Blu-ray Disc

Blu-ray Disc (տարածված հապավում է՝ BD, հայերեն՝ Կապույտ ճառագայթ սկավառակը կրճատ ԿՃՍ) բարձր խտության օպտիկական սկավառակի ֆորմատ է, նախատեսված թվային ինֆորմացիայի (այդ թվում բարձր խտության տեսանյութերի) պահպանման համար։

Blu-ray Disc
Մշակման տարեթիվ	հունիսի 20, 2006
Մշակողներ	Blu-ray Disc Association
Տեսակը	օպտիկական սկավառակ
Տարողությունը	25 ԳԲ (մեկ շերտ) 50 ԳԲ (երկաշերտ) 100 (եռաշերտ)/128 ԳԲ (քառաշերտ) (BDXL)
Չափը	տրամագիծը՝ 120 մմ, հաստությունը՝ 1,2 մմ

Ստանդարտի անվանումը գալիս է անգլերեն blue ray (կապույտ ճառագայթ) բառերից, և պայամանվորված է նրանով, որ BD սկավառակներում ինֆորմացիան կարդալու և գրելու համար օգտագործվում է կապտա-մանուշակագույն լազեր։ Ավելի կարճ ալիքի երկարության հաշին (405 նմ), հնարավոր է զգալիերոն ավելի շատ ինֆորմացիան տեղադրել սկավառակի վրա, քան նրան նախորդող DVD ստանդարտի սկավառակների վրա, որոնցում կիրառվում էր կարմիր (650 նմ) լազեր։ Միաշերտ Blu-ray սկավառակի տարողությունն է 25 գիգաբայթ (ԳԲ), իսկ երկշերտանի սկավառակի վրա՝ 50 ԳԲ, DVD սկավառակի տարողությունն է համապատասխանաբար 4.7 և 8.5 ԳԲ։

Blu-ray ստանդարտը ներկայումս գտնվում է հակամարտության մեջ իր անմիջական մրցակից՝ HD DVD ստանդարտի հետ։

Պատմություն

Վաղ պատմություն

Քես Շաուհամեր Իմմինկը ստացել է անձնական Էմմի մրցանակ՝ DVD-ի և Blu-ray սկավառակի մեջ իր ռահվիրա ներդրման համար:

ԹԲՍ ձևաչափի տեղեկատվության խտությունը սահմանափակվում էր օգտագործվող լազերային դիոդների ալիքի երկարությամբ։ Երկարատև զարգացումից հետո արտադրական հիմունքներով հասանելի դարձան կապույտ լազերային դիոդներ, որոնք աշխատում էին 405 նանոմետրով, ինչը թույլ է տալիս մշակել ավելի խիտ պահեստավորման ձևաչափ, որը 1998 թվականի հոկտեմբերին 407 նանոմետր մի փոքր ավելի երկար ալիքի դիոդներով պատրաստված սկավառակների նախատիպով^[1]։ Sony-ն սկսեց երկու նախագիծ Panasonic-ի, Philips-ի և TDK-ի հետ^[2]՝ կիրառելով նոր դիոդներ՝ UDO (Ultra Density Optical)^[3], և DVR Blue (Pioneer-ի հետ միասին)^[4], վերագրանցելի սկավառակների ձևաչափ, որը ի վերջո կդառնա Blu-ray սկավառակ (ավելի կոնկրետ՝ BD-RE): Ձևաչափերի հիմնական տեխնոլոգիաները նման են. Առաջին DVR Blue նախատիպերը ներկայացվեցին Sony-ի կողմից CEATEC ցուցահանդեսում 2000 թվականի հոկտեմբերին^[5]։ «Կապույտ սկավառակի» տարբերանշանի ապրանքանիշը ներկայացվել է 2001 թվականի փետրվարի 9-ին^[6]։ 2002 թվականի փետրվարի 19-ին նախագիծը պաշտոնապես հայտարարվեց որպես Blu-ray Disc^[7][8] և Blu-ray Disc Founders-ը հիմնադրվեց ինը սկզբնական անդամների կողմից։

Ծանոթագրություններ

1. «Sony Unveils Prototype 20GB Rewritable Optical Disk». Nikkei Business Daily. 1998 թ․ հոկտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 1999 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
2. «Sony Develops Next Generation Optical Disk Storage System For the Data Server Market». Sony. 2000 թ․ նոյեմբերի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 15-ին.
3. Williams, Martyn (2000 թ․ հոկտեմբերի 5). «New High-Capacity DVD to Hold 22.5GB». PCWorld. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 15-ին.
4. "Panasonic, Sony, Philips and TDK Awarded Emmy For Blu-ray Contribution" Արխիվացված Նոյեմբեր 16, 2011 Wayback Machine
5. «Sony Shows 'DVR-Blue' Prototype». CD R Info. 2000 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
6. «Blue Disc B — Trademark by Blu-ray Disc Association Universal City, CA — Serial Number: 76207670». Trademarkia. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
7. Fox, Barry (2002 թ․ փետրվարի 19). «Replacement for DVD unveiled». New Scientist. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
8. «Disclosure of Specifications for Large Capacity Optical Disc Recording Format Utilizing Blue-Violet Laser "Blu-ray Disc" Begins». Sony. 2002 թ․ մայիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 16-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Blu-ray Disc» հոդվածին։