Սյունիքի մարզի եկեղեցիների ցանկ

Ստորև ներկայացված է Հայաստանի Սյունիքի մարզի եկեղեցիների ցանկը^{[1][2][3][4][5][6][7][8]}

#	Պատկեր	Անուն	Կառուցման տարեթիվ	Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից	Լրացուցիչ տվյալներ
1		Եկեղեցի	17 դար	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բեխ» բնակելի թաղամասում, Հալիձոր գյուղատեղիում, Հալիձորի բերդից մոտ 25 մ արևելք	Միանավ սրահ։
2		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17 դար	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բեխ» բնակելի թաղամասում, Ողջի գետի բարձրադիր աջ ափին, ՀԷԿ-ի մոտ, Հալիձորի բերդում	1723 թվականին վերա­կառուցվել է Դավիթ Բեկի կողմից։
3		Եկեղեցի	1795 թվական	Կապան քաղաքից 5-6 կմ հյուսիս-արևելք, Բաշքենդ գյուղատեղիում	Հունական, կիսավեր։
4		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17 դար	Կապան քաղաքի հարավարևմտյան կողմում, բարձրադիր ան­տա­ռա­պատ վայրում, Վերին Վաչագան բնակելի թաղամասի կենտրոնում	Միանավ սրահ։
5		Եկեղեցի	10-11 դարեր	Կապան քաղաքի հարավարևմտյան կողմում, բարձրադիր ան­տա­ռա­պատ վայրում, Վերին Վաչագան բնակելի թաղամասում	Կանգուն է։
6		Եկեղեցի «Խնկոց վանք»	17 դար	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Շղարշիկ «Շհարջիկ» բնակելի թաղամասից 1 կմ արևելք, Խնկանց գյուղատեղիի կենտրոնում	Եկեղեցի Կարաքիլիսե, միանավ սրահ։
7		Եկեղեցի Սուրբ Մինաս	17-18 դարեր	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բեխ» բնակելի թաղամասի գործող գերեզ­մանոցի արևելյան մասում, մուտքի մոտ	Պահպանվել է արևելյան պատը` 70 սմ բարձրու­թյամբ։
8		Եկեղեցի ՍուրբԳևորգ	17 դար	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բեխ» բնակելի թաղամասի կենտրոնում	Միանավ սրահ` վերակառուցվել է 1903 թվականին։
9		Եկեղեցի ՍուրբՀռիփսիմե	17-18 դարեր	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բարաբաթ» բնակելի թաղամասի կենտրոնում	Միանավ սրահ։
10		Եկեղեցի ՍուրբՀռիփսիմե	1891 թվական	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բաղաբուրջ» բնակելի թաղամասի կենտրոնում	Կառուցվել է հին եկեղեցու հիմքերի վրա։
11		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բաղաբուրջ» բնակելի թաղամասից 2 կմ հարավ, անտառապատ բարձունքի վրա, Վանք գյուղատեղիում	Պատերը տեղ-տեղ պահպան­վել են մինչև 2.5 մ բարձ­րու­թյամբ։
12		Եկեղեցի	11 դար	Կապան քաղաքից հյուսիս-արևմուտք, Խուս­տուփ լեռան լանջին, «Բաղաբուրջ» բնակելի թաղամասից 1.5 կմ արևմուտք, անտառապատ վայրում, Ղուշչի «Ղուրճիկ» գյուղատեղիում	Փոքր, ավերված։
13		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Կապան քաղաքից 17-18 կմ հյուսիս-արևմուտք, Աչաղու «Համլետավան» բնակելի թաղամասի հյուսիսային կողմում, անտառապատ լեռնալանջին, Աչաղու գյուղատեղիի գերեզմանոցի տարածքում	Միանավ սրահ։
14		Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի (Գորիս)	17 դար	Գորիս քաղաքից արևելք, Վարարակն գե­տի ձախ ափին, Հին Գորիս «Կյորես» գյուղատեղիի հարավային մասում, բլրալանջին	Վերանորոգված է
15		Եկեղեցի «Մելիքների»	17 դար	Գորիս քաղաքից արևելք, Վարարակն գե­տի ձախ ափին, Հին Գորիս «Կյորես» գյուղատեղիի արևելյան եզ­րին, գերեզմանոցում	Խարխլված
16		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Գորիս քաղաքից 1.5 կմ հյուսիս-արևմուտք, «Սինդարա» վայրում, գյուղատեղիում	կիսավեր
17		Եկեղեցի	միջնադար	Գորիս քաղաքի հյուսիս-արևմուտք կող­­մում, «Վանքի տափ» վայրում	պահպանվել է արևմտյան պատից մի հատված
18		Եկեղեցի	միջնադար	Գորիս քաղաքի հյուսիս-արևելք եզրին, Ավանգարդ թաղա­մա­սում, գոր­ծող գերեզ­մանոցի մոտ, «Խաչեր» վայրում	ժայռափոր
19		Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի	1903 թվական	Գորիս քաղաքի կենտրոնում	եռանավ գմբեթավոր սրահ, 1932-1947 թթ.` պա­հեստ, 1947-1988 թթ.` գավա­ռագի­տա­կան թան­­գարան, այժմ` գործող
20		Սյունի վանք	670-689 թվականներ	Սիսիան քաղաքի արևմտյան կողմում	Վերանորոգված է
21		Աստվածածին եկեղեցի	1673 թվական	Մեղրի քաղաքի Մեծ թաղի հյուսիսային կողմում	Վերանորոգված է, գմբեթավոր բա­զիլիկ` 19 դար որմ­­նա­նկար­նե­րով
22		Եկեղեցի Սուրբ Սարգիս	17 դար	Մեղրի քաղաքի Փոքր թաղումում	Վերանորոգված է, եռանավ բազիլիկ` 17 դար որմ­նա­նկար­ներով
23		Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի	17 դար	Մեղրի քաղաքի հյուսիսային մասում	Վերանորոգված է, քառամույթ գմբե­­­թավոր բազիլիկ, որմ­նա­նկար­ներով
24		Եկեղեցի	1903 թվական	Մեղրի քաղաք, նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հյուսիս-արևելք, լքված Կալեր գյուղի հյուսիսային մասում՝ «Նուշանց ձոր»-ի աջ կողմում	միանավ սրահ
25		Եկեղեցի	17 դար	Մեղրի քաղաք, նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հյուսիս-արևելք, լքված Կալեր գյուղի հյուսիսային մասում՝ «Նուշանց ձոր»-ում, Նուշանց գյուղատեղիի հյուսիսային մասում	պահպանվել են հյուսիսային պատը և հյուսիս-արևելք ավանդատունը
26		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17 դար	Մեղրի քաղաք, նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կամ հյուսիս-արևելք, լքված Կալեր գյուղում	միանավ սրահ
27		Եկեղեցի	1902 թվական	Քաջարան քաղաքի Վերին Հանդ թաղամասից 1 կմ հյուսիս, Շլորուտ գյուղատեղիում	Կառուցվել է հին եկեղեցու հիմքերի վրա։
28		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1830 թվական	Ագարակ գյուղի կենտրոնում	Միանավ սրահ։
29		Եկեղեցի	17 դար	Ագարակ գյուղից 1 կմ արևմուտք, գերեզմանոցում	Միանավ, կիսավեր սրահ։
30		Եկեղեցի Սարդարանց	10-11 դարեր	Ագարակ գյուղից 1 կմ արևելք	Միանավ, կիսավեր սրահ։
31		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Ալվանք գյուղից 7.5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Աղավնաձոր գյուղատեղիի կենտրոնում	քանդվել է թաղի արևմտյան հատվածը
32		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Ալվանք գյուղից 15 կմ հյուսիս-արևմուտք, Ափկես գյուղատեղիի հարավային եզրին	միանավ սրահ
33		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Ալվանք գյուղից 9.5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Թոս գյուղատեղիում
34		Եկեղեցի Սուրբ Հակոբ	17-18 դարեր	Ալվանք գյուղից 12.5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Վերին Մալև (Մալիք, Մանլև) գյուղատեղիի կենտրոնում	կիսավեր է
35		Եկեղեցի «Հանգած»	10 դար	Ալվանք գյուղից 12.5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Վերին Մալև (Մալիք, Մանլև) գյուղատեղիի հյուսիս-արևմուտք եզրին	ավերված է, նկա­տե­լի են հիմքերը
36		Եկեղեցի	միջնա­դար	Ալվանք գյուղից 10 կմ հյուսիս-արևմուտք, Մալև գետի ձորում, Քուջերթ գյուղատեղիում	ավերված է
37		Եկեղեցի Սուրբ Հակոբ	19 դարի կես	Ալվանք գյուղից մոտ 800 մ հյուսիս, լքված Մալև գյուղի կենտրոնում	միանավ սրահ, կիսա­վեր է
38		Եկեղեցի Սուրբ Սարգիս	17 դար	Ախլաթյան գյուղից մոտ 500 մ արևմուտք, Այրիգետի աջ ափին	կիսավեր
39		Եկեղեցի	վաղ միջնա­դար	Աղիտու գյուղի մեջ	միանավ է, կիսավեր
40		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Աղվանի գյուղի արևմտյան մասում, կառուցապատված միջավայրում	Ավերված է։
41		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Աղվանի գյուղի հարավային եզրին	Ավերված է։
42		Եկեղեցի	միջնա­դար	Անգեղակոթ գյուղից մոտ 5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Որոտանի կիրճում, գետի ձախ ափին	կիսավեր
43		Եկեղեցի	միջնա­դար	Անգեղակոթ գյուղի կենտրոնում	կիսավեր
44		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17 դար	Անգեղակոթ գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ
45		Եկեղեցի «Հազարափրկիչ»	ուշ միջնադար	Անգեղակոթ գյուղի հարավային կողմում, քարի մշակման արտադրամասի մոտ	կիսավեր է, հյուսիսային պատի դեր է կա­­տարում խա­­չերով հար­դար­ված ժայռը
46		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	1708 թվական	Անգեղակոթ գյուղի մեջ	միանավ
47		Եկեղեցի Սուրբ Վարդան	13 դար	Անգեղակոթ գյուղից 0.5 կմ արևմուտք, Անգեղակոթ - Շաղաթ ճանապարհից աջ	կիսավեր
48		Եկեղեցի	վաղ միջնա­դար	Անգեղակոթ գյուղից 1.5-2 կմ արևմուտք, Որոտանի ձախ ափին, Անգեղակոթ - Շաղաթ ճա­նապարհից աջ, Նե­ր­քին Գոդեձոր տեղամասում, հանրա­կացա­րա­նի շենքի շրջա­կայքում	ավերված
49		Եկեղեցի		Անտառաշատ գյուղից 3 կմ արևմուտք
50		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	10 դար	Անտառաշատ գյուղից արևմուտք
51		Եկեղեցի	19 դար	Աշոտավան գյուղից մոտ 500 մ հարավ-արևելք, ջրամբարի մոտ	եկեղե­ցին մնացել են Տոլորսի ջրամ­բարի տակ
52		Եկեղեցի	17 դար	Աջաբաջ գյուղի կենտրոնում	Եռանավ բազիլիկ։
53		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	1430 թվական	Առաջաձոր գյուղի մեջի գերեզմանոցում
54		Եկեղեցի	10 դար	Առաջաձոր գյուղից 1 կմ արևմուտք, Կռապաշտ գյուղատեղիում
55		Եկեղեցի	վերա­կառված 19 դար	Արավուս գյուղի մեջ	միանավ սրահ
56		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	13 դար	Արծվանիկ գյուղից 0.5 կմ հարավ-արևմուտք, գերեզմանոցում	Միանավ սրահ։
57		Եկեղեցի	1855 թվական	Արծվանիկ գյուղի մեջ	Եռանավ բազիլիկ։
58		Թանահատի վանք	491 թ.	Արևիս գյուղից 3 կմ հյուսիս, Սիսիան գետի վերին հոսանքի աջափնյակում	կիսավեր, այլ անվանում` Կարմիր վանք, Ղըզըլ վանք, միանավ, հարավից կից ունեցել է սրահ
59		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	17 դար	Բալաք գյուղի մեջ
60		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	վերակառուցված 19 դարում	Բնունիս գյուղի մեջ
61		Եկեղեցի Սուրբ Գրիգոր	1704 թվական	Բռնակոթ գյուղի կենտրոնում	եռանավ բազիլիկ
62		Եկեղեցի Կրո	13-15 դարեր	Բռնակոթ գյուղի մեջ	ավերված
63		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	17-18 դարեր	Բարձրավան գյուղից մոտ 3 կմ հյուսիս-արևելք Պաշարաջուր «Բաշարաջուր» գյուղատեղիում	կանգուն
64		Եկեղեցի Քրատակի Սուրբ Մինաս	1321 թվական	Բարձրավան գյուղից 1.5 - 2 կմ հյուսիս-արևմուտք, Որո­տան իջնող ձորա­լան­ջի անտառածածկ հարթության վրա	կանգուն
65		Եկեղեցի	վերա­կառուցված 1866 թ.	Բարձրավան գյուղի հյուսիս-արևելք եզրին, Որոտանի աջ ափին, Հին Բարձրավան գյուղատեղիի հյուսիս-արևելք եզրին	միանավ սրահ
66		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	1870 թվական	Գեղանուշ գյուղի արևելյան կողմում, գերեզմանոցում	Եռանավ բա­զիլիկ, վե­րա­նորոգված 1987 թ.:
67		Եկեղեցի	միջնադար	Գեղանուշ գյուղից 1.5 կմ հարավ-արևելք, «Շինատեղ» վայրում, գյուղատեղիում	Պահպանվել են հիմքերը։
68		Եկեղեցի «Կարմիր»	10-13 դարեր	Գեղանուշ գյուղից 4 կմ արևմուտք, Գե­ղա­նուշ գետի ձախ ափին, լե­ռան հարավահայաց լանջին, Սրհակ «Սրհակ, Վերին Սրհակ» գյուղատեղիի արևմտյան մասում	Ավեր­­ված միանավ սրահ է։
69		Եկեղեցի «Հանգած Եկեղեցի»	17 դար	Գեղանուշ գյուղից 4 կմ արևմուտք, Գե­ղա­նուշ գետի ձախ ափին, լե­ռան հարավահայաց լանջին, Սրհակ «Սրհակ, Վերին Սրհակ» գյուղատեղիի արևելյան մասում	Կի­սա­վեր միանավ սրահ է` ներ­քուստ հնգա­նիստ խորա­նով։
70		Եկեղեցի	միջնադար	Գեղանուշ գյուղից 2 կմ արևմուտք, Տանձուտ գյուղատեղիում
71		Եկեղեցի	9-10 դարեր, վերա­կառուցված 17 դար	Գեղանուշ գյուղի արևելյան մասում	Միանավ սրահ` վերա­նորոգված 1986-1988 թթ., նախ. հեղ.` Ա. Հովսեփյան։
72		Եկեղեցի	17 դար	Գեղի գյուղի հարավ-արևելք եզրին	Ավերված է, կառուցվել է 10 դար եկեղեցու հիմքերի վրա։
73		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1651-1652 թվականներ	Գետաթաղ գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ, կիսավեր
74		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17-18 դարեր	Գուդեմնիս գյուղի կենտրոնում	միանավ սրահ
75		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	1868 թվական	Դավիթ Բեկ գյուղի հյուսիս-արևելք մասում	Միանավ սրահ։
76		Եկեղեցի Սուրբ Գայանե	20 դար	Դավիթ Բեկ գյուղի մեջ
77		Եկեղեցի	9-10 դարեր	Դավիթ Բեկ գյուղից 4 կմ արևմուտք, ան­տառապատ վայրում, Բերդիկ գյուղատեղիում, բարձր բլրի գագաթին	Միանավ փոքր կիսավեր սրահ է։
78		Եկեղեցի	17 դար	Դավիթ Բեկ գյուղից 4 կմ արևմուտք, ան­տառապատ վայրում, Բերդիկ գյուղատեղիի կենտրոնում	Միանավ մեծ կիսավեր սրահ է։
79		Եկեղեցի	15-17 դարեր	Դավիթ Բեկ գյուղից 3 կմ հարավ, ան­տա­­ռապատ վայրում, Տախն (Դախ) գյուղատեղիի արևելյան մասում, գերեզմանոցում	Միանավ կի­սա­­վեր սրահ է։
80		Եկեղեցի	17 դար	Դավիթ Բեկ գյուղից 6 կմ հյուսիս-արևմուտք
81		Եկեղեցի Կարանի	9-10 դար	Դավիթ Բեկ գյուղից 1 կմ հյուսիս	Միանավ սրահ է։
82		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1272 թվական, վերակառուցված 1677 թվականին	Դարբաս գյուղի մեջ	կառուցված` Տարսա­յիճ Օրբելյան և Մինախաթուն, ավերված, տեղում կառուցվել է նոր եկեղեցի
83		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	17 դար	Դարբաս գյուղի մեջ	պահպանվել է խորանի հատվածը
84		Եկեղեցի «Սպիտակ խաչի աղբյուր»	միջնադար	Եղվարդ գյուղից 1 կմ հյուսիս	Ավերված։
85		Եկեղեցի ՍուրբԱստվածածին	1700 թվական	Եղվարդ գյուղի կենտրոնում	Եռանավ բազիլիկ։
86		Եկեղեցի	17 դար	Լեռնաձոր գյուղից 4 կմ հարավ-արևելք, անտառապատ լեռնալանջին, Կաթնառատ գյուղատեղիում	Ավերված եռանավ սրահ է։
87		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1661 թվական	Լեռնաձոր գյուղից 1-2 կմ հյուսիս-արևմուտք, Հին Լեռնաձոր գյուղատեղիում	Ավերված եռանավ սրահ է։
88		Եկեղեցի Սուրբ Գայանե	12 դար	Լեռնաձոր գյուղի մոտ, Ողջի և Փախրուտ գետերի միախառնման վայրում, Քոլագեղ գյուղատեղիում	Ավերված է։
89		Եկեղեցի Զվարավանք	17 դար	Լիճք գյուղից գյուղից 1.5 կմ հարավ-արևմուտք, համանուն գետի հովտում, Զվար գյուղատեղիի կենտրոնում	միանավ, եկե­ղեցու շուրջը նկա­­­տե­լի են գե­րեզ­մա­նոցի հետքեր
90		Եկեղեցի	1658 թվական	Լիճք գյուղի կենտրոնում	եռանավ բազիլիկ
91		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	19 դար	Լծեն գյուղի կենտրոնում	միանավ սրահ
92		Մատուռ Անապատ	1347 թվական	Լծեն գյուղից 1.5 կմ արևմուտք, ան­տա­ռապատ լեռնալանջին
93		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	1666 թվական	Լոր գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ
94		Եկեղեցի Ծառու Սուրբ Հովհաննես	1686 թվական	Լոր գյուղից 0.5 կմ հարավ, հիմնովին ավերված Մար­դակայր գյուղատե­ղիում, բլրալանջին	հարավից կից ունե­­ցել է գավիթ
95		Եկեղեցի	1899 թվական	Խդրանց գյուղի մեջ	2019 թվականի Զատիկի տոնին եկեղեցու պատը փլվել է։
96		Վանք «Չորեքդռնի» («Չորեքդռնե»)	10-11 դարեր	Խդրանց գյուղից 2 կմ արևելք	Ունեցել է 3 եկեղե­ցի, որոնցից 2-ն ավերված են։
97		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	1625 թվական	Խնածախ գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ, որի արևմուտքից առկա է գավիթ
98		Եկեղեցի Սուրբ Թադևոս	17-18 դարեր	Խնձորեսկ գյուղից հյուսիս-արևելք, ձորի զառիթափ լանջերին, Հին Խնձորեսկ գյուղատեղիի Փռթոսի թաղի կենտրոնում	միանավ սրահ
99		Եկեղեցի	9-10 դարեր	Խնձորեսկ գյուղից հյուսիս-արևելք, ձորի զառիթափ լանջերին, Հին Խնձորեսկ գյուղատեղիի հարավ-արևելք եզրին	ժայռափոր
100		Եկեղեցի Անապատ	19 դար	Խնձորեսկ գյուղից հյուսիս-արևելք, ձորի զառիթափ լանջերին, Հին Խնձորեսկ գյուղատեղիի հարավային մասում	կիսավեր
101		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	1666 թ.	Խնձորեսկ գյուղից հյուսիս-արևելք, ձորի զառիթափ լանջերին, Հին Խնձորեսկ գյուղատեղիի հյուսիս-արևմուտք եզրին, Անապատ եկեղեցուց մոտ 320 մ հյուսիս-արևմուտք	եռանավ բազիլիկ
102		Եկեղեցի	17 դար	Խոտ գյուղից 500 մ հարավ, Որոտանի ձախ ափին, խիստ զառիթափ լեռնալանջին, Խոտ գյուղատեղիի հարավ-արևմուտք եզրի գերեզմանոցում	պահպանվել է հիմքերը
103		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Խոտ գյուղից 500 մ հարավ, Որոտանի ձախ ափին, խիստ զառիթափ լեռնալանջին, Խոտ գյուղատեղիի կենտրոնի գերեզմանոցում	միանավ սրահ
104		Եկեղեցի	17 դար	Խոտ գյուղի հարավային եզրին, ավտոտնակի մոտ	պահպանվել է խորանը` 2 մ բարձրությամբ
105		Եկեղեցի «Մրգաձորի խաչ»	17 դար	Խոտ գյուղից 1 կմ հարավ-արևմուտք	միանավ սրահ
106		Եկեղեցի Սուրբ Մինաս	1675 թվական	Խոզնավար գյուղի մեջ	կիսա­վեր եռանավ բազիլիկ
107		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	17-18 դարեր, վե­րա­կառուցվել է 1907 թվականին	Ծավ գյուղի մեջ	Միանավ սրահ։
108		Եկեղեցի	միջնադար	Ծավ գյուղից 5 կմ հեռու, բարձրադիր անտառապատ վայրում, Սանալու գյուղատեղիում	Ավերված։
109		Եկեղեցի «Թարգմանչաց»	10-11 դարեր	Ծավ գյուղից 1 կմ հյուսիս, անտառում, Թարգմանչանց գյուղատեղիում	Կիսավեր է, թաղածածկ։
110		Եկեղեցի	19 դարի 2-րդ կես	Ծավ գյուղից 4.5 կմ արևմուտք, Ծավ - Շիշկերտ ճանապարհից աջ, անտառի բացատում, Կեմանց գյուղատեղիի հյուսիսային եզրին	Միանավ կիսա­վեր սրահ է։
111		Եկեղեցի		Ծավ գյուղից 3 կմ հարավ-արևմուտք, Ծավ գետի աջ ափին, Նավսաքար լեռան լանջին, Նավս գյուղատեղում	Կիսա­վեր։
112		Եկեղեցի	միջնադար	Ծավ գյուղից 7 կմ հարավ-արևմուտք, Մթնաձորում
113		Եկեղեցի Անապատ	17 դար	Ծավ գյուղից 7 կմ արևելք
114		Եկեղեցի	միջնա­դար	Ծղուկ գյուղից 1 կմ հյուսիս, սարա­հա­ր­­թի վրա, դամբարանադաշտի տարածքում	ավերակ
115		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17-18 դարեր	Կարճևան գյուղի կենտրոնում	ունի որմնանկարներ
116		Եկեղեցի «Կծավուր խաչ»	17 դար	Կարճևան գյուղից մոտ 3.5 կմ հյուսիս-արևմուտք	միանավ սրահ
117		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	17-18 դարեր	Կոռնիձոր գյուղի հարավային եզրին Հին Կոռնիձոր գյուղատեղիի կենտրոնում	միանավ սրահ
118		Եկեղեցի Ամենափրկիչ	17 դար	Կուրիս գյուղից 1.5 կմ հարավ-արևելք, Ագարակ գյուղատեղիի արևելյան եզրին	միանավ սրահ
119		Եկեղեցի Սուրբ Սարգիս	17 դար	Կուրիս գյուղի կենտրոնում
120		Եկեղեցի	13 դար	Հալիձոր գյուղից 700 մ հարավ, Հալիձոր գյուղատեղիից 1.2 կմ հյուսիս-արևելք, Շինուհայր տանող ճանապարհից աջ, ժայռոտ բլրի վրա, Վնսար «Խաչի խութ» ագարակի տարածքի բլրագագաթին	պահպանվել են հիմքերը
121		Եկեղեցի Սուրբ Մինաս	1611 թվական	Հալիձոր գյուղի հարավ, Գորիսից 12 կմ հարավ-արևմուտք, գյուղից մոտ 3 կմ հարավ-արևմուտք, Որոտանի ձորի ձախափնյա բարձրա­դիր լանջին, Հին Հալիձոր գյուղատեղիի կենտրոնում	միանավ սրահ, կանգուն
122		Եկեղեցի	վերակառուցված 19 դար	Հարթաշեն գյուղից 2 կմ հարավ-արևելք, Ազատաշեն գյուղատեղիի կենտրոնում	ըստ տեղա­ցի­նե­­րի` Սուրբ Նուբար
123		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	16 դար	Հարթաշեն գյուղից 5.7 կմ հարավ, Այգեձոր գյուղատեղիում
124		Եկեղեցի	19 դար	Հարթաշեն գյուղից 4.3 կմ հարավ-արևելք, Ձորաշեն գյուղատեղիի կենտրո­նում, բարձունքի վրա	միանավ սրահ
125		Եկեղեցի «Ալան թագավորի»	13-14 դար	Հարժիս գյուղից մոտ 3 կմ հարավ-արևմուտք, Որոտանի ձախ ափին, Ներքին Քրդեր գյուղատեղիի արևմտյան եզրին	կիսավեր
126		Եկեղեցի Սուրբ Մինաս	19 դար	Հարժիս գյուղից մոտ 500 մ հարավ, Որոտանի ձախ ափին, Հին Հարժիս գյուղատեղիի կենտրոնում	եռանավ բազիլիկ
127		Եկեղեցի Սուրբ Երրորդություն	1830 թվական	Ձորաստան գյուղի մեջ	Կառուցվել է Մարտիրոս և Ավետիս Տեր-Մինասյանների, Գրիգոր Մարտիրոսյանի կողմից։
128		Եկեղեցի «Կոտրած եղցի»	17 դար	Ձորաստան գյուղից 0.5 կմ հյուսիս, «Սալինքար» հանդամասում
129		Եկեղեցի		Ղուրդղուլլաղ գյուղից 5-6 կմ հարավ-արևելք, անտառում	կիսավեր
130		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1870 թվական	Մուծք գյուղի կենտրոնում	եռանավ կիսա­վեր սրահ է
131		Եկեղեցի	11-13 դարեր	Մուսալլամ գյուղի մեջ
132		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	18-19 դարեր	Ներքին Հանդ գյուղից հարավ-արևմուտք, Ներքին Հանդ լքված գյուղում	Միանավ սրահ։
133		Եկեղեցի	10-12 դարեր	Նորեշիկ գյուղից 0.5 կմ արևելք, Հին Նորկ (Ներքին Նորաշենիկ) գյուղատեղիում	Կիսավեր։
134		Եկեղեցի	17 դար	Նորեշիկ գյուղից 0.5 կմ արևելք, Հին Նորկ (Ներքին Նորաշենիկ) գյուղատեղիում	Կիսավեր։
135		Եկեղեցի	17 դար	Նորեշիկ գյուղի մեջ	Վերանորոգ.` Բադալյաններ։
136		Եկեղեցի	1884 թվական	Նորեշիկ գյուղի մեջ	Վերանորոգ. 1990-1993 թթ։
137		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	1848 թվական	Շաղատ գյուղի մեջ, գերեզմանոցում	բազիլիկ, վերանորոգված
138		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1860 թվական	Շենաթաղ գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ
139		Եկեղեցի	16-17 դարեր	Շենաթաղ գյուղից մոտ 4 կմ արևմուտք, Մրոց գյուղատեղիում, բլրալանջին	ավերված
140		Եկեղեցի	միջնադար	Շենաթաղ գյուղից 2 կմ հարավ, թեք տեղանքում, Շլորդաց գյուղատեղիում	ավերված
141		Եկեղեցի Սուրբ Մարտիրոս	1704 թվական	Շենաթաղ գյուղի մեջ
142		Եկեղեցի Սուրբ Սարգիս	միջնադար	Շենաթաղ գյուղի մեջ	ավերված
143		Եկեղեցի «Ձորի» (Ծերիգղեցի)	ուշ միջնադար	Շիկահող գյուղից 4 կմ հարավ-արևելք, ձորալանջին, Գեղցահանդ գյուղատեղիում	Ավերված։
144		Եկեղեցի	ուշ միջնադար	Շիկահող գյուղի մեջ, բարձունքի վրա	Միանավ սրահ։
145		Եկեղեցի Սուրբ Ստեփանոս	17 դար	Շինուհայր գյուղից 3 կմ հարավ, Որոտանի ձորում, Հին Շինուհայր գյուղատեղիի կենտրոնում	կանգուն
146		Եկեղեցի «Վանք»	ուշ միջնա­դար	Շինուհայր գյուղից մոտ 5 կմ հարավ, Որոտան գետի ձախ ափին	վերափոխվել է բերդ-ամրոցի, կիսավեր
147		Եկեղեցի	17 դար	Շիշկերտ գյուղից 5 կմ հարավ, Մազրա գյուղատեղիում
148		Եկեղեցի ՍուրբՀռիփսիմե	17 դար	Շիշկերտ գյուղից հյուսիս, սարալանջին, Շիշկերտ գյուղատեղիում, Մեղրի տանող ճանապարհին	Միանավ սրահ։
149		Եկեղեցի	17 դար	Շիշկերտ գյուղից 2 կմ հյուսիս-արևելք, գետի աջափնյակում, «Նատրի» վայրում	Միանավ սրահ։
150		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	1879 թվական	Շվանիձոր գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ
151		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Շվանիձոր գյուղից 10 կմ հյուսիս-արևելք, Մեղրի - Կապան ճանա­պարհից աջ, ձորում Վերին Շեն գյուղատեղիի հս մասում
152		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Շվանիձոր գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևելք, Մեղրի - Կապան ճանապարհից աջ, Թողուտ (Թեղուտ, Թուղուտ) գյուղատեղիում	միանավ սրահ
153		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Շվանիձոր գյուղից 16 կմ հյուսիս-արևելք, Շվանիձորի սկզբնա­մա­սում, Ափկես գյուղատե­ղի տանող ճանապարհի աջ կողմում, Գոմերանց գյուղատեղիում
154		Եկեղեցի	19 դար	Շրվենանց գյուղի արևմտյան եզրին, գերեզմանոցում	Միանավ սրահ։
155		Եկեղեցի	19 դար	Շրվենանց գյուղի արևմտյան եզրին, գերեզմանոցում, նախորդին կից	Միանավ սրահ։
156		Եկեղեցի	1003 թվական	Շրվենանց գյուղից հյուսիս-արևելք	Դավիթ երեցի շինարարական արձանագրու­թյամբ։
157		Վանք «Պողոսի»	միջնադար	Շրվենանց գյուղից 2 կմ արևմուտք
158		Եկեղեցի	միջնադար	Չապնի գյուղ, Արծվանիկ - Եղեգ խճուղուց 1.5 կմ աջ, անտառապատ վայրում, Ըրկենաց գյուղատեղիի հյուսիսային եզրին
159		Եկեղեցի	1912 թվական	Չապնի գյուղի մեջ	Եռանավ բազի­լիկ, կառուցվել է Խաչատուր Մելիք-Դադա­յանցի միջոցնե­րով։
160		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	ուշ միջնա­դար	Սառնակունք գյուղից 2.2 կմ հարավ, Ղալաջուղ գյուղատեղիում
161		Եկեղեցի		Սառնակունք գյուղից 2 կմ հյուսիս-արևելք, Մուխուրթորյան գյուղատեղիում
162		Եկեղեցի	5 դար	Սպանդարյան գյուղից 500 մ հարավ, Որոտանի ձախ ափին, Մուխուրթորյան գյուղատեղիի արևելյան մասում, սարա­լանջին	միանավ կիսա­վեր սրահ է
163		Եկեղեցի «Հազարափրկիչ»	1705 թվական	Սվարանց գյուղի կենտրոնում	եռանավ բազիլիկ
164		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	17-18 դարեր	Սրաշեն գյուղի մեջ	Եռանավ բազիլիկ։
165		Եկեղեցի	ուշ միջնադար	Սևաքար գյուղից 3 կմ հյուսիս, Հունուց Ձոր գյուղատեղիում
166		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17-18 դարեր	Սևաքար գյուղի կենտրոնում	Եռանավ բազիլիկ։
167		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Վահրավար գյուղից 0.5 կմ հյուսիս, «Վանքի ձոր»-ի ձախ կողմում, գյուղատեղիի կենտրոնում	ավերված է, պահ­պան­վել է հարավ պատը 1.5 մ բարձրությամբ
168		Եկեղեցի	17 դար	Վահրավար գյուղից 1.5 կմ արևելք, Վահ­րավար գետի աջ ափին, Մեղրի - Վահրավար ճանապարհից աջ, Ներքին թաղ գյուղատեղիի հարավ կող­մում, ավտոճանապար­հի մոտ
169		Եկեղեցի «Կարմիր վանք» (Սուրբ Գևորգ)	17-18 դարեր	Վահրավար գյուղից մոտ 0.5 կմ հարավ-արևելք
170		Եկեղեցի «Հալաքի վանք»	19 դար	Վաղատուր գյուղի հյուսիս-արևմուտք մասում, Հալաքի գյուղատեղիի հարավ եզրին	եռանավ սրահ
171		Եկեղեցի	17 դար	Վաղատուր գյուղի հարավ-արևելք մասում	միանավ սրահ
172		Եկեղեցի	17 դար	Վանեք գյուղից 1 կմ հարավ, Հոռոմանց գյուղատեղիում	Կանգուն։
173		Եկեղեցի	17 դար	Վարդանիձոր գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևելք Խումարան գյուղատեղիում
174		Եկեղեցի	միջնադար	Վարդավանք գյուղից Կապան տանող մայրուղուց ձախ, «Ներքին Գյոդակլու» վայրում	Միանավ փոքր ավերված սրահ է։
175		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին	17-18 դարեր	Վերին Խոտվան գյուղի կենտրոնում	Եռանավ բազիլիկ, կանգուն է, արևմուտքից կից է նոր շրջանում կառուցված գավիթը։
176		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Վերին Խոտավան գյուղի արևմտյան եզրին	Միանավ սրահ, ավերված։
177		Եկեղեցի Սուրբ Նորակնունք	17-18 դարեր	Վերիշեն գյուղի հյուսիսային մասում, Գորիսից 3 կմ հյուսիս-արևմուտք, Հին Վերիշեն գգյուղատեղիի հյուսիսային եզրին	արևմտյան մասը ժայռափոր
178		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	4-5 դարեր	Վերիշեն գյուղի մեջ, գյուղապետարանի մոտ	միանավ` ար­տա­քուստ շեշտ­­­ված խորանով, հիմնո­վին վե­րա­կա­ռուց­վել է 1621 թվականին
179		Եկեղեցի Ցաքուտի	932 թվական	Տաթև գյուղից հյուսիս, Որոտանի ձախ ափին, «Սատանի կամրջի» մոտ, «Ցաքուտ» վայրում	կառուցվել է Սյունյաց Հակոբ եպիսկո­պոսի կողմից, ծածկը, գմբեթը և արևելյան պատն ավեր­ված
180		Եկեղեցի Սուրբ Մինաս	1646 թվական	Տաթև գյուղի մեջ	եռանավ բազիլիկ, կառուցվել է Ներ­­սես եպիսկոպոսի կողմից
181		Եկեղեցի Սուրբ Աստվածածին «Կեռ»	10 դար	Տաթև գյուղից հարավ-արևմուտք, Տաթևի վանքից մոտ 300-400 մ հարավ-արևմուտք, ձորի հանդիպա­կաց կողմում, Տաթև գե­տի աջ ափին, «Տամ­բալակ» վայրում	կառուցվել է Հակոբ եպիսկոպոսի կողմից, կանգուն է միայն հյուսիսային պատը
182		Եկեղեցի	17 դար	Տանձավեր գյուղից 2 կմ հյուսիս-արևելք, սարալանջին, գոմերի մոտ, Գորիս-Կապան կարճ ճանապարհի վրա, Մաճ գյուղատեղիում	Միանավ սրահ, տանիքն ավերված։
183		Եկեղեցի	վաղ միջնադար	Տանձավեր գյուղից 500 մ հյուսիս, Տանձավեր գյուղատեղիի արևմտյան մասում, անտառապատ ձորալանջին	Ավերված։
184		Եկեղեցի	վաղ միջնադար	Տանձավեր գյուղից 500 մ հյուսիս, Տանձավեր գյուղատեղիի արևմտյան մասում, անտառապատ ձորալանջին	Ավերված է, պահպանվել են մնացորդները։
185		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Տանձավեր գյուղապետարանի դիմաց	Պահպանվել են հյուսիսային պատը և արևմտյան պատի 1/4 մասը։
186		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	1705 թվական	Տանձավեր գյուղի արևմտյան եզրին, Քաշունի գետի ափին	Եռանավ բազիլիկ։
187		Եկեղեցի	17 դար	Տաշտուն գյուղի կենտրոնում	գմբեթավոր բազիլիկ, 1936 թվականին գմբեթն ավերվել է
188		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	4-5 դարեր, 1737 թվական	Տեղ գյուղի մեջ
189		Եկեղեցի «Սռեղցի»	5-6 դարեր	Տեղ գյուղից 3 կմ հարավ-արևելք, բարձրադիր վայրում	թաղածածկ դահլիճ
190		Եկեղեցի «Կոտրած եղցի»	14-15 դարեր	Տեղ գյուղից մոտ 4 կմ հարավ-արևելք, բլրալանջին	կիսավեր
191		Եկեղեցի	1589 թվական	Ուժանիս գյուղից 3 կմ հյուսիս, բարձր բլրի հարավահայաց լանջին, Վաժունիք գյուղատեղիի գերեզմանոցում	Միանավ կիսա­վեր սրահ։
192		Եկեղեցի Հովհաննես	1878 թվական	Ուժանիս գյուղի մեջ	Միանավ սրահ։
193		Եկեղեցի «Սպիտակ աղբյուրի խաչ»		Ուժանիս գյուղից 1 կմ արևելք	Միանավ սրահ։
194		Եկեղեցի	ուշ միջնադար	Ույծ գյուղի հյուսիսային եզրին, բլրի գագաթին, միջնադարյան ամրոցի տարածքում	պահպանվել է խորանը` մոտ 1 մ բարձրու­թյամբ
195		Եկեղեցի «Թևանի սուրբ»	5-7 դարեր	Ույծ գյուղից մոտ 500 մ արևելք, ճանապարհի աջ կողմում	ավերված
196		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ	1617 թվական	Ույծ գյուղի մեջ	կիսավեր
197		Եկեղեցի Սուրբ Հռիփսիմե	1676 թվական	Քարահունջ գյուղի արևմտյան մասում	եռանավ բազիլիկ
198		Եկեղեցի	1551 թվական	Քարաշեն գյուղից 1 կմ հյուսիս-արևմուտք, Հին Քարաշեն գյուղատեղիի կենտրոնում	եռանավ բազիլիկ
199		Եկեղեցի Սուրբ Գևորգ (Սուրբ Սարգիս)	1731 թվական	Քարաշեն գյուղից 1 կմ հյուսիս, լեռան վրա	միանավ սրահ
200		Եկեղեցի	17-18 դարեր	Փայահան գյուղի մեջ	Միանավ սրահ։
201		Եկեղեցի	19 դար	Քարուտ գյուղի հյուսիսային եզրին
202		Եկեղեցի	18 դար	Քիրս գյուղի հյուսիսային եզրին	Միանավ սրահ։
203		Եկեղեցի	10 դար	Օխտար գյուղից 1.5 կմ հարավ-արևմուտք, ավերված Հունուտ գյուղատեղիում	Թաղածածկ է, կանգուն։
204		Եկեղեցի «Քամու խաչ»	10 դար	Օխտար գյուղից 2 կմ հյուսիս, «Դուքան բազար» վայրում	Փոքր է, կանգուն։

Տես նաև

• ՀՀ վանական համալիրների ցանկ
• Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ
• ՀՀ տաճարների ու եկեղեցական համալիրների ցանկ
• Արցախի վանական համալիրների ցանկ
• Սյունիքի մարզի լքված գյուղերի ցանկ
• Սյունիքի մարզի ամրոցների և բերդերի ցանկ
• Սյունիքի մարզի մատուռների ցանկ

Ծանոթագրություններ

1. Հայաստանի կառավարության որոշում N 628, 29 մայիսի 2002 թ․
2. Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․
3. Հայաստանի կառավարության որոշում N 754-Ն, 17 հունիսի 2003 թ․
4. Հայաստանի կառավարության որոշում N 1793, 24 դեկտեմբերի 2003 թ․
5. Հայաստանի կառավարության որոշում N 49, 29 հունվարի 2004 թ․
6. Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․
7. Հայաստանի կառավարության որոշում N 2322-Ն, 29 դեկտեմբերի 2005 թ․
8. Հայկական սովետական հանրագիտարան