Remove ads
«Յոթ» (անգլ.՝ Seven կամ ոճավորված SE7EN կամ Se7en), Էնդրյու Քևին Ուոքերի սցենարի հիման վրա Դևիդ Ֆինչերի կողմից նկարահանված նեո նուար ոճի ամերիկյան թրիլլեր։ Կինոնկարը պատմում է երկու դետեկտիվ գործընկերների՝ յոթ մահացու մեղքերի հետ կապված սպանությունների շարքի հետաքննության մասին։ Գլխավոր դերերում են Բրեդ Փիթը, Մորգան Ֆրիմանը, Գվինեթ Փելթրոուն և Քևին Սփեյսին։
.jpg)
Չնայած պրոդյուսերների պեսիմիզմին (նրանք կարծում էին, որ սցենարը չափազանց մռայլ է և ամեն կերպ փորձում էին փոխել վերջաբանը), 1995 թվականի սեպտեմբերի 22-ին ֆիլմը ցուցադրվում է կինոթատրոններում՝ հիմնականում առանց փոփոխությունների և արժանանում ոչ միայն հեռուստադիտողների (327,3 միլլիոն դոլար համաշխարհային կինոթատրոններում), այլև քննադատների գնահատանքին (մասնագիտացված կայքերում ֆիլմն ունի բարձր վարկանիշ և IMDb-ի վարկածով 250 լավագույն ֆիլմերի ցուցակում գտնվում է 22-րդ հորիզոնականում)։ Կինոքննադատներն ընդգծել են ռեժիսորական և օպերատորական աշխատանքը, դերասանների խաղը, ֆիլմի երաժշտությունը։ «Յոթ» ֆիլմն ու նկարահանող խմբի անդամները նաև արժանացել են մի շարք հեղինակավոր մրցանակների։ Ֆիլմի հիման վրա ստեղծվել է համանուն կոմիքսների շարք։ Որոշ ֆիլմագետներ ֆիլմում գտնում են կինեմատոգրաֆիայում նուարից նեո նուար անցման բոլոր միտումները։
Remove ads
| Գովազդային կարգախոս[4]՝ |
| «Յոթ մահացու մեղք։ Մեռնելու յոթ տարբերակ» (անգլ.՝ ‘Seven deadly sins. Seven ways to die’) |
Հիմնական սյուժե
Ոստիկանական դետեկտիվներ Ուիլիամ Սոմերսեթն ու Դեյվիդ Միլսը հետաքննում են իրեն Աստծու զենք համարող սերիական մարդասպան Ջոն Դոուի գործը։ Յոթ մահացու մողքերի[13] համար հետևողականորեն պատժելու մոլուցքով նա իր զոհերին ենթարկում է ֆիզիկական և բարոյական մահացու կտտանքների, որոնք պատրաստում է սառնասիրտ հաշվենկատությամբ։ Յուրաքանչյուր պատիժ մանրակրկիտ պլանավորված է, իսկ յուրաքանչյուր զոհ (Դոուի ըմբռնմամբ) մարմնացումն է այն մեղքի, որի համար պատժվում է։ Փորձառու տանջողն ու մարդասպանը հանցանքի վայրում թողնում է միայն մեղքի անունը և խելացի հուշում-գլուխկոտրուկ, որը թույլ է տալիս գտնել հաջորդ «մեղսավորին»[14][15][16]։
Ջոն Դոուն իր արածը համարում է քարոզ, որը պետք է դաս տա քաղաքացիներին։ Նա մանրակրկտորեն հիմնավորում է իր բոլոր գործողությունները, տարիներով պլանավորում է բարդագույն սպանություններ և կտտանքներ, մանրակրկտորեն վերացնում է հետքերը (անգամ հեռացնում է իր մատների բարձիկների կաշին, որպեսզի մատնահետքեր չթողնի)։ Մինչև ֆիլմի վերջն ամեն ինչ կարծես նրա սցենարով է ընթանում. նա միշտ իր հետևողներից մի քանի քայլ առաջ է գտնվում, և անգամ դետեկտիվների գործունեությունը կազմում է նրա խելահեղ, բայց չափազանց հաշվենկատ պլանի մի մասը։ Կատարվածի դրամատիկ ազդեցությունն ուժեղանում է նրանով, որ պատմությունը տեղի է ունենում յոթ օրվա ընթացքում, որոնք պետք է լինեին թոշակի անցնող հետաքրքրասեր և սրտացավ ամուրի Սոմերսեթի ծառայության վերջին օրերը և առաջինները նոր վայրում նրան փոխարինող հավակնոտ և էմոցիոնալ Միլսի համար, որը սիրում էր իր կնոջը՝ Թրեյսիին, և որը ստիպված էր հաշտվել իր համար ատելի քաղաքի կյանքի հետ։
Առաջին հայտնաբերված զոհը ծանրաքաշ գիրուկ էր, որը մարմնավորում էր որկրամոլությունը, երկրորդը հայտնի փաստաբան էր, որի մեղքն ագահությունն էր։ Չնայած նրան, որ երրորդ սպանությունից (ծուլություն) հետո հետաքննությանը, ոչ առանց հաջողության և օրենքը շրջանցելու, հաջողվում է պարզել մարդասպանի թաքստոցը, դա, նրա խոստովանության համաձայն, պարզապես մի փոքր արագացնում է «առաքելությունը». մեկը մյուսին հետևում են նոր արյունալի հանցագործությունները, որոնք պատժում էին, ըստ Դոուի, վավաշության և հպարտության համար։
Հանկարծակի մարդասպանը սառնասրտորեն հանձնվում է ոստիկանությանը, բայց սպառնալով իրեն անմեղսունակ հայտարարել, ստիպում է արդարադատությանն իր հետ գործարք կնքել, այն է՝ արածների խոստովանություն և ցույց տալ, թե որտեղ են թաղված վերջին երկու զոհերը, փոխարենը պահանջելով այնտեղ գնալ միայն երկու դետեկտիվների հետ։ Օդից հսկողության տակ՝ այդ երեքը հասնում են անապատային մի ճանապարհի, ուր շուտով անսպասելիորեն առաքիչը բերում է անհայտ ծանրոց։ Քանի դեռ Սոմերսեթը ավելի հեռվում բացում է այն և սարսափից քարանում, անզեն և ձեռք ու ոտքով շղթայված Ջոն Դոուն հանկարծ խոստովանում է իրեն հսկող Միլսին, որ հիանում է նրանով և նրա կնոջով, և քանի որ նա չէր կարողացել կնոջ համար «ամուսին լինել», որպես «հուշանվեր» վերցրել է կնոջ գլուխը։
Ցնցված Միլսը լսում է մարդասպանի՝ սեփական մեղքի՝ նորմալ ընտանեկան կյանքի հանդեպ նախանձի խոստովանությունը։ Կատարվածը հանգեցնում է Դոուի հաշվարկած վերջաբանին. երիտասարդ դետեկտիվը նաև իմանալով սպանված Թրեյսիի հղիության մասին՝ չի լսում իր պես ցնցված, բայց ինքնակառավարումը հազիվ պահպանող վետերանի հորդորները և միևնույնն է կրակում է հանգիստ, մահվանը պատրաստ հանցագործին, ի վիճակի չլինելով գիտակցել իր բարկությունը՝ մեղք, որը եզրափակում է հրեշավոր պլանը[17][18]։
Վերջաբանի տարբերակներ, չնկարված և կտրված տեսարաններ
Ռեժիսորի գեղարվեստական մտահաղացումը կայանում էր նրանում, որ ֆիլմն ավարտվի Դոուի վրա Միլսի կրակոցով։ Սակայն այդ ավարտը ձախողվում է փորձնական դիտումների ժամանակ, և Ֆինչերը համաձայնվում է նկարահանել վերջին տեսարանը[17][19], որտեղ Միլսին տանում են ոստիկանական մեքենայով, իսկ Սոմերսեթը մեջբերում է Հեմինգուեյին[17].
 |
Աշխարհը հիանալի վայր է, որն արժանի է, որ իր համար պայքարեն… Երկրորդ մասի հետ ես համաձայն եմ: |  |
Քննարկվել են նաև մի շարք այլընտրանքային տարբերակներ․
- Պրոդյուսերները չէին ցանկանում, որ ֆիլմն ունենար այդպիսի հոռետեսական ավարտ, և նրանց մտահաղացմամբ՝ ֆիլմի վերջում Միլսն ու Սոմերսեթը կկարողանային փրկել Թրեյսիի կյանքը։ Այդ դեպքում վերջաբանը կդառնար ավանդական և դինամիկ (գլխավոր հերոսները մեքենայով կսլանային ամբողջ քաղաքով), սակայն այդ տարբերակը դուր չեկավ ո՛չ ռեժիսորին, ո՛չ էլ դերասաններին[19][20]։
- Վերջաբանի ևս մեկ տարբերակում Միլսն ու Դոուն մահանում են եկեղեցում հրդեհի ժամանակ։ Թրեյսին ողջ է մնում և մեծացնում է Միլզի երեխային[21]։
- Պրոդյուսերներն առաջարկել են սցենարը փոխել այնպես, որ վերջին տեսարանում Դոուն մահանա ոչ թե Միլսի, այլ Սոմերսեթի կրակոցից (այդպես մարդասպանի պլանը չէր իրականանա)։ Ֆրիմանը կողմ էր այդ գաղափարին, բայց Փիթը կտրականապես դեմ էր[17][19]։
- Եւս մեկ այլընտրանքային վերջաբան կարող էր լինել տեսարանը, որտեղ Դոուն սպանում է Միլսին, իսկ հետո մահանում է Սոմերսեթի կրակոցից[19]։
- Քննարկվել է նաև վերջաբանը, որում Սոմերսեթը գտնվում է հիվանդանոցում այն բանից հետո, երբ Միլսը կրակել է նրան։ Միլսի նման արարքը բացատրող պատճառներ չեն հնչել[19]։
Բացի այդ, ֆիլմում տեղ չեն գտել կամ կրճատվել են մի շարք տեսարաններ։
- Ի սկզբանե ֆիլմը պետք է սկսվեր տեսարանից, որում Սոմերսեթը քաղաքից դուրս տուն է գնում և պատից կտրում է պաստառի մի կտոր, սակայն տեսարանը վերջնական տարբերակում չեն ներառել[17][22]։
- Ջնջվել է այն տեսարանը, որում անտուն մարդը (Ուոքերի դերակատարմամբ) գրադարան գնացող Սոմերսեթից մի քիչ փող է խնդրում[17]։
- Կրճատվել են որկրամոլության զոհի տնից մինչև ոստիկանական բաժանմունքի ճանապարհի, ծուլության զոհի տան ճանապարհին մեքենայում երկխոսության, Միլսերի տանն ընթրիքի, բնակարանում Թրեյսիի արթնանալու և հպարտության զոհի տան տեսարանները։ Միլսերի տանն ընթրիքից ջնջվել են հատվածներ, երբ Սոմերսեթի բաճկոնից ընկնում է պաստառի կտրված կտորը, քանի որ տունը գնելու տեսարանը, որը կբացատրեր, թե որտեղից է այդ կտորը Սոմերսեթի մոտ, ավելի վաղ ջնջվել էր[17][22]։
Ուոքերն ուզում էր մի քիչ ավելի շատ բացահայտել հերսների որոշ շարժառիթներ, պատմել նրանց կյանքի մասին, ինչը նա փորձել է անել սցենարը գրելու ու վերագրելու ժամանակ։ Այդպես, ֆիլմում կան տեսարաններ Թրեյսիի մասնակցությամբ, որը փորձում է աշխատանքի տեղավորվել դպրոցում, գնում է մրգերի շուկա, որտեղ ծանոթանում է Միլսի հետ և նրա հետ վերադառնում է տուն։ Միլսն իր հերթին պետք է հայտնվեր տեսարանում, որտեղ բռնում է մեքենաների երկու գողի․ սցենարում այդ հատվածը ավելի շուտ է, քան Միլսի և Սոմերսեթի ծանոթությունը։ Թրեյսիի հղիությունը մատնանշող տեսարանը պետք է դառնար այն տեսարանը, որում նա ապագա մայրերի մասին գրքեր է կարդում։ Սցենարի սկզբնական տարբերակներում Սոմերսեթն այդքան խորաթափանց չէր. յոթ մահացու մեղքերի մասին միտքը ոչ թե նրանն էր, այլ նրա ընկերոջը՝ նկարիչ Մաքրաքենինը, իսկ գրադարան գնացել էր Միլսը։ Ինչպես նաև բացահայտվել էին Դոուի՝ մարդասպան դառնալու պատճառները. նա որբ է մեծացել, և նրա հետ դաժան է վարվել որբանոցի պահակը՝ հայր Սթոունը։ Հենց Սթոունի հետ զրույցից հետո էլ դետեկտիվները պետք է դուրս գային Դոուի հետքի վրա, արդյունքում դրանում նրանց օգնեց ՀԴԲ գործակալը[21]։
Remove ads
Քևին Սփեյսի
Գվինեթ Փելթրոու
| Դերասան | Դեր |
|---|---|
| Մորգան Ֆրիման | Ուիլյամ Սոմերսեթ |
| Բրեդ Փիթ | Դեյվիդ Միլս |
| Քևին Սփեյսի | Ջոն Դոու |
| Գվինեթ Փելթրոու | Թրեյսի Միլս |
| Ռ. Լի Էրմի | ոստիկանության կապիտան |
| Ջոն ՄակԳինլի | «Կալիֆոռնիա» հատուկ զորքերի հրամանատար |
| Ռեջ Է. Քեթի | դոկտոր Սանտիագո դատաբժշկական հետազոտող |
| Ալֆոնսո Ֆրիման | մատնահետքերի մասնագետ |
| Ռիչարդ Ռաունդթրի | Մարտին Թալբոթ շրջանային դատախազ |
| Ռիչմոնդ Արքեթ | առաքման ծառայության աշխատող |
| Ռիչարդ Շիֆ | Մարկ Սուոր Ջոն Դոուի փաստաբանը |
| Հոթորն Ջեյմս | Ջորջ գրադարանի պահակ |
| Մարկ Բուն կրտսեր | ՀԴԲ տեղեկատվական գործակալ |
| Մայքլ Մասսի | մերսման սրահի վերահսկիչ |
| Լիլենդ Օրսեր | մերսման սրահի այցելու, որը ստիպված է սպանել մարմնավաճառին |
| Ռիչարդ Փորթնու | բժիշկ Բիրդսլի |
| Հարրիս Սավիդիս | 911 օպերատոր |
| Բոբ Մաք | որկրամոլության զոհ |
| Ջին Բորքան | Էլայ Գոլդ իրավաբան, ագահության զոհ |
| Մայքլ Ռիդ Մաքքեյ | Թեոդոր «Վիկտոր» Ալեն ծուլության զոհ |
| Քեթ Մյուլլեր | մարմնավաճառ, վավաշության զոհ |
| Հեյդի Շանց | հպարտության զոհ |
Remove ads
Սցենար
Ֆիլմի սցենարը գրել է Էնդրյու Քևին Ուոքերը, և նրա խոսքերով, այն դարձել է «ցինիկ սիրային նամակ ուղղված Նյու Յորքին»[17][23]։ Հենց այս քաղաքում 1986-1991թվականներին մնալն ու աշխատելն են ոգեշնչել Ուոքերին գրել սցենարը[24]։
Ուոքերը մանկության մեծ մասն անցկացրել է Փենսիլվանիա նահանգի Մեքանիքսբուրգ փոքր քաղաքում։ Փենսիլվանիայի համալսարանն ավարտելուց հետո նա մեկնել է Նյու Յորք, որտեղ սկսել է աշխատել որպես պրոդյուսերի օգնական ցածր բյուջե ունեցող Brisun Entertainment ֆիլմային ընկերությունում, որը մասնագիտացված էր սլեշեր ժանրում։ Հենց այդ ժամանակ էլ նրա մոտ առաջին անգամ ծագեց գաղափարը մարդասպանի մասին, որի հանցագործությունները կապված կլինեին յոթ մահացու մեղքերի հետ։ Յոթի մեղքերի մասին մտքերն առաջացնում էր նաև քաղաքը։ Այդտեղի կյանքը, համեմատ Մեքանիքսբուրգի, իրական «հարձակում էր Ուոքերի զգացմունքների» վրա[25]։ Նրա խոսքերով՝ մահացու մեղքերը կարելի է հանդիպել փողոցում, մետրոյում և մարդկանց մեջ։ Անընդհատ տեղի էին ունենում ավտովթարներ մահացու ելքով, ինչ-որ մեկը մեկին դանակահարում էր, նորաձև էր կրեկ ծխելը[24][26]։
Նախքան սցենար գրելը, Ուոքերը դուրս եկավ Brisun Entertainment-ից և աշխատանքի տեղավորվեց «Tower Records»-ում ստանդարտ աշխատանքային շաբաթ ստանալու նպատակով։ Այս ընկերությունում նա աշխատեց երեք տարի, և հենց այնտեղ նրա գաղափարը վերածվեց սցենարի։ Սցենարի գրելը տևեց մոտ հինգ ամիս։ Մտացածն իրականացնելու համար Ուոքերը ստիպված էր մի շարք ուսումնասիրություններ կատարել։ Նա ուսումնասիրեց ոստիկանական գրականություն և հասկացավ, որ իրական կյանքում ոստիկանները հազվադեպ են զենք օգտագործում, իսկ հանցագործության վայր հաճախ ժամանում են, երբ հանցանքն արդեն կատարված է լինում[26]։ Նա նաև շատ քիչ բան գիտեր յոթի մեղքերի բուն հասկացության մասին. Նա գիտեր, որ կան նման բաներ, բայց նա չէր էլ կարող նույնիսկ դրանց բոլորի անունները տալ[17]։
Երբ սցենարը պատրաստ էր, Ուոքերը հասկացավ, որ պատմությունը չափազանց լավն էր Tower Records-ի համար։ Նա խնդրեց Դեյվիդ Քեփին (երիտասարդ սցենարիստի, որն արդեն ճաշակել էր հաջողության համը․ նա գրել էր «Վատ ազդեցություն» ֆիլմի սցենարը), գնահատել իր աշխատանքը։ Նա էլ, իր հերթին, խորհուրդ տվեց Ուոքերին իր գործակալին[25][26]։ Ֆիլմի սցենարն ուղարկվեց բազմաթիվ կինոընկերություններին, սակայն գրեթե բոլորը հրաժարվեցին մասնակցել նախագծին։ Միայն ռեժիսոր Ջերեմայա Չիչլիկը ուշադրություն դարձրեց Ուոքերի ստեղծագործությանը և ցանկացավ դրա հիման վրա ֆիլմ նկարահանել։ Նրա ներկայացնելուց հետո սցենարը գնեց իտալական Penta Films կինոընկերությունը, սակայն այն ֆինանսական խնդիրներ ունեցավ, և արդյունքում սցենարը հասավ «New Line Cinema»[27]։
Վեճեր սցենարի շուրջ
Չնայած «New Line Cinema»-ն գնել էր սցենարի իրավունքը, նկարահանել ֆիլմը չէր շտապում։ Պրոդյուսերներին անհանգստացնում էր հարցի ֆինանսական կողմը։ Բացի այդ, սկսնակ դերասանների համար նախագիծը նրանց դժվար էր թվում, իսկ փորձառուների ներգրավումը մեծ գումարներ էր պահանջում։ Ներդրողների ներդրումները պետք է փոխհատուցվեին, իսկ պրոդյուսերները ֆիլմը համարում էին չափազանց չար և «մռայլ», որպեսզի կարողանար հաջողության հասնել կիոթատրոններում։ Սցենարը պետք է ուղղվեր, և Ուոքերը ստիպված էր դա անել, նրա մերժելու դեպքում ընկերությունն այլ սցենարիստ կվարձեր, քանի որ ֆիլմի իրավունքն արդեն պատկանում էր նրան, իսկ Էնդրյուն ամենից շատ չէր ուզում, որ ֆիլմի վրա աշխատի ուրիշը[26]։
Ի սկզբանե ֆիլմը պետք է նկարահաներ Չեչլիկը[28], բայց նա հրաժարվեց մասնակցել նախագծին[29], և սցենարի վերանայված տարբերակները ուղարկվեցին ռեժիսորի աթոռի շատ այլ հավանական թեկնածուներին[20]։ Հասցեատերերից էր Դեյվիդ Քրոնենբերգը, սակայն նա հրաժարվեց։ Մերժմամբ պատասխանեց նաև Գիլյերմո դել Տորոն[30]։ Թեկնածուներից մեկը` Դևիդ Ֆինչերը, պատահականորեն ստացել էր սցենարի առաջին տարբերակը։ Սկիզբը կարդալուց հետո Ֆինչերն ուզում էր հրաժարվել առաջարկից, նրա մոտ տպավորություն էր, որ սա հերթական մի ֆիլմ է երկու ոստիկան գործընկերների մասին, սակայն նրա գործակալը համոզեց նրան կարդալ սցենարը մինչև վերջ։ Ընթերցելուց հետո Ֆինչերն ապշած էր և հետաքրքրվեց գործակալից, թե արդյոք ընկերությունն իսկապես նման ֆիլմ է նկարահանելու՝ չնայած արկղում եղած գլխով վերջաբանի։ Գործակալը պատասխանեց, որ սխալ է տեղի ունեցել, և Դեյվիդը ստացել է սցենարի սխալ տարբերակը[31][32]։ Սակայն Ֆինչերը որոշեց համոզել պրոդյուսերներին, որ առաջին տարբերակը միակ արժանին է։ Նա համոզում էր, որ եթե ամգամ տասնամյակներ անց ֆիլմի դերասաններին հնարավոր է չհիշեն, բայց արկղի մեջ գլխով վերջաբանը հավիտյան կհիշեն[32][33]։ «New Line Cinema»-ի պրոդյուսերներից մեկը` Մայքլ Դե Լուկան, ռեժիսորի կողմից էր, սակայն վերջնական խոսքը պատկանում էր Առնոլդ Քոփելսոնին[20][31]։ Միայն համատեղ ջանքերի շնորհիվ Ֆիչներն ու դերասանները (Փիթը և Ֆրիմանը) կարողացան համոզել պրոդյուսերին[20][26]։
_3.jpg)
Քասթինգ
Քասթինգի փուլում ռեժիսորը և պրոդյուսերները դժվարությունների հանդիպեցին. շատ գործակալներ հրաժարվում էին սցենարն ուղարկել իրենց հաճախորդներին, իսկ դերասաններն, իրենց հերթին, հրաժարվում էին դերերից մռայլ սցենարի պատճառով[20]։
Սոմերսեթի դերի թեկնածուներից էր Ալ Պաչինոն։ Սակայն նա հրաժարվեց մասնակցել նկարահանումներին մեկ այլ նախագծի («Քաղաքապետարան» ֆիլմի) համար[30]։ Ինչ վերաբերում է Մորգան Ֆրիմանին, պրոդյուսերները հույս չունեին նրան ներգրավել նկարահանումներին, վստահ լինելով, որ նրան նույնպես սցենարը չափազանց «մութ» կթվա[26]։ Սակայն Քոփելսոնն ամեն դեպքում անձամբ ուղարկեց սցենարը դերասանին, և նա անսպասելիորեն համաձայնեց[27]։
Դենզել Վաշինգտոնը և Ալ Պաչինոն կարող էին խաղալ Դեյվիդ Միլսի և Ուիլիամ Սոմերսեթի դերերը
Միլսի դերում ֆիլմի ստեղծողները սկզբում տեսնում էին Դենզել Վաշինգտոնին։ Հենց նրա համար էր, որ սցենարի ավարտը դարձրին ավելի դինամիկ։ Սակայն Վաշինգտոնը նույնպես հրաժարվեց նկարահանումներից։ Մեկ այլ թեկնածու էր Սիլվեստր Ստալոնեն։ Վերջ ի վերջո երիտասարդ դետեկտիվի դերում հաստատեցին Բրեդ Փիթին[26]։ Նա համաձայնել է մասնակցել նկարահանմանը միայն մի քանի պայմանով՝ վերջին տեսարանում նրան ցույց չեն տալու Գվինեթ Փելթրոուի հերոսուհու գլուխը, և նկարահանման համար պետք է օգտագործվեր Ուոքերի նախնական սցենարը[34]։
Թրեյսիի դերի թեկնածուներից էին Քրիստինա Էփլգեյթը և Ռոբին Ռայթ Փենը[30]։ Գվինեթ Փելթրոուի ընտրությունը դարձավ Մորգան Ֆրիմանի հետ պատմության կրկնությունը։ Թե՛ պրոդյուսերների, և թե՛ Ֆինչերի մոտ լուրջ կասկածներ կային նրա համաձայնությունը ձեռք բերելու հեռանկարների շուրջ, այն դեպքում, որ նրանք միահամուռ կերպով համարում էին նրան այդ դերի լավագույն թեկնածու։ Ոգևորություն էր ավելացնում նաև այն, որ Բրեդ Փիթն ու Գվինեթ Փելթրոուն այդ ժամանակ իրական կյանքում զույգ էին։ Այնուամենայնիվ, հենց Փիթի մասնակցությունը դարձավ այն գործոններից մեկը, որ համոզեց Փելթրոուին ընդունել առաջարկը[20][35]։
Ջոն Դոուի դերի համար փորձել են Մայքլ Ստայպը և Ռոնալդ Լի Էրմեյը, որն, ի վերջո, ստացավ կարևոր, բայց անանուն ոստիկանության կապիտանի դերը[30]։ Թեկնածուների թվում էր նաև Նեդ Բիթթին, ըստ էության, նա Ֆինչերի առաջին թեկնածուն էր[36]։ Ի վերջո, Դոուի դերը ստացավ Քևին Սփեյսին։ Նրա խոսքերով, իրեն վերջին պահին են հաստատել, զանգահարելով ուրբաթ օրը, իսկ արդեն երկուշաբթի նա մեկնեց Լոս Անջելես, քանի որ նկարահանումները սկսելու էին երեքշաբթի։ Սփեյսիի ասելով, չնայած նա վայելում էր աշխատանքը, սակայն իրեն նկարահանման գործընթացի անբաժանելի մաս չէր զգում[37]։ Սփեյսիի հիշողությունները հակասում են Ֆինչերի և Փիթի հարցազրույցներին։ Երկուսն էլ ասում էին, որ ամենից շատ փորձել են ստանալ նրան, չնայած դա ֆինանսապես հեշտ չէր։ Միայն Փիթի հաստատակամությունը ստիպեց Քոփելսոնին մեծացնել նախագծի ֆինանսավորումը Սփեյսիի ներգրավման համար[17]։
Նկարահանումներ և հետարտադրություն
Բոլոր քննարկումներից հետո 1994 թվականի Սուրբ ծննդյան շրջանում սկսվեցին ֆիլմի հիմնական մասի նկարահանումները[38]։ Բոլոր տեղանքները գտնվում էին Լոս Անջելեսում կամ նրա մոտակայքում[39], թեև Ֆինչերը մտածում էր Օքլենդում նկարահանելու մասին[40]։ Անձրևը, որը հետագայում ընկալվեց որպես Ֆինչերի գեղարվեստական հնարք, իրականում այդպիսին չէր։ Բանը նրանում է, որ Բրեդ Փիթը կարող էր մասնակցել այս նախագծին ընդամենը 55 օր, այնուհետև ստիպված էր գնալ մեկ այլ ֆիլմի նկարահանման, «12 կապիկներ», և Ֆինչերը ստիպված չէր ընտրել ամպամած կամ պարզ օրեր նկարահանման համար[41]։
Նկարահանման ժամանակ տեղի ունեցավ մի դեպք, որն ազդեց սցենարի վրա. Երբ նկարահանում էին Ջոն Դոուի հետապնդման տեսարանը, Փիթը կոտրեց ձեռքը։ Քանի որ դրվագները չեն նկարահանվել այն նույն հերթականությամբ, ինչ ֆիլմում է, որոշ պահեր Փիթն իր վիրավոր ձեռքը պահում է գրպանում[40][30]։ Մեկ այլ ուշագրավ փաստ է այն, որ Քևին Սփեյսին ֆիլմի համար սափրել է գլուխը։ Որոշ ժամանակ անց Ֆինչերը նույնպես սափրեց, քանի որ խոսք էր տվել դա անել Սփեյսիից հետո[30]։
Նկարահանումները կատարվել են ինչպես ստուդիայում հատուկ հրապարակներում, այնպես էլ քաղաքում[39]։ Յուրաքանչյուր տեղանքի վրա տարվել է մանրակրկիտ աշխատանք՝ կլաուստրոֆոբիայի, անտեսվածության և կեղտի զգացողություն ստեղծելու համար[26]։ Այդպես, որկրամոլության զոհի տան պատերը մի քանի անգամ տարբեր գույներով ներկել են, ապա դրանց վրա ճարպի շերտ են քսել, և բաց են թողել խավարասերների[17]։ Մեկ այլ բարդ խնդիր էր գտնել Լոս Անջելեսում շենք, որը հնարավորինս նման կլիներ Նյու Յորքի շենքերին։ Օրինակ, գրադարանը կահավորվել էր լքված բանկի շենքում, քանի որ Լոս Անջելեսի բոլոր գրադարանները չափազանց ժամանակակից էին, համեմատած սցենարում նկարագրվածի հետ[17][39]։ Ոստիկանության շտաբի դերում օգտագործել այն տունը, որը ժամանակին ծառայում էր Pacific Electric[en]ընկերության կարիքներին։ Ջոն Դոուի բնակարանը գտնվում էր Alexandria Hotel[en]-ում։ Հանգուցալուծող տեսարանը նկարահանվել է Լոս Անջելեսի հյուսիսում, Լանքասթերի մոտակա Մոջավե անապատում, իսկ Ֆրիմանի՝ տուն գնելու կտրված տեսարանը Չինոյում։ Փիթի մասնակցությամբ տեսարանը ստպված եղան ավարտվել մի քանի ամիս անց։ Քանի որ այդ ժամանակ Սփեյսին և Ֆրիմանը բացակայում էին, նրանց փոխարինեցին կրկնորդները։ Արդեն չկար նաև ուղղաթիռ, և պլաններից մեկը նկարահանեցին հատուկ դասավորությունից[42]։
Alexandria Hotel հյուրանոցը (Ջոն Դոուի բնակարանը)
Pacific Electric Building (ոստիկանության շտաբ)
Ambassador Hotel հյուրանոց (ագահության զոհի այրու հետ հանդիպման վայրը)
Վերջին տեսարանի նկարահանման վայրը
.jpg)
Ի սկզբանե պլանավորել էին անմիջապես Միլսի կրակոցից հետո ֆիլմն ավարտել սև էկրանով ֆիլմի, և այդ տարբերակը ցուցադրվել է փորձարկման դիտումների ժամանակ։ Ըստ Ֆինչերի ծրագրի՝ խավարը պետք է տևեր մի քանի վայրկյան, իսկ այդ պահին հանդիսատեսը կարող էր ինչ-որ կերպ հասկանալ տեսածը։ Անհրաժեշտ մթնոլորտ ստեղծելու համար, դիտումից հետո հանդիսատեսներին հարցեր տվող աշխատողներին խնդրեցին միանգամից չմոտենալ, իսկ տեխնիկական աշխատողներին՝ չմիացնել լույսը։ Սակայն այս պահանջը չկատարվեց, ինչն, իր հերթին, ազդեց լսարանի արձագանքի վրա. ավարտը ձախողվեց, և մի հանդիսատես նույնիսկ ասաց, որ «նրանց, ովքեր նկարել են դա, պետք է սպանել»։ Ահա, թե ինչու վերջում ավելացվեց մի տեսարան, որտեղ Սոմերսեթը մեջբերում է Հեմինգուեյին[17][19][22]։
Բոլոր պաստառները և թրեյլերները հրապարակվել են առանց Քևին Սփեյսիին նշելու։ Դա արվել է նրա համաձայնությամբ, որպեսզի հեռուստադիտողներն ավելի դժվարությամբ գտնեն մարդասպանին։ Սփեյսիի անունը բացակայում էր նաև բացման տիտրերում, բայց առաջինն է հայտնվում փակման ժամանակ[30][37][35]։
Remove ads
Պատկերը
Ֆոն և դեկորացիա
Ֆիլմը հայտնի է նրանում նկարված անանուն նուարական քաղաքի մռայլ պատկերով։ Ֆիլմի ստեղծողներն իրենց առաջ խնդիր էին դրել ցույց տալ «աղտոտված, կեղտոտ, վտանգավոր, երբեմն դեպրեսիվ» քաղաք[43]։ Կառույցների մեծ մասի ներսն իրենից ներկայացնում էր խառնաշփոթ սենյակներ են պոկված պաստառներով և խամրած լույս տվող դեղին լուսամփոփներով[44]։ Նկարիչ-ռեժիսոր Արթուր Մարքսի խոսքերով, «մենք ստեղծել ենք մի ֆոն, որն արտացոլում է այստեղ ապրող մարդկանց բարոյականության քայքայումը»[43]։ Գրեթե բոլոր տեսարանները վատ են լոսավորված։ Գույնային գամման մռայլ է և միապաղաղ, այն բաղկացած է մի քանի մոտ երանգներ՝ սպիտակ, կրեմագույն, մոխրագույն, դարչնագույն, բեժ, շագանակագույն, սև և կեղտոտ կանաչ[45]։
Ֆիլմի օպերատորն էր Դարիուս Քոնջին։ Նա օգտագործում էր 35 մմ «Aaton» ֆոտոխցիկ, 27 մմ Primo օպտիկա և Kodak ֆիլմ (Kodak 200T 5293 տեսարանների մեծամասնության համար, և Kodak 320T 5287 ավելի պայծառ տեսարանների համար)։ Նրա հիմնական առաջադրանքն էր ապահովել այնպիսի պատկեր, որը կթողնի լքվածության, բարոյական անկման և կլաուստրոֆոբիայի զգացում[41][46]։ Խավարը դարձավ ֆիլմի առաջին անհրաժեշտ բաղադրիչը, ուստի լույսի քանակը սահմանափակ էր։ Շատ տեսարաններում լույսը գտնվում է կա՛մ դերասանների առջևում, կա՛մ հետևում։ Բացառություններ են ոստիկանական բաժնի որոշ տեսարանները, բարի տեսարանը և բնական լուսավորմամբ տեսարանները։ Քննադատ Ջ. Ռոզենբաումը գրում է, որ նույնիսկ ցերեկը մռայլ գիշեր է թվում, ոստիկանները հետախուզում են հանցանքի վայրերը մթության մեջ՝ էլեկտրական լապտերները ձեռքներում, կարծես շենքերում էլեկտրականություն չկար[44][47][48][49]։
Կլասուտրֆոբիայի զգացում ապահովելու համար Հոնջին էքստերիերը նկարել է 1 / 2.8-1 / 1.4 դիաֆրագմայով, իսկ ինտերիերը` 1 / 2.8 դիաֆրագմայով[46]։ Առանձնահատուկ պատկերօ համար ֆիմը պարտական է հատուկ տեխնոլոգիայի՝ արծաթի պահպանում կամ bleach bypass, որը բաց է թողնում կինոժապավենի սպիտակեցնող փուլը։ Արդյունքում, ի տարբերություն այլ գույների, սև գույնն ավելի հագեցած է[49][50][51]։
Հոնջին նաև տարբեր հնարքներ է օգտագործել տեսախցիկները տեղավորելիս։ Օրինակ, ավտոմեքենաների ներսում նկարահանված տեսարաններում, տեսախցիկները տեղադրվում էին հետևի նստատեղերում և ուղղված էին մի փոքր վերև և անկյան տակ․ դա ներշնչված էր «Ոստիկանները» վավերագրական սերիալից[51][52]։ Հետապնդման տեսարանն օպերատորը նկարահանել է ինչպես զամբյուղից, այնպես էլ ձեռքի փոքր տեսախցիկներով։ Զամբյուղը սահուն կերպար էր տալիս, իսկ ձեռքի տեսախցիկները դողացող։ Հետագայում այդ տեսարանները միացրին[17]։
Մոնտաժով ցբաղվել է Ռիչարդ Ֆրենսիս-Բրյուսը։ Նրա խոսքերով, նա հավատարիմ է մնացել Ֆինչերի ցանկություններին. Ֆիլմի մեջ չպետք է լինեին սահուն անցումներ, ֆիլմը պետք է լիներ կտրուկ, բայց այդ կտրուկությունը պետք է լիներ բավականին գեղագիտական[17]։
Տիտրեր
Արդեն ֆիլմի առաջին րոպեներին տրվում է ոստիկանության և հանցագործների նմանության մոտիվը։ Դողացող, կիսով չափ ջնջված տիտրերը, որոնց վրա աշխատել է Քայլ Քուփերը, Ջ. Ռոզենբաումին հիշեցրել են Սթեն Բրեքիջի փորձարարական ֆիլմերը, քննադատը դրանք անվանել է վերջին ժամանակների հոլիվուդյան ֆիլմերի ամենաօրիգինալ որոշումներից մեկը, նրանք լուծված են ֆլեշֆորվարդ ոճով՝ կա՛մ հատվածներ են մարդասպանի կյանքից, որը դեռևս չի ներկայացվել հեռուստադիտողին, և որը պատրաստվում է մեկ այլ հանցագործություն, կա՛մ էլ հատվածներ նրան հետևող ոստիկանության քրեագետների գործունեությունից[14]։ Տեսարանում հնչում է ռոք խումբ Nine Inch Nails- ի երգացանկից «Closer» երգի ռեմիքսը։
Քուփերի խոսքերով, Ֆինչերը խնդրել է ստեղծել մռայլ մութ տիտրեր, որոնք կգրավեն հեռուստադիտողի ուշադրությունը, ինչպես նաև միանշանակորեն կբնութագրեն ֆիլմը։ Նախ Քուփերը ստեղծում է Ջոն Դոուի օրագրերի էջերով սլայդերի հերթականությունը։ Արդյունքը բավարարում է պրոդյուսերին, բայց ոչ ռեժիսորին, Ֆինչերը խնդրում է տիտրերը վերափոխել։ Այնուհետև Քուփերը ընդարձակում է իր սկզբնական տարբերակը` ավելացնելով շատ այլ մանրամասներ։ Հիմքում մնում է Ջոն Դոուի օրագրերի հատվածները, որոնց վրա մանրամասն աշխատել են Քլայվ Փիրսին և Ջոն Սեյբլը. յուրաքանչյուր էջը գրվել է ձեռագրով, որոշ տեղերում տեքստին փոխարինում են զզվելի և վախեցնող լուսանկարներ (սպանության տեսարաններ, բացված մարմիններ, էրոտիկա) և այլ առարկաներով։ Բացի այս ամենից, ցուցադրվում են Ջոն Դոուի մատները, որոնց ծայրերը վիրակապված են, օրագրերի գրելու և կարելու գործընթացը։ Այդ կերպ, բացման տիտրերը հեռուստադիտողին տանում են մարդասպանի աշխարհ, ծանոթացնում նրա բնույթի և մտածելակերպի հետ։ Տիտրերի դրվագները կտրուկ փոխվում են, որոշ գրվածքներ նման են քերծվածքներին։ Բացի այդ, մարդասպանի էությունն ավելի լավ բացահայտելու համար Քուփերը ավելացրել է մի քանի խորհրդանիշներ։ Օրինակ, հանդիպում են դրվագներ, որոնցում Դոուն կտրում է «Աստված» բառը մեկ դոլարից (կապը յոթ մահացու մեղքերի հետ՝ որպես քրիստոնեական աշխարհայացքի մաս), պատկերված է թեյի պարկ, որը Դոուն մտցնում է ջրի մեջ (Քուփերն ապշել էր, երբ ձերբակալված Դոուն հանգիստ թեյ էր խմում) մի մարկեր գրիչ, որով ներկել էր որոշ բառեր, որոնք Դոուին դուր չեն գալիս (Քուփերն այդպես ցանկանում է ցույց տալ, որ Դոուն ատում է մարդկանց և ջնջում է այն, ինչն, իր կարծիքով, նրանք չպետք է ունենան)[53]։
Ռեժիսորի խոսքով՝ տիտրերի նման որոշման նպատակն այն է, որ հեռուստադիտողը զգա չարագործի ներկայությունը (որն, ըստ սցենարի, էկրանին հայտնվում է 90-րդ րոպեին)։ «Մենք պետք է պատկերացում տայինք այն մասին, թե ինչի դեմ են այդ տղաները պայքարում»,— ասել է Ֆինչերը։ Նա հանձնարարել է հատուկ էֆեկտների փորձագետին ոչ միայն ցույց տալ Ջոն Դոուի դժվար նոթատետրերը (որոնց ստեղծման համար ծախսվել են հազարավոր դոլարներ), այլև դրանց միջոցով զգացնել, որ «ինչ-որ տեղ քաղաքի մյուս ծայրում, ինչ-որ մեկն ինչ-որ իրոք զզվելի բան է պատրաստում»[54]։
Սովորական չեն նաև եզրափակիչ տիտրերը, որոնք գնում են ոչ թե ավանդական ներքևից վերև, այլ հակառակ ուղղությամբ, վերևից ներքև, Դեյվիդ Բոուիի «The Hearts Filthy Lesson» երգի ներքո[55]։
Հնչյունավորում և սաունդթրեք
Ֆիլմի հնչյունավորում
Հչյունավորման վրա աշխատել է Ռեն Քլայսը։ Ֆիլմի համար նա օգտագործել է ցածր հաճախականությամբ քաղաքային մոտիվներ՝ ազդանշանների, ավտոմեքենաների ձայները, փողոցների աղմուկը, հեռուստատեսային էկրանների ձայները։ Նման կերպ ստեղծվում է մարդու ոչ հասարակական կյանքի վրա քաղաքի բացասական ազդեցության տպավորություն։ Սա հատկապես ընդգծվում է այն տեսարանում, որտեղ Միլսերի բնակարանը ցնցվում է մոտակայքում մետրոյի անցնելուց։ Քաղաքի այս ձայները Քլայսն օգտագործել է որպես ֆոն ավելի հստակ ձայների կիրառման համար, որոնք կդառնան դիտորդի համար ուղեցույց։ Նմանատիպ ուղեցույցի օրինակ կարող է լինել Սոմերսեթի բնակարանի մետրոնոմը, որի թակոցն առանձնանում է քաղաքի աղմուկի ֆոնի վրա[17][56][57]։
Սաունդթրեք
Ֆիլմի երաժշտությունը վստահվել է կանադացի կոմպոզիտոր Հովարդ Շորին, և նրա ֆիլմի տեսարաններից շատերը «հնչում են» նրա երաժշտությամբ։ Բացի այդ, ֆիլմում օգտագործվել են մոտ տասը տարբեր հեղինակների ստեղծագործություններ և ձայնագրություններ` Յոհան Սեբաստիան Բախի երաժշտությունը, դասական ջազի լավագույն օրինակները, ինչպես նաև նոր ալիք և ինդաստրիալ ոճերի «ժամանակակից» երաժշտություն։
1995 թվականին ֆիլմի սաունդթրեքը թողարկվեց CD-ով, որի տևողությունը 60 րոպեից պակաս էր, ընդ որում, դրանում ընդգրկված չէին ֆիլմում հնչած բոլոր ստեղծագործությունները։
| Se7en (Original Motion)[58] | |
|---|---|
| տարբեր կատարողների սաունդթրեք | |
| Թողարկված | 26 սեպտեմբերի1995 |
| Ժանր | ջազ, ֆոլկ-ռոք, ինդաստրիալ, նոր ալիք |
| Տևողություն | 57:28 |
| Լեյբլ | TVT Records |
| Պրոդյուսեր | Առնոլդ Քոփելսոն |
| # | Անվանում | Հովարդ Շոր | Տևողություն |
|---|---|---|---|
| 1. | «In the Beginning» | The Statler Brothers | 2:22 |
| 2. | «Guilty[en]» | Gravity Kills[en] | 4:05 |
| 3. | «Trouble Man[en]» | Մարվին Գեյ | 3:50 |
| 4. | «Speaking of Happiness» | Գլորիա Լին, հեղինակներ՝ Բադդի Սքոթ և Ջիմի Ռեդքլիֆ | 2:33 |
| 5. | «Suite N°. 3 In D Major[en], BWV 1068» | Յ. Ս. Բախ, Շտուտգարտի կամերային նվագախմբի կատարմամբ, Կարլ Մյունչիգերի գլխավորությամբ | 3:39 |
| 6. | «Love Plus One[en]» | Haircut 100[en] | 3:38 |
| 7. | «I Cover the Waterfront[en]» | Բիլլի Հոլիդեյ | 3:20 |
| 8. | «Now's the Time» | Չարլի Փարքեր | 4:16 |
| 9. | «Straight, No Chaser[en]» | Թելոնիուս Մոնք (Monk in Tokyo համերգային ալբոմից) | 9:38 |
| 10. | «Portrait of John Doe» | Հովարդ Շոր | 4:57 |
| 11. | «Suite from Seven» | Հովարդ Շոր | 14:50 |
Ֆիլմում բացման տիտրերի ժամանակ հնչում է «Nine Inch Nails» խմբի «Closer» երգը[59], իսկ փակման ժամանակ Դեյվիդ Բոուի «The Hearts Filthy Lesson» երգերը[60]։
Remove ads
Ոճ և ժանր
Կինոքննադատները «Յոթ»-ը դասում են թրիլերրների շարքին[61][62][63]։ Ֆիլմում ներառված են նաև ոստիկանական դրամայի բնորոշ տարրեր` երկու ոստիկանի կողմից սպանության հետաքննություն և գործի բացահայտում՝ ապացույց առ ապացույց[61][64][65]։ Սակայն նման պատմությունը միայն սկզբում է։ Սյուժեի զարգացման զուգընթաց պարզ է դառնում, որ հեղինակները հեռուստադիտողի ուշադրությունը կենտրոնացնում են ոչ թե ոստիկանների և նրանց հետաքննության վրա (որը բնորոշ է ոստիկանական դրամային), այլ սպանությունների, պլանի և մարդասպանի գաղափարների վրա։ Ավելին, ի տարբերություն ավանդական ոստիկանական դրամայի, որում, որպես կանոն, ոստիկանությունը պատկերվում է որպես անկաշառ և ազնիվ կազմակերպություն, «Յոթ»-ում ոստիկաններն անազնիվ են և պատրաստ են ամեն ինչի իրենց նպատակներին հասնելու համար (օրինակ` ՀԴԲ գործակալից տվյալների անօրինական ստացումը կամ առանց խուզարկության հրամանի Դոուի տան դուռը կոտրելը)[64]։ Երբեմն ֆիլմը դասում են սարսափ ժանրին[62][66][67]։ Ինքը՝ Ֆինչերն, ասել է, որ բազմիցս վիճել է այն մարդկանց հետ, ովքեր ասել են, որ «Torture Porn»-ը (տերմին, որն օգտագործվում է այն սարսափ ֆիլմերի համար, որոնցում զոհերին տանջում են և դաժանորեն սպանում (օրինակ, «Սղոց» ֆիլմերի շարքը)) սկսվել է հենց «Յոթ»-ից, թեև ռեժիսորը պնդում էր, որ ֆիլմում զոհերի կտտանքների ոչ մի տեսարան չի ցուցադրվել[33]։
Ֆիլմը ոճականորեն համարում են նեո նուար․ այն պարունակում է նուարական ֆիլմերի բնորոշ բոլոր հիմնական տարրերը և միևնույն ժամանակ արտացոլում է այն բոլոր փոփոխությունները, որոնք սկսվել են այն ժամանակից ի վեր (հետպատերազմյան շրջանից) մինչև 20-րդ դարի 90-ական թվականները (հենց 90-ականների միտումները մշակույթում և հասարակությունում մեծ ազդեցություն ունեցան ֆիլմի խնդրի վրա)[68]։ Ինչպես դասական նուարական ֆիլմերում, «Յոթ»-ում տիրում է հուսահատություն, անտարբերություն, բռնություն և հասարակության անկում, չկա ուրախ ավարտ, ողջ մնացած գլխավոր հերոսների ճակատագրերն անդարձ փչանում են[64][69][70]։ Սոմերսեթը հանդես է գալիս տանջված մարդու դերում, որն ապրում է մյուսներից մեկուսացված և երազում է լքել անկում ապրող քաղաքը։ Նա մարմնավորում է անցյալն ու փորձը, իսկ նրա գործընկեր Միլսը` ապագան և հույսը, ֆիլմի վերջում ապագան և հույսը (Միլսը) ոչնչացվում են, ինչը նույնպես բնորոշ է նուարին[69]։ Սյուժեն պատմում է ավելի շատ հանցագործի գործողությունների մասին, քան ոստիկանների։ Ֆիլմը սկսվում է հեռուստադիտողի՝ մարդասպանի պլանի հետ ծանոթությամբ (բացման տիտրերը) և ավարտվում է դրա կատարմամբ (վերջին տեսարանը), այդպես պատմությունը վերածվում է փակ շրջանի[17]։ Ինքը՝ Սոմերսեթը, խոաստովանում է ոստիկանության անարդյունավետությունը և ասում է, որ նոր հուշումները կարող են հանգեցնել հաջորդ հուշումներին[48]։
Գունային գամման նույնպես թույլ է տալիս ֆիլմը դասել նեո նուար ոճին, ի տարբերություն դասական սև ու սպիտակ ժապավենի, նեո նուարը աշխատում է ոճավորված գունավորմամբ։ Հաջորդ տարրը, որը ցույց է տալիս «Յոթ» ֆիլմի պատկանելիությունը նեո նուարին, կարելի է համարել հանցագործության վայրի մանրամասն պատկերը, տանջած զոհերը, ինչպես նաև հանցագործության վայրերի լուսանկարների ցուցադրումը[71]։ Հատկանշական է նաև, որ ֆիլմում հնչում է ՀԴԲ-ի՝ գրադարանային ընթերցողների վերահսկողության մասին պարոնոիդ միտք։ Սա պատահական չէ. այս մտահոգություններն, իրոք, լայն տարածում են ունեցել1980-ականների ամերիկյան հասարակության մեջ և արտացոլված էին ֆիլմում[72]։ Սերիական մարդասպանը նեո նուարի ևս մեկ տարր է և նաև հարգանքի տուրք է այնպիսի հերոսներին, որոնք հայտնվել են 80-ականներին և ակտիվորեն լուսաբանվել են զանգվածային լրատվամիջոցներում[73][74]։ Վերջապես, մեկ այլ կարևոր տարր, որով հեղինակները հարգանքի տուրք են մատուցում ժամանակին, ապոկալիպիկ տրամադրությունները և ապագայի անորոշություն են։ Սցենարը և ֆիլմը ստեղծվել են նոր հազարամյակի սկիզբից եղած վախի գագաթնակետին, երբ տարբեր կրոնական խմբեր կանխատեսում էին աշխարհի վերջը[74][75]։ «7» թիվը մշտապես հայտնվում է կինոնկարում (ֆիլմի անունը, յոթ մահացու մեղքերը, Սոմերսեթի՝ թոշակի անցնելուն մնացած օրերը, Միլսերի տանը ընթրիքի ժամը, անապատում սարսափելի ծանրոցի առաքման ժամը) և ստեղծում է առասպելական հիմք ապոկալիպիկ տրամադրությունների համար. Յոթ օրվա ընթացքում մարդասպանն, որն իրեն դրել էր Աստծո ծառայի տեղը, կատարում է յոթ հանցագործություն, որը հանգեցնում է մեկ ընտանիքի ոչնչացման։ Դա կարելի է համեմատել յոթ օրերի և յոթ պատիժների հետ, որոնք հանգեցնում են աշխարհի ոչնչացմանը Ապոկալիպսիսում[48][76][77]։
Կերպարներ և նրանց փոխհարաբերություններ
«Յոթ»-ի կերպարներն ունեն սերտ փոխհարաբերություններ և կապեր։
Ի սկզբանե երկու դետեկտիվների համագործակցությունը կառուցված է նրանց հակադրության վրա[65]։ Առաջին տարբերությունը նրանց ռասան է՝ Սոմերսեթը աֆրոամերիկացի է, իսկ Միլսը` եվրոպեոիդ[65]։ Նման տանդեմները նորաձև են դարձրել այնպիսի ֆիլմերը, ինչպիսիք են «Մահացու զենքը» և «Ոստիկանը Բևեռլի Հիլզից»[26]։ Սոմերսեթն զգալիորեն ավելի մեծ է Միլսից։ Նա փորձառու ինտելեկտուալ է, հիասթափված և ցինիկ հայացքներ ունի հասարակության և այն քաղաք մասին, որտեղ ապրում է, լավ է վերահսկում զգացմունքները։ Միլսը երիտասարդ է, հավակնոտ, եռանդուն, զիջում է Սոմերսեթին կարդացածությամբ, ագրեսիվ է և ունի մի քիչ միամիտ հայացքներ քաղաքում կյանքի վերաբերյալ։ Սկզբում Սոմերսետը ուսուցչի դերում է հանդես գալիս և զգուշացնում է Միլսին, որ նա կափսոսա քաղաք տեղափոխվելու համար։ Նրան նյարդայնացնում է հանցագործության վայրում կրտսեր գործընկերոջ պահվածքը, նա համոզում է նրան հետ կանչել հետաքննությունից։ Դա, իր հերթին, զայրացնում է Դեյվիդին։ Ինչ-որ չափով նրանց հարաբերությունները նման են Վերգիլիոսի և Դանթեի հարաբերություններին «Աստվածային կատակերգությունից», որը հիշատակվում է ֆիլմում։ Վերգիլիոսը մտքի ձայնը և իմաստուն ուղղորդողն է, Դանթեն լի է զգացմունքներով։ Դրա օրինակ կարող է լինել այն դրվագը, երբ Սոմերսեթը կազմում է այն գրքերի ցուցակը, որոնք Միլսը պետք է կարդա, ընտրելով միայն անհրաժեշտները, իսկ Միլսը նյարդայնանում է պարտադրաբար կարդալու պատճառով[48]։ Գրադարանի նույն տեսարանը ցույց է տալիս հետազոտությանը մոտեցումների տարբերությունը. եթե Սոմերսեթն ուշադրություն է դարձնում հոգևորին և ոչ նյութականին և, հետևաբար, փորձում է հասկանալ մարդասպանի մտքերը, ապա Միլսը տանը նայում է սպանությունների տեսարանների լուսանկարները՝ փորձելով գտնել նյութական հուշումներ։ Երկու դետեկտիվների հարաբերությունները հայր ու որդու որոշակի երանգ են ունեն, որը դրսևորվում է Ուիլյամ Սոմերսեթի ուղղորդություններով. թոշակի անցնող Սոմերսեթն, ակնհայտորեն, տեսնում է Միլսի մեջ իրեն հաջորդողին[78]։ Սակայն գործի ընթացքում երկու դետեկտիվներն ավելի են կապվում միմյանց հետ. միայն իրենց համատեղ աշխատանքն է որոշ արդյունքներ բերում (օրինակ, Միլսի բնակարանի տեսարանում), աստիճանաբար սկսում են համաձայնվել միմյանց հետ («Դա դեռ վերջը չէ», «Առաջին անգամ ես լիովին համաձայն եմ քեզ հետ»), իսկ ֆիլմի վերջում անգամ միասին կատակում են[48]։ Ըստ Բրոունինգի՝ Դոուի սադրանքին ենթարկված Միլսի ինքնաոչնչացման ակտն ազդում է նաև Սոմերսեթի վրա, նա փոխում է թոշակի անցնելու մասին իր միտքը[78]։
Մեկ այլ կենտրոնական կերպար է Ջոն Դոուն։ Իրականում նա շատ նման է Սոմերսեթին։ Նախ, ինչպես Սոմերսեթը, նա գիտակցում է այն վայրի մեղսավորությունը, որում ապրում է, բայց ի տարբերություն պասիվ հետևող դետեկտիվի, Դոուն ակտիվ դիրք է զբաղեցնում. Իր գործողություններով փորձում է ազդել իրավիճակի վրա, փորձում է աշխարհին ցույց տալ դրա անկումը։ Սոմերսեթի նման, Դոուն կարդացած է և հավասարակշռված։ Նա նույնպես շատ համբերատար է, ինչը վկայում է այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում տանջել է իր երրորդ զոհին (մեկ տարի)։ Դոուի և Սոմերսեթի միջև կապը նաև դրսևորվում է նրանով, որ վերջինս ոչ միայն փորձում է գտնել մարդասպանին, Սոմերսեթն ի սկզբանե հասկանում է, որ կլինեն մի շարք սպանություններ, և նրան հետաքրքիր է հանցագործի շարժառիթը։ Սոմերսեթը փորձում է մտածել մարդասպանի պես, ինչը հորդորում է նրան այցելել գրադարան և կարդալ գրքեր, որոնք, նրա կարծիքով, կօգնեն հասկանալ մարդասպանին[79][80]։ Մեկ այլ ընդհանուր առանձնահատկությունն իրենց մտքերը գրելու հանդեպ սերն է։ Այդպես, Դոուի բնակարանում գտնում են բազմաթիվ օրագրեր, իսկ ջնջված տեսարանում Սոմերսեթը կտրում է տան պաստառի մի կտոր՝ որպես իր երազանքի հիշողություն[78]։
Գվինեթ Փելթրոուի կերպարը՝ Թրեյսին, մարդկության և նրբության մարմնավորումն է։ Նա սիրում է իր ամուսնուն և նրա հետ գնում է մի վայր, որը վախեցնում է նրան։ Վերջինի մասին խոստովանում է Սոմերսեթին և համաձայում է քաղաքի վերաբերյալ նրա հայացքների հետ։ Հենց նա է հարթում երկու տղամարդկանց հարաբերությունները։ Պատմության մեջ նրա դերը երկու դետեկտիվներին միավորելը և նրանց հարաբերությունների մեջ հուզականություն մտցնելն է. նրա նախաձեռնությամբ են նրանք առաջին անգամ շփվում են ոչ պաշտոնական ձևով և միմյանց դիմում են անունով, հենց Միլսերի հետ ընթրիքից հետո նրանք առաջին անգամ հետաքննության մեջ բեկում են կատարում։ Նրա մահը նշանակում է Միլսի համար ընտանեկան օջախի կորուստ և խորհրդանշում է ընտանիքի փխրունությունն այն աշխարհում, որտեղ նրանք ապրում են[81]։
Միջտեքստայնությունը
Բացի յոթ մահացու մեղքերի քրիստոնեական հասկացությունից, «Յոթ»-ը կապված է նաև այլ գրական ստեղծագործությունների հետ։ Այսպիսով, ֆիլմում մեծ դեր է խաղում «Աստվածային կատակերգությունը»։ Բացի այն, որ Միլսի և Սոմերսեթի փոխհարաբերությունները հանդիսանում են Դանթեի և Վերգիլիոսի փոխհարաբերությունների միտումը, Դոուի սպանությունները համընկնում են Ալիգիերիի պատկերած դժոխքում մեղքերի պատիժների հետ։ Դանթեի դժոխքում մեղավորները ստիպված են հավերժ վերապրել իրենց մեղքերը, այսինքն` պատժվում են contrapasso ոճով՝ պատժվում են նման կերպ։ Այդպես էլ Դոուն մի շարք դեպքերում պատժում է իր զոհերին (մեռնելու աստիճան կերակրում է շատակերին, անշարժեցնում է ծույլին՝ հասցնելով կիսամեռ վիճակի)։ Ստեղծագործությունների իլյուստրացիաներ հանդիպում են գրադարանի տեսարանում[82][48]։ Միլթոնի «Կորուսյալ դրախտ» պոեմի մեջբերումը մատնանշում է Դոուի պուրիտանությունը[82]։ Բրաունինգի կարծիքով, Թրեյսիի գործառույթը, որը երկու տղամարդկանց միջև «կամուրջ» դառնալն էր, հիշեցնում է ժամանակակից դետեկտիվների հեղինակ Ջեյմս Էլլրոյի «Սև խոլորձ» վեպի Քեթրին Լեյքի նմանատիպ դերին[83]։
Սոմերսեթը ստացել է իր անունը` ի պատիվ Ուոքերի սիրելի գրողի` Ուիլյամ Սոմերսեթ Մոեմի[78]։
Պատմության առանձնահատկություններ
«Յոթ» ֆիլմի պատմության կառուցվածքն ունի մի շարք առանձնահատկություններ։ Առաջին հերթին Ուոքերն ուզում էր, որ վերջին զոհը լիներ ոստիկանը։ Այդ կերպ, ֆիլմի կառուցվածքն ավարտվում է՝ յոթ մահացու մեղքերի վրա հիմնված սպանությունները քննող ոստիկանն ինքն է դառնում մեղքի զոհ և սպանում, պատմության վերջն արդեն երևում է դրա սկզբից[84]։ Պատմության երկրորդ առանձնահատկությունն այն է, որ ֆիլմը կառուցված է որպես Դոուի պլանի իրականացում[85][86], այլ ոչ թե որպես սպանությունների շարքի հետաքննություն` մեղավորին գտնելու համար, ինչը բնորոշ է դետեկտիվներին և թրիլլերներին[87][88]։ Բացի վերջին տեսարանում Միլսի՝ Դոուին կրակելուց, մնացած բոլոր սպանությունները ուղղակիորեն չեն ցուցադրվում[85], հեռուստադիտողը տեսնում է միայն արդյունքը (զոհ, որին կտտանքների են ենթարկել) կամ միջոցը (դանակով բռնաբարությունը, մարմնի մաս կտրելը)։ Բացահայտվում է նաև ժամանակը, երբ մարդասպանը կատարել է այս կամ այլ սպանությունը (ծուլության զոհին նա տանջել էր մի ամբողջ տարի, փաստաբանին՝ հանգստյան օրերին և երկուշաբթի)[89]։ Հետաքննությունում թվացյալ բեկումը (փաստաբանի տանը հայտնաբերվել էին մատնահետքեր) իրականում նույնպես Դոուիի պլանի մի մասն է, իսկ գլխավոր կասկածյալ Վիկտորը երրորդ զոհն է՝ ծուլության զոհը[90]։ Բացի այդ, ֆիլմում ցույց է տրվում, թե ինչպես է լուսանկարչի տեսքի տակ թաքնված մարդասպանը վերադառնում հանցագործության վայր։ Այս դրվագը, մի կողմից, բացահայտում է մարդասպանի հոգեբանությունը (հաճույք ստանալ իր աշխատանքի արդյունքից), իսկ մյուս կողմից, ծառայում է սյուժեի զարգացմանը. Դոուն հենց այդ պահին է համոզվում, որ Միլսը հարմար թեկնածու է վերջին՝ բարկության զոհի համար[91]։ Դետեկտիվ պատմությունների համար անսովոր մեկ այլ շրջադարձ է այն, որ մարդասպանը կամավոր կերպով հանձնվում է ոստիկանությանը, ֆիլմի ավարտից մոտ կես ժամ առաջ։ Այս քայլը շփոթեցնում է հեռուստադիտողին, և ինտրիգը հասցնում է նոր մակարդակի[91]։
Խնդիրներ և սիմվոլիզմ
Ֆիլմի սյուժեի հիմքում ընկած է յոթ մահացու մեղքերի գաղափարը և խոհերն այն մասին, թե որքան խորն են դրանք ներթափանցել հասարակության մեջ։ Յոթ մահացու մեղքերը ծառայում են միայն որպես հիմք, որի վրա կարող են հանցագործություններ կատարվել[48][92]։ Այն քաղաքը, որտեղ զարգանում են ֆիլմի իրադարձությունները, լցված է այս յոթ մեղքերով՝ ամենուրեք տիրում են բռնություն, դաժանություն, անտարբերություն, կեղտ[93]։ Քաղաքացիները հանդուրժողականորեն վերաբերվում են այդ բաներին[48]։ Հատկանշական է, որ ֆիլմում քաղաքի անունը այդպես էլ չի հնչել։ Այդպիսով, դա կարող է լինել ցանկացած քաղաք, նույնիսկ հեռուստադիտողի հարազատ քաղաքը[48][93]։
Ջոն Դոուն իր ձևով է ընդդիմանում այդ բաներին և իր վրա է վերցնում հասարակության դատավորի ու դահիճի դերը։ Ի տարբերություն ժամանակակից արդարադատության, որը չի գնահատում մարդու բարոյական բնույթը, Դոուն, Վալերի Ալենի կարծիքով, հիմնականում ուղղորդվում է միջնադարյան դատական վարույթներով, որոնք դատում էին ինչպես մարմնինը, այնպես էլ հոգին՝ հիմնվելով քրիստոնեական կանոնների վրա[48]։ Նրա սպանած մարդիկ սիմվոլներ են։ Դոուի համար նրանք առանձին անձիք չեն, որոնց նա սպանել է սպանելու համար։ Նրանք մարմնավորում են հասարակության և դրա յուրաքանչյուր անդամին բնորոշ հատկությունները, ինչպես նաև համարվում են մահացու մեղքերի տեսանելի օրինակ[48]։ Բրաունինգը կարծում է, որ մեղքերը չի կարելի ուղղակիորեն դատել, քանի որ այդ դեպքում Դոուի հանցագործությունները ոչ մի նշանակություն չէին ունենա և միայն կլրացնեին բռնության հոսքը։ Ֆիլմում յուրաքանչյուր մեղք ունի մի փոքր ավելի լայն մեկնաբանություն, օրինակ, որկրամոլությունը ներկայացվում է որպես լայն տարածված վատ սովորություն[94]։ Ինքը՝ Ջոն Դոուն, նույնպես խորհրդանշական է։ Անգլո-սաքսոնական իրավաբանական ավանդույթում «Ջոն Դոու» անունն օգտագործվում է դատարանում վկայի անանունությունը պահպանելու կամ անհայտ տղամարդու մարմնին դիմելու համար։ Այդպես, Ջոն Դոուն կարող է լինել ցանկացածը (հեռուստադիտողը ոչինչ չգիտի նրա մասին)։ Ալենի կարծիքով՝ Դոուն իր մեսիականությամբ համեմատվում է անգլիական միջնադարյան բարոյականությունից յուրաքանչյուր մարդու (Everyman) հետ[48]։ Դա համընկնում է Դայերի այն կարծիքի հետ, որ Դոուն ունի նույն հայացքներն, ինչ նորմալ մարդիկ (դեմ են հանցագործներին, ստին, պեդոֆիլիային, թմրամիջոցներին), աննորմալ են միայն այս ամենի դեմ նրա մեթոդները[95]։
| “ | — Կարծում եմ՝ դու միայն անմեղ մարդկանց ես սպանել։
— Անմե՞ղ։ Դա կատա՞կ է։ Ճարպի մեջ լող տվող մարդ, զզվելի, որ չի կարողանում անգամ վեր կենալ։ Տեսնելով նրան փողոցում՝ դու նրան մատով ցույց կտայիր ընկերներիդ, որպեսզի նրանք էլ քեզ հետ ծիծաղեին... Կին, որն այնքան զզվելի է ներքուստ, որ չի կարող ապրել՝ դադարելով արտաքուստ գեղեցիկ լինել։ Թմրավաճառ, ավելի ճիշտ թմրավաճառ-արվամոլ։ Եվ մի մոռացի՛ր պոռնիկի մասին, որը վարակ էր տարածում։ Միայն մեր կեղտոտ աշխարհում կարող ես ասել, որ նրանք անմեղ մարդիկ են ու չծիծաղել։ |
” |
- Միլսի և Դոուի երկխոսությունը, [96] Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)
– Wait, I thought all you did was kill innocent people. | ||
Remove ads
«Յոթ» ֆիլմը ցուցադրվել է կինոթատրոններում 1995 թվականի սեպտեմբերի 22-ին և գտնվել է այնտեղ տասներեք շաբաթ` ցուցադրության սկզբից 9 շաբաթ (սեպտեմբերի 22-ից մինչև նոյեմբերի 19-ը) և ևս չորս շաբաթ 1996 թվականին (հունվարի 12-ից մինչև հունվարի 28-ը և փետրվարի 16-19)։ 33 միլիոն դոլար բյուջեով կինոնկարը վաստակեց 327,3 միլիոն դոլար՝ 100,1 միլիոնը Հյուսիսային Ամերիկայում (ԱՄՆ և Կանադա), իսկ 227,2 միլիոնը աշխարհի մնացած երկրներում։ Ցուցադրության առաջին շաբաթում կինոժապավենը ցուցադրվել է 2441 կինոթատրոնում, և վաստակել է 13.9 մլն դոլար. Հյուսիսային Ամերիկայում ֆիլմը ցուցադրվել է 2,528 կինոթատրոնում։ 1995 թվականին կինոնկարը տոմսերի վաճառքով դարձել է աշխարհում 7-րդը, հինգերորդը հյուսիսամերիկյան կինոթատրոններում, ինչպես նաև առաջատարն այս ցուցանիշով R վարկանիշով ֆիլմերի մեջ (հյուսիսամերիկյան վարձակաում)[97]։
Տվյալներն ըստ երկրների
Ավստրալիա — 1995 թ. Նոյեմբերի 2-ին — 8 666 146 $
Ավստրիա — 1995 թ. Նոյեմբերի 24-ին — 237 139 $
Արգենտինա — 1996 թ. Ապրիլի 18 — 5 007 070 $
Էստոնիա
Լատվիա
Լիտվա Մերձբալթիկա — 1996 թ. Օգոստոսի 26 — 87 941 $
Բելգիա — Հունվարի 31, 1996 թ. — 5 392 677 $
Բոլիվիա — Հունվարի 25, 1996 թ. — 19 380 $
Բուլղարիա — Մարտի 22, 1996 թ — 42 604 $
Բրազիլիա — Դեկտեմբերի 15, 1995 թ — 5 866 579 $
Միացյալ Թագավորություն — Հունվարի 5, 1996 թ — 30 631 133 $
Վենեսուելա — Փետրվարի 28, 1996 թ — 241 415 $
Հոնկոնգ — 1995 թ. Նոյեմբերի 30-ին — 3 351 257 $
Հունաստան — 9 փետրվարի 1996 թ — 978 824 $
Դանիա — 8 մարտի, 1996 թ — 2 543 839 $
Դոմինիկյան Հանրապետություն — Փետրվարի 16, 1996 թ — 47 470 $
Եգիպտոս — Մայիսի 13, 1996 թ— 79,861 $
Իսրայել — Դեկտեմբերի 22, 1995 թ — 1 738 809 $
Հնդկաստան — Հունիսի 20, 1997 թ — 97 544 $
Ինդոնեզիա — Ապրիլի 10, 1996 թ — 552 604 $
Իսլանդիա — 26 հունվարի 1996թ — 248 772 $
Իսպանիա — Հունվարի 12, 1996 թ — 13 690 160 $
Իտալիա — Դեկտեմբերի 15, 1995 թ- 14 216 844 $
Կոլումբիա — Հունվարի 16, 1996 թ — 983 950 $- Կենտրոնական Ամերիկայի և Մեծ Անտիլյան կղզիների երկրներ — Հունվարի 12, 1996 թ — 273 154 $
- Հարավային Ամերիկայի երկրներ — 24 ноября 1995 года — 1 368 913 $
Լիբանան/
Արաբական Միացյալ Էմիրություններ — ? — 203 097 $
Մալայզիա — Ապրիլի 25, 1996 թ — 252 775 $
Մեքսիկա — Մարտի 1, 1996 թ — 2 619 472 $
Նիդերլանդներ — Նոյեմբերի 9, 1995 թ — 4 139 350 $
Գերմանիա — Նոյեմբերի 23, 1995 թ — 21 985 291 $
Նոր Զելանդիա — Նոյեմբերի 10, 1995 թ — 1 201 916 $
Նորվեգիա — Հունվարի 26, 1996 թ — 2 151 703 $
Հարավային Կորեա — 1995 թ. Նոյեմբերի 11-ին— 4 792 443 $
Լեհաստան — Փետրվարի 16, 1996 թ — 1 301 775 $
Պորտուգալիա — Փետրվարի 2, 1996 թ — 1 421 358 $
Ռումինիա — 31 հունվարի 1997 թ — 30 691 $- Սլովենիա — Փետրվարի 8, 1996 թ — 289 467 $
Թաիլանդ — Դեկտեմբերի 29, 1995 թ — 894 332 $
Չինական Թայբեյ — Նոյեմբերի 10, 1995 թ — 2 035 910 $
Թուրքիա — Փետրվարի 18, 1996 թ — 1 098 124 $
Հունգարիա — Նոյեմբերի 7, 1996 թ — 490 439 $
Ռուսաստան/
Ուկրաինա и другие страны ԱՊՀ — ? — 36 871 $
Ֆիլիպիններ — Նոյեմբերի 22, 1995 թ — 300 000 $
Ֆինլանդիա — Փետրվարի 19, 1996 թ — 1 551 163 $
Ֆրանսիա — Հունվարի 31, 1996 թ[98] — 32 847 010 $
Խորվաթիա — Հունվարի 25, 1996 թ — 225 982 $
Չեխիա/
Սլովակիա — Մարտի 28, 1996 թ — 438 664 $
Չիլի — Մայիսի 2, 1996 թ — 760 553 $
Շվեդիա — 25 դեկտեմբերի 1995 թ — 5 378 788 $
Շվեյցարիա — Հունվարի 5, 1996 թ — 4 890 625 $
Ճապոնիա — Հունվարի 27, 1996 թ — 37 787 580 $
Remove ads
Գրախոսություններ
Մեծ հաշվով ֆիլմը դրական է ընդունվել ինչպես կինոքննադատների, այնպես էլ հեռուստադիտողների կողմից։ Rotten Tomatoes կայքում ֆիլմը կինոքննադատների կողմից ունի 7.7 բալանոց (10 հնարավորից) վարկանիշ և 4.1 բալլ՝ (5 հբնարավորից) հեռուստադիտողների շրջանում։ Կայքը նաև հաղորդում է, որ կինոքննադատների 80%-ին (բարձրակարգ կինոքննադատների վարկանիշում 60%) և հեռուստադիտողների 95%֊ին ֆիլմը դուր է եկել, իսկ ֆիլմը ստացել է «հասած լոլիկ» կարգավիճակ։ Metacritic կայքում ֆիլմը կինոքննադատների կողմից ստացել է 100-ից 60 բալլ և հեռուստադիտողներից 10֊ից 8.8 բալլ։ IMDb վարկանիշը կազմում է 8.6 բալլ 10 հնարավորից, ինչը թույլ է տալիս ֆիլմին IMDb-ի վարկածով 250 լավագույն ֆիլմերի ցանկում գտնվել շատ բարձր դիրքում։
Քննադատները գնահատել են տեղանքներով և նկարահանմամբ ստեղծված ֆիլմի մթնոլորտը։ Ջոնաթան Ռոզենբաումը գրել է, որ հեղինակները ստեղծել են «Տաքսու վարորդ», «Սայրի վազորդ», նուար ֆիլմերի, պրահական սյուրռեալիստների դժոխային քաղաք[99]։ Թոդ Մաքարթին նկարագրության համար օգտագործում է «մութ, մռայլ, սարսափեցնող, կլաուստրոֆոբիա և զզվանք առաջացնող» մակդիրները[61]։ Վերջինի հետ համաձայնվում է Ռոջեր Էբերթը։ Նրա կարծիքով ֆիլմն, ի տարբերություն հոլլիվուդյան թրիլլերների կամ սարսափների մեծամասնության, որտեղ բռնության ու սարսափ տեսարանները ցուցադրվում են հեռուստադիտողների ուշադրությունը գրավելու համար, «Յոթ»-ը նկարահանվել է այնպես, որ առաջացնի զզվանքի զգացում։ Ջեյմս Բերարդինելլին դրական է գնահատել ֆիլմը, չնայած, նրա կարծիքով, այն չափազանց մռայլ է և երկար[100]։ Ռիտա Քեմփլին, որը նույնպես պոզիտիվ է արտահայտվել ֆիլմի մասին, համաձայնվում է, որ ֆիլմը շատ մռայլ է։ Մի պահ նրա մոտ հարց է առաջացել.֊սա արվե՞ստ է թե Ֆինչերը պարզապես լույսի համար չի վճարել[101]։
«Յոթ»-ը չի խուսափել 1990֊ականների այլ թրիլերների հետ համեմատությունից։ Էդվարդ Գուտմենի կարծիքով Ջոն Դոուն սարսափելիությամբ և ինտելեկտով կարելի է համեմատել Հաննիբալ Լեկտերի հետ[102]։ Նրա հետ չի համաձայնում Ջեյմի Բերնարդը՝ կարծելով, որ Ֆինչերի ֆիլմը խորությամբ և ինտելեկտուալությամբ զիջում է «Գառնուկների լռությունը»։ Բերարդինելլին իր հոդվածում «Յոթ»-ը համեմատում է «Կասկածելի դեմքեր» ֆիլմի հետ, նկատելով, որ վերջինս ավելի մտացված է, դակայն դա չի խանգարում «Յոթ»-ին մնալ լավ թրիլլեր[100]։ Սիմվոլիզմի և ինտելեկտուալության պակասից բողոքում է նաև Էբերթը։ Նա ֆիլմում հիմնականում տեսել է կերպարներ և նրանց համագործակցությունը, այլ ոչ թե հետաքննության մասին պատմություն[103]։ Նման կարծիք ունի նաև կինոքննադատ Հարի Թոմփսոնը[104]։
Դերասանական խաղի և կերպարների համոզիչ լինելու մասին քննադատների կարծիքները տարբեր են։ Այսպիսով, Քևին Սփեյսին իր աշխատանքի համար մի շարք մրցանակներ է ստացել։ Ֆրիմանի խաղը դրական արձագանքի է արժանացել Բերարդինելլիի կողմից, սակայն նրա կարծիքով Փիթի կերպարը ֆիլմի գլխավոր խնդիրներից մեկն է՝ Միլսն ընդհանրապես չի գրավում[100]։ Էբերթը նույնպես գնահատել է Ֆրիմանի խաղը և Սոմերսեթին դասակարգել է դերասանի լավագույն դերերին։ Էբերթը նաև նշել է, որ Փելթրոուի կերպարը ֆիլմում մտցնում է մի փոքր մարդկություն և հանդիսանում է երկու գործընկերներին կապող օղակ[103]։
Սակայն ոչ բոլոր քննադատներից է «Յոթ»-ը ստացել դրական արձագանք։ Մայքլ Ուիլմինգթոնը դրական է արտահայտվել ռեժիսորական, դերասանական և օպերատորական աշխատանքի մասին, բայց ֆիլմը նրան դուր չի եկել։ Նրա կարծիքով գլխավոր խնդիրը սցենարն է՝ չափազանց բարդ երկխոսություններ, երկու ոստիկանների անհասկանալի շարժառիթ։ Նա ութերորդ մահացու մեղք է անվանել «սցենարի ոչ օբյեկտիվ գնահատականը»[105]։ Նման կերպ է արտահայտվել նաև Դեսսոն Գոուվը, որը բարձր է գնահատել ռեժիսուրան, բայց ֆիլմի վերջն անվանել է «դավաճանություն հեռուստադիտողին»[106]։ Քերոլ Բաքլենդը քննադատորեն է արտահայտվել Թրեյսիի դերի մասին որպես «քավության նոխազ», իսկ Ջոն Ռաթելլը մեղադրել է Ֆինչերին իր ֆիլմում կնոջ հանդեպ անպատշաճ վերբերմունքի համար[107]։
Մրցանակներ և նոմինացիաներ
| Տարի | Մրցանակ | Անվանակարգ | Թեկնածու | Արդյունք | Ծանոթագրություններ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1995 | Awards Circuit Community Awards | Լավագույն ռեժիսոր | Դևիդ Ֆինչեր | Հաղթանակ | [108] |
| Լավագույն ֆիլմ | «Յոթ» | Առաջադրված | |||
| Լավագույն օպերատորական աշխատանք | Դարիուս Քոնջի | Հաղթանակ | |||
| Լավագույն մոնտաժ | Ռիչարդ Ֆրենսիս-Բրյուս | Հաղթանակ | |||
| Առաջին պլանի լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Առաջադրված | |||
| Երկրորդ պլանի լավագույն դերասան | Քևին Սփեյսի | Առաջադրված | |||
| Երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի | Գվինեթ Փելթրոու | Առաջադրված | |||
| Լավագույն օրիգինալ սցենար | Էնդրյու Քևին Ուոքեր | Առաջադրված | |||
| Լավագույն դիմահարդարում և վարսահարդարում | «Յոթ» | Առաջադրված | |||
| Լավագույն հնչյունավուրում | «Յոթ» | Առաջադրված | |||
| Լավագույն դերասանական կազմ | Ֆրիման, Փիթ, Սփեյսի, Փելթրոու, Էրմի | Առաջադրված | |||
| Բրիտանական կինեմատոգրաֆիստների միության մրցանակ | Լավագույն օպերատորական աշխատանք | Դարիուս Քոնջի | Առաջադրված | [109] | |
| Լոս Անջելեսի կինոքննադատների ասոցիացիայի մրցանակ | Լավագույն օպերատորական աշխատանք | Դարիուս Քոնջի | Առաջադրված | [110] | |
| Լավագույն երաժշտություն | Հովարդ Շոր | Առաջադրված | |||
| Երկրորդ պլանի լավագույն դերասան | Քևին Սփեյսի | Առաջադրված | |||
| Տեխասի կինոքննադատների միություն մրցանակ | Երկրորդ պլանի լավագույն դերասան | Քևին Սփեյսի | Հաղթանակ | [111] | |
| Ամերիկյան կինեմատոգրաֆիստների միության մրցանակ | Հատկանշական ձեռքբերումներ կինոթատրոններում | Դարիուս Հոնջի | Առաջադրված | [112] | |
| 1996 | «Օսկար» | Լավագույն մոնտաժ | Ռիչարդ Ֆրենսիս-Բրյուս | Առաջադրված | [113] |
| BAFTA | Լավագույն օրիգինալ սցենար | Էնդրյու Քևին Ուոքեր | Առաջադրված | [114] | |
| MTV Movie Awards | Լավագույն ֆիլմ | «Յոթ» | Հաղթանակ | [115] | |
| Լավագույն չարագործ | Քևին Սփեյսի | Հաղթանակ | |||
| Ամենացանկալի տղամարդ | Բրեթ Փիթ | Հաղթանակ | |||
| Լավագույն էկրանային դուետ | Մորգան Ֆրիման և Բրեդ Փիթ | Առաջադրված | |||
| «Սատուրն» | Լավագույն սցենար | Էնդրյու Քևին Ուոքեր | Հաղթանակ | [116] | |
| Լավագույն դիմահարդարում | Ժան Էն Բլեք, Ռոբ Բոթին | Հաղթանակ | |||
| Լավագույն արկածային ֆիլմ կամ էքշն | «Յոթ» | Առաջադրված | |||
| Լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Առաջադրված | |||
| Երկրորդ պլանի լավագույն դերասան | Գվինեթ Փելթրոու | Առաջադրված | |||
| Լավագույն ռեժիսոր | Դևիդ Ֆինչեր | Առաջադրված | |||
| Լավագույն երաժշտույուն | Հովարդ Շոր | Առաջադրված | |||
| Չիկագոյի կինոքննադատների ասոցիացիայի մրցանակ | Լավագույն օպերատորական աշխատանք | Դարիուս Քոնջի | Հաղթանակ | [117] | |
| Լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Առաջադրված | |||
| «Ֆանտասպորտու» | Լավագույն ֆիլմ | Դևիդ Ֆինչեր | Հաղթանակ | [118] | |
| Hochi Film Awards | Լավագույն օտարերկրյա ֆիլմ | Դևիդ Ֆինչեր | Հաղթանակ | [119] | |
| NAACP Image Awards | Առաջին պլանի լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Առաջադրված | [120][121] | |
| ԱՄՆ կինոքննադատների միության մրցանակ | Լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Առաջադրված | [122] | |
| «Sci-Fi Universe Magazine» ամսագրի մրցանակ | «Լավագույն սարսափ ֆիլմ» ընթերցողների ընտրություն | «Յոթ» | Հաղթանակ | [123] | |
| Blue Ribbon Award | Լավագույն օտարերկրյա ֆիլմ | «Յոթ» | Հաղթանակ | [124] | |
| 1997 | «Իմպերիա» | Լավագույն ֆիլմ | «Յոթ» | Հաղթանակ | [125] |
| Լավագույն դերասան | Մորգան Ֆրիման | Հաղթանակ | |||
| 2000 | Online Film Critics Society Awards | Լավագույն DVD | «Յոթ» ֆիլմով DVD «New Line Platinum Series» շարքից | Առաջադրված | [126] |
| DVD լավագույն մեկնաբանություններ | «Յոթ» ֆիլմով DVD «New Line Platinum Series» շարքից | Առաջադրված | |||
| Լավագույն DVD հավելյալ նյութեր | «Յոթ» ֆիլմով DVD «New Line Platinum Series» շարքից | Առաջադրված | |||
| 2014 | Online Film & Television Assosiation Awards | Ֆիլմ | «Յոթ» | [127] | |
Ֆիլմը նաև Ամերիկայի կինոյի ինստիտուտի ցուցակների մեջ ընդգրկման թեկնածուներից էր.
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 100 լավագույն թրիլեր ֆիլմեր — թեկնածու[128].
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 10 լավագույն ֆիլմեր ըստ 10 ժանրերի — թեկնածու[129].
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն դրական և բացասական հերոսներ — Ջոն Դոու — թեկնածու[130].
2015 թ.-ին, 25-ամյակի կապակցությամբ, IMDb- ի կայքը կազմել է վերջին 25 տարիների յուրաքանչյուր տարվա ամենավարկանիշային (կայքի այցելուների գնահատականը) ֆիլմերի ցուցակը։ Այդ ցուցակում է նաև «Յոթ»-ը, որպես 1995 թվականի ամենաբարձր վարկանիշ ունեցող ֆիլմ[131]։.
Remove ads
1996 թվականին կինոթատրոններում ցուցադրվելուց հետո ֆիլմը թողարկվում է ժապավեններով (1996 թվականի Հոկտեմբերի 14֊ին VHS ձևաչափով[132]) և երկու տարբերակով լազերային սկավառակներով։ Անմիջականորեն «New Line Cinema»-ի կողմից թողարկված առաջին տարբերակը բաղկացած էր երկու սկավառակից (երեք կողմ) և պարունակում էր միայն ֆիլմը։ «Criterion» ընկերության մյուս տարբերակը ներառում էր չորս սկավառակ (յոթ կողմ), որոնք բացի ֆիլմից պարունակում էին նաև լրացուցիչ նյութ, այն է` դերասանների, ռեժիսորի, սցենարիստի, պրոդյուսերների, դիմահարդարների մեկնաբանությունները, կտրված տեսարանները և այլընտրանքային վերջաբանները։ Սկավառակների տեխնիկական բնութագիրն էր՝ կողմերի հարաբերակցությունը 2.35։1 է (ինչպես կինոթատրոնի ցուցադրման ժամանակ), օգտագործված է Dolby AC-3 աուդիոձևաչափը։ Սակայն «Criterion»- ի սկավառակներում ձայնագրության խտացման համար օգտագործվել է միայն CAV, այն դեպքում, երբ մյուս տարբերակում` և՛ CAV, և՛ CLV[133]։
1997 թվականի մարտի 26-ին «New Line Cinema»-ն թողարկում է առաջին DVD-սկավառակը, որը պարունակում էր միայն երկու կողմի վրա ձայնագրված ֆիլմը։ Էկրանի կողմերի հարաբերակցությունը 16։9 էր։ Այս տարբերակում հասանելի են Dolby Digital 5.1 և Dolby Digital Stereo աուդիոձևաչափերը[134]։ Արդեն 2002 թվականի հոկտեմբերի 12-ին լույս է տեսնում նոր DVD «Se7en: Platinum Series»։ Այն բաղկացած է տարբեր պարունակությամբ երկու սկավառակից։ Առաջին սկավառակում ձայնագրված է ֆիլմը, ինչպես նաև դերասանների, ռեժիսորի, սցենարիստի, պրոդյուսերի, օպերատորի, ոճաբանի, խմբագրի, հնչունային ռեժիսորի և կոմպոզիտորի աուդիոմեկնաբանությունները։ Երկրորդ սկավառակում տեղ են գտել բացման տիտրերի ստեղծման մասին պարզաբանումները, կտրված տեսարանները և որոշ այլընտրանքային վերջաբանները, Ջոն Դոուի օրագիրը, լուսանկարիչների մեկնաբանությունները, դերասանների ֆիլմոգրաֆիան, տիրապետումը։ Ֆինչերի և գունանկարիչ Ստիվեն Նակամուրի համագործակցության արդյունքում ֆիլմի համար ստեղծվել է նոր կերպար, որը հիմնված չէր արծաթի պահպանման տեխնիկայի վրա։ Էկրանի կողմերի հարաբերակցությունը 2.40։ 1, հասանելի են Dolby Digital 5.1, DTS 6.1 ES և Dolby 2.0 Surround ձայնային ձևաչափերը[135][136]։
2010 թվականի սեպտեմբերի 14-ին դուրս եկավ «Յոթ»-ի BD-ն։ Սկավառակիի պարունակությունը չի տարբերվում 2000 թվականի DVD-ից։ Ֆիլմը կարելի է դիտել 1080p։ Էկրանի կողմերի հարաբերակցությունը նույնպես մնացել է անփոփոխ` 2.40։ 1։ Հասանելի են ձայնային ձևաչափերը` DTS HD Master Audio 7.1 (անգլերենի համար) և Dolby Digital 5.1 սկավառակի վրա առկա այլ լեզուների համար (իսպաներեն, գերմաներեն, պորտուգալերեն, թայերեն)[137][138]։
Ֆիլմի հաջողությունից հետո «New Line Cinema»-ի պրոդյուսերները հետաքրքրություն ցուցաբերեցին պատմության շարունակության համար։ 2002 թվականին կինոընկերությունը Թեդ Գրիֆֆինից գնեց սցենար, որում խոսքը գնում էր բժիշկ-էքստրասենսի մասին, որն օգնում էր Հետաքննության դաշնային բյուրոյին սերիական մարդասպանի որոնումներում։ Սցենարը դիտարկվում էր որպես «Յոթ»-ի սիքվելի հիմք։ Նախագծի աշխատանքային անունն էր «E8ight» («Ութ»), իսկ բժշկի դերը պետք է խաղար Մորգան Ֆրիմանը[139][140]։ Սակայն Դեյվիդ Ֆրինչերը գաղափարին չի աջակցում և հրաժարվում է մասնակցել նախագծին[141]։ Վերջ ի վերջո, պրոդյուսերները հրաժարվում են այդ մտքից, իսկ ֆիլմի սցենարը մի քիչ փոփոխվում և օգտագործվում է այլ ֆիլմի՝ «Մխիթարության» համար, որի գլխավոր դերերում խաղացել են Էնթոնի Հոփքինսը և Քոլին Ֆարելը[139][142]։
2006 թվականին լուրեր էին պտտվում «Յոթ» ֆիլմի՝ «Virtue» անունով պրիքվել նկարահանելու պլանների մասին, սակայն գործը նկարահանումներին չի հասնում[143]։
2006 թվականի սեպտեմբերին լույս է տեսնում «SE7EN» կոմիքսի առաջին մասը։ Հրատարակչությամբ զբաղվել է «Zenescope Entertainment» ընկերությունը, որը մտավոր սեփականությունից օգտվելու թույլտվություն էր ստացել «New Line Cinema»-ից։ Ընդամենը 2006-2007 թվականների ընթացքում լույս է տեսել կոմիքսի յոթ մաս՝ յուրաքանչյուր մահացու մեղքի համար։ Յուրաքանչյուր մաս ներառում է 32 գունավոր էջ։ Ի տարբերություն ֆիլմի՝ կոմիքսներում պատմությունը պատմվում է Ջոն Դոուի տեսանկյունից[144]։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads