
oficer plutonu	por. Włodzimierz Jan Krasij
dowódca plutonu pionierów	por. Władysław Bałaj
dowódca plutonu artylerii piechoty	por. art. Antoni Makowski
dowódca plutonu ppanc.	ppor. Bronisław Jerzy Cembala
dowódca oddziału zwiadu	por. Czesław Hanus
I batalion
dowódca batalionu	mjr Andrzej Kołodziejczyk
dowódca 1 kompanii	kpt. Wilhelm Stanisław Zitta
dowódca plutonu	ppor. Paweł Bartoszek
dowódca plutonu	ppor. Wojciech Jan Strzępek
dowódca 2 kompanii	kpt. Zygmunt Czechowski
dowódca plutonu	ppor. Bronisław Nitka
dowódca plutonu	chor. Józef Marciniak
dowódca 3 kompanii	por. Zbigniew Tadeusz Jaworski
dowódca plutonu	chor. Marian Jagielski
dowódca 1 kompanii km	kpt. Jan Adam Niedzielski
dowódca plutonu	por. Stanisław Edmund Będzikowski
dowódca plutonu	ppor. Edmund Tadeusz Pankowski
II batalion
dowódca batalionu	mjr Stanisław Józef Hołubowicz
dowódca 4 kompanii	kpt. Ludwik Jan Talarczak
dowódca plutonu	por. Bronisław Horodyski
dowódca 5 kompanii	kpt. Ignacy Jan Lubczyński
dowódca plutonu	por. Edmund Kowacz
dowódca plutonu	ppor. Mieczysław Franciszek Wroński
dowódca 6 kompanii	kpt. Władysław Banaszkiewicz
dowódca plutonu	ppor. Antoni Bolesław Popiel
dowódca plutonu	ppor. Stanisław Bronisław Żak
dowódca 2 kompanii km	kpt. Marian Gramiak
dowódca plutonu	por. Michał Kwieciński
III batalion
dowódca batalionu	mjr dypl. Ludwik Sadowski
dowódca 7 kompanii	kpt. Edward Sidorowicz
dowódca plutonu	por. Tadeusz Julian Taradaj
dowódca 8 kompanii	kpt. Karol Józef Skerl
dowódca plutonu	por. Michał Franciszek Lenar
dowódca 9 kompanii	kpt. Józef Adolf Josse
dowódca plutonu	ppor. Jan Korneliusz Deptała
dowódca 3 kompanii km	kpt. Mieczysław Bała
dowódca plutonu	por. Józef Świecimski
na kursie	por. Stanisław Pizarski
na kursie	por. Marian Franciszek Mac
na kursie	ppor. Stanisław Marian Lech
Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 11 DP
dowódca	mjr Edward I Szymański
dowódca plutonu	por. Jan Biłowus
dowódca plutonu	por. Tadeusz Paczkowski (49 pp)
dowódca plutonu	por. Jan Kazimierz Siewierski
dowódca plutonu	ppor. Zdzisław Henryk Cepak
48 obwód przysposobienia wojskowego „Stanisławów”
kmdt obwodowy PW	mjr piech. Władysław Welz[e]
kmdt miejski PW Stanisławów	ppor. kontr. piech. Bohdan Jarynowski
kmdt powiatowy PW Stanisławów	kpt. piech. Edward Jerzy Grabałowski[f]
kmdt powiatowy PW Kałusz	kpt. adm. (piech.) Leon I Wilczewski[g]
kmdt powiatowy PW Tłumacz	kpt. piech. Jerzy Tadeusz Dunin-Bartodziejski[h]

Pułk w kampanii wrześniowej

Marsze i boje

W kampanii wrześniowej 1939 walczył w składzie macierzystej 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Bronił pozycji na linii Wisłoki, Wisłoka oraz Sanu.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[13]
Stanowisko etatowe	Stopień, imię i nazwisko	Uwagi
Dowództwo
dowódca	płk piech. Walenty Nowak
I adiutant	kpt. Karol Skerl
II adiutant	N.N.
oficer informacyjny	ppor. rez. Bruno Szmidt
oficer łączności	kpt. Stanisław Andrzejczyk
kwatermistrz	kpt. Izydor Rozenman
oficer płatnik	NN
oficer żywnościowy	NN
naczelny lekarz	NN
kapelan	NN
dowódca kompanii gospodarczej	por. rez. Mieczysław Żelisko
I batalion
dowódca batalionu	mjr Andrzej Kołodziejczyk	ciężko ranny 15 IX 1939 Łukowa–Podsośnina[14]
adiutant batalionu	NN
dowódca 1 kompanii strzeleckiej	kpt. Władysław Banaszkiewicz	od 16 IX dowódca baonu[15]
dowódca 2 kompanii strzeleckiej	por. Jan Biłowus	†15 IX 1939 Łukowa–Podsośnina[16]
dowódca 3 kompanii strzeleckiej	ppor. Mieczysław Franciszek Wroński[i]	†15 IX 1939 Łukowa–Podsośnina[18]
dowódca 1 kompanii ckm	kpt. Wilhelm Stanisław Zitta	niewola niemiecka[18], płk, dowódca 3 DP
II batalion
dowódca batalionu	mjr Tadeusz Byszewski
adiutant batalionu	NN
dowódca 4 kompanii strzeleckiej	ppor. Marian Lech
dowódca 5 kompanii strzeleckiej	por. Marian Mac
dowódca 6 kompanii strzeleckiej	por. Michał Kwieciński
dowódca 2 kompanii ckm	kpt. Mieczysław Bała
III batalion
dowódca batalionu	ppłk Jerzy Głowacki
adiutant batalionu	ppor. rez. Marian Wojciechowski
dowódca 7 kompanii strzeleckiej	kpt. Józef Josse
dowódca 8 kompanii strzeleckiej	por. Jan Krasij
dowódca 9 kompanii strzeleckiej	por. rez. Stanisław Fortuna
dowódca 3 kompanii ckm	kpt. Edward Sidorowicz
Pododdziały specjalne
dowódca kompanii przeciwpancernej	kpt. Marian Gramiak
dowódca plutonu artylerii piechoty	por. art. Franciszek Makowski
dowódca kompanii łączności	NN
dowódca kompanii zwiadowców	por. Tadeusz Jaworski
dowódca plutonu pionierów	por. Stanisław Pizarski
dowódca plutonu przeciwgazowego	por. Władysław Bałaj

Symbole pułkowe

Sztandar

Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

29 września 1924 roku Prezydent RP zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi^[20]. 29 września 1924 roku w Stanisławowie generał dywizji Władysław Sikorski wręczył dowódcy pułku chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo Stanisławowa^[21]. Od 28 stycznia 1938 roku chorągiew pułkowa zaczęła być oficjalnie nazywana sztandarem^[22].

Odznaka pamiątkowa

Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

Zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 17, poz. 202 z 7 czerwca 1930 roku. Odznaka ma kształt siedmiobocznej tarczy obramowanej barwami żółtymi ze srebrnym wężykiem, osadzonej na pionowo ustawionym srebrnym mieczu. W centrum na czerwono emaliowanym rombie orzeł państwowy oraz data, numer i inicjały: od góry 5 III 1919 PP 48 SK. Oficerska - dwuczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana. Wymiary: 5lx28 mm. Wykonanie: Wiktor Gontarczyk - Warszawa^[23].

Emblemat

20 lutego 1937 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki nadał 11 Dywizji Piechoty nazwę „11 Karpacka Dywizja Piechoty” oraz ustalił dla żołnierzy tej dywizji emblemat przedstawiający dwa liście dębowe z gałązką limby, przytrzymane krzyżem huculskim. Minister zezwolił na noszenie emblematów od chwili ogłoszenia rozkazu, natomiast zobowiązał do ich noszenia od 1 stycznia 1938 roku. Emblematy był noszone na kołnierzach (łapkach) kurtek i płaszczy (peleryn). Dla oficerów i chorążych emblematy były wykonane z białego metalu oksydowanego na stare srebro, natomiast dla pozostałych podoficerów i szeregowców były wytłaczane z białego matowanego metalu (blachy). Minister zezwolił podoficerom zawodowym na noszenie przy ubiorze pozasłużbowym emblematów wykonanych, jak dla oficerów^[24].

Specjalne części umundurowania

Osobny artykuł: Mundur Wojska Polskiego II RP.

12 kwietnia 1937 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki wprowadził „specjalne części umundurowania” dla żołnierzy 11 Karpackiej Dywizji Piechoty w postaci pióra do czapki – rogatywki garnizonowej i peleryny typu podhalańskiego^[25].

Strzelcy kresowi

Dowódcy pułku^[26]

• ppłk Etienne Blondel (5 - 23 III 1919)
• ppłk Michel Honoré Tronyo (25 III - 5 IV 1919)
• ppłk Stanisław de Contenson (15 IV - 15 VIII 1919)
• płk Kazimierz Łukoski (15 VIII 1919 - 28 VIII 1920)
• ppłk Józef Szczepan (28 VIII 1920 - 6 V 1922)
• płk Juliusz Chlebowski (1923)
• płk SG Euzebiusz Hauser (1924 – 31 III 1927 → członek OTO)
• płk dypl. piech. Alfons Wojtkielewicz (31 III 1927 - 1929)
• płk dypl. Władysław Zubosz-Kaliński (IX 1931 - X 1935)
• ppłk piech. Eugeniusz Wyrwiński (XI 1935 - I 1937)
• płk piech. Walenty Nowak (I 1937 - 18 IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku - I zastępca dowódcy)

• ppłk piech. Julian Żaba (10 VII 1922^[27] – 1924 → zastępca dowódcy 37 pp)
• ppłk piech. Wiktor Łapicki (1924 – 30 IV 1927 → stan spoczynku^[28])
• ppłk piech. Zygmunt Cšadek (5 V 1927 – 23 XII 1929 → kierownik 6 Okr. Urz. WFiPW)
• ppłk piech. Adam Marian Sikorski (23 XII 1929^[29] – 23 III 1932 → komendant Komendy Miasta Poznań^[30])
• ppłk piech. Kazimierz Jacorzyński (15 VII 1932^[31] - VIII 1933 → komendant PKU Wadowice)
• ppłk piech. Stefan Cieślak (26 I 1934^[32] - 4 VII 1935 → dowódca 65 pp^[33])
• ppłk dypl. Kazimierz Stawiarski (od 4 VII 1935^[34])
• ppłk dypl. piech. August Nowosielski (15 X 1936 - 1938 → kierownik Sekretariatu Komisji Regulaminowej)

Żołnierze 48 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, w Charkowie, w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[35] oraz Muzeum Katyńskie^[36][j][k].

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Bandurek Michał	ppor. rez.	nauczyciel	Szkoła powszechna w Sieteszy	Katyń
Barański Wacław	kpt. rez.	nauczyciel		Katyń
Bezucha Zygmunt August	ppor. rez.	technik leśnictwa	Straż Graniczna	Katyń
Dębiec Michał	por. rez.	nauczyciel	Szkoła w Tłumaczu	Katyń
Graduszewski Eugeniusz	ppor. rez.	urzędnik	pracował w Stanisławowie	Katyń
Nahrebecki Karol Ludwik	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła w Stanisławowie	Katyń
Wojciechowski Witold	ppor. rez.			Katyń
Woźniakiewicz Mieczysław	ppor. rez.	nauczyciel, mgr	Szkoła Podolska	Katyń
Albert Ignacy	ppor. rez.	nauczyciel, dr filozofii		Charków
Fornal Władysław	ppor. rez.	komornik	Sąd Grodzki w Złotym Potoku	Charków
Kizimowicz Roman	ppor. rez.	prawnik		Charków
Kołodziejczyk Andrzej[37]	major	żołnierz zawodowy	dowódca I/48 pp	Charków
Nowiński Stanisław	ppor. rez.	inżynier		Charków
Strzelecki Jerzy	ppor. rez.	urzędnik		Charków
Szajewski Piotr	ppor. rez.			Charków
Flendrich Bolesław	sierżant			ULK
Gramiak Marian	kapitan	żołnierz zawodowy	dowódca kppanc.	ULK
Loret Stanisław	por. rez.	nauczyciel	szkoła w Łyścu	ULK
Makarewicz Kazimierz	kpr. rez.	mistrz szewski		ULK
Mehlem Oskar	kpt. rez.	urzędnik	bank we Lwowie	ULK
Szafrański Franciszek	kpt. rez.	inż. leśnik	Szkółka leśna w Stanisławowie	ULK
Wolański Filip	ppor. rez.	urzędnik	pracował w Tłumaczu	ULK
Smereka Stanisław	kpt. rez.	prawnik, sędzia	Sąd Grodzki w Przemyślu	ULK
Krupko Stanisław	podoficer	żołnierz zawodowy		Kalinin

Uwagi

1. Henryk Sobolewski urodził się 12 kwietnia 1898 roku. Był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Złotym Krzyżem Zasługi. Mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku w korpusie oficerów piechoty. W marcu 1932 roku został przeniesiony z Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko kwatermistrza. Z dniem 31 lipca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[3][4]
2. Julian Oczko urodził się 22 maja 1898 roku we Lwowie. W sierpniu 1915 roku został wcielony do 6 Pułku Piechoty, z którym odbył całą kampanię wołyńską. Odznaczony srebrnym i brązowym medalem waleczności. W 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, został wcielony do c. i k. Armii, i skierowany na front serbski. W listopadzie 1918 roku wrócił do kraju i wstąpił do POW. W marcu 1919 roku zgłosił się do Batalionu Zapasowego 48 Pułku Piechoty. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach 48 pp, jako zastępca dowódcy plutonu. W 1921 roku pozostał w służbie zawodowej. W 1923 roku złożył maturę. W 1924 roku, po ukończeniu kursu doszkolenia w Zaleszczykach, został przydzielony w charakterze podoficera instrukcyjnego przysposobienia wojskowego w Buczaczu. Odznaczony KZ. 24 lipca 1930 roku utonął w Dniestrze koło Beremian, w powiecie buczackim. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Stanisławowie. 9 listopada 1931 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości. Ś.p. st. sierż. Julian Oczko„Polska Zbrojna” nr 263 z 25 września 1930 roku, s. 5.
3. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[12].
4. Oficer taborowy był jednocześnie dowódcą kompanii gospodarczej.
5. Mjr piech. Władysław Romuald Welz pełnił jednocześnie funkcję dowódcy Stanisławowskiego Batalionu ON.
6. Kpt. piech. Edward Jerzy Grabałowski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy 1 kompanii ON Stanisławów.
7. Kpt. adm. (piech.) Leon I Wilczewski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy 2 kompanii ON Kałusz.
8. Kpt. piech. Jerzy Tadeusz Dunin-Bartodziejski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy 3 kompanii ON Tłumacz.
9. Ppor. Mieczysław Franciszek Wroński (ur. 30 września 1916)^[17]. Tadeusz Kryska-Karski „Straty korpusu oficerskiego 1939-1945”, Londyn 1996, podał, że ppor. Wroński był dowódcą IV plutonu kompanii ckm pułku strzelców pieszych^[18]. W pracy Ludwika Głowackiego podporucznik Wroński występuje zarówno jako poległy oficer 48 pp jak i oficer pułku strzelców pieszych^[19].
10. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939.
11. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940.

Przypisy

1. Odziemkowski 2010 ↓, s. 226.
2. Galicz 1928 ↓, s. 24.
3. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 132, 199.
4. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 35, 798.
5. Almanach Oficerski 1923/24 ↓, s. 51.
6. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 88.
7. Satora 1990 ↓, s. 97.
8. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 16 z 19 maja 1927 roku, poz. 174.
9. Galicz 1928 ↓, s. 18, 22.
10. Jagiełło 2007 ↓, s. 63-65.
11. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 603-604, 666, 676.
12. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
13. Kurus 2017 ↓, s. 38.
14. Głowacki 1986 ↓, s. 329.
15. Głowacki 1986 ↓, s. 329–330.
16. Głowacki 1986 ↓, s. 330.
17. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 121.
18. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-08-11].
19. Głowacki 1986 ↓, s. 145, 296, 330, 419.
20. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 24 z 21 października 1924 roku, poz. 607.
21. Satora 1990 ↓, s. 97-98.
22. Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1937 r. o znakach wojska i marynarki wojennej w: Dz.U. z 1938 r. nr 5, poz. 32.
23. Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 88-89.
24. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 20 lutego 1937 roku, poz. 22.
25. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 4 z 12 kwietnia 1937 roku, poz. 43.
26. Prugar-Ketling (red.) 1992 ↓, metryka.
27. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 544.
28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 384.
30. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 229.
31. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 95.
34. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 93.
35. Katyń – miejsca pamięci. [dostęp 2022-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-19)].
36. Muzeum Katyńskie – Księgi Cmentarne.
37. Księgi Cmentarne – wpis 5802.

Bibliografia

• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Kazimierz Galicz: Zarys historji wojennej 48-go Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
• Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
• Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk., Warszawa 1937–1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
• Adam Kurus: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918-1939. 11 Karpacka Dywizja Piechoty.. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2017. ISBN 978-83-7945-603-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.