Festival de Eurovisión

O Festival de Eurovisión (en inglés Eurovision Song Contest; en francés Concours Eurovision de la Chanson) é un festival da canción televisado, creado en 1956 de carácter anual e con participantes de numerosos países europeos, organizado pola Unión Europea de Radiodifusión. A representación dos diversos países escóllena as canles de televisión pública. O Festival retransmítese por televisión e radio en toda Europa. Nos últimos anos, o Festival retransmitiuse a moitas outras partes do mundo (é especialmente seguido en Australia) e tamén se difundiu a través de Internet.

Escenario do Festival de Eurovisión da edición de 2018.

Netta Barzilai, gañadora da edición de 2018.

O nome do concurso vén da Rede de Distribución de Televisión de Eurovisión, que está controlada pola Unión Europea de Radiodifusión (UER) e pode alcanzar audiencias potenciais de máis de mil millóns de persoas. Calquera membro da UER pode participar no Festival, incluíndo as televisións públicas dalgúns países africanos e asiáticos, concretamente as de Alxeria, Exipto, Israel, Xordania, Líbano, Libia, Marrocos, e Tunisia. Destes países non europeos, só Israel e Marrocos participaron no Festival. Tunisia tamén amosou interese en participar a finais dos 70. Líbano ía participar no 2005 pero retirouse porque non estaba disposta a retransmitir a actuación de Israel e a UER non consentiu ese corte na emisión do Festival.

Tanto o concurso coma a UER son independentes da Unión Europea.

Regras

Número de participantes

En 1956 cada televisión participante podía enviar dúas cancións, e a partir do seguinte ano, debido ao crecente número de televisións interesadas en participar, cada unha só puido presentar unha canción. En 1978 chégase por primeira vez aos vinte participantes. Xa nos anos 90, coa solicitude de participación das televisións de Europa do Leste, establécense regras para limitar o número de participantes nos festivais, baseadas nos anteriores resultados, de xeito que se lles deixa participar a aqueles que obtivesen mellores resultados nos anteriores anos. Para 2004 era tan grande o número de países que desexan participar, que se comeza a celebrar o Festival nun novo formato, en dúas noites: unha semifinal e unha final; en total foron 36 as televisións que tomaron parte ese ano. O récord está nos 43 países de 2008, o que obrigou a mudar novamente o formato: dúas semifinais, en días distintos, e con só cinco estados/televisións clasificadas directamente para a final: os catro grandes (Francia, España, Alemaña e o Reino Unido) e mais o país organizador, que nesa edición foi Serbia.

País organizador

Por regra xeral, o país organizador é o vencedor na edición anterior. A primeira edición organizouna Suíza.

Representación

As regras actuais establecen que en cada participación só pode haber un máximo de seis persoas no escenario, que deben ter 16 anos cumpridos no 31 de decembro do ano correspondente ao do Festival. Esta regra sobre a idade foi engadida despois de que, en 1989, Israel, Francia e Bélxica presentasen cantantes de moi curta idade. Non existen regras sobre a nacionalidade dos cantantes.

A duración máxima das cancións é de tres minutos. Esta regra foi introducida despois do festival de 1957. Nesta ocasión interpretáronse as cancións máis curta (All, interpretada Patricia Bredin en representación do Reino Unido con apenas 112 segundos) e a máis longa (o italiano Nunzio Galo empregou no seu Corde della mia chitarra case tres veces máis de tempo, excedendo de longo os 5 minutos) da historia do Festival. En 1985 Albano e Romina Power representando a Italia con Magic, oh magic excederon en máis de 15 segundos o límite dos 3 minutos.

A canción presentada a concurso non pode editarse antes do 1 de outubro anterior ao Festival, nin pode conter letras irrespectuosas coa reputación do Festival, con contido violento ou político.

Entre os participantes famosos do festival podemos destacar a Cliff Richard, Nana Mouskouri, The Shadows, Vicky Leandros, Massiel, Mocedades, Olivia Newton-John, Anna Vissi, Romina Power & Al Bano, Baccara, Julio Iglesias, ABBA, Katrina & The Waves , Céline Dion, Carola Häggkvist, t.A.T.u., Domenico Modugno, Raphael, Dulce Pontes, Ofra Haza, Franco Battiato, Noa ou Kate Ryan.

Idiomas

Nun comezo, non existían normas sobre o idioma das cancións ata o Festival de Eurovisión 1965, cando Suecia presentou unha canción en inglés. Desde 1966 ata 1972 cada país debía levar unha canción nun dos seus idiomas oficiais. No Festival de Eurovisión 1973 esta norma foi retirada, pero tras sucesivas polémicas volveuse a instaurar no Festival de Eurovisión 1977. Finalmente, no Festival de Eurovisión 1999 retírase de novo esta norma. Na actualidade, as televisións poden presentar unha canción en calquera idioma, mesturando varios ou creando idiomas imaxinarios, como fixo Bélxica no Festival de Eurovisión 2003 ou os Países Baixos no Festival de Eurovisión 2006.

Nunca se cantou galego no Festival de Eurovisión, aínda que a citada representación de Bélxica do ano 2003 tiña como vocalista do grupo Urban Trad a Verónica Codesal, filla de emigrantes galegos. A interpretación da canción deste grupo, "Sanomi", tivo tamén na escena do auditorio Skonto Hall de Riga (Letonia) a presenza da gaita galega. Quedaron clasificados en segundo lugar, a tan só dous puntos da canción gañadora, "Every way that I can" interpretada por Sertab Erener representando a Turquía.

Elección do gañador

O gañador de concurso decídeno as delegacións de todas as televisións participantes, que lle asignan 12 puntos á súa canción favorita, 10 á segunda, e sucesivamente 8 puntos, 7, e ata 1 punto ás seguintes; este sistema utilízase ininterrompidamente desde 1975. As delegacións de cada país non poden votar a súa canción.

Ata 1997 os puntos eran asignados por un pequeno xurado en cada país; con todo, nese ano comezouse a aplicar o voto por teléfono (ou televoto), que actualmente usan case todos os países. Naquela edición foron 6 países os pioneiros, e xeneralizouse ao ano seguinte. O voto por xurado aínda existe e úsase en casos de urxencia, cando hai problemas co televoto. Isto ocorreu en 2003, cando Irlanda non recibiu a tempo os resultados do televoto e utilizou os do xurado de reserva, ou cando en 2004 ningún residente en Mónaco votou. O xurado de reserva está composto por 8 membros.

Para outorgar os votos, os presentadores do Festival conectan vía satélite cun voceiro de cada televisión, que pode dar os puntos en inglés ou en francés. Posteriormente, os presentadores repetían os votos en ambos idiomas, aínda que a partir de 2004, e tendo en conta a rendibilidade do programa e a súa duración, o presentador só repite a votación nun idioma, o contrario do que o voceiro da televisión estatal empregou.

Antigos sistemas de votación

• 1956: A canción ganadora foi elixida por un xurado internacional presente na gala, dous membros por país, que daban de 1 a 10 puntos a cada canción en votación secreta, e podían votar a súa propia canción. Só se anunciou o nome da canción gañadora.
• 1957 - 1961: Cada país ten un xurado composto por 10 persoas que lle outorgan un punto á canción favorita.
• 1962: Un xurado de 10 persoas por país escolle as tres mellores cancións do resto da competencia outorgándolles 3, 2 e 1 punto respectivamente.
• 1963: O sistema do ano anterior amplíase a 5 cancións (5, 4, 3, 2 e 1 punto), pero co dobre de membros por xurado, 20 persoas, o récor de toda a historia por xurado.
• 1964 - 1966: Volven ser xurados de 10 persoas, que reparten 9 puntos de tres formas posibles: se o xurado escolleu unanimemente unha única canción, recibe 9 puntos (nunca ocorreu), se repartiron os seus votos entre dúas cancións, 6 e 3 puntos (só o utilizou Bélxica en 1965), e se tres ou máis cancións reciben votos, 5, 3 e 1 punto ás tres máis votadas (o máis habitual).
• 1967 - 1970: Debido á gran cantidade de ceros vólvese retornar ao sistema empregado entre os anos 1957 e 1961; pero o cuádruplo empate de 1969 e o boicoteo por parte dos países escandinavos ante o desastre fai reformular o sistema. En 1970 engádese unha regra de desempate pola que se repetirán as cancións empatadas e os xurados votarán a man alzada para desigualar.
• 1971 - 1973: Dous xurados por cada país, un maior e outro menor de 25 anos, con 10 ou máis anos de diferenza entre ambas idades, presentes na gala puntúan cada un todas as cancións agás a propia entre 1 (mínimo) e 5 (máximo) puntos.
• 1974: Nun principio pénsase en aplicar unha extensión do sistema, pero por vía telefónica e con dez xurados por país. Como nos ensaios se comproba inviable, vólvese excepcionalmente ao sistema primitivo de 10 xurados por cada país que lle outorgan 1 punto á súa canción favorita.

Os cinco grandes

Logo do festival representando a España un dos cinco grandes (Big Five).

No Festival de Eurovisión, e baixo o sistema actual, os únicos países que nunca poden quedar eliminados e ter que disputar a semifinal clasificatoria son: Reino Unido, Francia, España e Alemaña. Son os catro que máis financiamento achegan ao festival. Curiosamente na edición de 2005 estes países, denominados Big Four quedaron nas últimas posicións. Anteriormente a este grupo chamábaselle "Big Five", ata que Italia se retirou da competición. No 2011, Italia volveu á competición, e retornou ao Big Four, cambiando o nome ao Big Five.

Galicia en Eurovisión

Galicia nunca participou como tal en Eurovisión, e non o podería nunca facer, xa que por definición a Televisión de Galicia non pode ser membro da UER.

A primeira participante galega foi a xa citada Verónica Codesal; Verónica é unha pandeireteira galega que vive habitualmente en Bruxelas e que tamén é membro do grupo Ialma.

Ademais, representando a España acudiron Julio Iglesias, fillo do médico galego Julio Iglesias Puga, e Karina, que tamén tiña un avó galego.

No ano 1985, foi Paloma San Basilio en representación de España. A cantante pasou boa parte da súa vida na cidade de Lugo.

No ano 2011, a representante de España foi Lucía Pérez, natural do Incio, coa canción Que me quiten lo bailao.

Gañadores

Ano	País	Canción	Intérprete	Edición
1956	Suíza	Refrain	Lys Assia	FE 1956
1957	Países Baixos	Net Als Toen	Corry Brokken	FE 1957
1958	Francia	Dors mon amour	André Claveau	FE 1958
1959	Países Baixos	Een beetje	Teddy Scholten	FE 1959
1960	Francia	Tom Pilibi	Jacqueline Boyer	FE 1960
1961	Luxemburgo	Nous lles amoureux	Jean-Claude Pascal	FE 1961
1962	Francia	Un premier amour	Isabelle Aubret	FE 1962
1963	Dinamarca	Dansevise	Grethe & Jørgen Ingmann	FE 1963
1964	Italia	Non ho l'età	Gigliola Cinquetti	FE 1964
1965	Luxemburgo	Poupée de cire, poupée de son	France Gall	FE 1965
1966	Austria	Merci Chérie	Udo Jürgens	FE 1966
1967	Reino Unido	Puppet On A String	Sandie Shaw	FE 1967
1968	España	La, la, la ...	Massiel	FE 1968
19691	España	Vivo cantando	Salomé	FE 1969
	Francia	Un jour, un enfant	Frida Boccara
	Países Baixos	De troubadour	Lennie Kuhr
	Reino Unido	Boom Bang-A-Bang	Lulu
1970	Irlanda	All Kinds Of Everything	Dana	FE 1970
1971	Mónaco	Un banc, un arbre, une rue	Sévèrine	FE 1971
1972	Luxemburgo	Après toi	Vicky Leandros	FE 1972
1973	Luxemburgo	Tu te reconnaîtras	Anne-Marie David	FE 1973
1974	Suecia	Waterloo	ABBA	FE 1974
1975	Países Baixos	Ding-A-Dong	Teach-In	FE 1975
1976	Reino Unido	Save Your Kisses For Me	Brotherhood of Man	FE 1976
1977	Francia	L'oiseau et l'enfant	Marie Myriam	FE 1977
1978	Israel	A-ba'nin-bi	Izhar Cohen & Alphabeta	FE 1978
1979	Israel	Hallelujah	Gali Atari & Milk and Honey	FE 1979
1980	Irlanda	What's Another Year	Johnny Logan	FE 1980
1981	Reino Unido	Making Your Mind Up	Bucks Fizz	FE 1981
1982	Alemaña	Ein bisschen Frieden	Nicole	FE 1982
1983	Luxemburgo	Se la vie est cadeau	Corinne Hermes	FE 1983
1984	Suecia	Diggi-Loo Diggi-Lei	Herrey's	FE 1984
1985	Noruega	A det swinge	Bobbysocks	FE 1985
1986	Bélxica	J'aime la vie	Sandra Kim	FE 1986
1987	Irlanda	Hold Me Now	Johnny Logan	FE 1987
1988	Suíza	Ne partez pas sans moi	Céline Dion	FE 1988
1989	Iugoslavia	Rock Me	Riva	FE 1989
1990	Italia	Insieme: 1992	Toto Cutugno	FE 1990
1991	Suecia	Fångad av en stormvind	Carola	FE 1991
1992	Irlanda	Why Me	Linda Martin	FE 1992
1993	Irlanda	In Your Eyes	Niamh Kavanagh	FE 1993
1994	Irlanda	Rock 'n' Roll Kids	Paul Harrington & Charlie McGettigan	FE 1994
1995	Noruega	Nocturne	Secret Garden	FE 1995
1996	Irlanda	The Voice	Eimear Quinn	FE 1996
1997	Reino Unido	Love, Shine A Light	Katrina & The Waves	FE 1997
1998	Israel	Diva	Dana International	FE 1998
1999	Suecia	Take Me To Your Heaven	Charlotte Nilsson	FE 1999
2000	Dinamarca	Fly On The Wings Of Love	Olsen Brothers	FE 2000
2001	Estonia	Everybody	Tanel Padar, Dave Benton & 2XL	FE 2001
2002	Letonia	I Wanna	Marie N	FE 2002
2003	Turquía	Everyway That I Can	Sertab Erener	FE 2003
2004	Ucraína	Wild Dances	Ruslana	FE 2004
2005	Grecia	My Number One	Helena Paparizou	FE 2005
2006	Finlandia	Hard Rock Hallelujah	Lordi	FE 2006
2007	Serbia	Molitva	Marija Šerifović	FE 2007
2008	Rusia	Believe	Dima Bilan	FE 2008
2009	Noruega	Fairytale	Alexander Rybak	FE 2009
2010	Alemaña	Satellite	Lena Meyer-Landrut	FE 2010
2011	Acerbaixán	Running scared	Ell&Nikki	FE 2011
2012	Suecia	Euphoria	Loreen	FE 2012
2013	Dinamarca	Only Teardrops	Emmelie de Forest	FE 2013
2014	Austria	Rise like a phoenix	Conchita Wurst	FE 2014
2015	Suecia	Heroes	Måns Zelmerlöw	FE 2015
2016	Ucraína	1944	Jamala	FE 2016
2017	Portugal	Amar pelos dois	Salvador Sobral	FE 2017
2018	Israel	Toy	Netta Barzilai	FE 2018
2019	Países Baixos	Arcade	Duncan Laurence	FE 2019
2020	cancelado pola pandemia de COVID-19			FE 2020
2021	Italia	Zitti e buoni	Måneskin	FE 2021
2022				FE 2022

¹ En 1969 catro países gañaron á vez, xa que aínda non existía ningunha norma para desfacer un empate.

Países gañadores

O país con máis éxito no Festival de Eurovisión foi Irlanda con sete vitorias. Preto séguenlle Suecia con seis e o Reino Unido, Luxemburgo e Francia con cinco.

Vitorias	País	Ano/s
7	Irlanda	1970 - 1980 - 1987 - 1992 - 1993 - 1994 - 1996
6	Suecia	1974 - 1984 - 1991 - 1999 - 2012 - 2015
5	Reino Unido	1967 - 1969 - 1976 - 1981 - 1997
5	Luxemburgo	1961 - 1965 - 1972 - 1973 - 1983
5	Francia	1958 - 1960 - 1962 - 1969 - 1977
5	Países Baixos	1957 - 1959 - 1969 - 1975 - 2019
4	Israel	1978 - 1979 - 1998 - 2018
3	Noruega	1985 - 1995 - 2009
3	Dinamarca	1963 - 2000 - 2013
3	Italia	1964 - 1990 - 2021
2	Suíza	1956 - 1988
2	España	1968 - 1969
2	Alemaña	1982 - 2010
2	Austria	1966 - 2014
2	Ucraína	2004 - 2016
1	Mónaco	1971
1	Bélxica	1986
1	Iugoslavia	1989
1	Estonia	2001
1	Letonia	2002
1	Turquía	2003
1	Grecia	2005
1	Finlandia	2006
1	Serbia	2007
1	Rusia	2008
1	Acerbaixán	2011
1	Portugal	2017

Nota: En 1969 catro países gañaron á vez, xa que aínda non existía ningunha norma para desfacer un empate.

Véxase tamén

A Galipedia ten un portal sobre: Eurovisión

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Festival de Eurovisión

Outros artigos

• Festival de Eurovisión Júnior
• Festival Liet

Ligazóns externas

• Web oficial do Festival de Eurovisión (en inglés)