From Wikipedia, the free encyclopedia
Emakumearen Aurkako Bereizkeria-Mota Guztiak Ezabatzeko Konbentzioa (ingelesez: Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women, CEDAW) Nazio Batuen Batzar Nagusiak 1979an sinatutako eta 1981ean berretsitako nazioarteko ituna da, emakumeen eskubideen nazioarteko adierazpen gisa deskribatu zena 189 estatuk berretsi dute.[1] Emakumeen aurkako bereizkeria-mota guztien aurkako borrokaren historian sortutako nazioarteko dokumentu juridiko garrantzitsuena da .[2]
Nazio Batuen Erakundearen Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak 1946an sortutako Emakumearen Egoera Juridiko eta Sozialaren Batzordeak egindako lanaren emaitza da.
Batzorde hori, 1967ko Emakumearen aurkako Bereizkeria Ezabatzeari buruzko Nazio Batuen Adierazpenean oinarrituta Konbentzio berria prestatzen hasi zen 1974an. 1979ko abenduaren 18an Nazio Batuen Batzar Nagusiak Konbentzioa onartu zuen eta 1981eko irailaren 3an indarrean sartu zen.[3]
Emakumearen Aurkako Bereizkeria Mota Guztiak Ezabatzeko Konbentzioak 30 artikulu ditu. Artikulu horietan esplizituki definitzen da emakumeen aurkako bereizkeria, eta bereizkeria-mota horri amaiera emateko ekintza nazionalaren ibilbide-orria ezartzen du.[4] Genero-rolak eta familia-harremanak eratzen dituzten kultura eta tradizioa hartzen ditu ardatz.[5]
Konbentzioaren helburua da emakumearen aurkako bereizkeria-mota guztiak ezabatzea, eta horretarako legeak aldatzera eta munduko bereizkeriari buruz eztabaidatzera behartzen ditu estatuak. 1. artikuluan, honela definitzen du emakumearen aurkako diskriminazioa:
emakumearen aurkako bereizkeria esamoldeak agertuko du sexuan oinarritutako bereizketa, bazterketa edo murrizketa oro, halakoen xedea edo ondorioa denean kaltetzea edo deuseztatzea, politika-, ekonomia-, gizarte- nahiz kultura-esparruetan, esparru zibilean edo beste edozein esparrutan, emakumeari aitortutako giza eskubide eta oinarrizko askatasunak, eta horien izatea eta egikaritza, haren egoera zibila gorabehera, gizonaren eta emakumearen arteko berdintasuna oinarri.
Emakumeen ugalketa-eskubideak berresten dituen giza eskubideen lehen tratatua da.[5] Emakumeak defendatzeko eta erabiltzeko tresna bihurtuz, gai honi buruzko edozein bereizkeria-motaren aurka.
Konbentzioa idatzi zenean emakumeen aurkako indarkeria ohiko parametro juridikoetatik kanpo geratzen zen, ondorioz aipamen bakarra egiten zaio 6. artikuluan:
Estatu alderdiek neurri egoki guztiak hartuko dituzte, baita legegintza-izaerakoak ere, emakume-salerosketa eta emakumearen prostituzioari lotutako esplotazio mota guztiak ezabatzeko.
1992an, Nairobin (1985) Emakumeari buruzko Munduko III. Konferentzia bultzatu ondoren, CEDAWren 19. Gomendio Orokorra onartu zen, berariaz emakumearen aurkako indarkeriari buruzkoa.[6]
1993an, NBEren Batzar Orokorrak emakumearen aurkako indarkeria ezabatzeari buruzko adierazpena onartu zuen, loteslea ez dena.[7]
2020 arte, 189 herrialdek berretsi edo atxiki zuten hitzarmena; Estatu Batuek eta Hego Sudanek sinatu badute ere ez dute berretsi. Zazpi dira Konbentzioa sinatu ez duten herrialdeak: Iran, Nauru, Palau, Qatar, Somalia, Sudan, Tongak eta Egoitza Santua.[8] Estatu batzuek artikulu batzuk betetzeari buruzko erreserbak dituzte.[9][10]
Emakumearen Aurkako Bereizkeria-Mota Guztiak Ezabatzeko Hautazko Protokoloa Konbentzioaren tresna osagarri bat da, eta, horri esker, Emakumearen aurkako Bereizkeria Ezabatzeko Batzordeak norbanakoen salaketak aztertzeko eskumena du.[11]
Hautazko Protokoloa Nazio Batuen Batzar Nagusiak onetsi zuen 1999ko abenduaren 10ean eta 2000ko abenduaren 22an jarri zen indarrean, hamargarren berrespena jaso ondoren. 2006ra arte, 87 herrialdek berretsi zuten.
Emakumearen aurkako Bereizkeria Ezabatzeko Batzordea independenteak diren 23 adituk osatzen dute, eta emakumearen aurkako bereizkeria-mota guztiak ezabatzeari buruzko Hitzarmenaren aplikazioa gainbegiratzen dute.[12][13] 2023ko otsailetik Ana Peláez Narváez da Batzordearen burua, postu hori lortzen duen lehenengo espainiarra izanik.[14]
Tratatuari atxiki zaizkion herrialdeek Konbentzioak babesten dituen eskubideen aplikazioari buruzko aldizkako txostenak aurkeztu behar dizkiote Batzordeari. Bere bileretan, Batzordeak txostenak aztertu eta estatu alderdi bakoitzari bere kezkak eta gomendioak ematen dizkio, azken ohar gisa.[15]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.