Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (τουρκικά: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, KKTC, προφέρεται Κουζέι Κιμπρίς Τουρκ Τζουμχούριγιετι) ονομάζεται από την Τουρκία το βόρειο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο τελεί υπό παράνομη τουρκική κατοχή[3] από το 1974 κατά παράβαση των Διεθνών Κανόνων Δικαίου. Η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη σε κράτος των κατεχομένων αυτών εδαφών, με την ονομασία: Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) (στην Τουρκική γλώσσα: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών το 1983, διαμελίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία. Η ανακήρυξη αυτή έγινε εννέα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο με αφορμή[4] την κατευθυνόμενη από την ελληνική Χούντα των Συνταγματαρχών του Δημητρίου Ιωαννίδη, ελληνοκυπριακή απόπειρα ανατροπής του Προέδρου Μακαρίου και την εγκατάσταση στην θέση του, του Νικόλαου Σαμψών[4].
| Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Κουζέι Κιμπρίς Τουρκ Τζουμχούριγιετι | |||
|---|---|---|---|
| |||
.svg) | |||
| και μεγαλύτερη πόλη | Κατεχόμενη Λευκωσία | ||
| Τουρκικά | |||
Θρησκεία | Σουνιτικό Ισλάμ (επικρατούσα) | ||
| Ημιπροεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατία | |||
| Ερσίν Τατάρ Ουνάλ Ουστέλ Ζορλού Τορέ | |||
| Ανεξαρτησία Ανακήρυξη της Δημοκρατίας | 15 Νοεμβρίου 1983 | ||
| • Σύνολο • % Νερό | 3.355 km2 1,3% | ||
| Πληθυσμός • Απογραφή 2006 • Πυκνότητα | 265.100[1] 86,2 κατ./km2 | ||
| ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2014) • Κατά κεφαλή | 4,039 δις $ (157η) | ||
| Νόμισμα | Τουρκική Λίρα[2]1 | ||
| (UTC +2) | |||
| Internet TLD | .nc.tr 2 | ||
| Οδηγούν στα | Αριστερά | ||
| Κωδικός κλήσης | +90 392 2 | ||
1. Από 1 Ιανουαρίου 2005, η Τουρκική Λίρα (Türk Lirası) αντικατέστησε την παλιά Τουρκική Λίρα. 2. Ανεπίσημο, μέσω Τουρκίας (χωρίς διεθνή αναγνώριση) | |||
Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, από την οποία και εξαρτάται πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά. Τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να αναγνωρίζουν την κυριαρχία της νόμιμης Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλη την επικράτεια του νησιού και έχουν ανακηρύξει την προσπάθεια απόσχισης ως παράνομη. Στην Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία, η ΤΔΒΚ αποκαλείται «ψευδοκράτος» [5] και «κατεχόμενα» [6]. Επίσης, στις περισσότερες αναφορές στον Τύπο, στα ΜΜΕ σε Ελλάδα και Κύπρο αναγράφονται σε εισαγωγικά λέξεις όπως "εκλογές", "πρωθυπουργός" κ.τ.λ.[7] Ο Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης (OIC) αναβάθμισε το 2004 την εκπροσώπηση της τουρκοκυπριακής κοινότητας στον Οργανισμό, την οποία είχε αναγνωρίσει ως «μωαμεθανική κοινότητα-παρατηρητή» από το 1979, σε τουρκοκυπριακό κράτος-παρατηρητή, σύμφωνα με την επωνυμία που προέβλεπε για την τουρκοκυπριακή διοίκηση το απορριφθέν Σχέδιο Ανάν [8] για την Κύπρο. Η χρήση του όρου τουρκοκυπριακό κράτος στο Σχέδιο Ανάν αφορούσε το ένα από τα δύο συστατικά κράτη της προβλεπόμενης ομόσπονδης κυπριακής δημοκρατίας και δεν προοριζόταν για ανεξάρτητη χρήση με την έννοια του κυρίαρχου κράτους, όπως εμμέσως αναγνωρίζει ο Οργανισμός στην ΤΔΒΚ ως κρατικό εκπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων στις εργασίες του.[9]
Ιστορικό
Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία κατέχει το 37% περίπου του νησιού. Εκεί είχε εγκαταστήσει μία διοίκηση που της ήταν υποτελής. Στις 15 Νοεμβρίου 1983 η διοίκηση αυτή ανακήρυξε τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου ανεξάρτητο κράτος. Η ΤΔΒΚ (Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου) δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα κράτος, εκτός από την Τουρκία[10].
Η αυθαίρετη αυτή ανακήρυξη ανεξαρτησίας, πάνω σε μια περιοχή που κατείχε το στρατιωτικά από μία άλλη χώρα, δεν έγινε δεκτή ούτε από τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία καταδίκασαν την ενέργεια αυτή με τα Ψηφίσματα 541/1983 και 550/1984 του Συμβουλίου Ασφαλείας και τη θεώρησαν νομικά άκυρη. Ζήτησαν επίσης την άμεση ανάκλησή της και παράλληλα προέτρεψαν όλα τα κράτη να μην την αναγνωρίσουν.
Η Τουρκία υποστηρίζει πως η τουρκοκυπριακή πλευρά οδηγήθηκε στην ανακήρυξη εξαιτίας των αξιώσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς για κυριαρχία σε ολόκληρο το νησί.[11]
Εκτός από τα Ηνωμένα Έθνη, την ανακήρυξη ανεξαρτησίας δεν αναγνώρισε ούτε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με την απόφασή του στην υπόθεση της Τιτίνας Λοϊζίδου, το Ε.Δ.Α.Δ. αποφάσισε πως, λόγω της παρουσίας 30.000 Τούρκων στρατιωτών στο νησί, η διοίκηση στα κατεχόμενα από την Τουρκία εδάφη της Κύπρου είναι μια υποτελής στην Τουρκία διοίκηση και πως η Τουρκία ευθύνεται για τις πράξεις και παραλείψεις της (τουλάχιστον στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων).[12]
Παρόλα αυτά, ο Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης αναγνώρισε την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου ως κράτος και τη δέχθηκε ως παρατηρητή στον οργανισμό, με την ονομασία «Τουρκικό Κυπριακό κράτος».[13]
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδίκασε ποινή-αποζημίωση 90 εκατομμυρίων δολαρίων στο τουρκικό κράτος για την εισβολή του 1974, ποινή μη δεσμευτική για την Τουρκία, σύμφωνα με την άποψη του πρώην υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου[14].
Πληθυσμός και πολιτική εποικισμού
Σε μια προσπάθεια αλλοίωσης της πληθυσμιακής ισορροπίας της βόρειας Κύπρου, οι αρχές της ΤΔΒΚ εξακολουθούν να εμποδίζουν την επιστροφή των Ελληνοκύπριων προσφύγων στα σπίτια τους. Επιπλέον, οι τουρκικές αρχές μετέφεραν την περίοδο 1975-1995 ικανό αριθμό Τούρκων υπηκόων (εκτιμώνται σε περίπου 36.000) από τις ανατολικές επαρχίες της Τουρκίας και τους εγκατέστησαν στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο, σε σπίτια Ελληνοκυπρίων που προηγουμένως είχαν αναγκαστεί να τα εγκαταλείψουν σαν αποτέλεσμα της εισβολής. Υπολογίζεται δηλαδή ότι πάνω από το 1/3 του τότε τουρκοκυπριακού πληθυσμού εγκαταστάθηκε την περίοδο εκείνη στη Β. Κύπρο, με αποτέλεσμα σήμερα οι έποικοι να υπερτερούν των γηγενών Τουρκοκυπρίων.[εκκρεμεί παραπομπή]
Σύμφωνα με τις τουρκοκυπριακές αρχές, ο πληθυσμός της περιοχής ελεγχόμενης από την ΤΔΒΚ ανέρχεται σε 264.172 κατοίκους, από τους οποίους το μεγαλύτερο μέρος αποτελούν γηγενείς Τουρκοκύπριοι. Συγκεκριμένα, κατά την τουρκοκυπριακή πλευρά, από τους 178.000 Τουρκοκύπριους πολίτες, το 74% είναι γηγενείς Τουρκοκύπριοι. Από τους υπόλοιπους, περίπου 16,000 έχουν γεννηθεί στην Κύπρο. Οι υπόλοιποι, περίπου 78,000, είναι έποικοι, ξένοι εργάτες, φοιτητές κ.λπ.[εκκρεμεί παραπομπή]
Σύμφωνα με υπολογισμούς των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο πληθυσμός της ΤΔΒΚ είναι 200.000, εκ των οποίων 80-89.000 είναι γηγενείς Τουρκοκύπριοι και 109.000-117.000 είναι Τούρκοι έποικοι.[εκκρεμεί παραπομπή]
Οι στατιστικές πάντως του 1960 τοποθετούσαν τον αριθμό τον Τουρκοκυπρίων σε 102.000 και των Ελληνοκυπρίων σε 450.000.[εκκρεμεί παραπομπή]
Μικρός αριθμός Ελληνοκυπρίων και Μαρωνιτών (περίπου 3.000) εξακολουθούν να ζουν στο Ριζοκάρπασο και τον Κορμακίτη.[εκκρεμεί παραπομπή]
Διακυβέρνηση
Εκλογές
Διοικητική Υποδιαίρεση
Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου είναι χωρισμένη σε έξι επαρχίες οι οποίες φέρουν την τουρκική ονομασία της πρωτεύουσάς τους:
- Επαρχία Γαζιμαγούσα (Αμμόχωστος)
- Επαρχία Γκιρνέ (Κερύνεια)
- Επαρχία Γκιουζέλιουρτ (Μόρφου)
- Επαρχία Λεφκόσα (Λευκωσία)
- Επαρχία Ισκελέ (Τρίκωμο).
- Επαρχία Λέφκε (Λεύκα)[15]
Πρωτεύουσα του ''ψευδοκράτους'', όπως το ονομάζουν οι Ελληνοκύπριοι και η Κυπριακή Δημοκρατία, [16] είναι το βόρειο τμήμα της Λευκωσίας [17] (Lefkoşa στα τούρκικα). Ο διαχωρισμός μεταξύ της μη ελεγχόμενης περιοχής και της περιοχής ελεγχόμενης από την Κυπριακή Δημοκρατία, γνωστός ως Πράσινη Γραμμή, τελεί υπό τον έλεγχο 1.400 Κυανόκρανων, αλλά και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το τελευταίο διατηρεί στρατιωτικές βάσεις με περίπου 4.000 στρατιώτες στο Ακρωτήρι, στα νότια του Κυπριακής Δημοκρατίας, και την Δεκέλεια[18]. Η ΤΔΒΚ διατηρεί 12 υποεπαρχίες και 28 δήμους.
Διπλωματία
Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου είναι αναγνωρισμένη ως ανεξάρτητο κράτος μονάχα από την Τουρκία. Στα πλαίσια των 25ων γενεθλίων από την ανακήρυξη της ΤΔΒΚ, ο Ραούφ Ντενκτάς, πρώην και πρώτος Τουρκοκύπριος ηγέτης, ανέφερε στη διάρκεια συνέντευξής του ότι το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές είχαν αναγνωρίσει την ΤΔΒΚ από την ανακοίνωση κιόλας της ανεξαρτησίας της, αλλά οι δύο αυτές χώρες είχαν υποχρεωθεί να υποχωρήσουν εμπρός στην διεθνή πίεση[19][20]. Το Πακιστάν υπήρξε επίσης η μοναδική χώρα που ψήφισε κατά της απόφασης υπ'αριθμόν 541 των Ηνωμένων Εθνών που θεώρησαν την ανακοίνωση της ανεξαρτησίας της ΤΔΒΚ ως μηδαμινής δικαστικής εγκυρότητας[21].
Το 1992, η Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν αναγνώρισε την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, αλλά αυτή η αναγνώριση δεν είχε κανέναν επίσημο χαρακτήρα, καθώς το Αζερμπαϊτζάν, αν και είχε εκφράσει πολλάκις την επιθυμία του να θεωρεί την ΤΔΒΚ ως Κράτος, ωστόσο, δεν αναγνώριζε την ανεξαρτησία του βόρειου τμήματος του νησιού[22][23][24].
Το 2005, σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, ο Τουρκοκύπριος Υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων, Σερντάρ Ντενκτάς είχε δηλώσει στα ΜΜΕ, έπειτα από μια επίσκεψη στην Γκάμπια, ότι ο ομόλογός του της Γκάμπια δεν έβλεπε κάτι το αρνητικό στη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων με την ΤΔΒΚ[25], αν και δεν υπήρξε καμιά ενέργεια προς αυτή την κατεύθυνση στη διάρκεια αυτής της επίσκεψης. Το 2008, η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου εγκαινίασε ένα Γραφείο Τουρισμού και Εμπορίου στο Κατάρ[26].
Το 2007, επισκεπτόμενος το Ντενιζλί της Τουρκίας, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δήλωσε : «Έχουμε ανάγκη την βοήθεια του τουρκικού κόσμου, καθώς προερχόμαστε, πρωτίστως, από το ίδιο έθνος. Μέχρι σήμερα, δεν δεχτήκαμε την βοήθεια που αναμέναμε από τις τουρκόφωνες χώρες. Με εξαίρεση, βέβαια, την Τουρκία, λαμβάνουμε μια σχετικά μικρή βοήθεια από το Αζερμπαϊτζάν και την Κιργιζία. Και πέραν του τουρκικού κόσμου, δεχόμαστε, επίσης, την βοήθεια του Πακιστάν[27].»
Η Τουρκοκυπριακή Ομοσπονδία Μπιλιάρδου αποτελεί μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης Μπιλιάρδου [28].
Ξένες εκπροσωπήσεις στην ΤΔΒΚ
Μόνο η Τουρκία διαθέτει πρεσβεία εντός της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση άνοιξε ένα γραφείο βοήθειας, το οποίο βρίσκεται επίσης στην Λευκωσία[29].
Τουρκοκυπριακές εκπροσωπήσεις στο εξωτερικό
Η Τουρκία είναι η μοναδική χώρα εντός της οποίας η ΤΔΒΚ διαθέτει πρεσβεία και προξενεία : η πρεσβεία της ΤΔΒΚ στην Τουρκία βρίσκεται στην Άγκυρα, ενώ τα προξενεία της βρίσκονται σε Κωνσταντινούπολη, Μερσίνη και Σμύρνη[24].
Αναγνωρισμένη από κανένα άλλο Κράτος, η ΤΔΒΚ έχει, ωστόσο, το δικαίωμα να ανοίγει γραφεία ώστε να διατηρεί επαφές με μέλη της τουρκοκυπριακής διασποράς, αλλά και να δημιουργεί καλές σχέσεις με άλλα κράτη[24]. Τα γραφεία αυτά τελούν υπό την διαχείριση τόσο των Τουρκοκυπριακών αρχών όσο και εθελοντών[30] :
Επίσημα[31] :
Ηνωμένο Βασίλειο : Λονδίνο
Βέλγιο : Βρυξέλλες
ΗΠΑ : Ουάσινγκτον, Νέα Υόρκη,
Αζερμπαϊτζάν : Μπακού
Πακιστάν : Ισλαμαμπάντ
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα : Άμπου Ντάμπι
Κατάρ : Ντόχα
Εθελοντικά[32] :
Τουρκία : Αττάλεια, Προύσα
Γερμανία : Μόναχο, Κολωνία, Βαυαρία, Βερολίνο- ΗΠΑ : Λος Άντζελες
Αυστρία : Σάλτσμπουργκ
Αυστραλία : Σίδνεϊ, Μελβούρνη
Κίνα : Χαϊκού
Γκάνα : Άκρα
Νότια Αφρική : Φερενίγκινγκ
Γαλλία : Παρίσι
Ιταλία : Ρώμη
Καναδάς : Οντάριο, Βανκούβερ
Σαουδική Αραβία : Τζέντα
Ουγγαρία : Βουδαπέστη
Μαλαισία : Σαχ Αλάμ
Ιορδανία : Αμμάν
Γραφείο Τουρισμού[33] :
Γεωγραφία
Η Βόρεια Κύπρος έχει έκταση 3.355 τ.χλμ., καλύπτοντας περίπου το ένα τρίτο του νησιού. Η κοντινότερη με τη Τουρκία (που βρίσκεται στα βόρεια της ΤΔΒΚ) περιοχή της ΤΔΒΚ απέχει 75 χιλιόμετρα από αυτή, ενώ το κοντινότερο με τη Συρία σημείο απέχει 97 χιλιόμετρα από τη Συρία (που βρίσκεται στα ανατολικά της ΤΔΒΚ). Βρίσκεται μεταξύ του 34ου και του 36ου βόρειου παραλλήλου αλλά και μεταξύ του 32ου και του 35ου ανατολικού μεσημβρινού.
Η ΤΔΒΚ διαθέτει δύο όρμους: το κόλπο της Μόρφου και το κόλπο της Αμμοχώστου, αλλά και τέσσερα ακρωτήρια: το ακρωτήριο Απόστολου Ανδρέα, το ακρωτήριο Κορμακίτη, το ακρωτήριο Ζεϊτίν και το ακρωτήριο Κάσα, με το ακρωτήριο Απόστολου Ανδρέα να είναι το ανατολικότερο σημείο στη χερσόνησο της Καρπασίας. Ο στενός Πενταδάκτυλος βρίσκεται κατά μήκος της βόρειας ΤΔΒΚ και χωρίζει την βόρεια ακτογραμμή από την υπόλοιπη χώρα. Το όρος Σελβιλί, το υψηλότερο σημείο της Βόρειας Κύπρου, έχει υψόμετρο 1.024 μέτρων και βρίσκεται στην οροσειρά του Πενταδακτύλου.[34] Η πεδιάδα της Μεσαορίας, η οποία εκτείνεται από την επαρχία Γκιουζελγιούρτ έως την ανατολική ακτή, σχηματίζει εν μέρει το ανάγλυφο της ΤΔΒΚ. Οι πεδιάδες της Μεσαορίας αποτελούνται από πεδιάδες και μικρούς λόφους και διασχίζονται από πολλά εποχιακά ρέματα. Το ανατολικό τμήμα της πεδιάδας χρησιμοποιείται για ξηρική γεωργία (π.χ. καλλιέργεια σιταριού και κριθαριού). Έτσι αποκτά μια πράσινη όψη το χειμώνα και την άνοιξη, ενώ το καλοκαίρι γίνεται καφέ και κίτρινο, καθώς ξεραίνεται η εποχική βλάστηση.
Το 56.7% της γης στη ΤΔΒΚ μπορεί να στηρίξει μια καλλιέργεια.[ασαφές]
Βιοποικιλότητα
Η ΤΔΒΚ, καθώς ανήκει σε ένα σχετικά παρθένο τμήμα του κόμβου βιοποικιλότητας της Μεσογειακής Λεκάνης, έχει σημαντική βιοποικιλότητα. Υπάρχουν πολλοί οικότοποι στη περιοχή.[35] Η χλωρίδα της ΤΔΒΚ περιλαμβάνει περίπου 1.900 είδη φυτών, εκ των οποίων τα 19 ζουν αποκλειστικά στην ΤΔΒΚ και είναι ενδημικά σε αυτή. Ακόμη και στις αστικές περιοχές, υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία ως προς την βλάστηση. Μια μελέτη που έλαβε χώρα στις όχθες του Πεδιού ποταμού γύρω από τη Λευκωσία εντόπισε πάνω από 750 είδη φυτών που ζουν στην περιοχή αυτή.[36] Στην ΤΔΒΚ ζουν μερικά από τα 30 είδη ορχιδέας τα οποία είναι ενδημικά στην Κύπρο.[37] Ο θαλάσσιος νάρκισσος ζει στις αμμώδεις παραλίες της ΤΔΒΚ και απειλείται με εξαφάνιση λόγω της διατάραξης των βιοτόπων τους. Η λαϊκή μυθολογία και τα λαϊκά παραμύθια έχουν αρκετές ιστορίες με θαλάσσιους νάρκισσους.
Η τουλίπα μεντός (Tulipa cypria) είναι ένα αξιοσημείωτο είδος τουλίπας. Είναι ενδημική στα εδάφη της ΤΔΒΚ. Η τουλίπα μεντός εντοπίζεται μόνο στα χωριά Διώριος και Άγιος Συμεών και η συγκομιδή της εορτάζεται κάθε χρόνο.[38]
Στο εθνικό πάρκο της χερσόνησου της Καρπασίας γύρω από το ακρωτήριο Απόστολος Ανδρέας, ζουν περίπου 1.000 άγριοι κυπριακοί γάιδαροι. Η κοινότητα των γαϊδουριών της ΤΔΒΚ προστατεύεται με μέτρα που έχει λάβει η τουρκοκυπριακή κυβέρνηση. Είναι ελεύθερη να κινείται με τις αγέλες της σε μια έκταση που ξεπερνά τα 300 τ.χλμ. Τα γαϊδούρια έχουν δώσει μια ξεχωριστή εικόνα στην χερσόνησο της Καρπασίας, η οποία φιλοξενεί επίσης μια πλούσια πανίδα και σχετικά μεγάλα δάση. Στις παραλίες της ΤΔΒΚ υπάρχουν χώροι στους οποίους εκατοντάδες χελώνες καρέτα-καρέτα και πράσινες χελώνες εκκολάπτουν τα αυγά τους, τα οποία σκάνε και από εκεί βγαίνουν τα νεογνά, στο τέλος του καλοκαιριού.[38]
Κλίμα
_2003.jpg)
Ο χειμώνας στη Βόρεια Κύπρο είναι δροσερός και βροχερός. Τον χειμώνα σημειώνεται το 60% των βροχοπτώσεων στη ΤΔΒΚ. Η κορύφωση του χειμώνα σημειώνεται τον Δεκέμβριο με Φεβρουάριο.[39] Τον χειμώνα οι βροχές τροφοδοτούν τους χειμάρρους που τροφοδοτούν με τη σειρά τους τους ποταμούς, οι οποίοι συνήθως στεγνώνουν ή χάνουν μεγάλο μέρος του νερού τους καθώς προχωρά το έτος. Χιόνι πέφτει κάποιες φορές κυρίως στο Πενταδάκτυλο, ενώ παρά τις χαμηλές νυχτερινές θερμοκρασίες στο υπόλοιπο νησί τον χειμώνα, το χιόνι είναι σπάνιο. Η σύντομη άνοιξη χαρακτηρίζεται από ασταθείς καιρικές συνθήκες, περιστασιακές σφοδρές καταιγίδες και μελτέμια. Το καλοκαίρι είναι αρκετά ζεστό και ξηρό. Πολλά πεδινά εδάφη χάνουν τη βλάστηση τους και γίνονται καφετί. Σε τμήματα του νησιού πνέει ο άνεμος Ποϋράζ, ένας βορειοδυτικός άνεμος. Είναι μάλιστα η τουρκοκυπριακή ονομασία του σιρόκου. Πνέει από την Αφρική και φέρνει ξηρασία και σκόνη. Το καλοκαίρι διαδέχεται ένα σύντομης διάρκειας φθινόπωρο με βροχοπτώσεις και μείωση της θερμοκρασίας.
Οι κλιματικές συνθήκες στο νησί ποικίλλουν ανάλογα με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Η πεδιάδα της Μεσαορίας, αποκομμένη από τους δροσερούς ανέμους του καλοκαιριού αλλά και από την υγρασία της θάλασσας, παράγοντες που μετριάζουν τη ζέστη, μπορεί, σε ένα μεγάλο καύσωνα, να καταγράψει θερμοκρασίες που φτάνουν τους 40 με 45 βαθμούς Κελσίου. Η υγρασία στην χερσόνησο της Καρπασίας είναι αυξημένη. Η θερμοκρασία του νερού, που κυμαίνεται στους 16 με 28 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι, αλλά και η υγρασία, σταθεροποιούν θερμοκρασιακά τις καιρικές συνθήκες στις παράκτιες συνθήκες, οι οποίες δεν παρουσιάζουν τις ακραίες καιρικές συνθήκες της ενδοχώρας.
Διακυβέρνηση
.jpg)
Η ΤΔΒΚ είναι μια ημιπροεδρική αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όπου ο πρόεδρος είναι αρχηγός κράτους και ο πρωθυπουργός αρχηγός κυβέρνησης. Το θεμέλιο του πολιτικού συστήματος της ΤΔΒΚ είναι το πολυκομματικό σύστημα. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση. Η νομοθετική εξουσία ανήκει τόσο στην κυβέρνηση όσο και στη Βουλή της Δημοκρατίας. Η δικαστική εξουσία είναι ανεξάρτητη από την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία.
Ο πρόεδρος εκλέγεται για πενταετή θητεία και επί του παρόντος είναι ο Ερσίν Τατάρ . Ο σημερινός πρωθυπουργός είναι ο Ερσάν Σανέρ. Το νομοθετικό σώμα είναι η Συνέλευση της Δημοκρατίας. Η συνέλευση της Δημοκρατίας έχει 50 μέλη τα οποία εκλέγονται με το σύστημα της αναλογικής εκπροσώπησης και εκπροσωπούν έξι εκλογικές περιφέρειες. Στις εκλογές του Ιανουαρίου 2018, το δεξιό Κόμμα Εθνικής Ενότητας κέρδισε τις περισσότερες έδρες στη Εθνοσυνέλευση. Η σημερινή κυβέρνηση είναι μια συγκυβέρνηση μεταξύ του Κόμματος Εθνικής Ενότητας και του κεντρώου Λαϊκού Κόμματος.[40]
Λόγω της απομόνωσης της ΤΔΒΚ από τον υπόλοιπο κόσμο και της μεγάλης εξάρτησης από την τουρκική υποστήριξη, η Τουρκία ασκεί μεγάλη επιρροή στην πολιτική της χώρας. Αυτό οδήγησε ορισμένους ειδικούς να το χαρακτηρίσουν ως ένα κράτος- μαριονέτα της Τουρκίας.[41][42][43] Άλλοι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι οι διορισμοί και οι εκλογές στη ΤΔΒΚ και την Τουρκία διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο όρος "κράτος-μαριονέτα" δεν είναι ακριβής χαρακτηρισμός για τη ΤΔΒΚ.[44]
Διεθνές καθεστώς και εξωτερικές σχέσεις
.jpg)
Καμία άλλη χώρα εκτός από τη Δημοκρατία της Τουρκίας[41][45][46][47] δεν έχει αναγνωρίσει επίσημα τη ΤΔΒΚ ως κυρίαρχο κράτος. Τα Ηνωμένα Έθνη προσδίδουν στη ΤΔΒΚ το καθεστώς του κατεχόμενου από την Τουρκία εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.[48][49][50] Το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές είχαν αρχικά αναγνωρίσει και εκείνες την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου λίγο μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας του ΤΔΒΚ, αλλά απέσυραν την αναγνώρισή τους λόγω της αμερικανικής πίεσης που ασκήθηκε στις κυβερνήσεις των δύο χωρών αφού τα Ηνωμένα Έθνη έκριναν τη διακήρυξη παράνομη. Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν ότι η διακήρυξη ανεξαρτησίας της ΤΔΒΚ είναι από νομικής απόψεως μια άκυρη κίνηση, και αυτή η άποψη φαίνεται από τα ψηφίσματα του.[48][51]
Στον απόηχο του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν, το οποίο έγινε δεκτό με μεγάλο ποσοστό από τους τουρκοκύπριους αλλά απορρίφθηκε από τους ελληνοκύπριους λόγω των φανερών ευνοιών προς τους Τούρκους, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε για το τέλος της απομόνωσης του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου. Η ΕΕ δεσμεύτηκε την καταβολή 259 εκατομμυρίων ευρώ σε οικονομική βοήθεια και μέτρα για την ενίσχυση του εμπορίου. Μια δέσμευση της ΕΕ για άρση του εμπορικού εμπάργκο στη ΤΔΒΚ μετά και την δημοσίευση των αποτελεσμάτων των δημοψηφισμάτων του Σχεδίου Ανάν εμποδίστηκε από την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.[52]
Το 2004, ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας αναβάθμισε το καθεστώς της αντιπροσωπείας της τουρκοκυπριακής μουσουλμανικής κοινότητας από «κοινότητα παρατηρητής» (1979) σε συνιστώσα πολιτεία με τον χαρακτηρισμό «Τουρκοκυπριακό Κράτος», καθιστώντας τη ΤΔΒΚ μέλος-παρατηρητή της οργάνωσης, σαν ντε φάκτο αναγνώριση της περιοχής σαν ανεξάρτητο κράτος.[13] Έχουν επίσης πραγματοποιηθεί πολλές επίσημες συναντήσεις μεταξύ Τουρκοκυπρίων προέδρων και διαφόρων ξένων ηγετών και πολιτικών.
Το 2004, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης έδωσε καθεστώς παρατηρητή στους εκπροσώπους της τουρκοκυπριακής κοινότητας. [53] Έκτοτε, οι εκπρόσωποι της Βόρειας Κύπρου συμμετείχαν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής χωρίς να έχουν όμως δικαίωμα ψήφου στις αποφάσεις της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί την περιοχή που δεν είναι υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας έδαφος της ΕΕ υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή και ως εκ τούτου εξαιρείται επ'αόριστον από την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ στο έδαφος της ΤΔΒΚ μέχρι να βρεθεί λύση. Το καθεστώς της Βόρειας Κύπρου είναι σημαντικό ζήτημα για την ΕΕ. Αυτό είναι φανερό και από τις προσπάθειες που κατέβαλε η Τουρκία για την ένταξη της στην ΕΕ στην δεκαετία του 2010, καθώς το καθεστώς της Κύπρου είναι σημαντικό εμπόδιο στην ενταξιακή προσπάθεια της Τουρκίας (και είναι ένα από τα λεγόμενα άλλα θέματα που πρέπει να λύσει πριν την ένταξη της) αλλά και διχαστικό ζήτημα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.[54][55]
Η Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν στο Αζερμπαϊτζάν εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Βόρειας Κύπρου. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα του ζητήματος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και του φόβου ότι η Κύπρος (ή και η Ελλάδα) θα απαντήσουν αναγνωρίζοντας το Αρτσάχ (σημερινό όνομα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ) το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει αναγνωρίσει τη ΤΔΒΚ.[56]
Εδώ και χρόνια οι Τουρκοκύπριοι υποβάλλουν αιτήσεις για να λάβουν διαβατήρια από την Κυπριακή Δημοκρατία. Όταν τα σημεία εισόδου με την Κυπριακή Δημοκρατία ήταν κλειστά, οι αιτήσεις απόκτησης κυπριακού διαβατηρίου γίνονταν είτε μέσω μεσαζόντων είτε μέσω προξενείων και πρεσβειών της Κύπρου σε άλλες χώρες. Πριν το 2001 η ζήτηση για κυπριακά διαβατήρια αυξανόταν κάθε χρόνο με ρυθμό 10–15%, όταν το 2001 και μόνο στο πρώτο εξάμηνο είχαν εκδοθεί 817 διαβατήρια σε Τουρκοκύπριους ενώ το 2000 είχαν εκδοθεί 448 όλη τη χρονιά. Μετά το άνοιγμα των συνόρων με την Κυπριακή Δημοκρατία, οι Τουρκοκύπριοι άρχισαν να υποβάλλουν αιτήσεις για την απόκτηση κυπριακού διαβατηρίου και με νέο τρόπο, δηλαδή επισκεπτόμενοι την Κυπριακή Δημοκρατία και επιδεικνύοντας την κυπριακή καταγωγή τους στις αρμόδιες αρχές.[57]
Υπάρχουν επτά συνοριακές διελεύσεις μεταξύ της ΤΔΒΚ και της Κυπριακής Δημοκρατίας.[58] Από τον Μάιο του 2004 και εντεύθεν, κάποιοι τουρίστες πηγαίνουν για διακοπές στην ΤΔΒΚ φτάνοντας στη Κύπρο μέσω κάποιου αεροδρομίου της Κυπριακής Δημοκρατίας περνώντας έπειτα την πράσινη γραμμή για να φτάσουν στο προορισμό τους.[59]
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2011, η Τουρκία και η ΤΔΒΚ οριοθέτησαν την ΑΟΖ τους με ειδική συμφωνία στη Νέα Υόρκη.
Τον Οκτώβριο του 2012, η ΤΔΒΚ έγινε μέλος παρατηρητής του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας, εντασσόμενη υπό την ονομασία «Τουρκοκυπριακό Κράτος».
Στρατός
Τα σώματα ασφαλείας της ΤΔΒΚ (τοπικός στρατός) αποτελείται από μια δύναμη 8.000 ατόμων. Τα σώματα ασφαλείας της ΤΔΒΚ αποτελούνται κατά βάση από στρατευμένους Τουρκοκύπριους άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 40 ετών. Οι δυνάμεις εφέδρων της ΤΔΒΚ αποτελούνται από 10.000 στρατιώτες πρώτης γραμμής και 16.000 στρατιώτες δεύτερης γραμμής. Η επιστράτευση των πολιτών σε περίπτωση πολέμου γίνεται σε άνδρες έως την ηλικία των 50 ετών. Οι Δυνάμεις Ασφαλείας της ΤΔΒΚ είναι ελαφρά οπλισμένες. Εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους Τούρκους συμμάχους της απόπου και προέρχονται οι περισσότεροι αξιωματικοί της.[60] Επικεφαλής του τουρκοκυπριακού στρατού είναι ένας Ταξίαρχος προερχόμενος από τον Τουρκικό Στρατό. Ο τουρκοκυπριακός στρατός λειτουργεί ουσιαστικά ως χωροφυλακή επιφορτισμένη με την προστασία των συνόρων της ΤΔΒΚ από ελληνοκυπριακές επιδρομές ενώ είναι επιφορτισμένη και με τη διατήρηση της εσωτερικής ασφάλειας στη ΤΔΒΚ.[61]
Επιπλέον, οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διατηρούν στο νησί την Τουρκική Ειρηνευτική Δύναμη Κύπρου, η οποία αποτελείται από περίπου 30.000–40.000 στρατιώτες προερχόμενοι από το 9ο Σώμα Στρατού της Τουρκίας. Συγκεκριμένα αυτοί οι στρατιώτες προέρχονται από την 28η και την 39η μεραρχία. Ο τοπικός στρατός είναι εξοπλισμένος με έναν σημαντικό αριθμό αμερικανικών κύριων αρμάτων μάχης M48 Patton και όπλα πυροβολικού. Η Τουρκική Αεροπορία, το Τουρκικό Ναυτικό και η Τουρκική Ακτοφυλακή έχουν παρουσία στη ΤΔΒΚ. Αν και για στρατιωτικούς σκοπούς τα εδάφη της ΤΔΒΚ εντάσσονται στην περιοχή αρμοδιότητας της 4ης Τουρκικής Στρατιάς, με έδρα τη Σμύρνη, οι ευαίσθητη θέση και σημασία που έχει η ΤΔΒΚ για τη Τουρκία σημαίνει ότι ο διοικητής της Τουρκικής Ειρηνευτικής Δύναμης Κύπρου αναφέρεται απευθείας στο Τουρκικό Γενικό Επιτελείο στην Άγκυρα και όχι στην Σμύρνη. Η Τουρκική Ειρηνευτική Δύναμη Κύπρου είναι ανεπτυγμένη κυρίως κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής και σε τοποθεσίες όπου ενδέχεται να πραγματοποιηθούν εχθρικές αποβατικές αποβάσεις σε περίπτωση πολέμου.[61]
Η παρουσία του ηπειρωτικού τουρκικού στρατού στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Η Κυπριακή Δημοκρατία και η διεθνή κοινότητα θεωρεί τα τουρκικά στρατεύματα στη Κύπρο κατοχική δύναμη. Αρκετά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έχουν καλέσει τις τουρκικές δυνάμεις να αποσυρθούν από το νησί.[62]
Ανθρώπινα δικαιώματα
Τον Ιανουάριο του 2011, η Έκθεση του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για το ζήτημα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κύπρο σημείωσε ότι η συνεχιζόμενη διαίρεση της Κύπρου συνεχίζει να επηρεάζει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο το νησί «συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας μετακίνησης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν στο ζήτημα της εύρεσης των αγνοουμένων, αλλά και τα δικαιώματα που αφορούν τις διακρίσεις, το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην ελεύθερη επιλογή θρησκείας αλλά και τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα».[63]
Η αμερικανική οργάνωση Freedom House ταξινομεί την ΤΔΒΚ ως ελεύθερη χώρα κάθε χρόνο από το 2000 στην έκθεση Ελευθερία στον Κόσμο, η οποία καταμετρά το αντιληπτό επίπεδο πολιτικής και δημοκρατικής ελευθερίας.[64][65] Η κατάταξη του 2016 έδωσε τις εξής κατατάξεις σχετικά με το πόση «ελευθερία» έχει η ΤΔΒΚ κατά την μέτρηση της οργάνωσης (1: περισσότερο ελεύθερη, 7: λιγότερο ελεύθερη): δύο στα εφτά για τα πολιτικά δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες αλλά και συνολική βαθμολογία 79 στα 100 (ή στη κλίμακα του 20, 15.8).[66] Ο Παγκόσμιος Δείκτης Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα κατέταξε τη ΤΔΒΚ 76η σε ένα κατάλογο που περιλαμβάνει 180 χώρες για το 2015.
Η Ελληνοκυπριακή και η Μαρωνίτικη κοινότητα, που αριθμούν 343 και 118 άτομα αντίστοιχα σύμφωνα με πληροφορίες του 2014, στερούνται του δικαιώματος ψήφου στις προεδρικές, βουλευτικές και δημοτικές "εκλογές" της ΤΔΒΚ, αλλά και να θέσουν υποψηφιότητα σε αυτές. Οι Μαρωνίτες εκλέγουν τον αρχηγό του χωριού τους, ενώ η ελληνοκυπριακή κοινότητα έχει δύο διορισμένους ηγέτες, έναν από την τουρκοκυπριακή κυβέρνηση αλλά και έναν από την Κυπριακή Δημοκρατία.[67][68]
Η Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας 2016 του Δικτύου Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών κατατάσσει την ΤΔΒΚ 62η σε ένα κατάλογο 157 χωρών. Ενώ ο δείκτης ευημερίας Γκάλοπ για το 2014 κατέταξε τη ΤΔΒΚ 49η σε ένα κατάλογο 145 χωρών.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες κατά την τετραετία 2011-2014 η ΤΔΒΚ έλαβε 153 αιτήσεις ασύλου.
Οικονομία
Στην οικονομία της ΤΔΒΚ κυριαρχεί ο τομέας των υπηρεσιών (συνεισφέροντας το 69% του τοπικού ΑΕΠ το 2007). Στον τομέα των υπηρεσιών περιλαμβάνεται ο δημόσιος τομέας, το εμπόριο, ο τουρισμός και η εκπαίδευση. Ο τομέας της εκπαίδευσης, δηλαδή της παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, το 2011, είχε κύκλο εργασιών ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων.[69] Η βιομηχανία (ελαφριά μεταποίηση) συνεισφέρει το 22% του ΑΕΠ και η γεωργία το 9%.[70] Η οικονομία της ΤΔΒΚ βασίζεται στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς[71] και έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη στον κατάλογο της επιχειρηματικής πρόθεσης για την έναρξη μιας νέας επιχείρισης για το 2014.[72]
Η οικονομική ανάπτυξη επηρεάζεται αρνητικά από το Κυπριακό ζήτημα. Η Βόρεια Κύπρος βρίσκεται σε διεθνές εμπάργκο καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι η διεθνώς αναγνωρισμένη αρχή, η οποία ντε γιούρε κατέχει το νησί της Κύπρου και όχι μόνο την ελεύθερη περιοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, θεωρεί τα αεροδρόμια και τα λιμάνια που βρίσκονται στη ΤΔΒΚ κλειστά. Αυτά εκτελούν πτήσεις και δρομολόγια μόνο προς τη Τουρκία. Όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ εκτός της Τουρκίας σέβονται το κλείσιμο των λιμανιών και αεροδρομίων. Έτσι αυτά τα λιμάνια και τα αεροδρόμια μπορούν να εξυπηρετήσουν δρομολόγια μόνο προς το εσωτερικό και τη Τουρκία.[73] Ως αποτέλεσμα, η ΤΔΒΚ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τουρκική οικονομική βοήθεια[74] και η λειτουργία της οικονομίας της εξακολουθεί να εξαρτάται από τις μεταφορές χρημάτων από την τουρκική κυβέρνηση.[70]
Η ΤΔΒΚ χρησιμοποιεί ως νόμισμα τη τουρκική λίρα και όχι το ευρώ, ενώνοντας την οικονομία της ΤΔΒΚ με αυτή της Τουρκίας. Μετά την ένταξη της ελεύθερης Κύπρου στην Ευρωζώνη το 2008 και το άνοιγμα των οδικών μετακινήσεων μεταξύ της ελεύθερης Κύπρου και της ΤΔΒΚ το 2003, το ευρώ κυκλοφορεί σε αρκετά καταστήματα και σε μεγάλη κλίμακα. Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές προϊόντων πραγματοποιούνται μέσω Τουρκίας.[75] Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση υποσχέθηκε το άνοιγμα των λιμανιών της ΤΔΒΚ με την Ευρώπη μετά το σχέδιο Ανάν, η Κυπριακή Δημοκρατία μπλόκαρε αυτό το σχέδιο και έτσι η εξαγωγή προϊόντων, π.χ. από την Λάρνακα ή τη Λεμεσό, αν και τεχνικά εφικτή, δεν λαμβάνει χώρα.[76]
Παρά τους περιορισμούς που επιβάλλει στην οικονομία η έλλειψη διεθνούς αναγνώρισης, το ΑΕΠ αναπτύχθηκε κατά 5.4% το 2001, 6.9% το 2002, 11.4% το 2003, 15.4% το 2004 και 10.6% το 2005.[77][78] Ο ρυθμός ετήσιας αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ το 2007 υπολογίστηκε σε 2%.[70] Αυτή η ανάπτυξη ενισχύθηκε από τη σχετική σταθερότητα της τουρκικής λίρας και την έκρηξη στους τομείς της εκπαίδευσης και των κατασκευών. Μεταξύ 2002 και 2007, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό προϊόν υπερτριπλασιάστηκε, καθώς αυξήθηκε από 4.409 δολάρια ΗΠΑ το 2002 σε 16.158 δολάρια ΗΠΑ. Ο ρυθμός ανάπτυξης συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, αν και με μικρότερα ποσοστά λόγω και της ωρίμανσης της οικονομίας. Η οικονομία ενισχύθηκε κατά 3.7% το 2010, 3.9% το 2011, 1.8% το 2012 και 1.1% το 2013.[79] Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε και έφτασε το 8.3% το 2014.[80]
Το 2011, η ΤΔΒΚ πούλησε ηλεκτρική ενέργεια στην Κυπριακή Δημοκρατία μετά από έκρηξη στο Μαρί, η οποία προκάλεσε πολύ μεγάλη ζημιά σε σταθμό ηλεκτροδότησης.[81] Το Έργο Ύδρευσης της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2015, στοχεύει στην παροχή πόσιμου και αρδευτικού νερού από τη νότια Τουρκία στη ΤΔΒΚ διασχίζοντας τη Μεσόγειο Θάλασσα.[82]
Οι διεθνείς τηλεφωνικές κλήσεις δρομολογούνται μέσω τουρκικού κωδικού κλήσης (+90 392), καθώς η ΤΔΒΚ δεν έχει δικό της κωδικό στο σύστημα ISO 3166 αλλά ούτε και κάποιο πρόθεμα της Διεθνούς Τηλεπικοινωνιακής Ένωσης. Στο διαδίκτυο, η ΤΔΒΚ δεν έχει δικό της τομέα ανωτάτου επιπέδου και οι χρήστες του διαδικτύου εξυπηρετούνται από τον τομέα δευτέρου επιπέδου .nc.tr, ο οποίος είναι υποκατηγορία του τομέα ανωτάτου επιπέδου της Τουρκίας, .tr. Οι διεθνείς ταχυδρομικές αποστολές από την ΤΔΒΚ πρέπει να έχουν το κωδικό «via Mersin 10, TURKEY» (= μέσω Μερσίνης 10, Τουρκία) καθώς η Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση δεν αναγνωρίζει τη ΤΔΒΚ σαν κράτος ή ξεχωριστή οντότητα.[83][84] Οι ραδιοερασιτέχνες χρησιμοποιούν μερικές φορές διακριτικά κλήσης που ξεκινούν με την συντομογραφία "1Β", χωρίς καμία επίσημη αναγνώριση όμως.
Τουρισμός
Ο τουρισμός θεωρείται ένας από τους κινητήριους τομείς της τουρκοκυπριακής οικονομίας. Η χώρα δέχτηκε πάνω από 1.1 εκατομμύρια τουρίστες το 2012.[85] Τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια είχαν εισόδημα ύψους 328 εκατομμυρίων δολαρίων.[86] και συνεισέφεραν το 8.5% του τουρκοκυπριακού ΑΕΠ.[87] Τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια παρείχαν περισσότερες από 10.000 θέσεις εργασίας το 2012 στη ΤΔΒΚ.[88] Ο τομέας του τουρισμού γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τις δεκαετίες του 2000 και του 2010, με τον αριθμό των τουριστών να υπερδιπλασιάζεται, ενώ αυξήθηκαν πολύ οι επενδύσεις στο τουρισμό αλλά και την κατασκευή ξενοδοχείων. Εκτιμάται ότι το 2013 ο τουρισμός συνεισέφερε 700 εκατομμύρια δολάρια περίπου στην οικονομία και η συνολική χωρητικότητα κλινών στα ξενοδοχεία υπολογίστηκε στις περίπου 20.000 κλίνες.[89]
_2003.jpg)
Η Κερύνεια θεωρείται πρωτεύουσα του τουρισμού στη ΤΔΒΚ, καθώς διαθέτει πολλά ξενοδοχεία, εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας, έντονη νυχτερινή ζωή, εμπορικά κέντρα και πολλά καταστήματα.[90] Το 2012, το 62.7% των επισκεπτών που επισκέφθηκαν την ΤΔΒΚ έμειναν στη επαρχία Κερύνειας κατά την επίσκεψή τους.[85] Από τα 145 ξενοδοχεία στη ΤΔΒΚ, το 2013 τα 99 ήταν στην επαρχία Κερύνειας.[89]
Η ΤΔΒΚ αποτελούσε παραδοσιακά πόλο έλξης για διακοπές στην παραλία, εν μέρει χάρη στη φήμη της ως παρθένας περιοχής. Το ήπιο κλίμα, η πλούσια ιστορία και η φύση της ΤΔΒΚ είναι μερικά από τα τουριστικά αξιοθέατα της ΤΔΒΚ. Στην ΤΔΒΚ είναι ανεπτυγμένος ο οικοτουρισμός, καθώς οι τουρίστες την επισκέπτονται για παρατήρηση πουλιών, ποδηλασία, περπάτημα και παρατήρηση λουλουδιών στην άγρια φύση. Η κυβέρνηση της ΤΔΒΚ επαινείται για την διατήρηση μιας σχετικής ασφάλειας σε όλη τη χώρα, ενώ ιδιαίτερα για την χερσόνησο της Καρπασίας, επαινείται για την καλή διατήρησή του φυσικού περιβάλλοντος.[91] Η χερσόνησος της Καρπασίας φιλοξενεί πολλά είδη τουρισμού: η Μπάφρα είναι το κέντρο των επισκεπτών της τοπικής παραλίας, ενώ εκεί υπήρχαν τέσσερα πολυτελή και μεγάλα ξενοδοχεία το 2014. Στη Μπάφρα και τα άλλα χωριά της Καρπασίας υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις και τακτικά φεστιβάλ που αναδεικνύουν τις αγροτικές της καταβολές και χαρακτηριστικά μαθαίνοντας στο κοινό τις τοπικές παραδόσεις. Υπάρχει το απομακρυσμένο φυσικό πάρκο, το Κάστρο της Καντάρας, το οποίο προσελκύει τους περιηγητές. Κοντά στο πιάτο υπάρχει μια μεγάλη μαρίνα που επιτρέπει την απόβαση γιοτ και βαρκών, αλλά και άλλες εγκαταστάσεις.[92]
Ο καζινοτουρισμός είναι ανεπτυγμένος συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία της ΤΔΒΚ. Τα πρώτα καζίνο της ΤΔΒΚ άνοιξαν κατά την δεκαετία του 1990 και έκτοτε έχουν γίνει πολύ δημοφιλή στους επισκέπτες από την Τουρκία και την Κυπριακή Δημοκρατία αφού εκεί η λειτουργία καζίνο δεν επιτρέπεται. Αυτό οδήγησε σε τεράστιες επενδύσεις στον τομέα των καζίνο. [93] Ωστόσο, η ανάπτυξη του καζινοτουρισμού έχει επικριθεί λόγω των ισχυρισμών ότι δεν παρέχει οικονομικά οφέλη για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τους ιδιοκτήτες καταστημάτων.[94] Τα «νυχτερινά κέντρα» που έχουν ιδρυθεί με σκοπό την πορνεία αποτελούν κέντρα του σεξουαλικού τουρισμού στη ΤΔΒΚ. Η σχετική βιομηχανία έχει χαρακτηριστεί «πολιτισμένη», παρά το γεγονός ότι οι τοπικές εργάτριες του σεξ θεωρούνται «ευάλωτες στην κακοποίηση».[95][96]
Υποδομές
Το μερίδιο συνεισφοράς του κλάδου των μεταφορών και των επικοινωνιών στο ΑΕΠ της ΤΔΒΚ ποικίλλει συνεχώς. Μειώθηκε από 12.1% το 2008 σε 8.5% το 2011, αλλά αυξήθηκε στο 9.3% το 2012.[86]
Οι αεροπορικές μεταφορές είναι μια σημαντική οδός εισόδου των επισκεπτών της ΤΔΒΚ. Η χώρα φιλοξενεί δύο αεροδρόμια, το διεθνές αεροδρόμιο Ερτσάν και το αεροδρόμιο Γκετσίτκαλε. Μόνο το πρώτο λειτουργεί.[97] Το αεροδρόμιο Ερτζάν ανακαινίστηκε σημαντικά κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 2010 αυξάνοντας σημαντικά την επιβατική κίνηση του στη συνέχεια. Μέχρι τον Ιούλιο του 2014, 1.76 εκατομμύρια επιβάτες είχαν χρησιμοποιήσει το αεροδρόμιο.[98] Η ΤΔΒΚ συνδέεται αεροπορικά μόνο με τη Τουρκία και μόνο με τουρκικούς αερομεταφορείς. Αν κάποιος τουρκοκύπριος, π.χ. θέλει να πάει ταξίδι στην Ελλάδα, το κάνει μέσω Τουρκίας.[99] Υπάρχουν απευθείας τακτικές και ναυλωμένες πτήσεις από άλλες χώρες με κατεύθυνση την ΤΔΒΚ. Λόγω της διεθνούς απομόνωσης της ΤΔΒΚ όλες οι πτήσεις περιλαμβάνουν υποχρεωτικές στάσεις στην Τουρκία. Το 2013 ναυλώθηκαν 600 πτήσεις. Τακτικές πτήσεις συνδέουν την ΤΔΒΚ με το Λονδίνο και το Μάντσεστερ μέσω Τουρκίας[100], ενώ οι ναυλωμένες πτήσεις προς την ΤΔΒΚ την συνδέουν με το Βερολίνο[101] και τη Λιουμπλιάνα μεταξύ άλλων πόλεων και χωρών.[102]
Οι απευθείας πτήσεις προς τη ΤΔΒΚ και η εμπορική κίνηση μέσω των λιμανιών της ΤΔΒΚ είναι περιορισμένες λόγω του διεθνούς εμπάργκο στην ΤΔΒΚ.[103] Τα αεροδρόμια Γκετσιτκαλέ και Ερτζάν αναγνωρίζονται ως νόμιμες πύλες εισόδου μόνο από την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.[104] Οι απευθείας ναυλωμένες πτήσεις μεταξύ Πολωνίας και ΤΔΒΚ, μέσω Τουρκίας, ξεκίνησαν στις 20 Ιουνίου 2011.[105] Τα λιμάνια της Αμμοχώστου και της Κερύνειας είναι κλειστά προς κάθε ναυτιλιακή δραστηριότητα με απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1974.[106] Κατόπιν συμφωνίας μεταξύ της ΤΔΒΚ και της Συρίας, υπήρχε ένα ακτοπλοϊκό δρομολόγιο που συνέδεε την Αμμόχωστο με τη Λατάκεια της Συρίας πριν από το ξέσπασμα του συριακού εμφυλίου πολέμου. Ξεκινώντας από άνοιγμα της Πράσινης Γραμμής, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι μπορούν να πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές μέσω των λιμένων που έχει αναγνωρίσει η Κυπριακή Δημοκρατία.[107]
Λόγω της έλλειψης σιδηροδρομικού συστήματος, οι αυτοκινητόδρομοι της χώρας χρησιμοποιούνται για τις μετακινήσεις μεταξύ των κύριων πόλεων της ΤΔΒΚ. Τον 21ο αιώνα, αυτοί οι αυτοκινητόδρομοι απέκτησαν δύο λωρίδες σε κάθε ρεύμα κυκλοφορίας, ενώ ορισμένοι δρόμοι στην περιοχή της Καρπασίας αναβαθμίζονται από μονολώριδους σε διλώριδους αυτοκινητοδρόμους ανά ρεύμα κυκλοφορίας. Η Βόρεια Κύπρος έχει περίπου 7.000 χιλιόμετρα δρόμων, με τα δύο τρίτα αυτών των δρόμων να είναι ασφαλτοστρωμένα.[97] Οι πρόσφατες κατασκευές περιελάμβαναν την κατασκευή μιας εθνικής οδού που συνδέει την βόρεια ακτή της ΤΔΒΚ, συμβάλλοντας αρκετά στην ανάπτυξη της οικονομίας.[108]
Δημογραφία
Η πρώτη επίσημη απογραφή της ΤΔΒΚ έλαβε χώρα το 1996. Η απογραφή έδειξε ότι στην ΤΔΒΚ υπάρχουν 200.587 κάτοικοι.[109] Η δεύτερη απογραφή, η οποία έλαβε χώρα το 2006, αποκάλυψε ότι ο πληθυσμός της ΤΔΒΚ ήταν 265.100 άτομα,[110] εκ των οποίων η πλειοψηφία αποτελείται από αυτόχθονες Τουρκοκύπριους (συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων από τα εδάφη που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία) και εποίκους από την Τουρκία. Από τους 178.000 Τουρκοκύπριους πολίτες της ΤΔΒΚ, το 82% είναι κάτοικοι με καταγωγή από την Κύπρο (145.000 άτομα). Από τα 45.000 άτομα που ανήκουν σε οικογένειες μη κυπριακής καταγωγής, σχεδόν το 40% (17.000 άτομα) γεννήθηκαν στην Κύπρο. Στην ΤΔΒΚ ζούσαν 78.000 άτομα που δεν είχαν τουρκοκυπριακή υπηκοότητα (φοιτητές, μετανάστες εργάτες και προσωρινοί κάτοικοι).[110][111]
Η τρίτη επίσημη απογραφή της ΤΔΒΚ πραγματοποιήθηκε το 2011, υπό την αιγίδα παρατηρητών του ΟΗΕ. Η απογραφή του 2011 έδειξε ότι η ΤΔΒΚ έχει 294.906 κατοίκων.[112] Αυτά τα αποτελέσματα έχουν αμφισβητηθεί από ορισμένα πολιτικά κόμματα, συνδικάτα και τοπικές εφημερίδες. Η κυβέρνηση έχει κατηγορηθεί ότι σκόπιμα δηλώνει επίσημα ότι έχει μικρότερο πληθυσμό από τον πραγματικό, αφού έδωσε μια εκτίμηση πριν την απογραφή ότι η ΤΔΒΚ έχει 700.000 κατοίκους, με στόχο να ζητήσει οικονομική βοήθεια.[113][114][115] Μια πηγή υποστηρίζει ότι ο πληθυσμός της ΤΔΒΚ έχει φτάσει το μισό εκατομμύριο άτομα,[116] εκ των οποίων οι μισοί είναι Τουρκοκύπριοι και οι υπόλοιποι είναι Τούρκοι έποικοι και οι απόγονοι τους.[117] Ο ερευνητής Μέτε Χατάι έγραψε ότι οι αναφορές περί ενός πολύ πιο μεγαλύτερου πληθυσμού στην ΤΔΒΚ «άγρια φημολογιακές» και ανακοινώνονται από τα κόμματα της αντιπολίτευσης με στόχο την αποκόμιση πολιτικού οφέλους, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την δημοσίευση σχετικών άρθρων σε ελληνικά μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Οι αναφορές που δείχνουν ένα πληθυσμό αρκετά μεγαλύτερο από τον επίσημο δεν έχουν επιβεβαιωθεί ποτέ ανεξάρτητα με επιστημονικό ή στατιστικό τρόπο, παρά τις ευκαιρίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης να το κάνουν χρησιμοποιώντας τους εκλογικούς καταλόγους που έχουν στην κατοχή τους, διαιωνίζοντας έτσι έναν «πολέμο αριθμών».[118]
Η κυβέρνηση της ΤΔΒΚ εκτιμά ότι ο πληθυσμός της ΤΔΒΚ το 1983 ήταν 155.521 κάτοικοι.[119] Οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον πληθυσμό της ΤΔΒΚ το 2001 ήταν 200.000 κάτοικοι, εκ των οποίων οι 80 με 89 χιλιάδες είναι Τουρκοκύπριοι και οι υπόλοιποι, 109 με 117 χιλιάδες, είναι τούρκοι έποικοι και τα παιδιά τους.[120] Μια παγκύπρια απογραφή του 1960 ανέφερε 102.000 τουρκοκύπριους και 450.000 ελληνοκύπριους κατοίκους στο νησί.[121] Το 2005, οι έποικοι αποτελούσαν το πολύ το 25% του εκλογικού σώματος στην ΤΔΒΚ. Ο βαθμός ένταξης των Τούρκων εποίκων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα ποικίλλει. ορισμένοι θεωρούν τους εαυτούς Τουρκοκύπριους και έχουν ενσωματωθεί πολιτιστικά, ενώ κάποιοι θεωρούν ακόμη τους εαυτούς τους Τούρκους.
Η ΤΔΒΚ είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου τουρκόφωνη. Τα αγγλικά είναι δεύτερη γλώσσα για πολλούς κατοίκους.
Στο Ριζοκάρπασο ζουν 644 Ελληνοκύπριοι και στον Κορμακίτη 364 Μαρωνίτες.[122] 162.000[123] Ελληνοκύπριοι εκδιώχθησαν βίαια από τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.[124][125][126] Το Ριζοκάρπασο είναι η πατρίδα του μεγαλύτερου ελληνόφωνου πληθυσμού στο βορρά. Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι εξακολουθούν να λαμβάνουν προμήθειες και βοήθεια από το Ηνωμένα Έθνη και, κατά συνέπεια, ελληνοκυπριακά προϊόντα είναι διαθέσιμα σε ορισμένα καταστήματα.
Θρησκεία
Η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων (99%) είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι.[127] Η ΤΔΒΚ είναι ένα κοσμικό κράτος.[128] Το αλκοόλ καταναλώνεται συχνά από τους κατοίκους. Οι περισσότερες Τουρκοκύπριες γυναίκες δεν φορούν μαντήλα. Ωστόσο, οι μαντίλες εξακολουθούν να φοριούνται σε ειδικές περιστάσεις από δημόσια πρόσωπα ως σύμβολο της τουρκικής κουλτούρας των κατοίκων ή απλώς σαν μια μικρή στροφή στη συντηρητική μορφή ενδυμασίας. Ωστόσο, ορισμένες θρησκευτικές παραδόσεις εξακολουθούν να παίζουν ρόλο εντός της κοινότητας. Οι Τουρκοκύπριοι άνδρες γενικά κάνουν περιτομή σύμφωνα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. [129]
Εκπαίδευση
Το εκπαιδευτικό σύστημα στη ΤΔΒΚ αποτελείται από την προσχολική εκπαίδευση, την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η πενταετής πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική.
Το Συμβούλιο Διαπίστευσης και Συντονισμού Αξιολόγησης Σχεδιασμού της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της ΤΔΒΚ είναι μέλος του Διεθνούς Δικτύου των Φορέων Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση.[130]
Το 2013 υπήρχαν 63.765 φοιτητές από 114 χώρες σε εννέα πανεπιστήμια της ΤΔΒΚ. Το 2014, ο αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε σε 70.004, (15.210 Τουρκοκύπριοι· 36.148 από την Τουρκία· 18.646 διεθνείς φοιτητές)[131][132]. Για τον πλήρη κατάλογο των πανεπιστημίων βλέπε Εκπαίδευση στην Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου. Όλα τα πανεπιστήμια στην ΤΔΒΚ ιδρύθηκαν μετά το 1974. Το Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με περισσότερα από 1000 μέλη ΔΕΠ καταγόμενα από 35 χώρες. Υπάρχουν 15.000 φοιτητές στο πανεπιστήμιο, από 68 χώρες. Οχτώ πανεπιστήμια στην ΤΔΒΚ έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης της Τουρκίας και είναι αναγνωρισμένα στη Τουρκία. Το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Μεσογείου και το Πανεπιστήμιο της Εγγύς Ανατολής[133][134] είναι πλήρη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πανεπιστημίων.[135] Το πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής είναι πλήρες μέλος της Κοινότητας των Πανεπιστημίων της Μεσογείου, της Ομοσπονδίας Πανεπιστημίων του Ισλαμικού Κόσμου, της Διεθνούς Ένωσης Πανεπιστημίων και του Διεθνούς Συμβουλίου Γραφιστικών Ενώσεων.[136] Είναι το καλύτερο πανεπιστήμιο της ΤΔΒΚ και ένα από τα 500 καλύτερα στην Ευρώπη κατά το Webometrics. Το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Κερύνειας, στη βόρεια παράκτια πόλη της Κερύνειας, άνοιξε μια πανεπιστημιούπολη στο Καντέρμπερι στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2009,[137] και έλαβε διαπιστευτήρια από το Βρετανικό Συμβούλιο Διαπίστευσης το 2010.[138]
Η ΤΔΒΚ συμμετέχει τακτικά στον διεθνή διαγωνισμό ρομποτικής Robocup και κατέλαβε την 14η θέση σε 20 χώρες το 2013.[139][140] Η χώρα διαθέτει υπερυπολογιστές με τους οποίους συμμετέχει στα πειράματα του CERN που οδήγησαν στην ανακάλυψη του σωματιδίου του Χιγκς.[141] Η ΤΔΒΚ είναι μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην Πρόκληση ηλιακής ενέργειας για τα οχήματα κινούμενα με ηλιακή ενέργεια στη Νότια Αφρική το 2014.[142]
Πολιτισμός
Η τουρκοκυπριακή λαϊκή μουσική αποτελείται από μια πλούσια ποικιλία τοπικών μελωδιών, επηρεασμένων από την μουσική της κυρίως Τουρκίας σε περιορισμένο βαθμό. Ιστορικά, η τουρκοκυπριακή μουσική θεμελιώθηκε γύρω από την τουρκοκυπριακή παράδοση των γάμων, τις πρωταρχικές κοινωνικές συγκεντρώσεις μεγάλου μεγέθους εκείνη την εποχή. Το βιολί, το νταρμπουκά (είδος τυμπάνου), ο ζουρνάς και άλλα είδη τυμπάνων χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους οργανοπαίχτες των συγκεντρώσεων αυτών. Με βάση αυτή την κληρονομιά και με την χρήση αυτών των οργάνων αναπτύχθηκαν πολλά παραδοσιακά τραγούδια.[143][144] Ο τουρκοκυπριακός πολιτισμός περιλαμβάνει στους κόλπους του μια μεγάλη ποικιλία λαϊκών χορών οι οποίοι έχουν σχηματιστεί με ηπειρωτικές τουρκικές, ελληνικές, αραβικές και άλλες επιρροές. Μεταξύ των τουρκοκυπριακών χωρών συγκαταλέγεται ο καρσιλαμάς, το τσιφτετέλι και το ζεϊμπέκικο.
Η Κρατική Συμφωνική Ορχήστρα της ΤΔΒΚ (ή όπως λέγεται επίσημα, Βόρειας Κύπρου) δραστηριοποιείται από το 1975. Το Αβαείο Μπελαπάις στην Κερύνεια φιλοξενεί διεθνή φεστιβάλ κλασικής μουσικής και θεωρείται σημαντική πλατφόρμα προώθησης της κλασικής μουσικής.[143] Η Βόρεια Λευκωσία έχει δική της δημοτική ορχήστρα η οποία παίζει σε ανοιχτούς χώρους, όπως πάρκα και πλατείες. Επίσης φιλοξενεί ένα ετήσιο φεστιβάλ τζαζ.[145] Η Ρουγιά Τανέρ είναι τουρκοκύπρια πιανίστρια που έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση.
Οι τουρκοκυπριακές πόλεις και κωμοπόλεις διοργανώνουν τακτικά φεστιβάλ φιλοξενώντας ντόπιους και διεθνείς τραγουδιστές και συγκροτήματα.[143] Ορισμένοι Τουρκοκύπριοι τραγουδιστές, όπως οι Ζιινέτ Σαλί και Ισίν Καρατζά έχουν αποκτήσει φήμη στην Τουρκία. Το τουρκοκυπριακό συγκρότημα Sıla 4 παρήγαγε μουσική που θεωρείται πολύ σημαντική για την τουρκοκυπριακή ταυτότητα ενώ έγινε διάσημο και στην Τουρκία.[146] Η ροκ και η ποπ μουσική είναι δημοφιλής στη ΤΔΒΚ. Γνωστοί τουρκοκύπριοι τραγουδιστές της ποπ και της ροκ είναι το συγκρότημα SOS και ο Φικρί Καραγιέλ.[147][148]
Βιβλιογραφία
Η ποίηση είναι η πιο δημοφιλέστερη μορφή λογοτεχνίας στη ΤΔΒΚ. Η τουρκοκυπριακή ποίηση βασίζεται στις επιδράσεις της τουρκικής λογοτεχνίας σε αυτή αλλά και στον κυπριακό πολιτισμό, ενώ φαίνεται ότι κάποιες επιρροές άφησε και η βρετανική αποικιοκρατία.[149]
Η πρώτη εποχή της τουρκοκυπριακής ποίησης μετά την εισαγωγή του λατινικού αλφαβήτου κυριαρχείται από ποιητές όπως οι Ναζίφ Σουλεϊμάν Εμπεόγλου, Ουρκιέ Μινέ Μπαλμάν, Ενγκίν Γκιονούλ, Νετζλά Σαχίλ Σουπχί και Πεμπέ Μαρμαρά, των οποίων η ποίηση είχε έντονο εθνικιστικό στοιχείο και αντανακλούσε τις συνθήκες της εποχής και το ποιητικό στυλ της τουρκικής ηπειρωτικής χώρας. Εν τω μεταξύ, άλλοι ποιητές, όπως ο Ουζκέρ Γιασίν και ο Οσμάν Τουρκάι, ο οποίος προτάθηκε δύο φορές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αλλά και ο Νεβζάτ Γιαλτσίν προσπάθησαν να γράψουν σε πιο πρωτότυπα στυλ, δέχοντας επιρροές από τις εκκολαπτόμενες ποιητικές μορφές στην Τουρκία και σε Βρετανία. Αυτή η ομάδα ποιητών ήταν πολύ παραγωγική, ενώ αύξησε τη δημοτικότητα της ποίησης στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και θεωρούνται βασικά πρόσωπα της τουρκοκυπριακής λογοτεχνίας.[149]
Ο εθνικισμός έδωσε τη θέση του στο ρεύμα της κυπριακής ταυτότητας, το οποίο άσκησε σημαντικές επιρροές στην τουρκοκυπριακή λογοτεχνία από την δεκαετία του 1970 και μετά με τις επιρροές των Γιασίν, Τουρκάι και Γιαλτσίν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, προέκυψε η λεγόμενη «γενιά των ποιητών του 1974», με κύριους εκπροσώπους τους Μεχμέτ Γιασίν, Χακί Γιουτζέλ, Νιτζέ Ντενίζογλου, Νεσέ Γιασίν, Αϊσέν Νταγλί και Τζανάν Σουμέρ. Η ποίηση αυτής της γενιάς χαρακτηρίστηκε από την εκτίμηση της τουρκοκυπριακής ταυτότητας ως κάτι διακριτό από την τουρκική ταυτότητα, αλλά και την προώθηση της άποψης ότι η Κύπρος αποτελεί πατρίδα των Τουρκοκυπρίων και όχι η Τουρκία, σε αντίθεση με την προηγούμενη εθνικιστική ποίηση. Η τουρκοκυπριακή ποίηση που αναπτύχθηκε μετά την δεκαετία του 1970 λέγεται και «κυπριακή ποίηση της απόρριψης» καθώς αντιστέκεται στην επιρροή που ασκεί η Τουρκία, υπογραμμίζοντας το πολιτισμικό ρήγμα μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου λόγω της πρόσφατης εμπειρίας του πολέμου και επομένως της ανεξαρτητοποίησης της τουρκοκυπριακής ποίησης και ταυτότητας. Ακολούθησε μια αυξημένη υιοθέτηση της μεσογειακής ταυτότητας τη δεκαετία του 1980, συνοδευόμενη από τις επιπτώσεις της φιλελευθεροποίησης της τουρκοκυπριακής κοινωνίας, όπως αντικατοπτρίζονται στα φεμινιστικά στοιχεία, των οποίων χαρακτηριστική εκπρόσωπος είναι η Νεριμάν Τζαχίτ.[149][150][151]
Κινηματογράφος
Η ταινία Anahtar (Κλειδί) κυκλοφόρησε το 2011. Είναι η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους που παρήχθη εξ ολοκλήρου στη ΤΔΒΚ.[152] Έχουν γίνει και κάποιες άλλες συμπαραγωγές μεταξύ ΤΔΒΚ, Τουρκίας και άλλων χωρών. Μια συμπαραγωγή ΤΔΒΚ, Τουρκίας, Βρετανίας και Ολλανδίας, με τίτλο Kod Adı Venüs[153] (κωδική ονομασία Αφροδίτη) προβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 2012.[154]Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ντερβίς Ζάιμ έγινε γνωστός με την ταινία του Çamur (Λάσπη) το 2003, η οποία κέρδισε το βραβείο της Ουνέσκο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
Η ταινία ντοκιμαντέρ Kayıp Otobüs (Το Λεωφορείο που χάθηκε), σε σκηνοθεσία του Τουρκοκύπριου δημοσιογράφου Φεβζί Τασπινάρ, προβλήθηκε στην κρατική τηλεόραση της Τουρκίας και συμμετείχε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βοστώνης το 2011. Η ταινία αφηγείται την ιστορία έντεκα Τουρκοκύπριων εργατών που άφησαν τα σπίτια τους επιβιβασμένοι σε ένα λεωφορείο το 1964 και δεν γύρισαν ποτέ. Τα λείψανά τους βρέθηκαν σε πηγάδι στην Κύπρο τον Οκτώβριο του 2006.[155][156]
Θέατρο
Το θέατρο στη ΤΔΒΚ προωθείται και διατηρείται ζωντανό κυρίως από το Τουρκοκυπριακό Κρατικό Θέατρο, δημοτικά θέατρα και ιδιωτικές θεατρικές εταιρείες. Το Φεστιβάλ Θεάτρου Κύπρου, το οποίο διοργανώνει ο δήμος της Βόρειας Λευκωσίας, είναι μεγάλο φεστιβάλ με συμμετοχές από την ΤΔΒΚ και την Τουρκία. Δεν υπάρχουν μεγάλες θεατρικές αίθουσες στη ΤΔΒΚ και τα θεατρικά έργα συχνά παίζονται σε αίθουσες συνεδριάσεων.[157][158]
Η προέλευση του τουρκοκυπριακού θεάτρου ανάγεται στο έργο του Καραγκιόζη και Χατζιβάτ, μια μορφή θεάτρου σκιών η οποία διαδόθηκε στο νησί ως μορφή ψυχαγωγίας κατά την Οθωμανική εποχή. Αυτή η μορφή θεάτρου έχει χάσει τη δημοτικότητά της στις μέρες μας διότι την αντικατέστησαν νεότερες μορφές, αλλά συνεχίζει να διατηρείται ζωντανή με πολλούς τρόπους. Επίσης παραστάσεις της μεταδίδονται από την τοπική τηλεόραση κατά τη διάρκεια θρησκευτικών εορτών.[159] Μετά τη δεκαετία του 1840, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να εκσυγχρονίζεται, άρχισε να εισάγεται στους ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους το θέατρο με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, το γεγονός που θεωρείται σαν η απαρχή του τουρκοκυπριακού θεάτρου με τη σύγχρονη έννοια είναι η πρώτη προβολή του θεατρικού έργου "Πατρίδα ή Σιλίστρα" στην Κύπρο. Το παραπάνω έργο προβλήθηκε στην Κύπρο για πρώτη φορά το 1908, ενώ στη Κωνσταντινούπολη το 1872. Το παραπάνω θεατρικό έργο είναι δημιουργία του Τούρκου θεατρικού συγγραφέα Ναμίκ Κεμάλ.[160] Μετά το 1908 υπήρξε πολλαπλασιασμός της θεατρικής δραστηριότητας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα καθώς γράφτηκαν και ανέβηκαν πρωτότυπα έργα από τουρκοκυπριακές θεατρικές εταιρείες και σύνολα. Θεατρικές εταιρείες της Τουρκίας έκαναν παραστάσεις στη Κύπρο στη δεκαετία του 1920 και κάθε μεγάλη κυπριακή πόλη, ελληνική ή τουρκική, είχε τακτικές τουρκοκυπριακές θεατρικές παραστάσεις.[159][160]
Στη δεκαετία του 1960, το τουρκοκυπριακό θέατρο άρχισε να αποκτά διαφόρους θεσμούς ρύθμισης και στήριξης του. Η κορυφαία θεατρική ομάδα με το όνομα «İlk Sahne» (Πρώτη Σκηνή), ιδρύθηκε το 1963, μετονομάστηκε σε Τουρκοκυπριακό Κρατικό Θέατρο το 1966 και έκτοτε έχει παρουσιάσει πάνω από 85 έργα.[159] Το θέατρο είναι αυτή τη στιγμή είναι μια πολύ δημοφιλής μορφή τέχνης και ψυχαγωγίας στη ΤΔΒΚ. Στα θέατρα σχηματίζονται μεγάλες ουρές για την είσοδο των θεατών στο Φεστιβάλ Θεάτρου Κύπρου για να δουν τις παραστάσεις. Ο αριθμός των θεατών να αυξάνεται συνεχώς.[161]
Αθλητισμός
Υπάρχουν πέντε στάδια ποδοσφαίρου στη ΤΔΒΚ, με το καθένα να έχει χωρητικότητα που κυμαίνεται από 7.000 έως 30.000 θεατές. Το πιο δημοφιλές άθλημα στη ΤΔΒΚ είναι το ποδόσφαιρο. Υπάρχουν περισσότερες από 29 εγγεγραμμένες αθλητικές ομοσπονδίες στη ΤΔΒΚ με 13.950 μέλη. 6.054 από αυτά τα μέλη είναι εγγεγραμμένοι σε ακαδημίες που είναι μέλη των ομοσπονδιών ταεκβοντό, καράτε, αϊκίντο, ή κουράς, ενώ οι σύλλογοι σκοποβολής έχουν 1.150 εγγεγραμμένα μέλη και οι σύλλογοι κυνηγιού με 1.017 (εγγεγραμμένα) μέλη.[162] Αρκετοί αθλητικοί σύλλογοι της ΤΔΒΚ συμμετέχουν σε πρωταθλήματα στην Τουρκία. Μεταξύ αυτών των συλλόγων συγκαταλέγεται ο Φαστ Μπρέικ Σπορτ Κλαμπ που αγωνίζεται στο Περιφερειακό Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Ανδρών της Τουρκίας, ο Αθλητικός Όμιλος Μπεσπαρμάκ ο οποίος αγωνίζεται στο πρωτάθλημα Χάντμπολ της Τουρκίας, αλλά και η ομάδα επιτραπέζιας αντισφαίρισης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Λεύκης που αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της Τουρκίας. Η ιστιοσανίδα, το τζετ σκι, το θαλάσσιο σκι και η ιστιοπλοΐα είναι παραθαλάσσια αθλήματα. Η ιστιοπλοΐα εκπροσωπείται στη ΤΔΒΚ κυρίως από τον σύλλογο Εσκέιπ Μπιτς Κλαμπ κοντά στη Κερύνεια.
Κουζίνα
Η ΤΔΒΚ είναι επίσης γνωστή για πολλά πιάτα. Οι Τουρκοκύπριοι τρώνε μεταξύ άλλων κεμπάπ από αρνί (σις κεμπάπ), τα οποία μπορούν επίσης να είναι αλεσμένα με μυρωδικά και μπαχαρικά. Το σις κεμπάπ μπορεί να γίνει επίσης κεφτές ή κεμπάπ σεφταλί. Άλλα πιάτα βασίζονται σε κρέας τυλιγμένο σε επίπεδο ψωμί όπως το λαχματζούν. Υπάρχουν επίσης γεμιστά πιάτα με βάση τα λαχανικά (π.χ. γιαλαντζί ντολμά), ενώ στην ΤΔΒΚ απαντώνται και πιάτα φτιαγμένα με φασόλια ή όσπρια. Για παράδειγμα, το μπουρουλτζέ είναι ένα πιάτο φτιαγμένο από ελβετικό σέσκουλο μαγειρεμένο με μαυρομάτικα φασόλια. Στην ΤΔΒΚ παράγονται και πιάτα με κύριο συστατικό κάποιο φυτό ή φυτά, όπως η μολόχια. Το στιφάδο κολόκας είναι ένα από τα στιφάδα που φτιάχνονται με κύριο συστατικό τη ρίζα ενός φαγητού.[163]
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
