Η Γη είναι ο τρίτος πιο κοντινός πλανήτης στον Ήλιο, ο πιο πυκνός και ο πέμπτος μεγαλύτερος σε μάζα στο Ηλιακό Σύστημα και, ειδικότερα, ο μεγαλύτερος ανάμεσα στους γήινους πλανήτες, δηλαδή τους πλανήτες με στερεό φλοιό (οι άλλοι είναι ο Άρης, η Αφροδίτη και ο Ερμής). Είναι το μοναδικό γνωστό ουράνιο σώμα που φιλοξενεί ζωή.
.jpg) Ο «Μπλε βώλος», μία διάσημη φωτογραφία της Γης που τραβήχτηκε από αστροναύτες του Apollo 17 τον Δεκέμβριο του 1972 |
|
Ονομασία
| |
|---|---|
| Άλλες ονόμασίες | Κόσμος, Γαία, Γαλάζιος πλανήτης |
Χαρακτηριστικά τροχιάς | |
| Αφήλιο | 152.098.232 χλμ. (1,01671388 AU)[1] |
| Περιήλιο | 147.098.290 χλμ. (0,98329134 AU)[1] |
| Ημιάξονας τροχιάς | 149.598.261 χλμ. (1,00000261 AU)[1] |
| Περιφέρεια τροχιάς | 0,940 Tm (6.282,84 AU) |
| Εκκεντρότητα | 0,01671123[1] |
| Περίοδος περιφοράς | 365,256363004 ημέρες (1,000017421 έτη) |
| Μέγιστη τροχιακή ταχύτητα | 30,29 χλμ./δευτ. 109.044 χλμ./ώρα |
| Μέση τροχιακή ταχύτητα | 29,78 χλμ./δευτ. 107.280 χλμ./ώρα[2] |
| Ελάχιστη τροχιακή ταχύτητα | 29,29 χλμ./δευτ. 105.444 χλμ./ώρα |
| Μέση ανωμαλία | 357,51716°[2] |
| Κλίση τροχιάς | 0,00005°(ως προς την Εκλειπτική) 7,155° (ως προς τον Ηλιακό ισημερινό) |
| Δορυφόροι | 1 φυσικός (Σελήνη) 8.300+ τεχνητοί |
Φυσικά χαρακτηριστικά
| |
| Μέση ακτίνα | 6.371,0 χλμ. |
| Ακτίνα ισημερινού | 6.378,1 χλμ. |
| Ακτίνα γεωγραφικού πόλου | 6.356,8 χλμ. |
| Πλάτυνση | 0.003352861 |
| Περιφέρεια ισημερινού | 40.075,017 χλμ. |
| Πολική περιφέρεια | 39.940,638 χλμ. |
| Εμβαδόν επιφάνειας | 510.072.000 χλμ.2 148.940.000 χλμ.2 Ξηρά (29.2 %) 361,132,000 χλμ.2 Θάλασσα (70.8 %) |
| Όγκος | 1,08321·1012 χλμ.3[2] |
| Μάζα | 5,9736·1024 χλγρ.[2] |
| Μέση πυκνότητα | 5,515 γρμ./εκ.3 |
| Βαρύτητα επιφάνειας | 9,780327 μ./δευτ.2 0,99732 g |
| Ταχύτητα διαφυγής | 11,186 χλμ./δευτ.[2] |
| Αστρονομική περίοδος περιστροφής | 0,99726968 ημέρες 23 ώρες, 56 λεπτά και 4.100 δευτερόλεπτα |
| Κλίση άξονα | 23,439247° |
| Λευκαύγεια | 0,367[2] |
| Θερμοκρασία επιφάνειας | 184 K - 330 K (-102,2 °C) - (52,7 °C) |
Ατμόσφαιρα
| |
| Ατμοσφαιρική πίεση επιφανείας | 101.325 Νιούτον/μ.2 |
| Ατμοσφαιρική σύσταση | 78,08% Άζωτο[2] 20,95% Οξυγόνο 0,930% Αργό 0,038% Διοξείδιο του άνθρακα 0,002% Υδρατμοί |
.svg){kind=small}
Σύμφωνα με ενδείξεις μέσω ραδιομετρικής χρονολόγησης και άλλων πηγών, η Γη σχηματίστηκε πριν από 4,54 δισεκατομμύρια έτη.[3][4][5] Αλληλεπιδρά με τα άλλα αντικείμενα του χώρου μέσω βαρυτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα με τον Ήλιο και τη Σελήνη, η οποία αποτελεί τον μοναδικό μόνιμο φυσικό δορυφόρο της. Η αλληλεπίδραση της Γης με το βαρυτικό πεδίο της Σελήνης δημιουργεί την παλίρροια των ωκεανών, σταθεροποιεί την κατεύθυνση του άξονα περιστροφής της Γης και σταδιακά μειώνει τον ρυθμό περιστροφής του πλανήτη μας. Κατά τη διάρκεια μιας πλήρους περιστροφής γύρω από τον Ήλιο, η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της περίπου 365,26 φορές, δημιουργώντας 365,26 ηλιακές ημέρες ή ένα αστρικό έτος.[σ 1] Ο άξονας περιστροφής της Γης έχει κλίση 23,4° με τον κάθετο στο επίπεδο τροχιάς της άξονα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εποχικές διαφορές στην επιφάνεια της Γης με περίοδο ενός τροπικού έτους (365,24 ηλιακές μέρες).[6]
Η λιθόσφαιρα της Γης διαιρείται σε αρκετές άκαμπτες τεκτονικές πλάκες που μετακινούνται πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη, σε περιόδους που διαρκούν πολλά εκατομμύρια έτη. Το 71% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό,[7] με το υπόλοιπο να αποτελείται από διάφορες μορφές εδάφους όπως βουνά, έρημοι και πεδιάδες. Το θαλάσσιο σώμα της Γης, μαζί με το νερό των λιμνών και των ποταμών στις ηπείρους και το νερό της ατμόσφαιράς της, αποτελεί την υδρόσφαιρά της. Οι πολικές περιοχές της Γης καλύπτονται κατά με πάγο, συμπεριλαμβανομένου του στρώματος πάγου της Ανταρκτικής και του θαλάσσιου πάγου του Αρκτικού σώματος πάγου, ενώ η μέση θερμοκρασία στους πόλους είναι - 89 βαθμοί Κελσίου, η τροπική ζώνη γύρω από τον ισημερινό χαρακτηρίζεται από έντονες βροχοπτώσεις και πυκνή βλάστηση, ενώ στους παράλληλους κύκλους του τροπικού του Καρκίνου και του Αιγόκερω υπάρχουν αχανείς περιοχές ξηρών και άνυδρων ερήμων. Το εσωτερικό της Γης παραμένει ενεργό, με έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα μετάλλου, έναν εξωτερικό πυρήνα σε υγρή κατάσταση που παράγει το μαγνητικό πεδίο της και τον μανδύα της που μετακινεί, σε περιόδους πολλών εκατομμυρίων χρόνων, τις τεκτονικές πλάκες της λιθόσφαιρας.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων δισεκατομμυρίων ετών από τη δημιουργία της,[8] στους ωκεανούς της Γης εμφανίστηκε ζωή, η οποία άρχισε να επηρεάζει και να μεταβάλει την ατμόσφαιρα και την επιφάνειά της, ενισχύοντας τον γρήγορο πολλαπλασιασμό τόσο αερόβιων, όσο και αναερόβιων οργανισμών. Από εκείνη την περίοδο μέχρι σήμερα, ο συνδυασμός της απόστασής της από τον Ήλιο, των φυσικών ιδιοτήτων της και της γεωλογικής της ιστορίας, επέτρεψε στη ζωή να ακμάσει και να εξελιχθεί. Χωρίς μεγάλη αμφισβήτηση, οι πρώτοι έμβιοι οργανισμοί εμφανίστηκαν στη Γη τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Φυσικές ενδείξεις για προγενέστερη ζωή συμπεριλαμβάνουν γραφίτη, μια ουσία παραγόμενη από ζωή, που βρέθηκε σε ιζηματογενή πετρώματα στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, καθώς και «υπολείμματα βιοτικών υλικών» που βρέθηκαν σε βράχους ηλικίας 4,1 δισεκατομμυρίων ετών στη Δυτική Αυστραλία.[9][10] Η βιοποικιλότητα της Γης έχει αυξηθεί με συνεχή ρυθμό, εκτός όταν διακόπτεται από γεγονότα μαζικού αφανισμού.[11] Παρόλο που οι ακαδημαϊκοί υπολογίζουν ότι περισσότερα από το 99% των ειδών ζωής (πάνω από 5 δισεκατομμύρια)[12] που έχουν υπάρξει στη Γη έχουν εξαφανιστεί,[13][14] υπάρχουν ακόμα πιθανότατα 10–14 εκατομμύρια σωζόμενα είδη,[15][16] εκ των οποίων περί τα 1,2 εκατομμύρια έχουν μελετηθεί από τον άνθρωπο, ενώ πάνω από το 86% δεν έχουν καν περιγραφεί.[17] Στη Γη ζουν επίσης πάνω από 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι,[18] το κυρίαρχο είδος στον πλανήτη, οι οποίοι εξαρτιούνται από τη βιόσφαιρα και τα ορυκτά της για την επιβίωσή τους.
Ο αστρονομικός συμβολισμός της γης αποτελείται από έναν περικυκλωμένο σταυρό, αναπαριστώντας έναν μεσημβρινό και έναν παράλληλο· μία παραλλαγή, τοποθετεί τον σταυρό πάνω από τον κύκλο .svg){kind=small}
(Unicode: U+1F728 🜨).
Η ονομασία της Γης στην ελληνική γλώσσα προέρχεται από το όνομα της θεάς της ελληνικής μυθολογίας Γαίας.
Χρονολογία
Σχηματισμός
Το παλαιότερο υλικό που βρέθηκε στο Ηλιακό μας σύστημα χρονολογήθηκε στα 4,5672±0,0006 δισεκατομμύρια έτη πριν από σήμερα. Μέχρι τα 4,54±0,04 δισεκατομμύρια έτη πριν σχηματίστηκε η πρωταρχική Γη. Ο σχηματισμός και η εξέλιξη των σωμάτων του Ηλιακού μας Συστήματος συνέβη μαζί με το σχηματισμό και εξέλιξη του ήλιου μας. Θεωρητικά, τμήματα ενός ηλιακού νεφελώματος, ενός όγκου, ενός μοριακού νεφελώματος κατέρρευσε βαρυτικά, άρχισε να περιστρέφεται και να επιπεδοποιείται, μετατρεπόμενο σε περιαστρικό δίσκο και μετά οι πλανήτες άρχισαν να αναπτύσσονται, παράλληλα με τον Ήλιο. Ένα νεφέλωμα περιέχει αέρια, κόκκους πάγου και σκόνη (που περιλαμβάνει αρχέγονα νουκλίδια). Στη θεωρία νεφελωμάτων, σχηματίστηκαν πλανητοθραύσματα (planetesimals) με επικάθηση. Ο σχηματισμός της αρχέγονης Γης συνεχίστηκε για 10 - 20 εκατομμύρια χρόνια.
Η διεργασία που οδήγησε στον σχηματισμό της Σελήνης, περίπου πριν 4,53 δισεκατομμύρια έτη αποτελεί θέμα εξελισσόμενης έρευνας. Η υπόθεση εργασίας είναι ότι σχηματίστηκε με επικάθηση υλικών που διέφυγαν όταν η Θεία, ένα ουράνιο σώμα μεγέθους του Άρη συγκρούστηκε με τη Γη. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η μάζα της Θείας ήταν περίπου ίση με το 10% αυτής της Γης, και συγκρούστηκε με τη Γη με ανακλώμενη κρούση, και κάποιο ποσοστό της μάζας της συνενώθηκε με αυτήν της Γης. Μεταξύ περίπου 4,1 και 3,8 δισεκατομμύρια έτη πριν, αρκετές συγκρούσεις με αστεροειδείς, κατά τη διάρκεια του Ύστερου Βαρέος Βομβαρδισμού, προκλήθηκαν σημαντικές αλλαγές στην ευρύτερη επιφάνεια της Σελήνης, λόγω της βαρυτικής επίδρασης της Γης.
Φυσικά Χαρακτηριστικά
Δομή
Το εσωτερικό της Γης είναι διαχωρισμένο σε ένα πυριτικό εξωτερικό φλοιό, ο οποίος είναι συμπαγής, έναν ημίρρευστο μανδύα, έναν ρευστό εξωτερικό πυρήνα, ο οποίος είναι αρκετά πιο ιξώδης από τον μανδύα, καθώς και έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα. Ο ρευστός εξωτερικός πυρήνας δημιουργεί ένα ασθενές μαγνητικό πεδίο λόγω της θερμικής μεταφοράς του ηλεκτρικά αγώγιμου υλικού του. Οι θερμοκρασίες στο εσωτερικό της Γης φθάνουν ως τους 5.650 ± 600 βαθμούς Κέλβιν. Η εσωτερική θέρμανση του πλανήτη είχε ως έναρξη τη διαδικασία της συσσωμάτωσής του, έπειτα συνεχίστηκε μέσω της διάσπασης των ραδιενεργών στοιχείων όπως του ουρανίου, θορίου και καλίου. Η ροή θερμότητας από το εσωτερικό του πλανήτη προς την επιφάνεια είναι μόνο το 1/20.000 (0,005%) της ενέργειας που λαμβάνεται από τον Ήλιο. Παρ'όλα αυτά, αυτή η εσωτερική θερμότητα είναι αρκετή ώστε να λιώσει το υλικό το οποίο αναβλύζει συνεχώς στην επιφάνεια της Γης από το εσωτερικό, με τη βοήθεια των ηφαιστείων και των ρωγμών στις μεσοωκεάνειες ράχες με τη μορφή μάγματος. Το μεγαλύτερο μέρος του γήινου φλοιού δεν είναι γηραιότερο από 100 εκατομμύρια (1·108) έτη· τα αρχαιότερα τμήματα του φλοιού είναι περί τα 4,4 δισεκατομμύρια (4,4·109) έτη.[19]
Η δομή του πλανήτη στο εσωτερικό κατά βάθος είναι:
- 0–60 χλμ. - Λιθόσφαιρα (τοπικά κυμαίνεται από 5 έως 200 χλμ.)
- 0-30/35 χλμ. - Φλοιός (τοπικά κυμαίνεται από 5 έως 70 χλμ.)
- 35–60 χλμ. - Άνω τμήμα του μανδύα
- 35-2.890 χλμ. - Μανδύας
- 100–700 χλμ. - Ασθενόσφαιρα
- 2.890-5.100 χλμ. - Εξωτερικός πυρήνας
- 5.100-6.378 χλμ. - Εσωτερικός πυρήνας
Πυρήνας
Η μέση πυκνότητα της Γης είναι 5.515 kg/m³, κατατάσσοντάς την ως τον πυκνότερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος. Αφού η μέση πυκνότητα των επιφανειακών υλικών είναι περί τα 3.000 kg/m³, συμπεραίνεται πως η πυκνότητα πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη στον πυρήνα. Στα πρώτα στάδια της δημιουργίας του πλανήτη, πριν 4,5 δισεκατομμύρια (4,5·109) χρόνια, η Γη ήταν ολοσχερώς σε ρευστή κατάσταση, λόγω δε της βαρύτητας, πυκνότερα υλικά έρρευσαν προς το κέντρο κατά τη διάρκεια μίας διαδικασίας που καλείται πλανητική διαφοροποίηση, ενώ τα λιγότερο πυκνά υλικά έμειναν στην επιφάνεια. Ως αποτέλεσμα, ο πυρήνας αποτελείται κυρίως από σίδηρο (80%), καθώς και νικέλιο και πυρίτιο· ωστόσο άλλα πυκνά (πυκνότερα μάλιστα) υλικά όπως το ουράνιο και ο μόλυβδος, είναι είτε σπάνια για να αποτελούν σημαντικό ποσοστό του πυρήνα, είτε έχουν την ιδιότητα να προσκολλώνται σε ελαφρύτερα υλικά και γι' αυτό απαντώνται κυρίως στον φλοιό.
Ο πυρήνας χωρίζεται σε δύο μέρη, έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα με μία ακτίνα γύρω στα 1.220 χλμ.[20] και έναν ρευστό εξωτερικό πυρήνα με μία ακτίνα γύρω στα 3.500 χλμ. Ο εσωτερικός πυρήνας πιστεύεται πως είναι στερεός και πως αποτελείται κυρίως από σίδηρο και νικέλιο. Ορισμένοι συμφωνούν πως ο εσωτερικός πυρήνας είναι στη μορφή του μονοκρυσταλλικού σιδήρου.[21][22] Ο εξωτερικός πυρήνας που περιβάλλει τον εσωτερικό και εκτιμάται πως αποτελείται από ρευστό σίδηρο αναμεμειγμένο με ρευστό νικέλιο και ίχνη ελαφρύτερων στοιχείων. Είναι γενικά παραδεκτό πως η θερμική μεταφορά στον εξωτερικό πυρήνα σε συνδυασμό με τη διέγερση από την περιστροφή της Γης (βλ. Δύναμη Coriolis), προκαλεί το γήινο μαγνητικό πεδίο μέσω μίας διεργασίας γνωστή ως Θεωρία του Δυναμό. Ο στερεός εσωτερικός πυρήνας είναι αρκετά θερμός ώστε να μη διατηρεί μόνιμο μαγνητικό πεδίο (βλ. Θερμοκρασία Curie), πιθανό είναι όμως να δρα ως σταθεροποιητής προς το μαγνητικό πεδίο που γεννάται από τον εξωτερικό πυρήνα.
Κατά μία άλλη θεωρία, ο γήινος πυρήνας αποτελείται από υδρογόνο και ήλιο, τα οποία βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με αυτήν του Ηλίου. Στον πυρήνα συμβαίνουν παρόμοιες πυρηνικές αντιδράσεις, όπως στον Ήλιο, γι' αυτό και παραμένει σε ρευστή κατάσταση, χωρίς να έχει ψυχθεί.
Σύμφωνα με πρόσφατες ενδείξεις, εικάζεται πως ο εσωτερικός πυρήνας της Γης ίσως περιστρέφεται ελαφρώς ταχύτερα από τον υπόλοιπο πλανήτη, πιθανώς κατά 2° ανά έτος.
Είναι εμφανές ότι και οι δύο πιο πάνω θεωρίες προσπαθούν να εξηγήσουν τα φαινόμενα που παρατηρούνται στη γήινη επιφάνεια, ωστόσο παραμένουν στο επίπεδο της θεωρίας, χωρίς να έχει υπάρξει απτή απόδειξη για καμία από αυτές.
Μανδύας
Ο μανδύας της Γης εκτείνεται σε ένα βάθος 2.890 χλμ. Η πίεση στη βάση του μανδύα είναι ~ 1,4 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη της ατμοσφαιρικής πίεσης (~140 GPa). Αποτελείται κατά μεγάλο μέρος από υλικά πλούσια σε σίδηρο και μαγνήσιο. Το σημείο τήξεως ενός υλικού εξαρτάται από την πίεση. Εφόσον η πίεση αυξάνει αρκετά κατά βάθος του μανδύα, το χαμηλότερο τμήμα είναι σχεδόν στερεό, ενώ το ανώτερο τμήμα είναι πλαστικό (ημιτηγμένο). Το ιξώδες του ανώτερου μανδύα κυμαίνεται μεταξύ 1021 και 1024 Pa·s, ανάλογα με το βάθος . Έτσι ο ανώτερος μανδύας μπορεί να ρεύσει αρκετά αργά.
Η εξήγηση του γεγονότος πως ενώ ο εξωτερικός πυρήνας είναι ρευστός, ο κατώτερος μανδύας είναι στερεός/πλαστικός, βρίσκεται στο ανώτερο σημείο τήξεως των πλούσιων σε σίδηρο κραμάτων του μανδύα από τον σχεδόν καθαρό σίδηρο του πυρήνα. Ο δε εσωτερικός πυρήνας είναι στερεός λόγω της εξαιρετικά μεγάλης πίεσης κοντά στο κέντρο του πλανήτη. Ο μανδύας αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του όγκου της Γης (83%). Αποτελείται από πολύ θερμά πυκνόρρευστα υλικά.
Φλοιός
Ο φλοιός κυμαίνεται μεταξύ 5 και 70 χλμ. σε βάθος. Τα λεπτά τμήματα του φλοιού είναι κάτω από τους ωκεανούς (ωκεάνιος φλοιός) και αποτελούνται από πυκνά πετρώματα μαγνησίου, σιδήρου και πυριτίου. Τα παχύτερα τμήματα του φλοιού είναι τα ηπειρωτικά τα οποία είναι λιγότερο πυκνά από τα ωκεάνια και αποτελούνται από πετρώματα πλούσια σε νάτριο, αλουμίνιο και πυρίτιο. Το όριο μεταξύ του φλοιού και του μανδύα παρουσιάζεται σε δύο διαφορετικές φάσεις: Αρχικά, μέσω μίας ασυνέχειας στην ταχύτητα των σεισμικών κυμάτων γνωστή ως ασυνέχεια του Mohorovicic ή απλά Moho. Η αιτία του Moho φαίνεται να οφείλεται στην αλλαγή της σύστασης των πετρωμάτων. Η δεύτερη φάση είναι μία χημική ασυνέχεια η οποία έχει παρατηρηθεί σε βαθιά τμήματα του ωκεάνιου φλοιού τα οποία έχουν εισχωρήσει στον ηπειρωτικό φλοιό και παρατηρούνται ως οφιολιθικές ακολουθίες.
Ο φλοιός της Γης είναι πλούσιος σε φυσικούς πόρους. Περιέχει μεγάλες ποσότητες καυσίμων (κοιτάσματα): (Άνθρακας, Πετρέλαιο, Φυσικό αέριο, Μεθάνιο). Αυτά τα κοιτάσματα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας, καθώς και για τη δημιουργία συνθετικών υλικών. Κατά τις τεκτονικές διαδικασίες στον γήινο φλοιό, σχηματίστηκαν μεταλλευτικά κοιτάσματα. Τα κοιτάσματα αυτά μας παρέχουν μέταλλα, καθώς και άλλα χρήσιμα χημικά στοιχεία (όπως το ορυκτό αλάτι). Σε αυτά μπορεί να συνυπολογιστεί και η βιομάζα, η οποία παρέχει ξυλεία και τροφή.
Για κάποιους από τους παραπάνω πόρους, όπως τα καύσιμα, η διαδικασία αποδέσμευσής τους σε μικρή χρονική κλίμακα είναι δύσκολη, ονομάζονται δε μη ανανεώσιμοι πόροι. Η χρήση των μη ανανεώσιμων πόρων εν γένει (όπως οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) αποτελεί ένα από τα μείζονα περιβαλλοντικά θέματα στο οποίο αναφέρονται όλες οι οικολογικές οργανώσεις.
Υδρόσφαιρα
Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης του Ηλιακού μας Συστήματος όπου στην επιφάνειά της κυριαρχεί το υγρό στοιχείο. Το νερό καλύπτει το 71% της γήινης επιφάνειας (από το οποίο 97% είναι θαλάσσιο νερό και 3% γλυκό νερό (πιθανολογείται το 1,8%) και τη χωρίζει σε πέντε ωκεανούς και επτά ηπείρους. Η τροχιά της Γης, σε συνδυασμό με την ηφαιστειακή δραστηριότητα, τη βαρύτητα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το μαγνητικό πεδίο και την ατμόσφαιρα πλούσια σε οξυγόνο, είναι οι βασικές αιτίες που κάνουν τη Γη τον πλανήτη του νερού.
Αν και η τροχιά της Γης είναι αρκετά απομακρυσμένη ώστε να διατηρεί υγρό νερό, το φαινόμενο του θερμοκηπίου αποτρέπει το νερό από το να παγώσει, διατηρώντας τη μέση θερμοκρασία της Γης στους 15 βαθμούς Κελσίου πάνω από το σημείο πήξης, αντί στους -18 βαθμούς Κελσίου που θα ήταν αν δεν υπήρχε το φαινόμενο του θερμοκηπίου.[εκκρεμεί παραπομπή] Παλαιοντολογικές ενδείξεις δείχνουν πως κάποια στιγμή μετά την αποίκηση των ωκεανών από τα μπλε-πράσινα βακτήρια, πριν 700 - 600 εκατομμύρια χρόνια, το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατέρρευσε, με αποτέλεσμα την ολική ψύξη της Γης και την κατάψυξη όλων των ηπείρων και των ωκεανών (ολική επικράτηση των παγετώνων σε ολόκληρη τη Γη) για μία περίοδο από 10 - 100 εκατομμύρια χρόνια, σε ένα γεγονός που καλείται «Χιονόμπαλα Γη» («Snowball Earth»).
Σε άλλους πλανήτες, όπως στην Αφροδίτη, ο ατμός καταστρέφεται από την ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία και το υδρογόνο ιονίζεται και απομακρύνεται από τον πλανήτη μέσω του ηλιακού ανέμου. Αυτή είναι μία υπόθεση για την έλλειψη νερού στην Αφροδίτη, με την έννοια ότι χωρίς υδρογόνο, το νερό αντιδρά με τα στερεά της επιφάνειας, δημιουργώντας οξείδια.
Στην ατμόσφαιρα της Γης, ένα στρώμα όζοντος στη στρατόσφαιρα, απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας, αποτρέποντας την αποσύνθεση του νερού. Επιπλέον, η μαγνητόσφαιρα, αποτρέπει την αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων της ατμόσφαιρας και του ηλιακού ανέμου.
Τέλος, τα ηφαίστεια εκπέμπουν συνεχώς ατμούς από το εσωτερικό. Η τεκτονική των πλακών της Γης ανακυκλώνουν τον άνθρακα και το νερό, καθώς οι ασβεστόλιθοι εισέρχονται στον μανδύα και εξέρχονται μέσω των ηφαιστείων ως ατμός και διοξείδιο του άνθρακα. Εκτιμάται πως τα συστατικά του μανδύα περιέχουν τουλάχιστον 10 φορές την ποσότητα του νερού των ωκεανών, αν και το μεγαλύτερο μέρος είναι παγιδευμένο και ποτέ δεν απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα.
Ατμόσφαιρα
Η Γη έχει μία σχετικά πυκνή ατμόσφαιρα η οποία αποτελείται από 78% άζωτο, 21% οξυγόνο και 1% αργό, με ίχνη από άλλα αέρια, συμπεριλαμβανομένων διοξείδιο του άνθρακα και υδρατμούς. Η ατμόσφαιρα δρα ως ένα παρέμβλημα μεταξύ της Γης και του Ηλίου. Η σύσταση της ατμόσφαιρας της Γης είναι ασταθής, η δε ισορροπία διατηρείται από τη βιόσφαιρα. Τα στρώματα της ατμόσφαιρας, δηλαδή η τροπόσφαιρα, η στρατόσφαιρα, η μεσόσφαιρα, η θερμόσφαιρα και η εξώσφαιρα, μεταβάλλονται από τόπο σε τόπο και εξαρτώνται και από τις εποχιακές μεταβολές.
Θεωρείται ότι η παρούσα σύσταση της ατμόσφαιρας είναι αποτέλεσμα της δράσης ζώντων οργανισμών. Ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας της Γης με οξυγόνο άρχισε πριν 2,45 δις χρόνια. Μια μελέτη πετρωμάτων από τη Νότια Αφρική, ηλικίας 2,5 με 2,65 δις χρόνων έδειξε ότι ένα υπόστρωμα μικροοργανισμών παρήγαγε οξυγόνο. Τότε η σύσταση της ατμόσφαιρας δεν ήταν σταθερή και ανά περιόδους γινόταν πλούσια σε υδρογονάνθρακες, οι οποίοι έκαναν την ατμόσφαιρα ομιχλώδη, όπως είναι η σημερινή ατμόσφαιρα του δορυφόρου Τιτάνα. Η αιτία αυτών των αυξομειώσεων ήταν η βιοσύνθεση μεθανίου.[23]
Κλίμα
Οι δύο μεγάλες περιοχές πολικών κλιμάτων, διαχωρίζονται με δύο, συχνά, στενές εύκρατες ζώνες από μία πλατιά ισημερινή ζώνη τροπικών προς υποτροπικών κλιμάτων. Ανάλογα την περιοχή, έντονες διακυμάνσεις παρατηρούνται στα μετεωρολογικά δεδομένα, όπως στην ετήσια βροχόπτωση η οποία μπορεί να κυμαίνεται από αρκετά μέτρα βροχής έως σχεδόν μηδενικές τιμές σε κάποιες ερήμους.[24] Η μέση θερμοκρασία της Γης είναι 14,0 °C (μέση τιμή 1961-1990). Οι πλέον ακραίες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί στον Πλανήτη είναι +56,7 °C (υπό σκιά) στην Κοιλάδα του Θανάτου και -89,2 °C στον Ρωσικό σταθμό Βοστόκ στην Ανταρκτική.
Σύσταση
Το εσωτερικό της Γης είναι διαχωρισμένο σε ένα πυριτικό εξωτερικό φλοιό, ο οποίος είναι συμπαγής, έναν ημίρρευστο μανδύα, έναν ρευστό εξωτερικό πυρήνα, ο οποίος είναι αρκετά πιο ιξώδης από τον μανδύα, καθώς και έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα. Ο ρευστός εξωτερικός πυρήνας δημιουργεί ένα ασθενές μαγνητικό πεδίο λόγω της θερμικής μεταφοράς του ηλεκτρικά αγώγιμου υλικού του.
Νέο υλικό αναβλύζει συνεχώς στην επιφάνεια της Γης από το εσωτερικό, με τη βοήθεια των ηφαιστείων και των ρωγμών στις μεσοωκεάνειες ράχες. Το μεγαλύτερο μέρος του γήινου φλοιού δεν είναι γηραιότερο από 100 εκατομμύρια (1·108) έτη· τα αρχαιότερα τμήματα του φλοιού είναι περί τα 4,4 δισεκατομμύρια (4,4•109) έτη .
Συνολικά, η σύσταση της Γης κατά όγκο είναι:
Το μέλλον της Γης
Το βιολογικό και γεωλογικό μέλλον της Γης μπορεί να προβλεφθεί με βάση τις εκτιμώμενες επιπτώσεις από διάφορες μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Αυτές περιλαμβάνουν τη χημεία στην επιφάνεια της Γης, το ρυθμό της ψύξης του εσωτερικού του πλανήτη, τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με άλλα αντικείμενα του Ηλιακού Συστήματος και μια σταθερή αύξηση στη φωτεινότητα του Ήλιου. Ένα αβέβαιο στοιχείο σε αυτή την πρόβλεψη είναι η συνεχιζόμενη επιρροή της τεχνολογίας που έχει εισαχθεί από τον άνθρωπο, όπως η γεωμηχανική,[25] η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στον πλανήτη.[26][27] Η τρέχουσα βιοτική κρίση, που προκαλείται από την τεχνολογία και τα αποτελέσματα μπορεί να διαρκέσει έως και πέντε εκατομμύρια χρόνια. Με τη σειρά της, η τεχνολογία μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση της ανθρωπότητας, αφήνοντας τον πλανήτη να επανέλθει σταδιακά σε έναν αργό ρυθμό εξέλιξης που εξαρτάται μόνο από μακροπρόθεσμες φυσικές διεργασίες.[28][29]
Κατά διαστήματα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, τυχαία ουράνια γεγονότα θέτουν ένα παγκόσμιο κίνδυνο για τη βιόσφαιρα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μαζικές εξαφανίσεις. Αυτά περιλαμβάνουν τις προσκρούσεις κομητών ή αστεροειδών με διάμετρο 5-10 χιλιόμετρα ή μεγαλύτερη, και τη δυνατότητα μιας μεγάλης αστρικής έκρηξης, που ονομάζεται υπερκαινοφανής (σουπερνόβα), μέσα σε μια ακτίνα 100 ετών φωτός. Άλλα μεγάλης κλίμακας γεωλογικά γεγονότα είναι πιο προβλέψιμα. Αν δεν ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η θεωρία Μιλάνκοβιτς προβλέπει ότι ο πλανήτης θα συνεχίσει να παρουσιάζει περιόδους παγετώνων, τουλάχιστον μέχρι η περίοδος των τεταρτογενών παγετώνων να φτάσει στο τέλος της. Αυτές οι περίοδοι που προκαλούνται από την εκκεντρότητα, την κλίση του άξονα περιστροφής και τη μετάπτωση της τροχιάς της Γης.[30] Στα πλαίσια των κύκλων σχηματισμών υπερηπείρων, οι τεκτονικές πλάκες πιθανότατα θα οδηγήσουν σε μια υπερήπειρο σε 250 έως 350 εκατομμύρια χρόνια. Κάποια στιγμή στα επόμενα χρόνια 1,5 με 4,5 δις χρόνια, η αξονική κλίση της Γης μπορεί να υποστεί χαοτικές παραλλαγές, με αλλαγές στην κλίση του άξονα περιστροφής έως και 90°.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων δισεκατομμυρίων χρόνων, η φωτεινότητα του Ήλιου θα αυξηθεί σταθερά, με αποτέλεσμα την αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη. Αυτό θα προκαλούν υψηλότερο ποσοστό της διάβρωσης των πυριτικών ορυκτών, η οποία θα προκαλέσει μία μείωση στα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Σε περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια, το επίπεδο των εκπομπών CO2 θα πέσει κάτω από το επίπεδο που απαιτείται για τη διατήρηση της φωτοσύνθεσης C3 που χρησιμοποιείται από τα δέντρα. Μερικά φυτά χρησιμοποιούν τη μέθοδο C4 σταθεροποίησης του άνθρακα, που τους επιτρέπει να επιζούν σε συγκεντρώσεις CO2 τόσο χαμηλό όπως 10 μέρη ανά εκατομμύριο. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη τάση για την ύπαρξη των φυτών είναι να εξαφανιστούν εντελώς. Η επακόλουθη απώλεια του μηχανισμού αναπλήρωσης του οξυγόνου θα προκαλέσει την εξαφάνιση της πανίδας μερικά εκατομμύρια χρόνια αργότερα.
Ήδη σε 1,1 δισεκατομμύρια χρόνια, η ηλιακή φωτεινότητα θα είναι 10% υψηλότερη από ό,τι σήμερα. Αυτό θα προκαλέσει την ατμόσφαιρα να γίνει ένα «υγρό θερμοκήπιο», με αποτέλεσμα την εξάτμιση των ωκεανών. Ως πιθανή συνέπεια, η τεκτονική των πλακών θα σταματήσει.[31] Μετά από αυτό το γεγονός, το μαγνητικό δυναμό του πλανήτη θα εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα η φθορά της μαγνητόσφαιρας να οδηγήσει σε μια ταχεία απώλεια των πτητικών ουσιών από την εξωτερική ατμόσφαιρα. Σε τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης θα προκαλέσει ένα ανεξέλεγκτο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από εκείνο το σημείο, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι οργανισμοί στην επιφάνεια θα έχουν εξαφανιστεί.[32] Η πιθανότερη τελική κατάληξη του πλανήτη είναι η απορρόφηση από τον Ήλιο σε 7,5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το αστέρι έχει εισέλθει στη φάση του ερυθρού γίγαντα και επεκταθεί τόσο ώστε να «καταπιεί» την τροχιά του πλανήτη, μαζί με τον πλανήτη, με αποτέλεσμα την καταστροφή του.
Κινήσεις της Γης
Ο Πλανήτης Γη πραγματοποιεί τις εξής κινήσεις:
- Την Περιστροφή, γύρω από τον άξονά της.
- Την Περιφορά, γύρω από τον Ήλιο,
- Την Μετάπτωση
- Την Κλόνηση
- Την Ηλιακή μεταβατική περιφορά, που πραγματοποιεί ακολουθώντας την περιστροφή του Ηλιακού συστήματος και
- Τη Γαλαξιακή μεταβατική περιφορά, που πραγματοποιεί ακολουθώντας την περιστροφή του Γαλαξία.
Οι δύο πρώτες είναι και οι σημαντικότερες. Οι δύο τελευταίες, μειωμένου ενδιαφέροντος, παρουσιάζουν επιπρόσθετα εκτός των περιστροφών και τροχιακές περιφορές στον αστρικό χώρο που θα μπορούσαν έτσι να συναθροιστούν σε έξι (6).
Αναπαράσταση της «ελλειπτικής» τροχιάς της Γης περί τον Ήλιο
Απεικόνιση της περιστροφής της Γης
Η Γη στο Ηλιακό Σύστημα
Η περίοδος περιστροφής της γης περί τον άξονα της είναι 23 ώρες, 56 λεπτά και 4,09 δευτερόλεπτα (μία αστρική ημέρα). Έτσι παρατηρώντας από τη Γη τα ουράνια σώματα, η κύρια φαινόμενη κίνησή τους είναι από τα ανατολικά προς τα δυτικά με μία ταχύτητα 15°/ώρα = 15'/λεπτό, λ.χ. μία ηλιακή ή σεληνιακή διάμετρο ανά δύο λεπτά.
Η περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 365,2564 μέσες ηλιακές ημέρες (ή ένα αστρικό έτος). Παρατηρώντας από τη Γη, είναι μία φαινόμενη κίνηση του Ήλιου ως προς τα αστέρια ~ 1°/ημέρα ή μία ηλιακή ή σεληνιακή διάμετρο κάθε 12 ώρες, σε αντίθετη διεύθυνση από την κύρια φαινόμενη κίνηση (λόγω περιστροφής).
Η Γη έχει έναν φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη, η οποία περιφέρεται γύρω από τη Γη κάθε 27,3 ημέρες, και η περίοδος αυτή ονομάζεται αστρικός μήνας. Παρατηρώντας από τη Γη την κίνηση, φαίνεται να κινείται με 12 °/ημέρα (μία σεληνιακή διάμετρο την ώρα), σε αντίθετη διεύθυνση από την κύρια φαινόμενη κίνηση. Λόγω της συνδυασμένης περιφοράς γύρω από τον ήλιο, ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ δύο ίδιων φάσεων της σελήνης (π.χ. από πανσέληνο σε πανσέληνο) διαρκεί λίγο περισσότερο, για την ακρίβεια 29,54 ημέρες - η περίοδος αυτή ονομάζεται συνοδικός μήνας (χονδρικά 30 ημέρες ή έναν ημερολογιακό μήνα).
Με σημείο αναφοράς τον Βόρειο Πόλο της Γης, η κίνηση της Γης, της Σελήνης και της αξονικής περιστροφής, είναι όλες αντίθετα στη φορά των δεικτών του ρολογιού.
Τα τροχιακά και αξονικά επίπεδα δεν είναι ακριβώς ευθυγραμμισμένα: Το τροχιακό επίπεδο Γης-Ηλίου ή αλλιώς Εκλειπτική (σχεδόν 23,5° και η κλίση αυτή είναι η αιτία των εποχών του έτους) και το τροχιακό επίπεδο Γης-Σελήνης, σχηματίζουν γωνία ~ 5° (αν ήταν απόλυτα ευθυγραμμισμένα, θα είχαμε μία έκλειψη Ηλίου ή Σελήνης κάθε μήνα).
Η Σφαίρα του Hill της γης έχει μία ακτίνα 1,5 Gm, μέσα στην οποία ο μόνος φυσικός δορυφόρος μπορεί και περιφέρεται.
Η Σελήνη
| Όνομα | Διάμετρος (χλμ.) | Μάζα (kg) | Μεγάλος Ημιάξονας (χλμ.) | Περίοδος τροχιάς |
|---|---|---|---|---|
| Σελήνη | 3.474,8 | 7,349 × 1022 | 384.400 | 27 Ημέρες, 7 ώρες, 43,7 λεπτά |
Η Σελήνη, ή στην καθομιλουμένη «το Φεγγάρι», είναι ένας σχετικά μεγάλος δορυφόρος, με στερεό φλοιό και διάμετρο λίγο μεγαλύτερη από το 1/4 της Γης. Οι φυσικοί δορυφόροι των υπόλοιπων πλανητών του Ηλιακού Συστήματος ονομάζονται και Φεγγάρια.
Η βαρυτική έλξη μεταξύ Γης και Σελήνης είναι ο κύριος παράγοντας για τις παλίρροιες στη Γη. Η επίδραση των παλιρροϊκών δυνάμεων στη Σελήνη έχει προκαλέσει το λεγόμενο «παλιρροϊκό κλείδωμα»: η περίοδος περιστροφής της είναι τέτοια (ίδια με την περίοδο περιφοράς - γνωστή έτσι και ως σύγχρονη περιστροφή) ώστε παρουσιάζει πάντα την ίδια όψη στη Γη.
Κατά την περιφορά γύρω από τη Γη, διαφορετικές όψεις φωτίζονται από τον Ήλιο, προκαλώντας τις Φάσεις της Σελήνης.
Εκτιμάται πως η Σελήνη συνέβαλε στη διατήρηση της ζωής μέσω της επίδρασής της στις κλιματολογικές συνθήκες. Παλαιοντολογικά στοιχεία καθώς και υπολογιστικές προσομοιώσεις δείχνουν πως η κλίση του άξονα περιστροφής της Γης σταθεροποιήθηκε από τις παλιρροϊκές αλληλεπιδράσεις με τη Σελήνη. Χωρίς αυτή τη σταθεροποιητική δύναμη ως προς τη ροπή που ασκούν ο Ήλιος και οι υπόλοιποι πλανήτες στην πεπλατυσμένη μορφή της Γης, κάποιοι πιστεύουν πως η κλίση του άξονα περιστροφής θα μεταβαλλόταν χαοτικά, όπως συμβαίνει στον Άρη. Εάν ο άξονας περιστροφής πλησίαζε το επίπεδο της εκλειπτικής, ακραίες κλιματικές συνθήκες θα επικρατούσαν, οι οποίες θα εξαφάνιζαν τις περισσότερες μορφές ζωής από τον πλανήτη.
Η Σελήνη απέχει τόσο από τη Γη, ώστε να έχει την ίδια φαινόμενη διάμετρο με τον Ήλιο, καθώς ο Ήλιος είναι 400 φορές μεγαλύτερος, ωστόσο, κατά μία απίστευτη αστρονομική σύμπτωση, είναι και 400 φορές μακρύτερα από τη Σελήνη. Το γεγονός αυτό επιτρέπει να λαμβάνουν χώρα ολικές εκλείψεις Ηλίου.
Η προέλευση της Σελήνης είναι άγνωστη, αν και η δημοφιλέστερη θεωρία υποστηρίζει τον σχηματισμό της από τη σύγκρουση της Γης με κάποιον πρωτοπλανήτη στο μέγεθος του Άρη, τη «Θεία». Αυτή η υπόθεση εξηγεί μεταξύ των άλλων και την παρόμοια σύσταση Γης και Σελήνης.
Η Γη βρίσκεται επιπλέον σε κοινή τροχιά με έναν αστεροειδή, τον 3753 Cruithne. Επίσης, αποτέλεσμα από το space.com, το οποίο ανέλυσε τροχιές 10 εκατομμυρίων σωμάτων που πλησιάζουν σε μικρή απόσταση από τη Γη, έδειξαν ότι περίπου 18.000 εντοπίζονται μέχρι στιγμής σε ασταθείς τροχιές γύρω από τη Γη. Σύμφωνα με τις μετρήσεις η Γη έχει κάθε στιγμή ένα μικρό αστεροειδή διαμέτρου 1 μέτρου ή μεγαλύτερο να περιφέρεται γύρω της. Οι αστεροειδείς αυτοί παραμένουν σε τροχιά γύρω από τη Γη κατά μέσο για 9 μήνες, αν και κάποιοι μπορεί περιφέρονται γύρω από τη Γη για δεκαετίες.[33]
Γεωγραφία
Χαρτογραφικές αναφορές:
Χρονικές Ζώνες, Συντεταγμένες.
Οι μεγαλύτερες γεωγραφικές κατατμήσεις
- Ηπειροι: Ανταρκτική, Ασία, Αφρική, Βόρεια Αμερική, Ευρώπη, Νότια Αμερική, Ωκεανία,
- Ωκεανοί: Αρκτικός, Ανταρκτικός, Ατλαντικός, Ειρηνικός, Ινδικός.
Επιφάνεια:
- Συνολική: 510,073 εκατομμύρια τ.χλμ.
- στεριά: 148,94 εκατομμύρια τ.χλμ.
- νερό: 361,132 εκατομμύρια τ.χλμ.
- σημείωση: Το 70,8% της επιφάνειας του πλανήτη καλύπτεται από νερό, ενώ το 29,2% είναι εκτιθέμενη στεριά.
Ακτογραμμές: Το σύνολο των ακτογραμμών είναι 356.000 χλμ.
Ακρότατα υψόμετρα: (ως προς τη Μέση Στάθμη της Θάλασσας)
- Κατώτερο επίπεδο ξηράς: Νεκρά Θάλασσα − 408 μ.
- Μέγιστο θαλάσσιο βάθος: Τάφρος των Μαριανών στον Ειρηνικό Ωκεανό 10.924 μ.
- Μέγιστο υψόμετρο: Όρος Έβερεστ 8.882 μ. (εκτίμηση του 1999)
Θαλάσσιες διεκδικήσεις: Σύμβαση του Montego Bay - 1982 (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας/United Nations Convention on the Law Of the Sea - UNCLOS).
- συνορεύουσα ζώνη: 24 ναυτικά μίλια (NM), το οποίο είναι ευρύτερα αποδεκτό, όμως μπορεί να μεταβάλλεται.
- ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα: 200 μέτρα βάθος, αποδεκτό από τα περισσότερα κράτη ή μέχρι το βάθος εκμετάλλευσης· διαφορετικός ορισμός μέσω των 200 NM από την ηπειρωτική ακτή (νέος ορισμός βάσει της Σύμβασης του Montego Bay).
- αποκλειστική ζώνη αλιείας: 200 NM αποδεκτό από τους περισσότερους.
- αποκλειστική οικονομική ζώνη: 200 NM αποδεκτό από τους περισσότερους.
- χωρικά ύδατα: 12 NM αποδεκτά από τους περισσότερους.
- Σημείωση: οι συνοριακές συνθήκες μεταξύ διάφορων χωρών αναγκάζουν τον περιορισμό των ζωνών αλιείας και οικονομικής εκμετάλλευσης σε λιγότερο από 200 NM. Επίσης, 45 κράτη και περιοχές δεν έχουν πρόσβαση στη θάλασσα, μεταξύ των οποίων: Αφγανιστάν, Ανδόρρα, Αρμενία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Μπουτάν, Βολιβία, Μποτσουάνα, Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι, Δημοκρατία Κεντρικής Αφρικής, Τσαντ, Τσεχία, Αιθιοπία, Αγία Έδρα (Πόλη του Βατικανού), Ουγγαρία, Καζακστάν, Κιργιζία, Λάος, Λεσότο, Λίχτενσταϊν, Λουξεμβούργο, Μαλάουι, Μαλί, Μολδαβία, Μογγολία, Νεπάλ, Νίγηρας, Παραγουάη, Ρουάντα, Άγιος Μαρίνος, Σλοβακία, Εσουατίνι, Ελβετία, Τατζικιστάν, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκμενιστάν, Ουγκάντα, Ουζμπεκιστάν, Δυτική Όχθη, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε, Σερβία, Κόσοβο.
Σύνορα: Τα σύνορα στη στεριά είναι συνολικά 251.480,24 χλμ. (χωρίς να μετράμε δύο φορές τα κοινά σύνορα)
Χρήσεις Γης
- Καλλιεργήσιμη γη: 10%
- Μόνιμες σοδειές: 1%
- Μόνιμα βοσκοτόπια: 26%
- Δασικές περιοχές: 32%
- Αστικές περιοχές: 1,5%
- Άλλα: 30% (εκτίμηση του 1993)
Αρδευόμενη γη: 2.481.250 τ.χλμ. (εκτίμηση του 1993)
Φυσικοί κίνδυνοι
Μείζονες περιοχές του πλανήτη είναι έκθετες σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι τροπικοί κυκλώνες και τυφώνες, οι πλημμύρες, οι χιονοθύελλες και οι σίφωνες. Επιπρόσθετα, σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις, τσουνάμι και κατολισθήσεις πλήττουν συχνά πολλές περιοχές της Γης, ειδικά κοντά στα όρια των τεκτονικών πλακών
Περιβάλλον
Μεγάλες περιοχές του πλανήτη υποφέρουν από υπερπληθυσμό, περιβαλλοντική ρύπανση, όξινη βροχή και τοξικά απόβλητα, αποδάσωση, ερημοποίηση, εξαφάνιση βιολογικών ειδών, ξέπλυμα του εδάφους και επικράτηση παρασιτικών ειδών ή και γενετικά τροποποιημένων ειδών.
Βιόσφαιρα
Η Γη είναι το μόνο μέρος που γνωρίζουμε ότι υπάρχει ζωή. Συχνά λέμε πως η ζωή του πλανήτη, σχηματίζει τη «Βιόσφαιρα». Η βιόσφαιρα εκτιμάται πως άρχισε να εξελίσσεται πριν 3,5 δισεκατομμύρια (3,5·109) χρόνια. Η βιόσφαιρα μπορεί να ταξινομηθεί σύμφωνα με ζώνες γεωγραφικού πλάτους που περιέχουν σχετιζόμενη χλωρίδα και πανίδα. Οι πολικές ζώνες είναι αραιές σε ζωή, ενώ αντίθετα, τα περισσότερα γνωστά είδη ζωής βρίσκονται στον Ισημερινό και σε μια στενή ζώνη γύρω από αυτόν.
Ανθρώπινος πληθυσμός
.jpg)
Ο συνολικός ανθρώπινος πληθυσμός της Γης επί του παρόντος εκτιμάται σε: 8 δισεκατομμύρια[34] κάτοικοι (εκτίμηση 1 Ιουλίου 2022).
Τρεις άνθρωποι είναι μόνιμα σε τροχιά γύρω από τη Γη, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό· η παραμονή τους είναι συνήθως 6-μηνη, οπότε και αλλάζει το πλήρωμα. Μεταξύ των αλλαγών τους, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που κάνουν μικρότερα ταξίδια πάνω από την ατμόσφαιρα. Συνολικά, 400 άνθρωποι (αστροναύτες, κοσμοναύτες και ταϊκοναύτες) ταξίδεψαν στο διάστημα μέχρι το 2004.
Η βορειότερη εγκατάσταση στον κόσμο είναι το Alert, στο νησί Έλσμιρ στον Καναδά. Η νοτιότερη εγκατάσταση βρίσκεται στον Σταθμό του Νότιου Πόλου Amundsen-Scott, στην Ανταρκτική, σχεδόν στη θέση του Νότιου Πόλου.
Τα ακόλουθα δημογραφικά στατιστικά στοιχεία προέρχονται από το CIA World Factbook.[35]
Κατανομή ηλικιών:
- 0-14 έτη: 1.956.997.857 (25,18%)
- άνδρες: 1.010.373.278 (13,00%)
- γυναίκες: 946.624.579 (12,18%)
- 15-64 έτη: 5.061.508.841 (65,12%)
- άνδρες: 2.562.946.384 (32,97%)
- γυναίκες: 2.498.562.457 (32,15%)
- 65 έτη και πάνω: 753.129.700 (9,69%)
- άνδρες: 337.244.947 (4,34%)
- γυναίκες: 415.884.753 (5,35%) (εκτίμηση του 2021)
Ρυθμός Αύξησης του Πληθυσμού: 1,03% (εκτ. 2021)
Ρυθμός Γεννήσεων: 18,1 γεννήσεις/1.000 κατοίκους (εκτ. 2020)
Ρυθμός Θανάτων: 7,7 θάνατοι/1.000 κατοίκους (εκτ. 2020)
Αναλογία Φύλων:
- Κατά τη γέννηση: 1,07 αρσενικά/θηλυκό
- Κάτω από 15 έτη: 1,07 αρσενικά/θηλυκό
- 15-64 έτη: 1,02 αρσενικά/θηλυκό
- 65 έτη και πάνω: 0,81 αρσενικά/θηλυκό
- Σύνολο πληθυσμού: 1,01 αρσενικά/θηλυκό (εκτ. 2020)
Παιδική θνησιμότητα: 30,8 θάνατοι/1.000 επιτυχείς γεννήσεις (εκτ. 2020)
Προσδοκώμενη Διάρκεια Ζωής κατά τη γέννηση:
- Σύνολο πληθυσμού: 70,5 έτη
- άνδρες: 68,4 έτη
- γυναίκες: 72,6 έτη (εκτ. 2020)
Συνολική Γονιμότητα: 2,42 γεννήσεις παιδιών/γυναίκα (εκτ. 2020)
Διοίκηση
Ο παγκόσμιος γενικός Διεθνής Οργανισμός είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ή «Ηνωμένα Έθνη». Ο ΟΗΕ είναι βασικά ένα παγκόσμιο βήμα συζήτησης μεταξύ των κρατών του κόσμου, με μικρές όμως αρμοδιότητες και δυνατότητα νομοθεσίας.
Διοικητικές υποδιαιρέσεις: 267 κράτη, ανεξαρτήτως περιοχής κλπ. Τα ανεξάρτητα κράτη στον κόσμο είναι σήμερα 194.
Περιγραφές της Γης σε διάφορες μυθολογίες και στη λογοτεχνία
Η Γη έχει συχνά προσωποποιηθεί ως θεότητα, ιδιαιτέρως ως θεά: σε πολλές μυθολογίες εμφανίζεται ως Μητέρα Γη.
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία εμφανίζεται ως Γαία, στη Σκανδιναβική μυθολογία ήταν η Γιορντ Jord, η μητέρα του Θωρ και κόρη του Άνναρ (Annar).
Η Γη έχει επίσης χαρακτηριστεί ως ένα τεράστιο διαστημόπλοιο με δικό του Σύστημα υποστήριξης ζωής.
Εφόσον η Γη είναι αρκετά μεγάλη, δεν είναι άμεσα εμφανές στο γυμνό μάτι κοιτώντας από την επιφάνεια ότι έχει ένα σφαιροειδές σχήμα, αν και για την ακρίβεια δεν είναι τέλεια σφαιρικό, είναι ελαφρά συμπιεσμένο στους πόλους και διογκωμένο στον ισημερινό. Το σχήμα αυτό λέγεται γεωειδές. Στο παρελθόν επικρατούσαν διάφορες θεωρίες, μερικές εκ των οποίων ήθελαν τη Γη επίπεδη εξαιτίας των παραπάνω. Πριν από την πραγματοποίηση των πρώτων διαστημικών πτήσεων, οι θεωρίες αυτές στηρίζονταν σε συμπεράσματα από παρατηρήσεις δευτερευόντων φαινομένων, που σχετίζονταν με το σχήμα της Γης και από παράλληλους που σχεδιάζονταν ως προς το σχήμα των άλλων πλανητών.
Παραπομπές
Σημειώσεις
Βιβλιογραφία
Δείτε επίσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
