لاتین
زبانی هند-اروپایی و مادر زبانهای رومیتبار / From Wikipedia, the free encyclopedia
لاتین،لاتینی، رومی یا لاتینوم (latīnum) یک زبان کلاسیک متعلق به شاخه ایتالی زبانهای هندواروپایی است. زبان لاتین در اصل در نواحی اطراف رم، معروف به لاتیوم گفتگو میشد. با قدرتگیری جمهوری روم، لاتین به زبان اصلی در ایتالیا و سپس در سراسر غرب امپراتوری روم تبدیل شد. لاتین نیای زبانهای رومی امروزی در اروپاست و واژگان بسیاری را به دیگر زبانهای اروپایی همچون انگلیسی وارد کردهاست. در انگلیسی از ریشههای لاتین (و یونانی باستان) در الهیات، علوم، پزشکی و قانون استفاده میشود. لاتین در سریر مقدس (شهر واتیکان) زبان رسمی است. برخی صاحبنظران این زبان را فصیحترین زبان دنیا میدانند، زیرا در آن میتوان مقصود را به کوتاهترین عبارت بیان کرد.[4]
لاتین | |
---|---|
lingua latīna | |
زبان بومی در | |
قومیت | لاتینها |
دوره | لاتین عامیانه در سده ۶ تا ۹ میلادی به زبانهای رومی تبدیل شد؛ زبان رسمی آن به عنوان زبان میانجی علمی اروپای قرون وسطی و کیلیکیه و همچنین زبان مقدس کلیسای کاتولیک تداوم یافتهاست. |
الفبای لاتین | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | سریر مقدس |
تنظیمشده توسط |
|
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | la |
ایزو ۲–۶۳۹ | lat |
ایزو ۳–۶۳۹ | lat |
گلاتولوگ | impe1234 [2]lati1261 [3] |
زبانشناسی | 51-AAB-aa to 51-AAB-ac |
نقشه اوج امپراتوری روم در زمان تراژان (حدود ۱۱۷ میلادی) و مناطق لاتینزبان (جگریرنگ). زبانهای دیگری نیز در امپراتوری رایج بود. | |
محدوده زبانهای رومی، نوادگان امروزی زبان لاتین، در اروپا | |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
در اواخر دوران جمهوری روم (۷۵ قبل از میلاد)، لاتین باستان به لاتین کلاسیک معیار تبدیل شده بود. لاتین عامیانه گونه محاورهای لاتین بود که در همان زمان گفتگو میشد و در کتیبهها و آثار طنزنویسانی مانند پلوتس و ترنتیوس و نویسندگانی همچون پترونیوس از آن یاد شدهاست.[5] لاتین پسین زبان نوشتاری از قرن ۳ است. شکل محاوره ای آن لاتین عامیانه در قرنهای ۶ تا ۹ به زبانهای رومی، مانند ایتالیایی، ساردنیایی، ونتی، ناپولی، سیسیلی، پیدمونتی، لومبارد، فرانسوی، فرنکو-پروونسال، اکسیان، کرسی، لادین، فریولی، رومانش، کاتالان/والنسیایی، آراگونی، اسپانیایی، آستوری، گالیسی و پرتغالی توسعه یافت است. لاتین قرون وسطی از قرن ۹ تا رنسانس به عنوان زبان ادبی اروپا مورد استفاده قرار میگرفت. این زبان سپس به لاتین نوین تکامل یافت. لاتین تا اواخر قرن هجدهم، تا زمانی که زبانهای بومی (از جمله زبانهای رومی) جایگزین آن شدند، زبان ارتباطات بینالمللی و تحصیلات علمی بود. لاتین کلیسایی زبان رسمی سریر مقدس و آیین رومی کلیسای کاتولیک است.
لاتین یک زبان کاملاً اشتقاقی، دارای سه جنس، شش یا هفت حالت دستوری، پنج صرف، چهار نوع صرف فعل، شش زمان، سه شخص، سه وجه، دو جهت فعل، دو یا سه نمود و دو شمار است. الفبای لاتین از الفبای اتروسکی و یونانی و در نهایت از الفبای فنیقی گرفته شدهاست.