Κύπελλο Πρωταθλητών Ποδοσφαίρου Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής

Το Κύπελλο Πρωταθλητών Ποδοσφαίρου Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής,^[1] παλαιότερα γνωστό επίσημα ως Κύπελλο Εθνών Ευρώπης/Νοτίου Αμερικής^[2] και κοινώς ως το Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι ή Τρόπαιο Αρτέμιο Φράνκι,^{[lower-greek 1]} είναι επίσημος διηπειρωτικός αγώνας ποδοσφαίρου που διοργανώνεται από την την UEFA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου) και την CONMEBOL (Ποδοσφαιρική Συνομοσπονδία Νοτίου Αμερικής), στον οποίο αγωνίζονται οι νικητές του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος και του Κόπα Αμέρικα. Διοργανώνεται ως ένας τετραετής μοναδικός αγώνας και ισοδύναμο για τις εθνικές ομάδες με το πρώην Διηπειρωτικό Κύπελλο, μεταξύ των πρωταθλητών συλλόγων Ευρώπης και Νότιας Αμερικής.^[5] Η διοργάνωση διεξήχθη δύο φορές, το 1985 και το 1993, πριν διακοπεί. Επανεκίνησε το 2022, όπου ονομάστηκε Finalissima (Φιναλίσιμα, στα ιταλικά σημαίνει «μεγάλος τελικός»),^[1] μετά την υπογραφή μνημονίου συμφωνίας μεταξύ CONMEBOL και UEFA.

Κύπελλο Πρωταθλητών Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής

Διοργανωτής	CONMEBOL UEFA
Ίδρυση	1985, πριν 39 έτη (1985)
Χώρα	Ευρώπη Νότια Αμερική
Αριθμός ομάδων	2
Τρέχων κάτοχος	Αργεντινή (2ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσεις	Αργεντινή (2 τίτλοι)
Finalissima 2022
Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση
wikidata (π • σ • ε )

Ιστορία

Πρώτες εκδόσεις και κατάργηση

Δημιουργήθηκε το 1985 ως Κύπελλο Εθνών Ευρώπης/Νοτίου Αμερικής, αναφέρθηκε επίσης ως «Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι» λόγω του τροπαίου της διοργάνωσης, που πήρε το όνομά του από τον Αρτέμιο Φράνκι, πρώην πρόεδρο της UEFA που πέθανε σε τροχαίο το 1983. Διοργανώθηκε από κοινού μεταξύ της CONMEBOL και της UEFA, λειτουργώντας ως διηπειρωτικό σούπερ καπ. Η διοργάνωση ήταν ισοδύναμη για τις εθνικές ομάδες με το Διηπειρωτικό Κύπελλο σε επίπεδο συλλόγων, που διεξάγονταν μεταξύ των νικητών του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου/ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ και του Κόπα Λιμπερταδόρες.^[6] Ο διαγωνισμός επρόκειτο να διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια, με το γήπεδο να εναλλάσσεται μεταξύ Ευρώπης και Νότιας Αμερικής.^[3] Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1985, μεταξύ της νικήτριας του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1984, Γαλλίας και της νικήτριας του Κόπα Αμέρικα 1983, Ουρουγουάης. Η Γαλλία φιλοξένησε τον αγώνα στο Παρκ ντε Πρενς στο Παρίσι, όπου κέρδισε με 2–0. Η διοργάνωση δεν πραγματοποιήθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, καθώς η Ολλανδία (νικήτρια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1988) και η Ουρουγουάη (νικήτρια του Κόπα Αμέρικα 1987) δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για την ημερομηνία του αγώνα.^[7] Η επόμενη έκδοση πραγματοποιήθηκε το 1993 μεταξύ της νικήτριας του Κόπα Αμέρικα 1991, Αργεντινής και της νικήτριας του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1992, Δανίας. Η Αργεντινή φιλοξένησε τον αγώνα στο Στάδιο Χοσέ Μαρία Μινέλα στη Μαρ ντελ Πλάτα, όπου κέρδισε με 5-4 στα πέναλτι μετά την ισοπαλία με 1-1 ύστερα από παράταση. Στη συνέχεια ο διαγωνισμός διακόπηκε.^[8]

Το Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι μπορεί να θεωρηθεί ως πρόδρομος του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών, που διεξήχθη για πρώτη φορά το 1992 και διοργανώθηκε από τη FIFA από την τρίτη έκδοσή του το 1997.^[9][10][11] Στη διοργάνωση συμμετείχαν οι κάτοχοι τίτλων των ηπειρωτικών πρωταθλημάτων και του Παγκοσμίου Κυπέλλου.^[12] Μετά το Κύπελλο Συνομοσπονδιών 2017, η FIFA ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2019 ότι η διοργάνωση θα καταργηθεί.^[13]

Επανεκίνηση

Στις 12 Φεβρουαρίου 2020, η UEFA και η CONMEBOL υπέγραψαν ένα ανανεωμένο μνημόνιο κατανόησης με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δύο οργανισμών. Ως μέρος της συμφωνίας, μια κοινή επιτροπή UEFA-CONMEBOL εξέτασε τη δυνατότητα διεξαγωγής διηπειρωτικών αγώνων Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής, τόσο για το ποδόσφαιρο ανδρών όσο και των γυναικών και σε διάφορες ηλικιακές ομάδες.^[4] Στις 28 Σεπτεμβρίου 2021, η UEFA και η CONMEBOL επιβεβαίωσαν ότι οι νικητές του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος και του Κόπα Αμέρικα θα αναμετρηθούν σε έναν διηπειρωτικό αγώνα, με τη συμφωνία να καλύπτει αρχικά τρεις εκδόσεις που ξεκινούν το 2022. Στις 15 Δεκεμβρίου 2021, η UEFA και η CONMEBOL υπέγραψαν ξανά μνημόνιο συμφωνίας διάρκειας έως το 2028, το οποίο περιελάμβανε ειδικές διατάξεις για το άνοιγμα κοινού γραφείου στο Λονδίνο και την πιθανή διοργάνωση διαφόρων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων.^[14] Στις 22 Μαρτίου 2022, η UEFA ανακοίνωσε ότι το «Κύπελλο Πρωταθλητών Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής» θα ήταν το νέο όνομα για το Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι.^[1]

Ο αγώνας του 2022, γνωστός ως «Finalissima», πραγματοποιήθηκε μεταξύ της νικήτριας του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2020 (που διεξήχθη το 2021), Ιταλίας και της νικήτριας του Κόπα Αμέρικα 2021, Αργεντινής, στο Στάδιο Γουέμπλεϊ στο Λονδίνο της Αγγλίας.^[15] Η Αργεντινή κέρδισε τον αγώνα με 3-0 για να κατακτήσει το δεύτερο τίτλο της.^[16]

Μια ισοδύναμη διοργάνωση γυναικών, το Finalissima Γυναικών μεταξύ των νικητών του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Γυναικών και του Κόπα Αμέρικα Γυναικών, ξεκίνησε επίσης, με την πρώτη έκδοση να διεξάγεται το 2023 στο Στάδιο Γουέμπλεϊ μεταξύ της νικήτριας του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Γυναικών 2022, Αγγλίας και της νικήτριας του Κόπα Αμέρικα Γυναικών 2022, Βραζιλίας.

Αποτελέσματα

Αγώνες του Κυπέλλου Πρωταθλητών Ευρώπης-Νοτίου Αμερικής

Έτος	Νικητές	Αποτέλεσμα	Φιναλίστ	Γήπεδο	Τοποθεσία	Θεατές
1985	Γαλλία	2–0	Ουρουγουάη	Παρκ ντε Πρενς	Παρίσι, Γαλλία	20.405
1993	Αργεντινή	1–1 (παρ.) (5–4 πέν.)	Δανία	Στάδιο Χοσέ Μαρία Μινέλα	Μαρ ντελ Πλάτα, Αργεντινή	34.683
2022	Αργεντινή	3–0	Ιταλία	Στάδιο Γουέμπλεϊ	Λονδίνο, Αγγλία	87.112

Αποτελέσματα ανά χώρα

Ομάδα	Νικητές	Φιναλίστ
Αργεντινή	2 (1993, 2022)	-
Γαλλία	1 (1985)	-
Ουρουγουάη	-	1 (1985)
Δανία	-	1 (1993)
Ιταλία	-	1 (2022)

Αποτελέσματα ανά συνομοσπονδία

Συνομοσπονδία	Νικητές	Φιναλίστ
CONMEBOL	2	1
UEFA	1	2

Ανεπίσημοι τελικοί

Το 1989 και το 1998 διεξήχθησαν επίσημα διεθνή φιλικά μεταξύ των πρωταθλητριών χωρών της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής, τα οποία θεωρήθηκαν ως «άτυποι» τελικοί ανάδειξης της καλύτερης ομάδας του κόσμου, αλλά δεν απονεμήθηκε το Έπαθλο Αρτέμιο Φράνκι. Συνεπώς, δεν αποτελούν συνέχεια της διοργάνωσης. Το 1989 αντίπαλοι ήταν η Ολλανδία ως νικήτρια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1988 με τη Βραζιλία ως νικήτρια του Κόπα Αμέρικα 1989. Το 1998 αντίπαλοι ήταν η Γερμανία ωςνικήτρια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 1996 με τη Βραζιλία ως νικήτρια του Κόπα Αμέρικα 1997. Και στους δυο αυτούς αγώνες, οι οποίοι διεξήχθησαν στην Ευρώπη, επικράτησε η Βραζιλία.

• 20 Δεκεμβρίου 1989, Ρότερνταμ:  Βραζιλία - Ολλανδία 1-0
• 25 Μαρτίου 1998, Στουτγκάρδη:  Βραζιλία -  Γερμανία 2-1

Δείτε επίσης

• Κύπελλο Συνομοσπονδιών
• Τσάλεντζ Καπ Ασίας-Ωκεανίας
• Αφρο-Ασιατικό Κύπελλο Εθνών
• Κύπελλο Μεσημβρινού Ευρώπης-Αφρικής
• Finalissima Γυναικών

Σημειώσεις

1. Η διοργάνωση το 1985 και το 1993 αναφέρθηκε ως Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι από την UEFA σε σύγχρονες εκδόσεις,^[3] αν και μερικές φορές αναφέρεται και ως Τρόπαιο Αρτέμιο Φράνκι.^[4]

Παραπομπές

1. «Finalissima 2022, Italy vs Argentina: Brand identity revealed». UEFA. 22 Μαρτίου 2022. https://www.uefa.com/finalissima/news/0273-14b9ca4fd9de-fb58640bfd18-1000/. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. «The CONMEBOL–UEFA Cup of Champions is the new name of the trophy that was the prize for this match in 1985 and 1993.»
2. «Worldwide football network». UEFA.com. UEFA. 1 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021.
3. «France win new Artemio Franchi Cup». Bulletin officiel de l'UEFA (Union of European Football Associations) (112): 20. September 1985. «Together with the South American Confederation (CONMEBOL), a new competition has been introduced which is to be held every four years between the reigning national team champions of the two continents... In future, the venue will alternate between Europe and South America.».
4. «UEFA and CONMEBOL renew Memorandum of Understanding to enhance cooperation». UEFA.com. UEFA. 12 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021.
5. A troubled tournament looks forward by Jon Carter on ESPN, 5 Ιουνίου 2009 (archived)
6. «Finalissima 2022, Italy vs Argentina: All you need to know». UEFA. 22 Μαρτίου 2022. https://www.uefa.com/finalissima/news/0273-14b9ca65a1c1-cf659489364f-1000/. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. «This will be the third time the EURO holders have met their South American counterparts in a match organised by UEFA and CONMEBOL.»
7. «Argentina win Artemio Franchi Cup». Bulletin officiel de l'UEFA (Union of European Football Associations) (142): 27. Μαρτίου 1993. «France were the inaugural winners in 1985; the winners of EURO 88, the Netherlands, and the South American championship winners, Uruguay, were unable to agree on a date for a match four years later.».
8. Vieli, André (2014). «UEFA: 60 years at the heart of football» (PDF). UEFA.com. Nyon: UEFA. σελ. 169. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
9. Aikman, Richard (30 Ιουλίου 2008). «Artemio Franchi honoured in Florence». UEFA. https://www.uefa.com/insideuefa/news/01cf-0f84e113464f-cc2733423bb8-1000/. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022.
10. «The story of the Confeds». FIFA. 14 Ιουνίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2013. https://web.archive.org/web/20130723230229/http://www.fifa.com/confederationscup/news/newsid=2107837/index.html. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022.
11. Hace 20 años, Maradona ganaba su último título con la Selección on Infobae, 24 Φεβρουαρίου 2013
12. Carter, Jon (5 Ιουνίου 2009). «A troubled tournament looks forward». ESPN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021.
13. «FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup». FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 15 Μαρτίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2019.
14. «UEFA and CONMEBOL renew and extend Memorandum of Understanding». UEFA.com. UEFA. 15 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021.
15. «European and South American champions meet in 'Finalissima' Wembley showdown». UEFA. 22 Μαρτίου 2022. https://www.uefa.com/insideuefa/mediaservices/mediareleases/news/0273-14b9d1db749d-1b03dce602c9-1000/. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022.
16. «Italy 3–0 Argentina: South American champions cruise to Finalissima glory». Union of European Football Associations. 1 Ιουνίου 2022. https://www.uefa.com/finalissima/news/0276-1549514538ab-f782a73cf733-1000/. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2022.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος
• Finalissima 2022 στην CONMEBOL
• Κύπελλο Αρτέμιο Φράνκι στο RSSSF