Դեյվիդ Քրոնենբերգ

Դեյվիդ Պոլ Քրոնենբերգ (անգլ.՝ David Paul Cronenberg, մարտի 15, 1943(1943-03-15)^{[1][2][3][…]}, Տորոնտո, Օնտարիո, Կանադա^[4]), կանադացի կինոռեժիսոր և սցենարիստ, ամերիկյան անկախ կինոյի խոշորագույն ներկայացուցիչներից մեկը։ 1999 թվականին գլխավորել է Կաննի կինոփառատոնի ժյուրիներին։

Դեյվիդ Քրոնենբերգ
Ծննդյան թիվ՝	մարտի 15, 1943(1943-03-15)[1][2][3][…] (81 տարեկան)
Ծննդավայր՝	Տորոնտո, Օնտարիո, Կանադա[4]
Քաղաքացիություն՝	Կանադա
Մասնագիտություն՝	կինոռեժիսոր, դերասան, կինոպրոդյուսեր, մոնտաժող, կինոդերասան, հեռուստատեսային դերասան, ռեժիսոր, սցենարիստ և պրոդյուսեր
Պարգևներ՝	Academy of Canadian Cinema and Television Award for Best Motion Picture? Special Prize of the Angoulême festival jury? Ոսկե կառք Կանադայի թագավորական ընկերության անդամ Կանադայի Փառքի ծառուղի Կաննի կինոփառատոնի ժյուրիի մրցանակ Sitges Film Festival Best Screenplay award? Սիտգեսի կինոփառատոնի մրցանակ լավագույն ռեժիսորի համար Սիտգեսի կինոփառատոնի մրցանակ լավագույն ռեժիսորի համար Time Machine Award? Ջորջ Պալի հիշատակի մրցանակ և Canadian Screen Award for Best Screenplay?
IMDb։	ID 0000343

2018 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Վենետիկի 75-րդ կինոփառատոնում Դեյիդ Քրոնենբերգը կինեմատոգրաֆում ունեցած ներդրման համար արժանացել է պատվավոր «Ոսկե առյուծ» մրցանակի^[5]։

Կենսագրություն

Դեյվիդ Քրոնենբերգը ծնվել է 1943 թվականի մարտի 15-ին Տորոնտոյում, ռեֆորմիստական հրեական ընտանիքում^[6][7]։ Դեյվիդի մայրը եղել է երաժիշտ, հայրը՝ գրող։ Քրոնենբերգի հայրական կողմի պապի իսկական ազգանունը Ֆորման է, եղել է լիտվացի, այնտեղից էլ ընտանիքով արտագաղթել է ԱՄՆ։ Այնտեղ վերցրել է Լիտվայի ամենահարուստ մարդու՝ Լեոպոլդ Քրոնենբերգի ազգանունը^[8]։

Կարիերա

Տեղական համալսարանում ուսանելու ժամանակ նկարահանել է երկու փորձառական ֆիլմ՝ «Ստերեոն» (1969) և «Ապագայի հանցագործությունները» (1970)։ Քրոնենբերգի առաջին կոմերցիոն ֆիլմը՝ «Զզվանքը» ցուցադրվել է 1975 թվականին։ 1982 թվականին լույս է տեսել «Վիդեոդրոմը»՝ տասնամյակի ոճավորող ֆիլմերից մեկը, որը մեծ հաջողություն է բերել ռեժիսորին։

Մինչև 2000-ական թվականները Քրոնենբերգը մասնագիտացել է «բոդի-հորոր» ժանրում (բառացիորեն «մարմնի սարսափ», սարսափի աղբյուրը՝ մարդու մարմնի անբացատրելի մուտացիաներն են)^[9]։ Դեյվիդի նկարներից շատերը բարձրացնում են այն խնդիրը, թե ինչն է ընդունված համարել նորմալ, ինչը՝ աննորմալ, այդ հասկացությունների միջև սահմանի անկայունությունը^[10]։

«Էքզիստենցիա» ֆանտաստիկ թրիլերից հետո (1999, «Արծաթե արջ» Բեռլինի կինոփառատոն), որը թողարկվել է «Մատրիցաներ» ֆիլմից մի քանի ամիս առաջ և նման փիլիսոփայական տեսանկյուն բարձրացնելով, ռեժիսորի ուշադրությունը սկսում է խառնվել մարմնական աննորմալություններից մինչև սոցիալական աննորմալություններ։

2000-ական թվականների ֆիլմերում, որոնք քննադատների կողմից բարձր գնահատականի էին արժանացել, Քրոնենբերգը նուարային գույներով է նկարում անհույս մռայլ աշխարհը, որտեղ բռնությունն իշխում է հենց մարդու բնույթով։

2014 թվականին լույս է տեսնում նրա առաջին տպագիր վեպը՝ «Օգտագործված» (Consumed)^[11], որը քննադատների կողմից ստացել է խառը, բայց ընդհանուր առմամբ դրական գնահատականներ։

Անձնական կյանք

1972 թվականին Քրոնենբերգը ամուսնացել է Մարգարետ Հինդսոնի հետ և ունեցել է մեկ դուստր՝ Կասանդրա։ 1979 թվականին նրանք բաժանվել են, և ամուսնալուծությունն ուղեկցվել է ծանր դատական գործով իրենց դստեր խնամակալության համար։ Քրոնբերգը երկրորդ անգամ ամուսնացել է Քերոլայն Զեյֆմենի հետ։ Նրանք ունեցել են երկու երեխա․ դուստրը՝ Քեյթլին և որդին՝ Բրենդոնը։

Քրոնբերգը աթեիստ է^[12] և չի հավատում մահից հետո կյանքին^[13]։

Ֆիլմագրություն

• 1969 - «Ստերեո» / Stereo
• 1970 - «Ապագայի հանցագործություն» / Crimes of the Future
• 1975 - «Գալարում» («Мерзость») / Shivers
• 1977 - «Կատաղություն» / Rabid
• 1979 - «Անխելամիտ ընկերություն» / Fast Company
• 1979 - «Աճեցում» (Ծնունդ», «Այլասերված անձինք») / The Brood
• 1981 - «Սկաներներ» / Scanners
• 1982 - «Վիդեոդրոմ» / Videodrome
• 1983 - «Մեռած գոտի» / The Dead Zone
• 1986 - «Ճանճ» / The Fly
• 1988 - «Ցմահ կապվածներ» / Dead Ringers
• 1991 - «Մերկ ճաշկերույթ» / Naked Lunch
• 1993 - «М. Բաթերֆլայ» / M. Butterfly
• 1996 - «Ավտովթար» / Crash
• 1999 - «Թքզիստենցիա» / eXistenZ
• 2002 - «Սարդ» / Spider
• 2005 - «Արդարացված դաժանությունը» / A History of Violence
• 2007 - «Արտահանման գծով տեղակալ» / Eastern Promises
• 2011 - «Վտանգավոր մեթոդ» / A Dangerous Method
• 2012 - «Կոսմոպոլիս» / Cosmopolis
• 2014 - «Աստղային քարտեզ» / Maps to the Stars

Կարճամետրաժներ

• 2007 - «Յուրաքանչյուրին՝ իր կինոն» (эпизод «Самоубийство последнего еврея на Земле в последнем кинотеатре на Земле») / Chacun son cinéma ou Ce petit coup au coeur quand la lumière s'éteint et que le film commence (segment At the Suicide of the Last Jew in the World in the Last Cinema in the World)

Ծանոթագրություններ

1. Cunningham J. M. Encyclopædia Britannica
2. filmportal.de — 2005.
3. Internet Speculative Fiction Database — 1995.
4. Deutsche Nationalbibliothek Record #119114852 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
5. «Дэвид Кроненберг получил почётную награду Венецианского фестиваля». Евроньюс. 2018 թ․ սեպտեմբերի 6. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
6. «The Film Reference Library». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
7. «David Cronenberg Georgia Straight». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
8. «Эксперименты Дэвида Кроненберга». Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
9. George Melnyk. One Hundred Years of Canadian Cinema. University of Toronto Press, 2004. ISBN 0-8020-8444-3. Page 148.
10. Mark Browning. David Cronenberg: Author or Film-maker? Intellect Books, 2007. ISBN 1-84150-173-5. Page 10.
11. Афиша Воздух: «Употреблено» Дэвида Кроненберга: первый роман великого режиссёра — Архив
12. Guttsman, Janet, Reuters.com (September 10, 2007). «Cronenberg gets down and dirty with Russian mob». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
13. «I’m simply a nonbeliever and have been forever. … I’m interested in saying, 'Let us discuss the existential question. We are all going to die, that is the end of all consciousness. There is no afterlife. There is no God. Now what do we do.' That’s the point where it starts getting interesting to me.» — Interview, Esquire, February 1992.

Գրականություն

• Mark Browning (2007): David Cronenberg: Author or Filmmaker? (ISBN 978-1-84150-173-4)
• Thomas J. Dreibrodt (2000): Lang lebe das neue Fleisch. Die Filme von David Cronenberg — von 'Shivers' bis 'eXistenZ'. (academic; in German) (ISBN 978-3-932872-05-1)
• Serge Grünberg, ed. (2006): David Cronenberg (interviews) (ISBN 978-0-85965-376-3)
• Piers Handling (1983): The Shape of Rage: The Films of David Cronenberg (ISBN 978-0-7736-1137-5)
• Kim Newman (1989): Nightmare Movies: A Critical History of the Horror Film 1968—1988 (ISBN 978-0-517-57366-2)
• Drehli Robnik, Michael Palm, eds. (1992): Und das Wort ist Fleisch geworden. Texte über Filme von David Cronenberg. Vienna, PVS: 1992. ISBN 978-3-901196-02-7
• Chris Rodley, ed. (1996): Cronenberg on Cronenberg (ISBN 978-0-571-19137-6)

Արտաքին հղումներ

• «Դեվիդ Քրոնենբերգի մասին հոդվածը «Սեանս» պարբերականի կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 2-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեյվիդ Քրոնենբերգ» հոդվածին։