From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (αγγλικά: UEFA European Championship), γνωστό ως Euro, είναι η ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική διοργάνωση, στην οποία διαγωνίζονται οι εθνικές ομάδες ανδρών των μελών της UEFA προκειμένου να αναδειχθεί ο πρωταθλητής της Ευρώπης. Διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια από το 1960, στις ζυγές χρονιές μεταξύ των Παγκοσμίων Κυπέλλων Ποδοσφαίρου, και στην αρχή ονομαζόταν UEFA European Nations' Cup προτού αλλάξει στο σημερινό του όνομα το 1968. Ξεκινώντας από το πρωτάθλημα του 1996, ορισμένα πρωταθλήματα αναφέρονται συχνά με την μορφή "UEFA Euro [χρονιά]" και αυτή η μορφή έχει από τότε εφαρμοστεί και στα προηγούμενα πρωταθλήματα.[1]
 Τo τρόπαιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος | |
| Διοργανωτής | UEFA |
|---|---|
| Ίδρυση | 1960 |
| Χώρος διεξαγωγής | Ευρώπη |
| Αριθμός ομάδων | 55 (προκριματικά) 24 (τελικά) |
| Προκρίνει σε | Κύπελλο Πρωταθλητών CONMEBOL–UEFA |
| Τρέχων κάτοχος |  Ισπανία (4ος τίτλος) (2024) |
| Περισ. κατακτήσεις | Ισπανία (4 τίτλοι) |
| Τηλεοπτική κάλυψη | uefa.tv |
| Ιστοσελίδα | uefa.com/euro2024 |
 2024 | |
 Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση | |
Πριν να εισέλθουν στην διοργάνωση, όλες οι ομάδες εκτός από την εθνική ομάδα της χώρας που φιλοξενεί κάθε φορά το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα (η οποία προκρίνεται αυτόματα) διαγωνίζονται στην προκριματική διαδικασία. Οι νικητές του πρωταθλήματος είχαν την δυνατότητα να διαγωνιστούν στο επόμενο Κύπελλο Συνομοσπονδιών της FIFA το οποίο καταργήθηκε αλλά δεν ήταν υποχρεωμένοι να το κάνουν. Από το 2020, οι νικητές διαγωνίζονται στο Κύπελλο Πρωταθλητών CONMEBOL–UEFA ενάντια στον νικητή του Κόπα Αμέρικα.
Τα 17 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα ποδοσφαίρου, που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, έχουν κερδήσει 10 διαφορετικές εθνικές ομάδες: η Ισπανία έχει κερδίσει τέσσερις τίτλους, η Γερμανία έχει κερδίσει τρεις τίτλους, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν κερδίσει από δύο τίτλους έκαστη, ενώ η Σοβιετική Ένωση, η Τσεχοσλοβακία, η Ολλανδία, η Δανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν κερδίσει από έναν τίτλο. Μέχρι σήμερα, η Ισπανία είναι η μόνη ομάδα στην ιστορία της διοργάνωσης που έχει κερδίσει συνεχόμενους τίτλους (το 2008 και το 2012).[2] Πρόκειται για την δεύτερη πιο δημοφιλή ποδοσφαιρική διοργάνωση στον κόσμο μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου της FIFA. Τον τελικό του Euro 2016 παρακολούθησαν περίπου 600 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως.
Η διοργάνωση του 2024 ανέδειξε νικήτρια την Ισπανία, η οποία κέρδισε την Αγγλία με σκορ 2–1 στο Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου.[3]
Από το 1984, και επίσημα από το 1991, διεξάγεται και Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου των Γυναικών.
Η ιδέα για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πρωταθλήματος εθνικών ομάδων υπήρχε από το 1927 και ανήκε στο Γάλλο Ανρί Ντελονέ, παλιό ποδοσφαιριστή και διαιτητή που τότε ήταν αναπληρωτής πρόεδρος της FIFA, όμως οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες.
Μόλις τον Ιούνιο του 1957, όταν πλέον είχαν ξεκινήσει αντίστοιχες διοργανώσεις σε άλλες ηπείρους: το Κόπα Αμέρικα στη Νότια Αμερική, το Κόπα Άφρικα στην Αφρική και το Κύπελλο Εθνών στην Ασία, αποφάσισαν και τα κράτη μέλη της UEFA να διοργανώσουν ένα ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Από τα 31 μέλη της ΟΥΕΦΑ μόνο 14 ψήφισαν την πρόταση, που συνάντησε μεγάλη αντίδραση από τις τέσσερις βρετανικές ομοσπονδίες. Τελικά, αποφασίστηκε η πραγματοποίηση του θεσμού ανά τετραετία με την ονομασία Κύπελλο Εθνών «Ανρί Ντελονέ», προς τιμήν του εμπνευστή του, ο οποίος είχε πλέον πεθάνει από το 1955, αφού στο μεταξύ είχε διατελέσει γενικός γραμματέας της UEFA ως το 1954.
Στην πρώτη διοργάνωση δήλωσαν συμμετοχή μόνο 17 χώρες, με απούσες τις πιο δυνατές ομάδες της Ευρώπης. Δεν δήλωσαν συμμετοχή: οι τέσσερις βρετανικές ομοσπονδίες (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία), η παγκόσμια πρωταθλήτρια του 1954 Δυτική Γερμανία, η φιναλίστ του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1958 Σουηδία, η Ιταλία και η Ολλανδία. Η τελική φάση έγινε στη Γαλλία τον Ιούλιο του 1960 και πρώτη νικήτρια ήταν η Σοβιετική Ένωση.
Η επιτυχία της διοργάνωσης και η απήχηση που είχε στους φιλάθλους είχαν ως αποτέλεσμα στο δεύτερο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα να συμμετάσχουν όλες οι χώρες μέλη της UEFA.
Στις πρώτες δύο διοργανώσεις (1960, 1964) οι ομάδες έπειτα από κλήρωση αγωνίζονταν σε διπλούς αγώνες νοκ-άουτ μέχρι τα ημιτελικά. Ακολουθούσε η τελική φάση στην έδρα μιας από τις τέσσερις χώρες, που περιλάμβανε τους δυο ημιτελικούς, τον μεγάλο τελικό και τον αγώνα για την τρίτη θέση.
Από την τρίτη διοργάνωση (1968) κι έπειτα η προκριματική φάση διεξάγεται σε ομίλους. Έως το 1976 οι όμιλοι ήταν οκτώ. Οι πρώτοι των ομίλων αγωνίζονταν στα προημιτελικά σε διπλούς αγώνες νοκ-άουτ και μόνο τέσσερις ομάδες αγωνίζονταν στην τελική φάση που διεξαγόταν στην έδρα μιας από τις τέσσερις χώρες.
Από το 1980 οι ομάδες της τελικής φάσης έγιναν οκτώ, που προκρίνονταν από επτά προκριματικούς ομίλους, ενώ η διοργανώτρια χώρα συμμετείχε απευθείας στην τελική φάση. Οι οκτώ ομάδες αγωνίζονταν σε δυο ομίλους. Το 1980 οι πρώτοι των ομίλων αγωνίστηκαν στον τελικό και οι δεύτεροι στον μικρό τελικό για την 3η θέση. Από το 1984 έως το 1992, οι δύο πρώτοι των ομίλων αγωνίζονταν στους ημιτελικούς, ενώ καταργήθηκε ο αγώνας της 3ης θέσης ως άνευ σημασίας.
Από το 1996 οι ομάδες της τελικής φάσης έγιναν δεκαέξι, οι οποίες προκρίνονταν από προκριματικούς ομίλους, ενώ η διοργανώτρια χώρα συμμετείχε απευθείας στην τελική φάση. Το 2000 (Βέλγιο / Ολλανδία), το 2008 (Αυστρία / Ελβετία) και το 2012 (Πολωνία / Ουκρανία) η τελική φάση ανατέθηκε σε δύο χώρες. Οι 16 ομάδες της τελικής φάσης αγωνίζονταν σε τέσσερις ομίλους και στη συνέχεια οι δυο πρώτες κάθε ομίλου αγωνίζονταν σε αγώνες νοκ-άουτ από τα προημιτελικά έως τον τελικό.
Από το 2016 και έπειτα, οι ομάδες της τελικής φάσης αυξήθηκαν σε 24. Χωρίζονται σε έξι ομίλους των τεσσάρων ομάδων και την πρόκριση για τη φάση των 16 παίρνουν οι δύο πρώτες κάθε ομίλου καθώς και οι τέσσερις καλύτερες τρίτες. Η τελική φάση του 2020 ανατέθηκε σε 11 πόλεις από 11 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.
Σημείωση
| Χώρα | Νικήτρια | Φιναλίστ |
|---|---|---|
| Ισπανία |
4 (1964[lower-greek 1], 2008, 2012, 2024) | 1 (1984) |
 Γερμανία |
3 (1972[lower-greek 2], 1980[lower-greek 2], 1996) | 3 (1976[lower-greek 2], 1992, 2008) |
 Ιταλία |
2 (1968[lower-greek 1], 2020) | 2 (2000, 2012) |
 Γαλλία |
2 (1984[lower-greek 1], 2000) | 1 (2016[lower-greek 1]) |
 ΕΣΣΔ |
1 (1960) | 3 (1964, 1972, 1988) |
 Τσεχία |
1 (1976[lower-greek 3]) | 1 (1996) |
 Πορτογαλία |
1 (2016) | 1 (2004[lower-greek 1]) |
 Ολλανδία |
1 (1988) | – |
 Δανία |
1 (1992) | – |
 Ελλάδα |
1 (2004) | – |
 Γιουγκοσλαβία |
– | 2 (1960, 1968) |
 Αγγλία |
– | 2 (2020, 2024) |
 Βέλγιο |
– | 1 (1980) |
| Θέση | Χώρα | Παίκτης | Γκολ | Συμμετοχές | Μέσος όρος | Τουρνουά |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | |
Κριστιάνο Ρονάλντο | 11 | 26 | 0.5 | 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024 |
| 2 | |
Μισέλ Πλατινί | 9 | 5 | 1.80 | 1984 |
| 3 | |
Άλαν Σίρερ | 7 | 9 | 0.78 | 1992, 1996, 2000 |
| 4 | |
Αντουάν Γκριεζμάν | 7 | 8 | 0.86 | 2016, 2020 |
|
Ρουντ φαν Νίστελροϊ | 6 | 8 | 0.75 | 2004, 2008 | |
|
Πάτρικ Κλάιφερτ | 6 | 9 | 0.67 | 1996, 2000 | |
|
Γουέιν Ρούνεϊ | 6 | 10 | 0.60 | 2004, 2012, 2016 | |
|
Τιερί Ανρί | 6 | 11 | 0.55 | 2000, 2004, 2008 | |
 |
Ζλάταν Ιμπραχίμοβιτς | 6 | 13 | 0.46 | 2004, 2008, 2012, 2016 | |
|
Νούνο Γκόμες | 6 | 14 | 0.43 | 2000, 2004, 2008 | |
| 11 |  |
Σάβο Μιλόσεβιτς | 5 | 4 | 1.25 | 2000 |
|
Μάρκο φαν Μπάστεν | 5 | 9 | 0.56 | 1988, 1992 | |
|
Μίλαν Μπάρος | 5 | 11 | 0.45 | 2004, 2008, 2012 | |
|
Μάριο Γκόμεζ | 5 | 13 | 0.38 | 2008, 2012, 2016 | |
|
Γιούργκεν Κλίνσμαν | 5 | 13 | 0.38 | 1988, 1992, 1996 | |
|
Φερνάντο Τόρες | 5 | 13 | 0.38 | 2004, 2008, 2012 | |
|
Ζινεντίν Ζιντάν | 5 | 14 | 0.36 | 1996, 2000, 2004 |
.jpg)
| Έτος | Παίκτης | Γκολ |
|---|---|---|
| 1960 | Μίλαν Γκάλιτς Ντράζεν Γιέρκοβιτς Φρανσουά Οΐτ Βαλεντίν Ιβανόφ Βίκτορ Πονεντέλνικ |
2 |
| 1964 |  Φέρεντς Μπένε Ντέστσο Νόβακ Χεσούς Μαρία Περέδα |
2 |
| 1968 | Ντράγκαν Τζάιτς |
2 |
| 1972 | Γκερντ Μίλερ |
4 |
| 1976 | Ντίτερ Μίλερ |
4 |
| 1980 | Κλάους Άλοφς |
3 |
| 1984 | Μισέλ Πλατινί |
9 |
| 1988 | Μάρκο φαν Μπάστεν |
5 |
| 1992 | Ντένις Μπέργκαμπ Τόμας Μπρολίν Χένρικ Λάρσεν Καρλ Χάιντς Ρίντλε |
3 |
| 1996 | Άλαν Σίρερ |
5 |
| 2000 | Πάτρικ Κλάιφερτ Σάβο Μιλόσεβιτς |
5 |
| 2004 | Μίλαν Μπάρος |
5 |
| 2008 | Νταβίντ Βίγια |
4 |
| 2012 | Μάριο Γκόμεζ Φερνάντο Τόρες Μάριο Μπαλοτέλλι Μάριο Μάντζουκιτς Κριστιάνο Ρονάλντο Αλάν Τζαγκόεφ |
3 |
| 2016 | Αντουάν Γκριεζμάν |
6 |
| 2020 | Κριστιάνο Ρονάλντο Πάτρικ Σικ |
5 |
| 2024 | Ντάνι Όλμο Ζωρζ Μικαουτάτζε Κόντι Χάκπο Ίβαν Σραντς Τζαμάλ Μουσιάλα Χάρι Κέιν |
3 |
Η διάκριση απονέμεται από το 1980.
| Τουρνουά | Παίκτης | Χρονιές |
|---|---|---|
| 6 | Κριστιάνο Ρονάλντο |
2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024 |
| 4 | Λόταρ Ματέους |
1980, 1984, 1988, 2000 |
| Πέτερ Σμάιχελ |
1988, 1992, 1996, 2000 | |
| Αλεσσάντρο Ντελ Πιέρο |
1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Λιλιάν Τουράμ |
1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Έντβιν φαν ντερ Σαρ |
1996, 2000, 2004, 2008 | |
| Όλοφ Μέλμπεργκ |
2000, 2004, 2008, 2012 | |
| Αντρέας Ίσακσον |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Μπάστιαν Σβάινσταϊγκερ |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Ντάριο Σρνα |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Τζανλουίτζι Μπουφόν |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Γιάροσλαβ Πλασίλ |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Κιμ Σέλστρεμ |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Λούκας Ποντόλσκι |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Πετρ Τσεχ |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Ζλάταν Ιμπραχίμοβιτς |
2004, 2008, 2012, 2016 | |
| Τόμας Ρόσιτσκι |
2000, 2004, 2012, 2016 |
| Θέση | Χώρα | Παίκτης | Συμμετοχές | Τουρνουά |
|---|---|---|---|---|
| 1 | |
Κριστιάνο Ρονάλντο | 26 | 2004–2024 |
| 2 | |
Μπάστιαν Σβάινσταϊγκερ | 18 | 2004–2016 |
| 3 | |
Τζανλουίτζι Μπουφόν | 17 | 2004–2016 |
| 4 | |
Έντβιν φαν ντερ Σαρ | 16 | 1996–2008 |
|
Λιλιάν Τουράμ | 16 | 1996–2008 | |
|
Σεσκ Φάμπρεγας | 16 | 2008–2016 | |
|
Αντρές Ινιέστα | 16 | 2008–2016 | |
| 8 | |
Σέρχιο Ράμος | 15 | 2008–2016 |
|
Νταβίδ Σίλβα | 15 | 2008–2016 |
| Έτος | Προπονητής | Χώρα |
|---|---|---|
| 1960 | Γαβριήλ Καχάλιν |
ΕΣΣΔ |
| 1964 | Χοσέ Βιλαλόνγκα |
Ισπανία |
| 1968 | Φερούτσιο Βαλκαρέτζι |
Ιταλία |
| 1972 | Χέλμουτ Σον |
Δυτική Γερμανία |
| 1976 | Βάτσλαβ Γιέζεκ |
Τσεχοσλοβακία |
| 1980 | Γιαπ Ντέργουολ |
Δυτική Γερμανία |
| 1984 | Μισέλ Ινταλγκό |
Γαλλία |
| 1988 | Ρίνους Μίχελς |
Ολλανδία |
| 1992 | Ρίτσαρντ Μόλερ Νίλσεν |
Δανία |
| 1996 | Μπέρτι Φογκτς |
Γερμανία |
| 2000 | Ροζέ Λεμέρ |
Γαλλία |
| 2004 | Ότο Ρεχάγκελ |
Ελλάδα |
| 2008 | Λουίς Αραγονές |
Ισπανία |
| 2012 | Βιθέντε ντελ Μπόσκε |
Ισπανία |
| 2016 | Φερνάντο Σάντος |
Πορτογαλία |
| 2020 | Ρομπέρτο Μαντσίνι |
Ιταλία |
| 2024 | Λουίς ντε λα Φουέντε |
Ισπανία |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
