La dia komedio
itallingva eposo de Danto pri Infero, Purgatorio kaj Paradizo From Wikipedia, the free encyclopedia
itallingva eposo de Danto pri Infero, Purgatorio kaj Paradizo From Wikipedia, the free encyclopedia
La Dia Komedio (itale La Divina Commedia [La Divina Kommedja]) estas eskatologia lirika poemo verkita fare de Dante Alighieri en la frua 14-a jarcento, kiu estas konsiderita unu el la plej grandaj verkoj de epopeo en okcidenta literaturo, kune kun la verkoj de Homero kaj Milton [1].
Tio verko estas poemo de 14 mil versoj verkita de Dante Alighieri en la toskana lingvo, de kiu fontas la moderna itala lingvo. Ĝi estas krio kontraŭ la morala aĉeco de la mondo, kaj priskribas vojaĝon tra la postmorta mondo de infero, purgatorio kaj paradizo, kiujn Danto loĝigis per homoj kristanaj kaj paganaj, historiaj kaj samtempaj. Li eĉ metis samtempan papon (Nikolao la 3-a) en inferon (kun multaj aliaj klerikoj) kaj idolanon (Katono) en purgatorion. Verkite en ekzilo, la poemo havas multe de vortoj malmolaj por Florenco, lia hejmurbo. Danto estas gvidata de la romana grava poeto Vergilio tra inferon kaj purgatorion, kaj de la ideala perfekta virino Beatrice Portinari tra paradizon. La ago okazas dum la sankta semajno (de la dua sankta tago ĝis Pasko) je la printempo de 1300, malluma parto de la vivo de Danto ĵus antaŭ lia ekzilo.
La poemo estas verkita en terza rima, komplika formo de pentametro. Ĉiu parto konsistas el 33 strofoj, kaj kun aldono de strofo kiel enkonduko, cent strofoj entute.
La Komedio havas tri partojn (kantikoj):
Kvankam plena de konjekto kaj interpretebla kiel alegorio, la priskribo de la postmorta mondo estas bazita sur la plej bona scio de lia historia periodo. Laŭ Danto, infero estas sub la tero, purgatorio estas montego en tiu, kiun ni nomas la Suda duontero, precize kontraŭpoluse de Jerusalemo, kaj paradizo estas la mondo inter Luno kaj Dio mem, kiu staras ekster la universo, ekster spaco kaj tempo. Kiel Danto konfesas, multe de paradizo estas super la priskriba povo de lingvo.
Infero kaj purgatorio konsistas el ringoj samcentraj specialaj laŭ pekospeco, des pli profundaj aŭ malaltaj, respektive, ju pli fia la peko. Ĉielo konsistas el samcentraj sferoj, laŭ tercentrismo.
Kvankam la rakonto unue estis publikigita en 1320, antaŭ la morto de Dante, ĝi okazas en tempo kiam Dante estis 35-jaraĝa. La aĝo kiun Dante konsideris la pinto de vivo, dirante ke ĝis la aĝo de 35 homo evoluas, kaj de tiam forvelkas (respondas al tio, ke Jesuo ankaŭ mortis en la aĝo de 35 jaroj). La roluloj en la intrigo estas homoj kiuj mortis ĝis tiu jaro, kelkaj el ili roluloj en literaturaj verkoj.
Eble la originala titolo de la verko estis Commedia, aŭ Comedìa, el la greka κωμωδία, "comodìa". Tiel Dante mem nomigas la sian verkon[2]. En la Epistola ("Letero") adresita al Cangrande della Scala, Dante reinsistis pri la latina titolo de la verso:
 |
|
Notu ke Statio, la latina poeto de la 1-a jarcento, estis idolano laŭ historia scio, sed Danto supozas, ke li konvertiĝis al kristanismo antaŭ morto.
La poemo belege resumis la mondkoncepton de la tiama Okcidento, estinte la poezia frato de la filozofia Summa Theologica de Tomaso de Akvino, priskribinte mondkoncepton, kiu estas sintezo de la kristana kaj la aristotela. La Komedio ankaŭ estis la unua precipa verko de literaturo en la Okcidento verkita en nek la latina nek la greka. Tri jarcentoj post La Komedio, preskaŭ ĉiu verko de originala literaturo de la Okcidento estis verkita en nacilingvo, ne en la latina.
En ĝia uzo de nacilingvo kaj ankaŭ en ĝia kunigo de la kristana kun la klasika (el la rolantoj al eĉ la subtenanta filozofio), La Komedio estis antaŭkurinto de la Renesanco.
La verko de Dante estas pli proksima laŭ formo al epopeo ol al dramo, des malpli al komedio. Danto priskribas Inferon kiel malĝojigan lokon, infestitan per torturo. La demando pri kial Dante nomis sian verkon "komedio" maltrankviligis la unuajn komentistojn, kiuj donis malsamajn respondojn, en kiuj:
La poemo komenciĝas kiam la poeto subite perdas sian vojon en malhela arbaro, kiun li priskribas kiel "pli timigan ol morto". Dante sukcesas eliri el la arbaro kaj atingas la piedon de monteto prilumita de sunlumo. Li decidas grimpi ĝin, sed li estas atakita fare de ina tigrino, leono kaj lupo, kiujn Danto prezentas kiel alegoriojn por pekoj kiuj en kristanismo estas puneblaj per morto. Al lia savo venas la poeto Vergilio de Romo, kiun Danto admiras. Li proponas al li akompani lin laŭ alia vojo, en kiu li montros al li la tri mondojn de la mortintoj - la Infero (Infero), Purgatorio kaj Paradizo (Kanto 1).
Danto hezitas se li meritas sekvi tiun ĉi vojon, Vergilio riproĉas lin pro sia timo kaj rakontas al li ke Beatrico, la infana amato de Danto kiu mortis juna kaj nun loĝas en paradizo, sendis lin por gvidi lin. Aŭdinte tion, Danto forskuas kaj marŝas kun sia gvidisto en la profundan kaj sovaĝan gorĝon (Kanto 2).
Dante kaj Vergilio eniras la pordegojn de la infero, gviditaj de signo sur kiu estas skribita "Tra mi pasas vojo al la loĝejoj de sufero, tra mi pasas vojo al la torturoj de eterneco, tra mi pasas la malbenita vojo de malliberejo. Forlasu ĉiu espero, vi, kiu eniras miajn pordegojn" (Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate) kaj oni trovas mondon, kies aero estas nigra, plena de senkorpaj spiritoj lamentantaj sian amaran sorton. Sur la bordoj de la unua rivero de Infero, la rivero Acheron, la poetoj trovas pekemajn animojn kiuj "sidis sur la barilo" dum siaj vivoj. Pekuloj, kiuj estis indiferentaj kaj egoismaj pri tio, kio okazis en siaj vivoj, kaj kun ili anĝeloj, kiuj ne batalis ĉe la flanko de Dio aŭ ĉe la flanko de Satano en sia milito. La peko de ĉi tiuj pekuloj estis sufiĉe granda por malhelpi ilin eniri la paradizon, sed tro malgranda por ke la infero akceptu ilin. La puno de ĉi tiuj pekuloj estis kuŝi por ĉiam ĉe la piedo de la rivero kaj esti pikita de vespoj kaj moskitoj porĉiame. Danto rimarkas papon Celesteno la 5-a, kiu eksiĝis baldaŭ post esti elektita.
Karono, la demono kiu transportas pekintojn trans la riveron en sia boato en la submondon, malhelpas Danto'n eniri en sian boaton sed Vergilio klarigas al li ke li estis sendita por gvidi Danto'n tra la submondo fare de dio. Danto falas kaj svenas aŭdante laŭtan bruon kaj fortan fulmon, kaj en lia dormo li estas prenita en la boato de Karono en la naŭ cirklojn de infero, kie ĉiu nova cirklo reprezentas kreskantan malbonon, ĝis ili atingas la regnon de Satano en la centro de la tero. En ĉiu cirklo, la pekuloj estas punitaj laŭ mezuro-por-mezura maniero, en kiu la maniero de puno estas ligita en metafora aŭ laŭvorta maniero al la peko kiun ili faris. (Kanto 3)
Danto kaj Vergilio atingas Limbon, la loĝejon de animoj kiuj, kvankam ili ne pekis, ne akceptis kristanismon ĉar ili vivis en la tempo antaŭ Kristo, aŭ apartenis al alia religio. Dante faris Limbon honora loĝejo. La puno de tiuj kiuj loĝas en Limbo estas sperti la sopiron al paradizo, sen espero atingi ĝin. Danto demandas ĉu ekzistis iu kiu venis el ĉi tiu areo, kaj estas respondita ke reĝo Davido, la patriarko Abraham kaj la justaj judoj estis prenitaj al la paradizo fare de Jesuo post lia krucumo. En Limbo estas nenia sono de ploro, sed nur ĝemoj de malespero kaj malĝojo. En la cirklo estas fortikaĵo kun sep muroj, unu malantaŭ la alia, kaj en ilia centro troviĝas la plej grandaj homoj de la historio, kiuj malsupreniris al limbo, ekzemple: Vergilio mem, Elektra, Aleksandro la Granda, Saladino, Ibn Sina, Homero, Horacio, Lukano, Ovidio kaj aliaj.
Homoj de Limbo rakontas al Danto ke paradizo estis kreita nur post kiam la evangelio de Jesuo venis. La unua afero, kiun Jesuo faris post sia morto, estis levi la indajn al la paradizo. Vergilio prezentas Danto'n al siaj bonaj amikoj en Limbo - Homero, Horacio, Ovidio kaj Lukano, kiuj bonvenigas Danto'n al ili kaj invitas lin por piediri kun ili kiel egalulo (Kanto 4).
Ĉe la enirejo al la dua cirklo estas Minoo la reĝo de Kreto, priskribita kiel giganto kun dika kaj longa serpenteca vosto. Minoo juĝas la animojn unu post alia al la cirkloj de la infero envolvante sian voston ĉirkaŭ si kiel la nombro da cirkloj la animo devas esti sendita malsupren en la infero. En la dua cirklo troviĝas tiuj, kiuj pekis kun karna amoro kaj malpermesita amo, kaj ilia eterna puno estas forportota de la blovoj de la nigra kaj furioza vento de la infero sen povi rezisti, same kiel ili ne rezistis la instigon kaj tenton, kiuj igis ilin peki. Danto vidas tie Helena de Trojo, Tristano kaj Izoldo kaj pli.
Paolo Maltesta kaj Francesca di Rimini rakontas al Danto la rakonton de iliaj mortoj - Francesca estis fianĉigita al la frato de Paolo, sed trompis lin kun Paolo. Kiam ŝia fianĉo eksciis, li ponardis ilin ambaŭ kune. Danto, plena de kompato kaj malĝojo de ilia malĝojiga rakonto, svenas duan fojon (Kanto 5).
En la tria cirklo staras tiuj, kiuj pekis per glutemeco. Ilia puno estas kuŝi en malpura marĉo de koto kaj feko, lavita kaj frostigita de poluita pluvo kaj hajlo. La kuratoro de la tria cirklo estas Kerberos, la trikapa hundo kiu gardas la pordegojn de la submondo en greka mitologio. Vergilio venas ĉirkaŭ li ŝovante manplenon da koto en unu el liaj tri buŝoj, kiu malatentigas lin. En la tria cirklo, Danto renkontas Ciaccon, samcivitanon, kiu profetas pri la frakcia milito kiu okazos en Florenco (inter la nigraj kaj blankaj Gelfoj, dum kiu Danto estos forpelita de Florenco).
Ĉe tiu punkto, Vergilio klarigas al Danto la estontecon de la animoj de la mortintoj post la tago de la lasta juĝo - la animoj estos reunuigitaj kun siaj korpoj sed estos senditaj reen al paradizo kaj infero respektive, ĉi-foje ne kiel animoj sed kiel homoj kun fizika korpo (por ke tiuj, kiuj suferas en infero, estu pli maldolĉaj, kaj tiuj, kiuj restas en la paradizo, havu bonon kompletan kaj plenan eĉ pli ol antaŭe). Danto demandas Ciaccon pri la sorto de aliaj florentinoj, kaj Ciacco rakontas al li ke pli poste en sia vojaĝo li renkontos ilin torturitaj en infero. (Kanto 6)
La avida en la kvara cirklo estas konfidita kun Plutono, la dio de la submondo, asociita kun mono kaj riĉaĵo. Plutono parolas en nekomprenebla lingvo, Vergilio lin riproĉas kaj silentigas lin. En la kvara cirklo troviĝas la avaruloj kaj la malŝparemuloj, ruliĝantaj pezaj ŝarĝoj unu kontraŭ la alia, kolizias kaj krias: "kial vi malŝparis?" kaj "kial vi ŝparis?". En ĉi tiu cirklo loĝas multaj papoj kaj kardinaloj, kiuj ĉiuj fariĝas samaj en la infero ĉar en la reala mondo ili serĉis esti famaj kaj elstari de la aliaj homoj helpe de sia granda riĉaĵo. Vergilio rakontas al Danto pri Fortuna, la mitologia diino de la fortuno, kiu laŭ Danto estas sendito de Dio kaj ludas kun la sorto de homoj bone aŭ malbone.(Komenco-Mezo de Kanto 7)
Danto kaj Vergilio daŭre malsupreniras kaj atingas la marĉon, kiu estas la rivero Stikso, kie tiuj, kies kolero venkis ilin, vadas kaj batalas unu la alian, kaj sub la akvo, tiuj, kiuj bobeligas ilin, kiuj suferas pro la fetoro de senlaboreco - la peko de maldiligento (fino de Kanto 7). Danto kaj lia kunulo alvenas ĉe la piedo de alta turo ĉe la pinto de kiu estas paro de malgrandaj flagrantaj flamoj, kiuj signalas trian flamon malproksime ĉe la horizonto. En boateto venas Pelagio, de la boato de maldiligentaj pekuloj (Pelegio estas la reĝo de la Lapitoj, la patro de Chronis, kiu bruligis la templon de Apolono en Delfo por venĝo pro la maljusto farita al Chronis de Apolono). La du transiras la Stikso (kanto 8) kaj preterpasas la pekulojn de troa fiero, inter ili multaj reĝoj, kondamnitaj vivi en poluita marĉo kiel porkoj. Danto renkontas Filippo Argenti, al kiu li havas grandan malestimon. Ili alproksimiĝas al la infera grandurbo de Dis, kies muroj estas faritaj de bolanta fero blankigita kaj kies turoj (Dante nomas ilin "Moskeoj") estas ruĝaj de la fajro de infero ene de ili.
La demonoj gardantaj la urbopordegojn rifuzas enlasi Danto'n kaj postuli ke li revenu laŭ siaj piedsignoj sed tiam sen Vergilio. La du staras apud la pordego, perdiĝante, atendante helpon de la paradizo. Kie Meduzo kaj ŝiaj Gorgon-fratinoj preterpasas, Vergilio kovras la okulojn de Danto tial ke li ne turniĝu al ŝtono se li rigardas Meduzon. Vergilio estas embarasita kaj humiligita per la malsukceso kun la demonoj, kiu igas Danto'n timi eĉ pli, opiniante ke la demonoj damaĝos lin sen Vergilio. Fine, anĝelo venas el la paradizo kaj malfermas la pordegojn por ili. (Kanto 9)
La du eniras tra pordegoj de Dis kaj piediras laŭ la muro, kiam ili renkontas homojn priplorantajn sian sorton en malfermaj tomboj, ene de kiuj fajro ĉiam brulas. Ĉi tiuj estas la malfideluloj kaj la herezuloj (epikuruloj). La ĉefparto de Kanto 10 tiam estas dediĉita al konversacio inter Danto kaj Farinata degli Uberti, la gvidanto de la gibelinoj (la politikaj rivaloj de sia frakcio), kiu estas taŭge punita en la postvivo pro sia epikurisma aliro al la vivo. Cavalcante de' Cavalcanti eksaltas el sia tombo en la mezo de la konversacio kaj demandas Danto'n pri la sorto de sia filo, bona amiko de Danto.
Farinata antaŭdiras la ekzilon de Danto el Florenco kaj klarigas ke la mortuloj havas la kapablon vidi la estontecon sed ne la estantecon, kapablon kiu malaperos post la tago de la lasta juĝo ĉar tiam tempo ĉesos ekzisti.
Ili turnas sin (kanto 11) al la interna urbo kaj atingas tri ringojn kie estas la "perfortaj". Danto kaj Vergilio preterpasas la tomboŝtonon de papo Anastazio la 2-a, kiun Danto akuzas je herezo. Vergilio klarigas al Danto la strukturon de infero, la gravecon de la peko de uzura pruntedonado, kaj la altan statuson de arto en la okuloj de dio (arto, laŭ Danto, estas intencita imiti naturon, tial ĝi estas la filino de naturo. Naturo estis kreita de Dio, do naturo estas filo de Dio. Sekvas, ke arto estas nepino de Dio). Ili renkontas minotaŭron, kiu gardas la sepan cirklon. En la unua ringo de la oka cirklo fluas rivero de bolanta sango, kie tiuj, kiuj agis perforte kontraŭ aliaj, estas boligitaj, kun centaŭroj gardantaj ilin. Ĉiu estas trempita en la bolantan sangon laŭ la grado de sia peko. La tiranoj dronas ĝis la okuloj. (Kanto 12)
En la dua ringo, la du trovas densan kaj malhelan arbaron, sur kiu estas nigraj kaj dornaj branĉoj. En ĉi tiu arbaro estas tiuj, kiuj memmortigas kaj detruas sian posedaĵon. La memmortigintoj iĝas arboj, kaj iliaj branĉoj estas rompitaj kaj detruitaj per hirudoj kaj aliaj bestoj. Dante lernas en ĉi tiu cirklo, ke tiuj, kiuj memmortigas, ja iros al Jerusalemo en la tago de la lasta juĝo, sed revenos en inferon sen siaj korpoj, ĉar tio, kion ili rezignis, ne povas esti redonita. La detruigintoj estas postkuritaj tra la arbaro fare de hundoj kaj lupoj, rompante la branĉojn de la memmortigintoj dum ili forkuras. (Kanto 13)
Post tio, la du alvenas ĉe la tria ringo, en dezerto de bolanta sablo sur kiu pluvo de fajro falas. Tiuj, kiuj turnas siajn vizaĝojn al Dio; tiuj, kiuj pruntedonas kun uzuro, kaj tiuj, kiuj pekas en la agoj de Sodomio (sur kiuj baziĝas la puno - la bildo priskribita en ĉi tiu kanto similas al la biblia priskribo de la detruo de Sodomo kaj Gomora); kaj tiuj, kiuj estas perfortaj kontraŭ arto.
Ĉi tie Danto renkontas Capaneus, unu el la reĝoj kiuj ribelis kontraŭ Zeŭso, ankoraŭ sulkante la brovojn ĉe Dio kaj montrante al li ke lia puno ne instruis al li eĉ unu lecionon. Tie li ankaŭ renkontas sian instruiston, Brunetto Latini, kaj la du interŝanĝas komplimentojn kaj laŭdojn. (kantoj 14–16)
Danto kaj Vergilio supreniras monton kaj renkontas teruran monstron, harplenan, skorpian kaj kun duforman voston sed kun vizaĝo de bela viro, ĝi estas la monstro de trompo kaj perfido nomata Geriono. La du ekas sur la flugilo de la monstro al la loko kie la trompistoj vivas (Kanto 17).
La oka cirklo estas funelforma strukturo kun dek ringoformaj kanaloj sur ĝi. La cirklo estas nomita la "Tranĉeoj de Malbono" (itale Malebolge, signifante malicaj fosaĵoj). En ĉiu kanalo la trompantoj estas punitaj laŭ la speco de trompado pri kiu ili estas kulpaj. Danto kaj Vergilio transiras la kanalojn uzante pendopontojn kiuj ligas la bankojn de ĉiu kanalo.
Unue, Danto kaj Vergilio iras tra Kanalo I, la plej ekstera, kie la delogantoj kaj prostituistoj estas punitaj. Ili estas paraditaj en fosaĵo, logitaj antaŭ prostituistoj, sub senfinaj vipoj de kornaj demonoj (komenco de kanto 18). En ĉi tiu tranĉeo Danto rekonas la mitologian Jasonon, kiu ŝtelis la Oran felon kaj ofte delogis virinojn sed eĉ pli ofte rompis iliajn korojn.
De tie ili atingas Kanalon II, kie flatantoj kaj malĉastistinoj estas por ĉiam mergitaj en homaj fekoj (fino de Kanto 18). Ĉi tie Danto renkontas Alessio Interminei de Lucca, kaj la malĉasta Thaïs.
En Kanalo III Danto vidas tiujn kiuj vendas poziciojn de potenco en la eklezio por favoroj. Ili estas metitaj en la kavon, kun iliaj kapoj malsupre de la kavo kaj iliaj piedoj brulantaj ĉe ĝia malfermo. Danto parolas kun papo Nikolao la 3-a, kiu rakontas al li ke Bonifaco la 8-a, lia posteulo en ofico, ankaŭ atingos ĉi tiun cirklon, estos metita en la saman kavon kie papo Nikolao loĝas kaj puŝos lin pli profunden enen, ŝarĝos lin per sia pezo kaj lia bolanta korpo. (Kanto 19).
Kanalo VI estas la kanalo de la falsaj profetoj kaj aŭguristoj. Iliaj kapoj estas turnitaj malantaŭen, tiel ke ili vidas nur kio estas malantaŭ ili, tial en siaj vivoj ili provis vidi antaŭen kaj nun ĉi tiu kapablo estis forprenita de ili. Tiuj ĉi pekuloj silentas kaj ploras, ĉar en sia vivo ili parolis pli ol ili rajtis. Ilia tordita kapo, en kiu Danto vidas difekton en la bildo de Dio en kiu Dio kreis la homon, emfazas la diferencon inter ili kaj Dio, kiun ili provis obskuri dum siaj vivoj. (Kanto 20).
En kanalo V, tiuj kiuj utiligas poziciojn de potenco por fari agojn de korupto kaj fraŭdo estas punitaj. Tiuj estas dronitaj en la bolanta rivero de gudro, kaj estas garditaj fare de elfoj armitaj per lancoj - la Malbarancha (en libera traduko - malicaj aftoj), kiuj akompanas Dante Virgil en lia vojaĝo tra ĉi tiu kanalo. Malcoda, la gvidanto de la demonoj, klarigas al Vergilio ke la trairejo al la venonta fosaĵo kolapsis en la granda sismo kiu sekvis la krucumon de Kristo, kiu ankaŭ estis sentita en infero, kaj rakontas al li ke ekzistas alia trairejo ne malproksime (Kanto 21 ). Ĉar ili pasas tra kanalo V Danto rigardas la demonojn torturi la pekintojn per siaj ungegoj, kaj kiam unu el la pekintoj laboras pri la demonoj kaj evitas ilin, du el la demonoj batalas kaj estas trempitaj kune en la bolanta gudro (Kanto 22). Danto ekkomprenas ke ĉar li atestis la hontigo de la demonoj, ili povas turni kontraŭ li kaj ataki lin, tiel ke li kaj Vergilio fuĝas al la sesa kanalo.
De tie, Danto kaj Vergilio atingas kanalo VI kie la hipokrituloj estas alportitaj al sia morto kaj tie ili estas devigitaj piediri vestitaj en plumbaj roboj kiuj estas kovritaj per oro sur la ekstero, kaj ilia granda pezo ŝarĝas la pekintojn eterne. Tie Danto renkontas Jozef Kajafas, la ĉefpastro kiu opiniis necesa oferi Jesuon por la ceteraj homoj, do li estas krucumita sur la teron, la hipokrituloj vestitaj per plumboroboj marŝas sur li kaj li portas la pezon de la tuta hipokriteco en la mondo. La hienoj rakontas al Vergilio ke ĉiuj trairejoj super la sesa kanalo kolapsis en la sismo, kio igas ilin ekkompreni ke Malcoda mensogis al li. Vergilio koleras, ke li iĝis viktimo de la malnobla mensogo.
Kanalo VII estas la tranĉeo de ŝtelistoj. La kanalo estas infestita de diversaj specioj de reptilioj kaj serpentoj, kiuj igas la korpojn de tiuj morditaj ekbruli kaj bruladi, sed reveni al la origina formo de la korpo el la cindro. En tiu kanalo, Danto renkontas Vanni Fucci, malnoblan ŝteliston de lia urbo, kiu profetas al Danto pri la estonta milito en Florenco ĵus por malĝojigi lin. Fucci ankaŭ faras obscenan geston direkte al Dio, kaj estas punita por ĝi kiam serpento grimpas sur sian korpon kaj strangolas lin. Poste sur la vojaĝo de Danto en la sepa kanalo, Danto vidas ke la serpentmordoj ankaŭ foje kaŭzas mutaciajn kombinaĵon inter la homa korpo kaj la korpo de la serpento kaj inter iliaj mensoj, aŭ eble interŝanĝon de korpoj inter la serpento kaj la homo. Paro de tiuj procezoj kaŭzas grandan suferon al pekuloj kaj serpentoj egale, kaj Danto atestas ke aliaj florentinaj ŝtelistoj trapasas tiujn procesojn antaŭ siaj okuloj. (kantoj 24, 25).
En kanalo VIII Dante vidas moviĝantajn langojn de fajro. Li malkovras ke tiuj estas la trompemaj konsilistoj kiuj donis malbonajn konsilojn por persona gajno, kies tutaj korpoj estas levitaj supren en vibra lango de fajro kiel puno por siaj langoj farantaj la pekon de trompa konsilado. Danto vidas ke ĉiu pekulo en ĉi tiu tranĉeo havas sian propran flamon, krom la fratoj Uliso (la latina nomo de Odiseo) kaj Diomedo, kiuj ambaŭ brulas en unu flamo dividita en du langojn. Uliso rakontas al Danto la rakonton pri sia morto: li kaj liaj amikoj kiuj batalis flank-al-flanke en la Troja Milito, velis en ŝipo ĝis la Ĝibraltara Markolo kaj pretere kaj tiam turnis suden (do en preciza geografio ili velis direkte al la Suda Poluso kun la kontinento de Afriko maldekstre, sed Dante donas lokon en ĉi tiu rakonto por duavica geografio ĝia tempo, kaj li diras, ke en tiu momento ili transiris la limon inter la loĝata duonsfero kaj la neloĝata, la malsupra, kiu estas ĉio oceano krom la monto Purgatorio en la centro). Post multaj tagoj de velado, Uliso kaj liaj amikoj atingis la sojlon de la monto Purgatorio, sed Dio formanĝis ilian ŝipon en la maro, ĉar ne estas loko por vivo en ĉi tiu loko. Danto ankaŭ renkontas Guido de Monteplattro, gibelinan krimulon, kiu en sia maljunaĝo decidis penti kaj aliĝis al la franciskana monaĥo, kies konsilon serĉis papo Bonifaco la 8-a por gajni la tiaman militon kaj kontraŭe proponis al li amnestion plenan de ĉiuj liaj pekoj faritaj en la pasinteco kaj estos faritaj en la estonteco. La konsiloj de Guido estis sukcesaj kaj la papo gajnas la militon. Ĉe la morto de Guido, ili vidas Sanktan Francisko'n veni al li kaj ofertas lin veni man-en-mane kun li al la paradizo, sed demono de la profundoj de infero klarigas al Francisko ke la loko de Guido estas en infero ĉar la pekoj de persono ne povas esti pentofaritaj en antaŭeniĝo (kiel Bonifaco la 8-a sugestis), kaj Guido estas trenita al infero (kantoj 26, 27).
La sekva kanalo, IX en nombro, estas la kanalo de tiuj, kiuj estas kulpaj pri kreado de dividado kaj riftoj en la socio. Ili portas terurajn tranĉojn kaŭzitajn al ili de giganta glav-uzanta demono. La severeco de la vundo estas la severeco de la peko. La pekuloj devas ĉirkaŭiri la tranĉeon, dum la ĉirkaŭvojo iliaj vundoj estas tute resanigitaj, kaj kiam ili revenas al la demono, ĝi tranĉas ilin denove. Ĉi tie Danto renkontas Mohamedon kaj Ali ibn Abi Talib, la unu respondecan por la kreado de Islamo kaj la kreado de nova religia malamiko por kristanismo, kaj la alia por la dividado de Islamo mem en Sunaismo kaj Ŝijasmo. Krome, li renkontas Pier da Medicina (lia gorĝotranĉo, nazo fortranĉita ĝis la brovoj, vundo kie estis unu el liaj oreloj), la romia tribuno Gaius Scribonius Curio (kiu konsilis Cezaron transiri la Rubikonon kaj tiel komenci la Civilan Militon ; lia lango estas fortranĉita), kaj Mosca dei Lamberti (kiu instigis la Amidei-familion por mortigi Buondelmonte dei Buondelmonti , rezultigante konflikton inter gelfoj kaj gibelinoj; liaj brakoj estas hakitaj for). Finfine, en la tria kategorio da pekulo, Danto vidas Bertran de Born (1140-1215). La kavaliro portas sian distranĉitan kapon per siaj propraj haroj, svingante ĝin kiel lanterno. Bertran laŭdire kaŭzis kverelon inter Henriko la 2-a de Anglio kaj lia filo Princo Henriko la Juna Reĝo ; lia puno en Infero estas senkapigo, ĉar disrompi patron kaj filon estas kiel detranĉi la kapon de la korpo, kaj tial lia kapo estis fortranĉita kaj portita en liaj manoj. (kantoj 28, 29).
De tie, Danto kaj Vergilio alvenas ĉe la lasta tunelo, tunelo X. La mensogantoj, la falsistoj, la imitistoj kaj la alkemiistoj estas alportitaj al ĝi. Ilia puno estas plurfoje malsaniĝi kun teruraj malsanoj kiel ekzemple lepro, tuberkulozo, ascito kaj erupcioj de diversaj specoj. Danto renkontas majstron Amado'n, konatan monfalsiston, kondamnitan suferi de mimo. Li ankaŭ renkontas Sinon kaj la edzinon de Potifar, kaj kiam majstro Amado prezentas ilin, Sinon estas vundita per la malbona lumo en kiu li estis prezentita al Danto kaj tuj atakas Amado'n. La du daŭre batalas kaj Vergilio riproĉas Danto'n pro sia troo de scivolemo kaj lia deziro interveni en la manbatalo. (kantoj 29,30)
Alvenante en la centron de la oka cirklo, Danto kaj Vergilio atingas la areon kie la titanoj kaj multaj mitologiaj gigantoj estas konservitaj. Ili renkontas Nimrod'n, la giganton, kiu, laŭ legendo, iniciatis la konstruadon de la Babela Turo kaj tial respondecas pri la konfuzo de lingvoj en Babilono. Lia puno estas paroli en lingvo, kiun nur li komprenas, kaj ne kompreni alian lingvon. Ĉirkaŭ la korpo de Nimrod estas grandega korno kiun li blovas kiam kolere. La poetoj estas malaltigitaj fare de la giganto Antheus tra la "funela malfermo" de la oka cirklo al la naŭa cirklo (kanto 31).
La naŭa cirklo estas frosta lago, nomita la "Rivero de Plorado" (Cocytus), en kiu la perfiduloj estas apartigitaj de la aliaj trompantoj ĉar ilia trompo estis intence farita kontraŭ ligo de sango, amo aŭ honoro. La naŭa cirklo estas dividita en kvar areojn, la unua en la periferia areo de la lago kaj la lasta en ĝia centro.
Vergilio kaj Danto surgrimpas la harplenan korpon de la diablo en la glacian lagon. Preter lia taliolinio, la forto de gravito inversiĝas (ĉar ili nun transiris la pezocentron de la tuta universo) kaj Dante opinias ke ili revenas al infero, ĉar nun ili grimpas supren anstataŭe de malsupren. La du eliras en malhelan kaj silentan spacon ene de la tero, kaj iras supren laŭ mallarĝa kaj malglata tunelo al purgatorio, sur la alia flanko de la mondo, kie Danto revenas por rigardi la stelojn en la ĉielo (ĉiu kantiko en la Dia Komedio finiĝas per la vortoj "Le stelle", la steloj).
De la profundoj de la infero, post renkonti la diablon mem, Danto kaj Vergilio iras al la alia flanko de la loĝejo de la mortintoj, kiu estas purgatorio. Purgatorio estas alta monto ĉe la fino de la mondo sur kies supro estas la enirejo al la paradizo. La reaktoro estas la celo de la animoj, kies loko ne estas en la infero. Purgatorio celas kaŭzi suferon al la animoj, kiuj venas al ĝi, sed la puno en purgatorio diferencas de tiu en infero, ke ĝi ne estas eterna. La kialo de la puno estas la purigo de la animo de ĝiaj pekoj antaŭ eniri la paradizon. Danto kaj Vergilio daŭre estas proksime de la elirejo de la submondo, rigardante la noktan ĉielon kaj la konstelaciojn, precipe Venuso. Ĉe sunleviĝo Katono alvenas de Utica, la gardanto de la Purgatorio, kiu estis bonkonata pagana soldato kiu faris memmortigon por ne kapitulaci al sia malamiko, Julio Cezaro. Vergilio petas al Cato lasi ilin pasi, kaj en rendimento - Vergilio rakontos pri la bonkoreco kiun li faris kun ili al la edzino de Cato kiu loĝas enLimbo kun Virgilio, kaj Hela konsentas (Kanto 1). La poetoj ankaŭ atestas la alvenon de ŝipo kun dekoj da animoj, kantante en la latina psalmo "La Eliro de Israelo el Egiptio", kiam la liberigo de la Izraelidoj el Egiptio simbolas la liberigon de la kristana animo el ĝiaj pekoj. Ĉi tiuj animoj venas por esti purigitaj en purgatorio post sia morto kaj antaŭ eniri la paradizon, kaj ilia ŝipo estas velita de anĝelo. Danto renkontas sian proksiman amikon Cassella tie, kaj esprimas krizhelpon ke li trovis lin en Purgatorio kaj ne en Infero. Casale kantas unu el la kantoj de Danto kaj la aliaj animoj interligas en kantado ĝis Cato riproĉas ilin kaj rakontas al ili daŭrigi ilian vojaĝon al paradizo (Kanto 2).
Estas animoj, kiuj atingas la purgatorion, sed ne tuj komencas purigadon, kaj devas atendi ĉe la montopiedo, en kontraŭpurgatorio, certan tempodaŭron laŭ unu maniero aŭ alia la tempo de sia vivo. Ĉi tiuj animoj estas la animoj de la homoj kiuj pentis iam en siaj vivoj, kaj ne sekvis la leĝojn de Dio de la komenco de siaj vivoj. Ili estas dividitaj en plurajn grupojn, depende de la kialo, kial ili devas atendi ĉe la enirejo:
Kiam Danto falas endorme, li sonĝas de esti portita fare de aglo al la piedo de la pordegoj de Purgatorio. Kiam ĝi vekiĝas, li trovas ke li estas efektive ĉe la pordego, kaj Vergilio rakontas al li ke kiam li estis sep jarojn maljuna li estis portita al la pordegoj fare de la bela-okula Sankta Lucio. La pordegoj de purgatorio (kontraste al la pordegoj de infero kiuj estas malfermitaj kaj grandegaj) estas mallarĝaj, malgrandaj, ŝlositaj kaj garditaj de anĝelo per glavo. Je la piedo de la pordego troviĝas tri ŝtupoj: la unua estas el brila blanka marmoro, la dua estas el nigra kaj fendita marmoro kaj la tria estas ruĝa kaj glata, sur kiun la gardanĝelo metas siajn piedojn. La anĝelo ĉizas la latinan literon P sep fojojn sur la frunto de Danto (ĉiu simbolante unu el la pekoj de kiuj ili estas purigitaj en Purgatorio, ĉar P estas la unua litero en la latina vorto Peccatum kiu signifas " peko ") per sia glavo, kaj malfermas la pordegoj de Purgatorio kun ora ŝlosilo kaj arĝenta ŝlosilo. La pordego malfermiĝis kun laŭtaj knaroj kaj la kantado de la Te Deum. La anĝelo avertas la poetojn ne rigardi malantaŭen kiam ili eniras purgatorion, kaj la du eniras tra la pordegoj. (Kanto 9)
Sur la unua teraso de la Monto Purgatorio estas punitaj tiuj, kiuj pekis kun fiero. Dante ofte akuzas sin pri ĉi tiu peko dum la kantoj traktantaj ĉi tiun terason. La provizora puno de la Gavetans estas porti pezajn kaj grandajn rokojn (la grado de pezo kaj grandeco estas determinita de la grado de peko) kiuj fleksas siajn korpojn, tiel ke ili ne marŝas rekte kaj fieraj. Laŭlonge de la teraso estas multaj statuoj plenaj de vivo, montrantaj grandajn famajn homojn, kiuj pekis en la peko de fiereco (ekzemple la bibliaj Uza ben Abinadab, Archana kaj Trianus Caesar ).(kantoj 11, 12)
Danto kaj Vergilio atingas la duan terason, kie la fanatikuloj estas punitaj. Unuavide, la teraso ŝajnas al Dante Rica esti malplena de homoj, sed tiam li ekkomprenas ke tiuj estas kaŝvestitaj per specialaj kaj pezaj vestaĵoj, kiuj kiel parto de ilia puno igas ilin "kunfali" kun la tero. Iliaj palpebroj estas fermitaj kaj kunkudritaj per metala fadeno. La ĵaluzuloj krias citaĵojn el skribaĵoj kaj mitologio rilataj al ĵaluzo kaj ĝia malo. (kantoj 13 ĝis 15).
La pekuloj venas al ĉi tiu teraso kun kolero kaj senpaga malamo. La tuta teraso estas envolvita en densa fumo, kaj la pekuloj marŝas en la fumo sen vidi sian vojon ĝis ilia peko estas purigita (Kantoj 15 ĝis 17).
La peko de maldiligento estas purigita per kurado de la maldiligentaj homoj laŭlonge kaj larĝo de la teraso (kantoj 18, 19).
La pekuloj de la peko de avareco estas purigitaj per kuŝado sur la ventro kun la vizaĝoj en la tero. (kantoj 19 ĝis 21)
Por purigi la mangulojn de ilia peko oni alportas ilin al la sesa teraso. Sur ĉi tiu teraso kreskas multaj fruktarboj, sed iliaj sukaj fruktoj estas malproksime de atingo. La manĝemuloj estas devigitaj vagi la terason en kompleta abstinado de ĉiu manĝaĵo kaj trinkaĵo, sopirante la fruktojn de la arboj tiel longe kiel ili estas en Purgatorio (kantoj 22 ĝis 24).
La teraso de pekuloj en pasio estas la plej proksima al la paradizo. La maniero purigi ĉi tiun pekon estas bruligi la pekulojn en muro de flamo (kantoj 25 ĝis 27).
Danto kaj Vergilio daŭrigas kaj grimpas al la pinto de la monto, kie troviĝas paradizo. Vergilio estas pagano, kaj lia eterna loĝejo estas en Limbo (la unua cirklo de infero). Tial, li ne estas permesita eniri Paradizon, kaj Beatrico iĝas la dua gvidisto de Danto same kiel tiu respondeca por lia purigo antaŭ enirado de Paradizo (kantoj 28 ĝis 33).
La anĝeleca Beatrico kondukas Danton tra la naŭ samcentraj ĉielaj sferoj de la Paradizo, kies ekziston asertas la aristotela kaj ptolemea kosmologio. Dum la strukturoj de la Infero kaj Purgatorio baziĝas sur klasifikoj de la pekoj, la Paradizo strukturiĝas laŭ la kvar kardinalaj virtoj kaj la tri teologiaj virtoj. Danto renkontiĝas kaj interparolas kun multaj kristanaj sankteguloj, interalie Tomaso de Akvino, Bonaventura, kaj la apostoloj Petro kaj Johano.
La Paradizo enhavas pli da teologio ol la Infero kaj Purgatorio. Danto klarigas, ke la rigardo al la ĉielo, kiun li priskribas, estas nur tia, kia ĝi estis permesita al liaj homaj okuloj.
La Dia komedio finiĝas per alrigardo al la Triunua Dio. En fulma, neesprimebla ekkonscio, Danto fine komprenas la misteron de la samtempa dieco kaj homeco de Jesuo Kristo, kaj lia animo estas kunigita kun la dia amo.
La dek niveloj de Paradizo estas:
La luna kunmetaĵo estas destinita al homoj, kiuj ne plenumis siajn ĵurojn, t.e. ne estis kuraĝaj (Kanto 2-5). Danto renkontas Picarda Donati (fratino de sia plej bona amiko Forza Donati) kiu mortis baldaŭ post esti perforte forigita de monaĥejo. Beatrico parolas al Danto pri la libereco de la volo kaj la sankteco de la Sankta Semajno.
La Merkuro-komplekso estas destinita al homoj, kiuj faris bonajn farojn pro deziro al famo, sed defiis la valorojn de justeco (Kanto 5-7). Justiniano la 1-a priskribas la historion de la Romia Imperio. Beatrico parolas al Danto pri la pardono de Kristo de la pekoj de la homaro.
La Venusa komplekso estas destinita al homoj, kiuj faris bonfarojn pro amo, sed ne renkontis tentojn (Kanto 8-9). Danto renkontas Karlo Martelon de Anĵuo ( N) kiu priskribas homojn okupiĝantajn pri malhonorindaj profesioj, kaj Cunice de Romano. Troubadour elstarigas Rahab la malĉastulinon, la plej brilan animon inter ĉi tiu komplekso, kaj malbenas la urbon Florenco pro la produktado de ĉi tiu "malbenita floro" ( florino - "floro" estas metaforo por la monero kies nomo estis florin), kiu respondecas pri la falo de la preĝejo.
La suna komplekso estas destinita al la saĝaj kaj prudentaj animoj, kiuj estis singardaj (Kanto 10-14).Tie Sankta Tomaso de Akvino alparolis Danton, priskribante al li la vivon de Sankta Francisko el Asizo, kaj lamentante la falon de la Dominika Ordeno. renkontas la franciskanan Sanktan Bonaventuron, kiu priskribas al li la historion de la vivo de Sankta Dominiko, kaj nestumas sur la falo de la franciskana ordeno.La du ordenoj ne ĉiam estis amikaj, kaj la fakto ke la partoprenantoj de unu ordeno laŭdis la gvidantojn de la alia ordo, montris la amon, kiu ekzistas en la Paradizo.Dante dividas la saĝulojn en du cirklojn de dek du.Li volas elekti Kiujn estu aprezataj inter la signifaj filozofoj kaj saĝuloj de la Mezepoko kaj inter liaj elektitoj Petro la Hispano, Hugo de Sankta Viktoro, Petrus Comestor, Anselmo de Canterbury,Johano Krizostomo, Joachim de Fiora kaj Tomaso de Akvino. Finfine, Akvino prezentas lin al reĝo Salomono, kiu respondas la demandon de Danto pri resurekto.
Ĉi tiu komplekso estas destinita al homoj, kiuj batalis por kristanismo kaj montris grandan kuraĝon (Kanto 14-18). La animoj en ĉi tiu kunmetaĵo kreis grandegan krucon. Danto parolas kun la animo de unu el siaj prapatroj, Cacciaguida, kiu laŭdis la antikvajn loĝantojn de Florenco, rakontas la historion de la pliiĝo kaj falo de florentinaj familioj, kaj antaŭdiras la ekzilon de Danto de Florenco. Li tiam prezentas al Danto la animojn de gravaj militistoj ( Yohshua ben-Nun, Rolando, Judah la Makabeo, Karlo la Granda kaj Gotfrido de Bajono ).
Ĉi tiu komplekso estas destinita por la justuloj, areo al kiu Dante sentis grandan senton de aparteno (Kanto 18-20).
En ĉi tiu cirklo troviĝas la moderaj kaj retenitaj pensuloj.
En ĉi tiu cirklo troviĝas Maria, patrino de Jesuo kaj aliaj kristanaj sanktuloj.
Ĉi tio estas la lasta parto de la fizika universo. La ĉefa motivo estas motivita de Dio mem. Ĉi tie estas naŭ ringoj de anĝeloj kaj en la centro de ili Dio estas vidita kiel tre hela punkto.
Preter la fizika universo estas la loĝejo de Dio, la empireo. Danto estas ĉirkaŭita de lumo kiu permesas al li vidi Dion kiel tri cirklojn reprezentante la Sanktan Triunuon. Tra la cirkloj malkaŝiĝas la homa figuro de Jesuo.
Ekzistas tre bona traduko en Esperanto de Infero de Kálmán Kalocsay (ĉe Literatura Mondo, 1933; represo ĉe LF-koop, kun postparolo de Gaston Waringhien, 1978).
Krom tio La Dia Komedio estis eldonita en la serio Oriento-Okcidento, en traduko de Giovanni Peterlongo (tiu traduko estas farita sen obeo al la strukturo de “tercinoj“ en la originalo) reviziita de Clelia Conterno Guglielminetti, kun ilustraĵoj de Sandro Botticelli. Edizioni SIEI Milano, 1963, dua eldono, 1979.
Dum la lastaj jaroj, Fonto unue publikigis la Purgatorion en brila traduko de Enrico Dondi (laŭ la originala versostrukturo), kaj poste, en 2006, la kompleta traduko lia de l' Dia Komedio estis publikigita.
Kaj Kalocsay kaj Dondi atentis ĉe sia traduklaboro ankaŭ pri la specifa formo de la poezio de Dante: la uzado de tercinoj. Peterlongo tiun flankon tute ne atentis. Estas interese kaj instrue kompari tiujn versiojn faritajn de eminentuloj.
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
